Wordt een laryngectomie altijd vanwege kanker gedaan?

I n f o r m at i e
Fotografie: Allard Willemse
Guusta van der Sluijs vroeg zich af of het altijd om kanker
gaat wanneer het strottenhoofd met stembanden verwijderd
moet worden en stelde haar vraag aan prof. dr. Remco de Bree.
Wordt een
laryngectomie
altijd vanwege
kanker gedaan?
Verreweg de meest voorkomende reden om een laryngectomie uit te voeren is keelkanker waarbij het strottenhoofd is
aangedaan. Soms wordt een dergelijke operatie verricht om
andere redenen.
Vroeger werden patiënten met een tumor aan het strottenhoofd met een laryngectomie behandeld. Tegenwoordig
behandelen we patiënten met eenzelfde tumor, indien
mogelijk, orgaansparend. Dat doen we door te bestralen,
met of zonder chemotherapie. Niet zozeer om het strottenhoofd te sparen, maar vooral om de functies van dit orgaan
te behouden. Helaas lukt dat niet altijd. Steeds vaker zien
we patiënten bij wie de kanker verdwenen is, maar de
functies ademen, slikken of spreken zijn aangedaan. Dan
kan een tracheotomie nodig zijn om te kunnen ademen;
een sonde moeten worden gebruikt om voeding te kunnen
toedienen; en wanneer de stem ernstig tekort schiet, kan
het zijn dat iemand vooral op schrijven als communicatiemiddel is aangewezen. Het strottenhoofd is dan nog wel
aanwezig, maar het heeft geen functies meer. Natuurlijk
hoeven niet alle drie de functies te zijn aangedaan, de
balans kan voor een patiënt bij twee ernstig aangedane
functies omslaan naar de keuze voor een laryngectomie,
ook als er geen kanker meer aanwezig is. De verwachting is
dan dat na een laryngectomie deze functies beter zullen
zijn. Omdat het verlies van de functies werd veroorzaakt
doordat de normale weefsels zijn aangedaan door de
bestraling (met of zonder chemotherapie) is de kans op
wondgenezingsstoornissen aanzienlijk. De conditie van
dit weefsel kan soms verbeterd worden met hyperbare
zuurstoftherapie. Deze therapie vermindert de kans op
een gestoorde wondgenezing en verbetert mogelijk zelfs
functies zonder een operatieve ingreep.
Andere redenen voor een laryngectomie zonder actieve
kanker kunnen zijn: neurologische slikstoornissen met als
gevolg van het verslikken frequent terugkerende ernstige
longontstekingen; en ernstige pijnklachten als gevolg van
een door bestraling ernstig beschadigd strottenhoofdskelet.
Een laryngectomie kan dus ook om andere redenen verricht
worden dan kanker van of bij het strottenhoofd. De eindsituatie
en revalidatie na behandeling zijn echter vergelijkbaar.
Guusta van der Sluijs: “Heeft u ook een vraag voor
prof. dr. De Bree? Mail dan naar [email protected].”
Ervaringsverhaal en app Tracheostoma
In Oncologica, het vakblad voor oncologieverpleegkundigen verscheen een ervaringsverhaal van
Baroche van Leeuwen en een informatief artikel van ons over de app Tracheostoma. Dit is een app over
zuurstoftoediening bij mensen die na een laryngectomie via een halsstoma beademd moeten worden.
HOOFD-HALS magazine augustus 2016 | 7