Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie - UWV

Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie
Inleiding
De methodiek Inclusieve Arbeidsorganisatie is in de afgelopen jaren ontwikkeld door UWV en de
Universiteit Maastricht. Inmiddels is deze benadering onderdeel van de regulier dienstverlening van
UWV aan werkgevers, in de vorm van het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie.
Dat is een methode om werkgevers te adviseren en te ondersteunen, die mensen met een
arbeidsbeperking en weinig opleiding duurzaam willen opnemen in hun arbeidsorganisatie. Deze
potentiële werknemers zijn onvoldoende toegerust om bestaande functies zonder meer uit te voeren.
Ze zijn echter heel wel in staat om eenvoudige werkzaamheden uit te voeren in een gestructureerde
werkomgeving en met adequate begeleiding.
In de meeste bedrijven zijn dit type werkzaamheden wel voorhanden, maar als onderdeel van functies
die op zijn minst een startkwalificatie vereisen (MBO-2, HAVO, VWO). Via herschikking van taken
kunnen elementaire functies worden gecreëerd die geschikt zijn voor deze doelgroep.
Opzet
Middels arbeidsanalyse worden in bestaande werkprocessen de elementaire taken opgespoord. Dat
zijn werkzaamheden die geen vooropleiding vereisen, vaak routinematig van aard. Tevens wordt
nagegaan of de elementaire taken aan bestaande functies kunnen worden onttrokken zonder dat dit
leidt tot verstoringen van de werkprocessen, of ongewenste neveneffecten voor andere werknemers.
Combinatie van deze elementaire taken levert een takenpakket op waarvoor vervolgens geschikte
kandidaten uit de doelgroep worden gezocht. Met adequate begeleiding zijn deze nieuwe
medewerkers binnen een aantal maanden goed ingevoerd in de organisatie en kunnen zij, naar
vermogen, een productieve bijdrage leveren. De andere medewerkers kunnen zich daardoor op hun
kerntaken richten, de taken waarvoor zij bij uitstek gekwalificeerd zijn. Deze herverdeling van taken is
dus ook vanuit bedrijfskundig oogpunt interessant. Een inclusieve organisatie is in staat om ieders
talenten optimaal te benutten in de meest productieve combinatie.
Toepassingen
In de afgelopen drie jaren is in samenwerking met het Slotervaart ziekenhuis in Amsterdam een
praktijkexperiment uitgevoerd met deze methodiek. Via deze aanpak zijn inmiddels 50 jongeren met
een arbeidsbeperking aan de slag gekomen in dit ziekenhuis. Zij werken in ondersteunende functies in
het bedrijfsrestaurant, de keuken, de voedingsdienst, de schoonmaakdienst, de postkamer de
linnenkamer, intern transport, patiëntentransport, de afdeling geriatrie, radiologie, revalidatie, OK,
maar ook op de financiële administratie, de medische bibliotheek, het call centre en de afdeling PR.
Inmiddels wordt deze benadering ook bij diverse andere bedrijven toegepast om duurzame
arbeidsplaatsen voor Wajongers te creëren, bij een aantal zorginstellingen, in een productieomgeving
bij A-ware, een landelijk firma in opslag en distributie van kaas, maar bijvoorbeeld ook bij
McDonald’s, ING en bij UWV zelf.
Aanpak
UWV zet het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie kosteloos in voor bedrijven die hun
organisatie duurzaam toegankelijker willen maken voor mensen met een arbeidsbeperking. Onze
experts kunnen binnen een maand een rapportage opleveren waarmee inzicht gegeven wordt in de
werkzaamheden die geschikt zijn, of geschikt te maken zijn voor mensen met een arbeidsbeperking
met weinig opleiding. Daarbij worden de volgende stappen doorlopen
1. Voorbereiding van de analyse
Informatieverzameling middels documentatie verstrekt door het bedrijf via brochures of
website (o.a. de organisatiestructuur, personeelsopbouw, en de aard van de producten,
dienstverlening of zorg) en een oriënterend bedrijfsbezoek door een analist. De analist vormt
zich zodoende een algemeen beeld van het bedrijf en doet op basis daarvan een voorstel
voor de aanpak van de arbeidsanalyse aan (een vertegenwoordiger van) de bedrijfsleiding.
Vervolgens wordt afgesproken welke afdelingen in de analyse betrokken worden, welke
medewerkers betrokken worden in het onderzoek, wie wederzijds als contactpersonen
fungeren en hoe de werknemers van de betrokken afdelingen vooraf geïnformeerd worden.
Daarmee is het plan van aanpak gereed.
2. Planning van de analyse
Bij UWV wordt een team van analisten samengesteld op basis van het plan van aanpak. De
omvang van een team is afgestemd op het aantal te analyseren afdelingen. Elke analist krijgt
een afdeling toebedeeld met bijbehorende contactpersoon en wordt voorzien van de
relevante algemene bedrijfsinformatie. Bij voorkeur worden alle onderzoeken op één dag
gepland.
3. Uitvoering van de analyse: gegevensverzameling
Per afdeling inventariseert een analist middels een combinatie van interview en observatie
alle werkzaamheden die daar worden uitgevoerd, vanuit welke functies dat wordt gedaan, en
onder welke voorwaarden en omstandigheden. Daartoe houdt hij interviews met de
leidinggevende en 1 of meerdere uitvoerende medewerkers. Dit aantal is afhankelijk van de
aard van de werkzaamheden die op de afdeling worden verricht. Doorgaans gaat het om 2 à
3 medewerkers. Daarnaast verricht de analist observaties tijdens een rondleiding over de
afdeling. In totaal is voor de gegevensverzameling ongeveer 2 uur per afdeling nodig.
4. Uitvoering van de analyse: gegevensverwerking
Elke analist rangschikt de geïnventariseerde werkzaamheden in 3 categorieën:
kernprocessen, ondersteunende processen en additionele processen. Binnen de processen
worden de werkzaamheden tot taken geclusterd. Binnen de taken worden de elementaire
taken geïdentificeerd. Deze elementaire taken worden op handelingsniveau beschreven, met
daarbij de relaties tot proces en functie in de huidige situatie, en de relevante voorwaarden
en omstandigheden voor de uitvoering door iemand met een arbeidsbeperking en weinig
opleiding . Met name wordt aandacht besteed aan de mogelijkheden voor begeleiding op de
werkvloer.
5. Uitvoering van de analyse: verificatie
De resultaten van de analyse worden per afdeling in een concept-rapportage toegestuurd aan
de leidinggevende van die afdeling, met het verzoek om te verifiëren of de beschrijving
volledig en juist is. Omissies, onduidelijkheden en onjuistheden kunnen in deze fase
gecorrigeerd worden. Na ontvangst van het commentaar van de leidinggevende wordt per
afdeling een definitief rapportage opgesteld door de analist.
6. Uitvoering van de analyse: rapportage
In teamverband worden de afzonderlijke deelrapportages van de afdelingen besproken en
geanalyseerd op mogelijkheden tot herverdeling van taken, zodanig dat er takenpakketten
ontstaan die geschikt zijn voor één of meerdere kandidaten uit de doelgroep. Daarbij is ook
aan de orde welke afdelingsoverschrijdende combinaties van elementaire taken relevant
kunnen zijn. Op basis van de teambespreking wordt een definitief rapport opgesteld voor de
bedrijfsleiding met de resultaten van de arbeidsanalyses en, waar mogelijk en relevant, een
aanbeveling voor herverdeling van taken.
Het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie levert werkgevers praktische handvatten om hun
organisatie toegankelijker te maken voor mensen met een arbeidsbeperking en weinig opleiding. De
dienstverlening van UWV is afgestemd op de vervolgstappen, als een werkgever hiertoe besluit:
werving en selectie van geschikte kandidaten vanuit de doelgroep, ondersteuning bij inwerken,
trainen en begeleiden van de nieuwe werknemers en hun begeleiders op de werkvloer.
Als het kandidaten vanuit de Wajong betreft kunnen daarbij de volgende arrangementen worden in
gezet:
a. Proefplaatsing: werken met behoud van uitkering voor een duur van 2 tot 6 maanden
afhankelijk van de aard en de mate van de arbeidsbeperking van een Wajonger, te bepalen
door de arbeidsdeskundige van UWV.
b. No-risk polis: UWV neemt de loondoorbetaling over tijdens ziekte van de werknemer.
c. Loondispensatie: UWV kan de werkgever ontheffing verlenen van de plicht tot betaling van
het Wettelijk Minimumloon (WML). De arbeidsdeskundige van UWV verricht daartoe
loonkundig onderzoek en stelt de loonwaarde vast op basis van de gerealiseerde
arbeidsprestatie van de werknemer. Dit onderzoek wordt periodiek herhaald. UWV vult het
loon aan tot de hoogte van de Wajonguitkering.
d. Mobiliteitsbonus: als de werkgever een Wajonger full time in dienst heeft en ten minste het
WML uitbetaalt, heeft hij recht op een korting op de afdracht van sociale premies van €7000,per jaar, gedurende 3 jaren . De werkgever heeft recht op maximaal €3500,- premiekorting
gedurende drie jaren, voor een Wajonger die minder dan het Wettelijk Minimumloon verdient.
. Bij een part time dienstverband worden deze bedragen verlaagd naar rato van het aantal
werkuren.
e. Scholingkosten: als de werkgever de Wajonger in de gelegenheid stelt om een
beroepsopleiding te volgen in het kader van een leer-werktraject (BBL), bijvoorbeeld op MBO1 niveau, worden de opleidingskosten vergoed door UWV.
f. Afdrachtvermindering: als de werkgever fungeert als leer-werkbedrijf, zoals onder e. , heeft de
werkgever per leerling recht op afdrachtvermindering van €2700,- , bij een full time
arbeidsovereenkomst. Bij een part time contract wordt dit bedrag verlaagd naar rato van de
urenomvang van de leerwerkovereenkomst.
g. Werkbegeleiding: UWV vergoedt de kosten van extra begeleiding van de Wajonger door de
werkgever zelf (door leidinggevende of collega’s) of inzet van een externe job coach. De
begeleidingsbehoefte wordt per individuele Wajonger vastgesteld door de arbeidsdeskundige
van UWV.