Preventie van Kindermishandeling

Preventie van
Kindermishandeling
Rianne van der Zanden
Trimbos-instituut
[email protected]
Preventie kindermishandeling
Opzet presentatie
• Aard, omvang en gevolgen van kindermishandeling
• Kindermishandeling en psychopathologie ouders
• Ouders met psychopathologie (kopp-ouders): aard en
omvang probleem
• Preventie aanbod: overzicht kopp-interventies
• Voorbeeld: www.kopopouders.nl
1
Aard/omvang kindermishandeling
Vormen van kindermishandeling
• Emotionele verwaarlozing (23%)
• Psychische mishandeling (12%)
• Lichamelijke mishandeling (7%)
• Seksueel misbruik (7%)
Omvang kindermishandeling
Onderzoek 1100 beroepsmatige informanten:
• Jaarlijks 3% van alle kinderen (0 t/m 17 jaar) slachtoffer
van kindermishandeling
Zelfrapportage 1800 leerlingen (12-16 jaar):
• 37 % ooit slachtoffer geweest
• 20 % afgelopen jaar slachtoffer geweest
Bron: Verdurmen e.a., 2007; Van IJzendoorn e.a., 2007; Lamers-Winkelman e.a., 2007
Kindermishandeling: gevolgen
• Kinderen die in hun jeugd mishandeld zijn, hebben een
verhoogd risico om een psychische stoornis te ontwikkelen
• Het maakt daarbij niet uit om welk type
kindermishandeling het gaat
• Er is nog weinig bekend over de mechanismen waarlangs
kindermishandeling leidt tot de problemen op latere
leeftijd
–
zelfwaardering, copingstijl, hechting, en externe
beheersingsoriëntatie spelen hierin vermoedelijk een rol
Bron: Verdurmen e.a., 2007
2
Relatie kindermishandeling en
Psychopathologie ouders
• Gezinnen met kindermishandeling: vaak meerdere
problemen zoals echtscheiding, uithuisplaatsing,
psychische problemen van één van de ouders
• Kinderen van ouder(s) met psychopathologie: 3 keer
zoveel kans op kindermishandeling
• KOPP-gezinnen vormen dus duidelijke risicogroep voor
kindermishandeling
* kopp= kinderen van ouders met psychische problemen
Bron: Verdurmen e.a., 2007
Aard en omvang kopp probleem
Aard en omvang problematiek
• Jaarlijks 864.000 ouders met psychische en/of
verslavingsproblemen
• 1 op de 3 kinderen ontwikkelt zelf psychische of
verslavingsproblemen
Kenmerken Kopp gezinnen
• Onvoorspelbaar gedrag ouder
• Parentificatie van kind
• Emotionele verwaarlozing kind
• Sociale isolatie
3
Preventieve interventies
• De GGZ en Verslavingszorg heeft een palet aan
preventieve interventies ontwikkeld voor ouders
met psychische en/of verslavingsproblemen en hun
kinderen: het zogeheten Kopp-aanbod
• Doel van kopp interventies: de kans op psychische
problemen bij het kind verkleinen door versterking van de
beschermende factoren voor het kind
–
–
–
–
–
Goede ouder-kind interactie
Coping van het kind en sociale redzaamheid
Steun van gezonde ouder
Ondersteunend netwerk of vertrouwenspersoon
Een heldere kijk van het kind op de ouderlijke problematiek
Doelgroepen
Kind
Netwerk
Ouders
Hulpverleners
4
Doe-praat
groepen
Informatie
Gespreksgroepen
Weerbaarheids
trainingen
Brochures en
video’s
Buddy’s
Pleeggezin
Belangrijke
andere
steunfiguren
Familie
organisaties
School educatie
Massa media
campagne
Kind
Vroegtijdige
behandeling
Moeder-kind
begeleiding
Ouder training
Gezinsinterventie
Gespreksgroepen
Brochures en
Video’s
Ouders
2
Netwerk
Hulpverleners
Maatschappij
Bijscholing
Educatie
Screenings
instrument
Protocol&training
Samenwerking
Case-mangement
Consultatie
Conferenties
• Multi-compenent model
MultiMulti-componenten benadering: Interventies ten behoeve van
kinderen van ouders met psychiatrische problemen
© Hosman & Van Doesum, Prevention Research Centre, Nijmegen University 1999
Doe-praat groepen
Informatie
Gespreksgroepen
Weerbaarheids
trainingen
Brochures en
video’s
Buddy’s
Pleeggezin
Belangrijke
andere
steunfiguren
Familie
organisaties
School educatie
Massa media
campagne
Ouder
Kind
Ouders
Netwerk
Hulpverleners
Maatschappij
Vroegtijdige
behandeling
Moeder-baby
intervenitie
training
Ouder training
Gezinsinterventie
Gespreksgroepen
Brochures en
Video’s
Bijscholing
Educatie
Screenings
instrument
Protocol&training
Samenwerking
Case-mangement
Consultatie
Conferenties
• Multi-compenent model
Nationaal KOPP programma: Interventies ten behoeve van
kinderen van ouders met psychiatrische problemen
© Hosman & Van Doesum, Prevention Research Centre, Nijmegen University 1999
5
Oudertraining
Doelgroep kopp-ouders is moeilijk bereikbaar
• Ontkenning problemen
• Ouderrol onderbelicht in hulpverlening aan deze doelgroep
• Schaamte- schuldgevoelens
• Angst voor uithuisplaatsing kind
• Praktische redenen
Oudertraining via Internet
Doel www.Kopopouders.nl
Bevorderen van het psycho-sociaal welbevinden van koppkinderen door vergroten van de opvoedcompetentie van
ouders met psychische of verslavingsproblemen
6
Uitgangspunten KopOpOuders.nl
• Beschermende factoren voor kind via de ouders
versterken
–
–
–
–
–
Goede ouder-kind interactie
Coping van het kind en sociale redzaamheid
Steun van gezonde ouder
Ondersteunend netwerk of vertrouwenspersoon
Een heldere kijk van het kind op de ouderlijke problematiek
• Schaamte- en schuldgevoelens reduceren
• Zelfmanagement van ouders bevorderen
www.KopOpOuders.nl
7
Online oudertraining
Opzet cursus
• 8 gestructureerde sessies van 1,5 uur in chatbox
• 6 deelnemers per cursus
• 1 of 2 getrainde cursusleiders
Werkwijze
• Optimale leeromgeving creëren door:
– Verminderen van schaamte en schuldgevoelens
• Opvoedcompetentie vergroten door:
– Psycho-educatie
– Aanleren van opvoedvaardigheden
Discussie
Hoe kunnen kopp-interventies, zoals Kopopouders.nl, breed
worden geïmplementeerd in het kader van de (preventieve)
aanpak kindermishandeling?
8