PowerPoint-presentatie - Radiology Assistent(e)
advertisement
Radiologie van het cervicaal trauma Dr. E Geusens E Cervicale letsels • Frequent na ernstig trauma • Bij ouderen soms zelfs na mineur trauma • Zijn op standaardopnamen gemakkelijk te missen! • Ondanks waarde van CT blijft standaard RX (voorlopig nog) belangrijk. beoordeling CWZ(ATLS) Waarop letten bij beoordeling CWZ • • • • • • Alle wervels zichtbaar? Tussenwervelruimten? Facetgewrichten? Prevertebrale weke delen? Dens? Verplaatsing wervellichamen ? Waarop letten bij beoordeling CWZ • • • • • Proc. spinosi? Interpediculaire afstand? Curve? Fractuurlijn? C0-C1-C2! Alle wervels zichtbaar? belang visualisatie C7! Tussenwervelruimten • Kinderen: elke TWR is +/- even breed • Volwassenen: lichte progressieve verbreding TWR Tussenwervelruimten Tussenwervelruimte kan: • Verbreden : extensietrauma • Vernauwen: flexie- en rotatietrauma Tussenwervelruimten Tussenwervelruimte Verbreding TWR Interfacettaire gewrichten • Positioneel: – Goede profiel: alle facetgewrichten zijn vrij (uitz.: C2-C3) – Slechte opname: alle facetgewrichten zijn parallel geroteerd • Trauma: – Plotse rotatie op 1 niveau = rotatoire subluxatie met locked facet – V-vormig aspect op 1 niveau: lig. instabiliteit INTERFACETTAIRE GEWRICHTEN: GOEDE RX Interfacettaire gewrichten: positioneel Facetgewrichten: verbreding Facetgewrichten: verbreding Facetgewrichten: rotatie (unilaterale facetluxatie) Interfacettaire gewrichten: V-vormig Pas op met flexie/extensie !!! Voor flexie na flexie Prevertebrale weke delen C1 - C4: – Dicht tegen het wervellichaam – geen bulging – Geen verplaatsing C5: – trapstand (oesophagus): 1,5 cm! Niet bruikbaar na intubatie!! Prevertebrale weke delen • Opzetting is fractuur tot bewijs tegendeel!! MAAR: • Is NIET STEEDS aanwezig bij fractuur • Is niet steeds betrouwbaar bij kinderen (vals+): – Opname in flexie of tijdens slikken geeft pseudoverbreding Prevertebrale weke delen Wat is pathologisch? • Kinderen: > 7 mm. boven glottis > 14 mm. onder glottis • Volwassenen: > 5 mm. op niveau C3 • Elke plotse kalibersprong • Anterieur convex worden C1-C3 Prevertebrale weke delen Prevertebrale weke delen Prevertebrale weke delen Cave: pseudoverbreding: • Opname in flexie • Opname in expiratie • Lymphoidhyperplasie Cave: intubatie! Dens • Axis ring • Atlanto-dentale afstand • Dens centraal? Axis ring • Samengestelde schaduw • Onderbroken bij lage (type 3) dens fractuur Axis ring Axis ring Atlanto-dentale afstand • Volwassenen: – Normaal: 2 mm. – Verdacht: 2-5 mm. – Zeker pathologisch: > 5 mm. • Kinderen: – Normaal tot 5 mm. Atlanto-dentale afstand Verbreding = ruptuur lig. transversum C1 • Traumatisch: rotatoire (sub)luxatie C1-C2; Jefferson burst fractuur, … • Niet traumatisch: R.A., congenitale hypoplasie dens, … Atlanto-dentale afstand Asymmetrie atlanto-dentaal Door ROTATIE • Positioneel • Spasme • Rotatoire subluxatie Asymmetrie: houding (as kin = as C1) Dens centraal? Dens centraal? Dens centraal? (Jefferson’s fracture) Jefferson’s fractuur: zelfde patiënt CT Verplaatsing wervellichamen • Verplaatsing 1 wervellichaam tov. onderliggende wervel: INSTABIEL !! • Doch CAVE: fysiologische mobiliteit bij kinderen Verplaatsing wervellichamen Posterieure cervicale lijn Posterieure laminaire lijn C2 MOET <1.5 mm. van spinolaminaire lijn C1-C3 liggen • < 1.5 mm.: fysiologische trapstand • > 2 mm.: zeker dislocatie • >1.5 mm. en < 2 mm.: borderline Posterieure cervicale lijn Processi spinosi • Interspineuze afstand • Laterale deviatie • Normale contour? (fractuur) Interspineuze afstand • Verbreding op profiel: ruptuur posterieure ligamenten (whiplash) CAVE: is normaal C1-C2 • Op face: verbreding = (sub)-luxatie in facetgewrichten Interspineuze afstand: normaal Toename interspineuze afstand Toename interspineuze afstand Laterale deviatie proc. spinosi • Normaal: alignatie op middenlijn • Rotatie door houding: progressieve deviatie naar contralaterale zijde • Rotatoire subluxatie: abrupte deviatie Fractuur proc. spinosus Toename interpediculaire afstand • Verbreding op face-incidentie is teken van BURST fractuur!!! • Gepaard met lateraalwaartse verplaatsing van de proc. uncinati Toename interpediculaire afstand Verlies van curve • Normaal: profielopname = lordose • Afwijkingen – Spasme – Vrijwillig – Beenderig / ligamentair letsel Verlies van normale curve Verlies van normale curve Zichtbare fractuur • Fractuurlijn • botschilfer Zichtbare fractuur Basismechanismen trauma CWZ • • • • Hyperflexie trauma Hyperextensie trauma Rotatie trauma Axiale compressie trauma Hyperflexie letsels • • • • • • Anterieure subluxatie Bilaterale facet luxatie Perched vertebra (locked facet) Wigvormige compressiefractuur Clay shovelers fractuur Flexie teardrop Anterieure subluxatie • Toename intespineuze afstand bij flexie • Eventueel verplaatsing wervellichaam tot 13 mm. • Gelocaliseerde hyperkyphose = vaak onderliggend ligamentair letsel! Anterieure subluxatie Anterieure subluxatie Anterieure subluxatie Anterieure subluxatie Bilaterale facetluxatie • Luxatie van beide facetgewrichten • INSTABIEL! • Soms met kleine impactiefracturen Bilaterale facetluxatie Bilaterale facetluxatie Bilaterale facetluxatie Perched vertebra Tussen anterieure subluxatie en bilaterale facetluxatie • Face: interspineuse afstand vergroot • Profiel: lichte anterieure verplaatsing • ¾: verstoren normale ‘dakpannenstructuur ’ Perched vertebra Perched vertebra vs facetluxatie Wigvormige compressiefractuur • Impactiefractuur van de dekplaat met intacte grondplaat • Soms gepaard met distractie posterieure ligamenten • Eenvoudige compressiefractuur is stabiel Wigvormige compressiefractuur Wigvormige compressiefractuur Wigvormige compressiefractuur Wigvormige compressiefractuur Clay shovelers fractuur • Avulsiefractuur van processus spinosus of van de lamina. • Meestal C6, C7 of D1. • stabiel Clay shovelers fractuur Clay shovelers fractuur Flexie teardrop • Verschillende opinies in de literatuur: – van avulsie ALL: los fragmentje aan de grondplaat – Tot compressie met verplaatst fragment ALTIJD instabiel !!! Flexie teardrop C5 flexie teardrop: meer dan banale avulsie: is zeer INSTABIEL! Hyperextensie trauma • • • • Hyperextensie dislocatie Extensie teardrop Laminafractuur Traumatische spondylolisthesis (hangman) Hyperextensie dislocatie • Meestal enkel weke delen zwelling • RX: meestal reeds spontane reductie: – Prevertebrale weke delenzwelling – Evt verbreding TWR • Vaak met myelumletsel Hyperextensie dislocatie Hyperextensie dislocatie Hyperextensie dislocatie Extensie teardrop • Avulsiefractuur door tractie ALL. • Meestal op niveau: – C2 bij oudere, osteoporotische patienten – Lager niveau bij jongere patienten • RX: – Prevertebrale weke delenzwelling – Los driehoekig botfragmentje Extensie teardrop Laminafractuur C2 Traumatische spondylolisthesis = Hangman fractuur: • Bilateraal fractuur pars interarticularis C2 • Frequent met anterieure verplaatsing wervellichaam • Evt met facetluxatie Traumatische spondylolisthesis Traumatische spondylolisthesis Hyperextensie met disscociatie C0 - C1 Hyperextensie met disscociatie C0 - C1 Rotatieletsels: locked facet RX Profiel: • Abrupte verandering alignatie facetgewrichten • Wervellichaam een weinig naar anterieur verplaatst • Lichte vernauwing TWR Locked facet Rotatoire subluxatie C1-C2 • Asymmetrie atlanto-dentaal • Asymmetrie massa lateralis Rotatoire subluxatie C1-C2 Rotatoire subluxatie Rotatoire (sub)luxatie C1-C2 Verticale compressie (axial load) • Jefferson burst fractuur • Burstfractuur van andere wervellichamen Jefferson burst fractuur • Bilateraal lateraalwaartse verplaatsing van de massa lateralis • Verbreding atlanto-dentaal Jefferson burst fractuur Burstfractuur • Toename interpediculaire afstand • Van grond- naar dekplaat • Retropulsie posterieure muur Burstfractuur Burstfractuur Densfracturen: indeling Hoge densfractuur • • • • Vaak slechts minimaal verplaatst Opzetting prevertebrale weke delen Face: open mond Bij kinderen: vaak doorheen de synchondrose Hoge densfractuur Hoge densfractuur Lage densfractuur • Bevat craniale gedeelte corpus C2 • Profiel: onderbreking axis ring +/- weke delen • Anterieur tilten van de dens Lage densfractuur: axis ring Lage densfractuur Lage densfractuur Opgepast: rigid spine! Conclusie • CWZ letsels zijn frequent • Worden gemakkelijk gemist • Maar wie weet naar wat hij/zij zoekt… • … ziet (vaak) ook de pathologie! • Belang van soms subtiele tekens.
