Bekijk hier een nieuwsbericht over de toename van

Actuele opdracht leesvaardigheid – Zonnebanken
juni 2015
3 vmbo-gt
Als je nog geen 18 bent, mag je niet onder de zonnebank. Ondanks deze regel blijft
het aantal gevallen van huidkanker in Nederland stijgen. Daarom willen huidartsen
een nog veel strenger verbod invoeren. Hoe gevaarlijk is de zonnebank? En hoe zit
het met bruin worden in de zon?
Opdracht 1
Bekijk hier een nieuwsbericht over de toename van huidkanker in Nederland.
a. In de eerste zin van het bericht hoor je dat het woord gezond wordt uitgesproken
als ‘gezond’. Waarom moet dit woord tussen aanhalingstekens staan? Noem de
reden waar het hele nieuwsbericht over gaat.
b. Waarom willen de dermatologen (huidartsen) een verbod op het gebruik van
zonnebanken thuis?
c. Nadat een huidarts en een patiënt aan het woord zijn geweest, zegt de
verslaggeefster: ‘“Betuttelend,” zegt de branche.’
A Wie worden er bedoeld met de term ‘de branche’?
B Wat betekent ‘betuttelen’?
d. Waarom is de branche het niet eens met het voorstel van de huidartsen?
Tekst
Is de zonnebank gevaarlijk?
I
We willen allemaal graag een ‘gezond’ bruin kleurtje. In de zomer liggen
we dus in de zon en in de winter kiezen we voor de zonnebank. Maar hoe
gezond is dat?
II
Gertruud Krekels is huidarts in het Catharina-ziekenhuis in Eindhoven. Zij zegt:
5 ‘Zonnebanken zijn niet veilig. Wat mij betreft kunnen we niet ver genoeg gaan
om mensen te wijzen op het gevaar. Er komen steeds meer bewijzen,
bijvoorbeeld dat het aantal gevallen van huidkanker dramatisch stijgt, met 10
procent per jaar. Dit komt door de zon en door zonnebanken.’
III
‘Bij vrouwen tussen de 30 en 40 jaar is huidkanker doodsoorzaak nummer 1.
10 Zeker onder de 35 loop je risico, omdat je huid dan nog extra gevoelig is. Het is
niet voor niets dat zonnebanken uitsluitend voor boven de 18 jaar zijn
toegestaan. Maar de praktijk is anders. Een studie uit Denemarken toonde dat
maar liefst 50 procent van alle meiden tussen de 14 en18 jaar wel eens een
zonnebank gebruikt. En nee, insmeren helpt niet.’
IV
15 ‘De gevaren zijn overduidelijk en ik vind dat we een campagne moeten houden
over de gevaren van zonnen en zonnebanken. Als dermatoloog zeg ik: word je
bruin van de zon of de zonnebank, dan verhoog je je kans op het krijgen van
huidkanker. We moeten af van het idee dat een bruin kleurtje gezond is.’
V
Samenwerking Verantwoord Zonnen is het daar niet mee eens. Voorzitter Huib
20 van Heest vindt dat zonnebanken net zo veilig of onveilig zijn als de natuurzon,
als mensen maar letten op de dosis die voor hun huidtype geschikt is. ‘Het is
Talent – Actuele opdracht leesvaardigheid – Zonnebanken – 3 vmbo-gt
gevaarlijker dat sommige mensen de risico's van de zon niet kennen. Ze gaan
één of twee keer per jaar met vakantie en willen maar één ding: de hele dag in
de zon liggen om zo snel mogelijk bruin te worden. Om goed en verstandig te
25 zonnen, moet je weten hoe je met de zonkracht moet omgaan. Tegenwoordig
weten we dat zonnen, ook onbeschermd, 'mag', mits op de juiste manier. Het
bruin worden van de huid is een natuurlijk proces. De huid verdikt en is
daardoor beter beschermd tegen de zon. Mensen die van nature een donkere
huid hebben, krijgen minder huidkanker. In Europa hebben we zeker in de
30 winter een tekort aan zonlicht en vitamine D. De zonnebank is dan een prima
alternatief,’ volgens Van Heest.
VI
VII
KWF Kankerbestrijding geeft een duidelijk advies. Marsja Meijer legt het uit: ‘De
laatste jaren zijn er veel onderzoeken gedaan naar de positieve effecten van de
zon. En het is duidelijk dat die er wel degelijk zijn. Zonlicht is nodig voor de
35 aanmaak van vitamine D en mensen die genoeg zonlicht krijgen, lopen ook
minder kans op darm- en borstkanker. Maar zonlicht is ook verantwoordelijk
voor het ontstaan van huidkanker. Het is dus een beetje een dilemma. Wel in de
zon liggen voor de aanmaak van vitamine D, of niet in de zon liggen omdat je er
huidkanker van krijgt.’
40
45
KWF Kankerbestrijding zegt: wel in de zon, maar op een verantwoorde manier.
‘Het blijkt dat je met een half uurtje zon per dag op je gezicht en je handen al
voldoende vitamine D kunt aanmaken. Dat is in de winter lastig. Bovendien
willen mensen ook in de winter graag een bruin kleurtje en dan is de zonnebank
een alternatief. Of de zonnebank veilig is? Een zonnebank is vergelijkbaar met
de hoogste zonkracht in Nederland. Dat betekent dus dat je ook onder de
zonnebank moet oppassen voor huidverbranding. Daarom adviseren we om niet
meer dan tien keer per jaar onder de zonnebank te gaan. Onder de 18 jaar is
het helemaal niet toegestaan.’
Bron: naar http://www.gezondheidsnet.nl/zonnen/zonnebank-gevaarlijk-ofgezond (geraadpleegd op 18 mei 2015)
Opdracht 2
Lees de tekst.
a. Wat is de functie van de inleiding van de tekst?
b. Welk kopje past het best boven alinea II, III en IV?
A Insmeren helpt niet
B Waarschuwen tegen gevaren
C Zonnebank alleen voor boven de 18
D Bruin kleurtje is niet gezond
c. In regel 25-26 staat: ‘Tegenwoordig weten we dat zonnen … mag, mits op de
juiste manier.’ Schrijf deze zin op in je eigen woorden en vervang daarbij het
woord ‘mits’ door andere woorden.
d. Welk kopje past het best boven alinea V?
A Niet mee eens
B Bruin worden is natuurlijk
C Zonnen mag, mits verstandig
D Zonnebank goed alternatief
e. In regel 37 zegt Marsja Meijer: ‘Het is dus een beetje een dilemma.’ Wat is een
dilemma? Kijk voor je antwoord goed naar de zin die volgt.
Talent – Actuele opdracht leesvaardigheid – Zonnebanken – 3 vmbo-gt
Opdracht 3
a. In de tekst komen drie deskundigen aan het woord. Geef bij de drie volgende
standpunten aan bij welke deskundige ze horen: positief over zonnebanken –
gematigd positief over zonnebanken – negatief over zonnebanken.
b. De tekst heeft geen slot. Schrijf een slotalinea bij de tekst. Trek in het slot een
conclusie en geef antwoord op de vraag uit de titel.
c. Vergelijk wat voor mensen er aan het woord kwamen in het nieuwsbericht dat je
in het filmpje hebt gezien en wat voor mensen er aan het woord komen in de
tekst. Welk verschil zie je?
d. Door welke mensen zou jij je eerder laten overtuigen: de mensen in het filmpje of
de mensen in de tekst? Hoe komt dat?
Opdracht 4
a. Hoe ga jij zelf om met zonnen in de zon en onder de zonnebank?
b. Ben je door de informatie in deze lesbrief anders over het onderwerp gaan
denken? Leg je antwoord uit.
Extra
In het nieuwsbericht dat je hebt bekeken, wordt gezegd dat Nederland een ‘ware
huidkankerepidemie’ kent.
a. Zoek op wat de definitie is van een epidemie.
b. Zoek op hoeveel mensen er ziek moeten zijn in een land om te kunnen spreken
van een epidemie.
c. Vergelijk de getallen uit het nieuwsbericht met de getallen die bij een epidemie
horen.
d. Klopt de uitspraak uit het nieuwsbericht? Leg uit waarom wel of waarom niet.
Talent – Actuele opdracht leesvaardigheid – Zonnebanken – 3 vmbo-gt