Markteconomie 1 The geldmarkt werkt niet goed 2 Waarom een markteconomie? Wat is een markteconomie? 3 Adam Smith 1723- 1790 Filosoof v/d Markteconomie Waarom een vrije markt? The wealth of nations Waarom Competitie: • reductie van kosten • arbeidsdeling Veronderstellingen Geef rechten aan degenen die zorgen voor de welvaart in de maatschappij Rechten aan ondernemers (emancipatie) 4 Respect voor ondernemers in middeleeuwen was laag Audiëntie bij de Paus Standenmaatschappij geeft geen rechten aan grote bedrijven 5 Filosofie tegen Christendom Goede werken zijn niet de basis om een maatschappij mee op te bouwen We moeten rekening houden met eigen belang Smith: “It is not from the benevolence of the butcher, the brewer, or the baker, that we can expect our dinner, but from their regard to their own interest” . 6 Overheid zorgt voor een beter investeringsklimaat in westerse landen sinds 1800 • Eigendomsrechten – Privaat recht (contractrecht) – Kadaster – Notariële acte – eenheid t.a.v. gewichten, lengtematen etc.. • Infrastructuur – wegen – kanalen 7 Arbeidsdeling en productiviteit Opel kadett $ 1/2 yearly salary T Ford $ 3 yearly salary Benz Victoria $ 15 yearly salary 8 Prijs stuurt vraag en aanbod What is the invisible hand? 9 De comparatieve kostenvoordelen David Ricardo 1772 – 1823 Founder of Free trade Autodidact and businessman Basisschool t/m 14 jaar The principes van comparatieve kostenvoordelen Een wiskundig model om te bewijzen dat vrijhandel voordeel oplevert 10 Productiviteit per land Situation Production 1 kg Rice Production 1 kg tea Conclusion Indonesia Thailand 4 hour 5 hour 2 hour 15 hour Indonesia has a more efficient production Rice Tea Conclusion Production Indonesia Production Thailand met 100 hour met 150 hour 25 30 50 10 Maximum consumption without trade Given: Number of workers / productivity Consequence: A certain output 11 Consumptie per land zonder handel 12 De gevolgen van handel voor consumptie Het totaal aantal gewerkte uren per land blijft gelijk 13 Allocation of investment money Money streams to profit 14 Heeft de Markteconomie nadelen? Welke crisissen werden in de laatste 200 jaar veroorzaakt door markteconomie? 15 Socialism / Marxism geeft meer rechten aan armen Armoe in Nederland 16 Karl Marx Klassenstrijd The haves & haves not Communistische landen 17 The markt is niet altijd rationeel Transparantie bestaat niet 18 Self fulfilling prophecy Collective belief The economy The economy goes well goes well The prices of the shares goes up 19 Hope springs eternal in the human breast Tulip Mania 17th century 20 Self fulfilling prophecy Collective belief The economy The economy goes down goes down The prices of the shares goes down 21 Crisis 1929 Geld ophalen bij de banken in New York 22 Tucht van de Markt Bedrijven gaan failliet als ze geen marktconforme prestaties leveren 23 Creative Destruction Invisible hand Twente Turf hut 1850 Ontmanteling 1977 Van Heek 1933 Technology 2006 24 The gevolgen van internationale arbeidsdeling en innovatie Price composition Banana 0,04 € seed 0,02 € additives 0,02 € production 0,05 € trade to sea 0,06 € seatransport 0,02 € trade to shop 0,04 € shopselling 25 The markteconomie overleeft en verandert cultuur Welke cultuuraspecten zijn door de markteconomie veranderd? Hoe vind je dit? 26 In het algemeen worden ondernemers in maatschappij goed geaccepteerd • Intellectuele elite • Politieke elite • Artistieke elite • Ondernemersschap elite • Religieuze elite • Sport elite • Entertainment elite 27 Ondernemer heeft aanzien • • • • • • • Creativiteit Moed Ambitie Communicatief Strategisch inzicht Management capaciteit Geld 28 De bijdrage van ondernemers aan de maatschappij • Producten tegen lage prijzen • Banen • Innovaties 29 Wat zijn de gevolgen van markteconomie en globalisering volgens de economen? 30 Economic Grow 150 More free trade: 3% 140 130 120 110 100 Less free trade: 1% 31 Optimismistisch toekomstbeeld Toename mondiale welvaart / Taartpunt Nederland kleiner Netherland 2005 Netherland 2020 32