2016-03-19--5776 Adar 2-9 --Gerard Wijtsma-

verborgenheid
De profetische dimensie van Poerim
wordt vervuld in de acharit hajamim
(het einde der tijden)
Hoofdrolspeelster
‫ – הֲ ַד ָּסה‬Hadassah  ‫ס‬
ָָּּ ‫ –הֲ ַד‬haddas: mirte
‫ – אֶ ְס ֵּתר‬Esther: ster, Isjtar, Astarte, Venus

‫ – הסתר‬Hester: verborgen
‫ – ֵּס ֶתר‬seter
schuilplaats, sluier, omhulsel, verhulling, beschutting, toevlucht
“Wie in de schuilplaats des Allerhoogsten is gezeten,
vernacht in de schaduw des Almachtigen.” Psalm 91:1
‫יֹ ֵּשבָּ ְב ֵּס ֶתרָּעֶ ְליֹו‬
‫לָּש ַדיָּי ְִתלֹונָּן‬
ַ ֵּ‫ְבצ‬
Josjèv be seter eljon
be tsèl sjadaj jitlonan
Isaäk type van de Messias
Jozef type van de Messias
Mozes type van de Messias
Salomo type van de Messias
Esther type van de Messias
Haman type van de Anti-Messias
(H)Esther is een verborgen ster
Over verborgenheid
“Zegen rust alleen op iets
dat verborgen is voor het oog.”
Talmoed: Taänit 5b
”2 Wanneer gij dan aalmoezen geeft,
laat het niet voor u uitbazuinen,
zoals de huichelaars doen in de synagogen
en op de straten,
om door de mensen geroemd te worden.
Voorwaar, Ik zeg u,
zij hebben hun loon reeds.”
Matth.6
Torah
Misjna
mondelinge Torah
Leerstellingen van c.a. 120 Joodse geleerden
c.a. 200 na Chr. vastgelegd
Jeruzalemse Talmoed
Komentaren op Tenach
c.a. 350 na Chr.
Jeruzalem:
stad van sjalom
direkt
750.000 woorden
Babylonische Talmoed
Komentaren op Tenach
Tussen 500-1000 na Chr.
Babel:
Verwarring/duisternis
Meer discussie
2.500.000 woorden
“Bekend is, dat in dit boek de naam van God niet
voorkomt, en dat daarom Luther bezwaar had, het
voor een deel van Gods Woord te erkennen. Al wordt
echter God er niet in genoemd. Hij openbaart zich
kennelijk in de buitengewone leidingen van Zijn
voorzienigheid, waardoor een Joods meisje op de
Perzische troon wordt verheven, opdat door haar
tussenkomst Gods verbondsvolk Israël behouden
zou worden.”
Christipedia
De Here zeide tot Mozes: Zie, gij gaat bij uw
vaderen te ruste en dit volk zal overspelig de
vreemde goden gaan nalopen van het land, waarin
het komt; zij zullen Mij verlaten en mijn verbond
verbreken, dat Ik met hen gesloten heb. 17 Te dien
dage zal mijn toorn tegen hen ontbranden, Ik zal hen
verlaten en mijn aangezicht voor hen verbergen,
zodat zij verteerd worden en vele rampen en
benauwdheden hen treffen.”
Deut.31
“16
De naam van God is verborgen aanwezig!
watomèr ester
Ester zegt:
‫יְהוָּה‬
‫ֹאמרָּאֶ ְס ֵּתר‬
ֶ ‫וַת‬
verhuld in
een acrostichon
‫ ַה ֶמלֶ ְךָּטֹוב‬-‫עַ ל‬-‫ִאם‬
im al ha mèlèch tov
als het de koning goeddunkt
‫ְה ָּמןָּ ַהּיֹום‬
ָּ ‫יָּבֹואָּ ַה ֶמלֶ ְךָּו‬
wavo hamèlèch wehaman hajom
kome de koning vandaag met Haman
‫יתי לֹו‬
ִּ ‫עָ ִּש‬-‫הַ ִּמ ְׁש ֶתה אֲ ֶשר‬-‫אֶ ל‬
el ha misjtèh asjer asitiv
naar de feestdronk die ik voor hem heb toebereid!
Ester 5:4
1. Koningin Vasti hield haar schoonheid verborgen
2. Vasti wordt opgeborgen.
3. De verborgen godsnaam
4. Hadassa verborgen achter de schuilnaam Esther
5. Esther verborg haar Joodse identiteit
6. Een gelovige Joodse dienaar van de koning is verborgen achter de
naam Mordechai (dienaar van Marduk) (Hebr. pure mirre)
7. Esther werd verheven uit haar verborgenheid tot koningin
8. Mordechai bracht het geheim van Bigtan en Teres aan het licht.
9. Bigtan en Teres werden verborgen/gedood
10. Haman openbaarde zich steeds meer, trad uit de verborgenheid
11. Mordechai hield Haman verborgen (Ex.17:14 ‫ ָמחָ ה‬uitwissen Amalek)
12. Mordechai openbaarde zich als Jood
13. Haman wenste alle Joden te verbergen/uit te wissen
14. Haman de Jodenhater (‫הּודים‬
ִּ ְׁ‫צ ֵֹרר הַ י‬- tsarar ha jehoedim –tsarar:
insnoeren, benauwen)
15. Alle Joden moesten verdelgd (‫ – אַ ְׁב ָד‬abad: doen verdwijnen)
worden in de maand Adar (‫אֲ ָדר‬: glorieus)
16. Mordechai verbergt zich in zak en as
17. Wie ongeroepen bij de koning komt wordt verborgen
18. ‫ אָ בָ ְׁד ִּתי‬,‫ – אָ בַ ְׁד ִּתי‬avadti, avadti, verdwijn ik, dan verdwijn ik
19. De verborgen Mordechai krijgt koninklijke eer
20. Zeres tegen Haman: je zult ten val komen
21. Ahasveros verborg zich woedend in de tuin
22. Hamans gezicht werd verborgen (‫ חָ פּו‬,‫ּופנֵי הָ ָמן‬
ְׁ – oefné Haman chafoe)
23. Mordechai kreeg de zegelring van Ahasveros
24. ‫ִּיקר‬
ָ ‫ ו‬,‫ְׁששֹן‬
ָ ‫ ו‬,‫אֹורה ו ְִּׁש ְׁמחָ ה‬
ָ ‫ְׁתה‬
ָ ‫ הָ י‬,‫הּודים‬
ִּ ְׁ‫ – לַ י‬la jehoedim haitah orah we
simchah we sason wiqar - Voor de Judeeërs was er licht en vreugde,vrolijkheid en waardering/eer
VERBORGENHEDEN
OPENBARING
HET LOT OPENBAART
DE VERBORGENHEID
In welke twee Bijbelse Feesten
komt een loterij voor?
‫יֹוםָּהכִ פֻּ ִרים‬
ַ
Jom ha Kipoerim
‫פּורים‬
ִ
Poerim
ha goral – het lot
ha goral – het lot
Psalm 22:19
”Zij verdelen mijn klederen onder elkander
en werpen het lot over mijn gewaad.”
Is het lot toeval?
Of valt het je toe?
“Gij zult een borstschild der beslissing (‫חֹ ֶשן ִּמ ְׁשפָ ט‬chosjen misjpat) maken, kunstig werk.” Ex. 28:15
NISAN – maand 1 - vasten
“In de eerste maand, de maand Nisan, in het twaalfde jaar van koning Ahasveros, wierp men in het bijzijn van Haman het
Pur – dat is het lot – voor elke dag en voor elke maand tot de twaalfde, de maand Adar. “Ester 3:7
12
Zo werden dan op
de dertiende dag
der eerste maand
de schrijvers des
konings ontboden,
Ester 3
15
16
3 dagen vasten
15
Toen zeide Ester, dat men Mordekai zou antwoorden:
Ga heen, vergader al de Joden die zich in Susan
bevinden, en vast om mijnentwil: eet noch drinkt drie
dagen, zo min des nachts als des daags(‫)לַ יְלָ ה וָיֹום‬. Ook ik
en mijn dienaressen zullen op dezelfde wijze vasten en dan
zal ik tot de koning gaan ondanks het verbod; kom ik om,
dan kom ik om. Ester 4
16
kruisiging
Voorbereiding
Joodse lot
14
17
18
1. Feest Esther
Ahasveros en
Haman bij
Esther
2. Feest Esther
Esthers
identiteit
geopenbaard.
Haman
verborgen
Joden verhoogd
Opstanding
13
NISAN – maand 1 - feesten
Dinsdag 13
Voorbereiding
Pesach
Marc.14:12
Waar wilt u dat wij
voorbereidingen
gaan treffen zodat u
het pesachmaal
kunt eten?’
Woensdag 14 Donderdag 15
Sederavond
“5 In de eerste
maand, op de
veertiende der
maand, in de
avondschemering,
is het pascha voor
de Here.” Lev.23
Matsot - S
6 En
op de
vijftiende dag van
deze maand is het
feest der
ongezuurde
broden voor de
Here, zeven dagen
zult gij
ongezuurde
broden eten.”
Lev.23
Vrijdag 16
Sabbat 17
Zondag 18
Matsot
Matsot
Matsot
Eerstelingen
Gersteschoof
geheven
Luc 24:39
Joh.20:17
Kleine
hemelvaart
ADAR – maand 12
13
Poer - Pogrom
En brieven werden door
middel van ijlboden verzonden
naar alle gewesten des
konings, dat men zou
verdelgen, doden en uitroeien
alle Joden, van knaap tot
grijsaard, zelfs kinderen en
vrouwen, op één dag, op de
dertiende van de twaalfde
maand – dat is de maand Adar
– en dat men hun bezittingen
zou buitmaken. Ester 3:13
14
17
op de dertiende dag van de
maand Adar. Op de veertiende
dag rustten zij en zij maakten
die tot een dag van feestmaal
en vreugde. Ester 9
15
18
De Joden in Susan echter
verzamelden zich zowel op de
dertiende als op de veertiende
van die maand. Zij rustten op
de vijftiende dag en maakten
deze tot een dag van
feestmaal en vreugde. Ester 9
Pesach
Feest van de geopenbaarde hand van God
Nes nigleh - Geopenbaarde wonder
Poerim
Feest van de verborgen hand van God
Nes nistar - Verborgen wonder
Zijn naam wordt schijnbaar niet genoemd
De Talmoed ( Megilla 6b ) legt , in de naam van Rabban Sjimon
ben Gamliël , uit dat het de voorkeur geniet om de ene verlossing
naast de andere te plaatsen.
Want niets dat verborgen is blijft geheim; alles wat verborgen is zal
bekend worden en aan het licht komen. Luc.8:17
Het Woord is vlees geworden en het heeft onder ons gewoond en
wij hebben zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van
de eniggeborene des Vaders, vol van genade en waarheid. Joh.1
14
Daarna zei Haman tegen koning Ahasveros: ‘Er is
een bepaald volk dat over alle provincies van uw rijk
verspreid leeft en te midden van de andere volken
zijn eigen leven leidt. Hun wetten verschillen van
die van alle andere volken en aan de wetten van
de koning houden ze zich niet. Esther 3:8
De kern van de aanklacht:
Hun wet is anders
dan die van de andere volkeren.
Ik zag dat de hemel geopend was, en dit zag ik:
een wit paard met een ruiter, die ‘Trouw en
betrouwbaar’ heet, die een rechtvaardig vonnis velt
en een rechtvaardige strijd voert. 12 Zijn ogen waren
als een vlammend vuur en op zijn hoofd had hij veel
kronen. Er stond een naam op hem geschreven die
niemand kende, alleen hijzelf. 13 Hij droeg met bloed
doordrenkte kleren.
Zijn naam luidde ‘Woord van God’ ( ‫ֹלהים‬
ִ ֱ‫א‬-‫) ְדבַ ר‬.
11
De Levende Torah
Jesjoea ha Masjiach
“Want nu zien wij nog door een spiegel,
in raadselen,
doch straks
van aangezicht tot aangezicht.”
1 Kor.13:12
‫פָּ נִ ים‬-‫פָּ נִ יםָּאֶ ל‬