discussies over maatschappelijke risico`s en de problemen daarmee

discussies over
maatschappelijke risico’s en de
problemen daarmee
Robert Geerts
&
Jan Heitink
DISCLAIMER: Deze slides ondersteunen een lezing gehouden op het KIVI
Jaarcongres 2016 <Leven met Risico’s>
Op zich zelf staand kunnen daarom enkele slides anders geïnterpreteerd
worden dan bedoeld
aviv bv 2016
1
Wijdverbreid naïef idee
over mens en techniek
Primitief idee & opportunisme
over risico’s en hun maatschappelijke aanvaardbaarheid
Robert Geerts / Aviv bv 2016
2
Invalshoeken voor
duiding v/h begrip
Wat is eerlijk
(over risico’s)
1
Wat JE zegt klopt; is aantoonbaar waar
zijn?
2 Wat JE zegt te willen en zullen doen is
waarachtig
3 Waar JIJ je op beroept is de norm; is wat
we juist vinden
4 Wat JE doet wordt gezien als
maatschappelijk aanvaardbaar
JE: =jij;=wij;=zij;
=de onderneming;
=de politiek bestuurder;
=de burger;
=de publiekrechtelijke organisatie
Robert Geerts / Aviv bv 2016
3
Invalshoeken voor
duiding v/h begrip
Wat is eerlijk
(over risico’s)
1 Wat je zegt klopt; is aantoonbaar waar
zijn?
Er is veel onzeker. ZEKER BIJ RISICO’S! Wat onzeker
is, is waar noch onwaar!
- Er zijn verschillende soorten van onzekerheid. (lees
M. van Asselt voor een taxonomie over soorten van onzekerheid).
Kennis uitwisselen is essentieel
- Kansen zijn te verbinden aan onzekerheden
die kwantificeerbaar zijn. Niet elke onzekerheid is te
berekenen.
Robert Geerts / Aviv bv 2016
4
Invalshoeken voor
duiding v/h begrip
Wat is eerlijk
(over risico’s)
zijn?
2
Wat je zegt te willen en te zullen
doen is waarachtig.
- Waarachtigheid blijkt altijd achteraf.
Welk imago van betrouwbaarheid heb je?
- Waarachtigheid sluit vrijblijvendheid uit!
- Waarachtigheid en onzekerheid
zijn nauw verbonden.
Robert Geerts / Aviv bv 2016
5
Invalshoeken voor
beantwoorden vraag
Wat is eerlijk
(over risico’s)
3
zijn?
Je beroepen op de norm; op wat we
juist vinden
- Handelen volgens de bedoeling van de wet- en
regelgeving.
- Handelen volgens principes van deugdzaamheid
-Verantwoordelijkheid nemen voor je keuzes van
onzekerheid
Robert Geerts / Aviv bv 2016
6
Invalshoeken voor
beantwoorden vraag
Wat is eerlijk
(over risico’s)
zijn?
4
Doen wat maatschappelijk
aanvaardbaar wordt gevonden
- Rekenschap geven van ongelijkheden in de
samenleving.
- Materiële schade herstellen en leed verzachten waar
je verantwoordelijk / aansprakelijk voor bent
- Zorgvuldigheid van handelen als je anderen
blootstelt aan een risico
Robert Geerts / Aviv bv 2016
7
RISICO
Robert Geerts / Aviv bv 2016
8
Domein
WAARHEID
Domein
WAARACHTIGHEID
PRINCIPES & DEUGDEN (VERIFIEERBAAR)
WETENSCHAPPELIJKE INZICHT
& WETENSCHAPPELIJKE
ONZEKERHEID
Domein
JUISTHEID
Maatsch. NORMEN, WAARDEN
& RECHTSPRAAK
Robert Geerts / Aviv bv 2016
9
Observatie: Er is niet zoiets
als risicocommunicatie
Er is discussie gevoed door
belangen die in de knel raken.
Argumenten uit de drie
domeinen worden langs en
door elkaar gebruikt
Robert Geerts / Aviv bv 2016
10
Observatie: politieke besluitvorming over maatschappelijke
risico’s zal altijd onvolkomen zijn.
Het is goed zicht te houden in de
discussie of het gaat over:
Waar, Juist en Waarachtig
Robert Geerts / Aviv bv 2016
11
Rommelige onvolkomen werkelijkheid
Ondanks een nadrukkelijk verzoek van de Tweede Kamer dat niet
te doen, herstart de NAM vandaag de oliewinning in Schoonebeek.
Enige tijd later zal er bij Rossum weer afvalwater in de Twentse
bodem geïnjecteerd worden
NAM-directeur Gerald Schotman zegt dat hij de vrijdag
gebruikt heeft om het Kamerverzoek te overwegen.
OVER
RISICO’S
LANGS
ELKAAR HEEN
PRATEN
De NAM-directeur zegt zich 'zeer bewust te zijn' van de
vragen die leven rondom de waterinjectie in Twente
Gedeputeerde Erik Lievers betwijfelt echter of de NAM
zich wel bewust is van de gevoelens in Twente. Hij vindt
het besluit van de NAM 'uitermate onverstandig'
De Stichting Stop Afvalwater Twente, die eerder
30.000 handtekeningen ophaalde tegen de afvalwaterinjectie, reageert: “Onbegrijpelijk, onfatsoenlijk en een schande voor de democratie", zegt voorzitter Freddy Mensink. ,,Eens te
meer blijkt dat het alleen maar om geld gaat,
dat de NAM lak heeft aan de Twentse inwoners
Lievers is verbolgen over het feit dat hij na
het Kamerdebat van donderdag de NAM om
een gesprek heeft gevraagd, maar dat hij
vrijdag gewoon een telefonische mededeling kreeg over de hervatting. Volgens
hem beseft de NAM niet dat het bedrijf de
komende jaren nog verder moet in Twente
en dat een goede relatie van belang is.
Robert Geerts / Aviv bv 2016
12
Rommelige onvolkomen werkelijkheid
RISICO’S EN
WAARACHTIG
HEID
Directeur Griffioen: We hebben alles
gecontroleerd, elke schroef, elke
breekplaat. We willen zeker weten
dat dit niet nog eens gebeurt
Griffioen: “Ik kan niet zeggen we gaan het risico
terugbrengen naar nul. Maar dit soort incidenten
mag gewoon niet voorkomen, en wat mij betreft
gebeurt dat ook niet meer. We kunnen dat niet
volledig beloven, maar we bedolven wel dat we
er alles aan zullen doen. En dat doen we al
langer: ik kan u verzekeren dat het hier veiliger
is dan 10 jaar geleden. Alleen heeft de
omgeving dat gevoel nog niet.”
Robert Geerts / Aviv bv 2016
13