Amandelen - MC Groep

Amandelen
Kinderen
Patiënteninformatie
1167190PR/2-2014/Amandelen kinderen
1. Inleiding
Het lymfekliersysteem bestrijdt infecties
in het lichaam. Amandelen bestaan uit
lymfeklierweefsel. Dit weefsel vangt een
groot deel van de binnendringende
ziekteverwekkers op en maakt ze
onschadelijk. Het lymfeklierweefsel
bevindt zich in de neuskeelholte, in de
keel en achter op de tong. De neuskeelholte is de ruimte achter de neus,
boven het zachte verhemelte.
1.1 Neusamandel (adenoïde)
Het verdikte lymfeklierweefsel in het dak
van de neus-keelholte noemt men
neusamandel. Bij jonge kinderen is deze
met name aanwezig. Vanaf het 8e jaar
neemt de neusamandel in grootte af.
Soms blijft zo'n neusamandel echter tot
op latere leeftijd bestaan.
1.2 Keelamandelen (tonsillen)
De amandelen in de keel zijn zichtbaar
als knobbels links en rechts achter in de
keel. De huig, het aanhangsel van het
zachte gehemelte, hangt midden tussen
de keelamandelen. Het lymfeklierweefsel
achter op de tong wordt de tongamandel
genoemd. De tongamandel gaat aan de
zijkanten van de tong over in de
keelamandelen. Hij geeft bijna nooit
klachten. De amandelen vormen slechts
een klein deel van het totale
lymfekliersysteem en zijn slechts de
eerste 3 tot 4 levensjaren zeer actief.
Een eventuele verwijdering van de
amandelen heeft weinig gevolgen voor
de afweer.
2. Amandelontsteking bij kinderen
Wanneer er te veel ziekteverwekkers in
het lichaam komen, raken de amandelen
zelf ontstoken. Hierbij treedt in het
algemeen een forse zwelling op van de
betrokken amandelen. De klachten
hangen samen met de amandel die
ontstoken raakt.
2.1 Ontstoken neusamandel
Een ontstoken neusamandel veroorzaakt
meestal een voortdurende of steeds
terugkomende verkoudheid met een
vieze neus. Andere klachten kunnen zijn:
slecht slapen, snurken, veel door de
mond ademen of herhaalde
oorontstekingen.
2.2 Ontstoken keelamandel
Ontstoken keelamandelen brengen vaak
herhaalde perioden van keelpijn met
slikklachten en temperatuurverhoging
met zich mee. De keelamandelen kunnen
ook voortdurend (min of meer)
ontstoken zijn. Klachten als een
afgenomen eetlust, hangerigheid,
moeheid, en een slechte adem zijn het
gevolg. In de hals zijn dan vaak verdikte
lymfeklieren te voelen. Zeer grote
keelamandelen kunnen zelfs de
ademhaling enigszins belemmeren. Het
kind is 's nachts onrustig en ademt
onregelmatig of snurkt. Zijn de keel- en
neusamandelen gelijktijdig ontstoken,
dan is er een combinatie van de
genoemde klachten.
3. Behandeling amandelontsteking
Amandelen verwijderen bij kinderen
vindt plaats tijdens een kortdurende,
maar volledige narcose. Vroeger werden
de keelamandelen slechts gedeeltelijk
verwijderd ('geknipt'). Tegenwoordig
haalt de arts de amandelen wel volledig
weg. Met een speciaal instrument
worden de keelamandelen in één
beweging als het ware losgewoeld van
de onderlaag. Bij volwassenen zitten de
keelamandelen veel vaster dan bij
kinderen. De operatietechniek die bij hen
wordt toegepast, staat bekend als
'amandelen pellen'. Hierbij worden de
keelamandelen nauwkeurig losgemaakt
van de onderliggende weefsellaag
(uitgepeld). Deze techniek wordt soms
ook bij kinderen gebruikt. Heeft de
ingreep vroeg op de dag plaats gehad,
dan mogen de kinderen in het algemeen
nog dezelfde dag naar huis.
4. Knippen van amandelen
Ontstoken amandelen bij kinderen
hoeven niet altijd verwijderd te worden.
Dit hangt samen met de ernst van de
klachten.
Belangrijke overwegingen zijn hoe ziek
het kind zich voelt en hoe vaak de
klachten optreden. Als de klachten niet
goed te behandelen zijn met medicijnen,
kan het verstandig zijn om de
amandelen weg te laten halen. Natuurlijk
bepalen de klachten of alleen de
neusamandel of zowel keel- als
neusamandelen verwijderd zullen
worden. De leeftijd van het kind speelt
ook een rol. Hoe jonger het kind hoe
minder vaak uw arts zal besluiten om te
opereren.
In de loop van de dag mag uw kind
doorgaans weer naar huis. U krijgt van
de afdeling een briefje met leefregels en
een telefoonnummer mee.
Een absolute leeftijdsgrens is er
overigens niet, de ernst van de klachten
is en blijft de belangrijkste factor. Een
totale verwijdering is niet mogelijk bij de
neusamandel. Alleen het middelste,
meest verdikte gedeelte wordt
weggenomen. De neusamandel kan
vanuit de randen weer aangroeien en
later opnieuw klachten geven. De
keelamandelen kunnen in principe wel
helemaal worden weggehaald, maar
soms groeit er vanaf de tongamandel
nog een restje uit.
7. Weer thuis
Pijnbestrijding is heel belangrijk voor een
goed herstel, u krijgt hierover advies
voor thuis mee.
5. Risico's bij het knippen van
amandelen
Bij iedere operatie, ook bij het
verwijderen van amandelen, is er sprake
van wat risico. In deze situatie betekent
dit vooral kans op nabloeding. Een
normale bloedstolling is daarom heel
belangrijk bij deze ingreep. Het kind mag
van tevoren géén medicijnen innemen
die de stolling nadelig beïnvloeden. Dit
zijn met name pijnstillers die
acetylsalicylzuur bevatten (aspirine,
acetosal, ascal, enzovoort). Kinderen
kunnen, vooral als de amandelen erg
groot waren, na de operatie een
zogenaamde open neusspraak krijgen.
Soms is de stem wat hoger geworden.
Deze veranderde stem is meestal
tijdelijk. Soms is korte tijd logopedische
hulp nodig.
6. Na de ingreep
Direct na de ingreep heeft het kind pijn
in de keel en moeite met slikken. De pijn
kan uitstralen naar de oren. Zonodig kan
de verpleging extra pijnstillende
middelen geven. Vaak koud drinken en
ijsjes eten is belangrijk en kan de pijn
verlichten. Het schrapen van de keel
moet worden voorkomen.
Meestal komt er na de operatie wat vers
bloed uit de keel. Ook kan donker bloed
worden gebraakt: dit is oud bloed dat
tijdens de operatie in de maag terecht is
gekomen.
Na het verwijderen van de neusamandel
treedt vaak ook enig bloedverlies uit de
neus op.
Op de plaats van de verwijderde
amandelen ontstaat een grijswitte laag.
Dit is wondbeslag, vergelijkbaar met het
korstje dat bij een schaafwond op de
huid komt. De adem van uw kind kan
hierdoor wat weeïg ruiken en uw kind
heeft waarschijnlijk een vieze smaak in
de mond. Het grijswitte laagje is meestal
na een week verdwenen.
Er wordt aangeraden de eerste dagen
koud en vloeibaar voedsel te nemen,
waarbij voldoende vocht het
belangrijkste is. Melkprodukten vormen
veel slijm en koolzuurhoudende dranken
prikkelen en zijn daardoor minder
prettig. Geen rode dranken aanbieden,
de rode kleur maakt een beoordeling van
een eventuele nabloeding moeilijker.
8. Slotwoord
Het kan zijn dat u ondanks de uitleg van
uw KNO arts nog vragen heeft of dat u
meer informatie wilt. Aarzel dan niet om
contact op te nemen met de polikliniek
KNO.
MC Zuiderzee
Ziekenhuisweg 100
8233 AA Lelystad
(0320) 271 911
www.mczuiderzee.com
MC Emmeloord
Urkerweg 1
8303 BX Emmeloord
(0527) 63 76 37
www.mcemmeloord.com
MC Dronten
Het Zwarte Water 77
8253 PD Dronten
(0320) 271 911
www.mcdronten.com
Polikliniek Urk
Gezondheidscentrum
Het Dok
Vlechttuinen 1
8322 BA Urk