VERWIJDEREN VAN DE KEEL- EN/OF NEUSAMANDELEN BIJ

VERWIJDEREN VAN DE KEEL- EN/OF
NEUSAMANDELEN BIJ KINDEREN
Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO)
FRANCISCUS VLIETLAND
Naar het ziekenhuis
Uw keel-,neus- en oorarts heeft de klachten van uw kind
beoordeeld en met u afgesproken dat uw kind in ons ziekenhuis
wordt behandeld voor het verwijderen van de keelamandelen
en/of de neusamandel.
U hebt al het één en ander gehoord van uw arts en de
doktersassistent(e). In deze brochure kunt u alles nog eens
rustig nalezen. Bij deze brochure hoort ook het boekje
‘Dagbehandeling van kinderen’, waarin u kunt nalezen hoe u uw
kind voor, tijdens en na het verblijf in het ziekenhuis kunt
begeleiden.
Hieronder volgt informatie over de behandeling, de
voorbereiding daarop en de nazorg. Wanneer u zelf weet wat er
precies gaat gebeuren, kunt u uw kind beter voorbereiden op
deze ingreep.
Wat vertelt u uw kind?
Meestal hoeft uw kind maar een paar uur in het ziekenhuis te
blijven en blijft dus niet slapen. Dit is vaak al een
geruststelling. Toch is voorbereiding van uw kind belangrijk
voor het goed verwerken van de opname en de behandeling.
Praat erover. De ervaring leert dat een eerlijk voorbereid kind
de ingreep rustiger ondergaat.
Wat u uw kind kunt vertellen is afhankelijk van de leeftijd,
maar ook van het type kind. Het ene kind heeft meer behoefte
aan uitleg dan het andere. U kent uw kind zelf het beste. Het
boekje ‘Nick in het Vlietland Ziekenhuis’ kunt u gebruiken als
ondersteuning bij uw gesprek. Wij raden u aan op de volgende
punten heel duidelijk te zijn: Het waarom, de voorbereiding, de
behandeling en nazorg.
Waarom
 amandelen zijn kleine bobbels in de keel en de neus;
 uw kind is zo vaak verkouden, heeft oor-of keelpijn, omdat
de amandelen niet goed werken;
 amandelen kunnen niet vanzelf beter worden. De dokter gaat
ze er daarom uit halen.
 Uw kind moet daarvoor naar het ziekenhuis;
 na de operatie is uw kind minder vaak ziek.
De voorbereiding
Tenzij anders is afgesproken mag uw kind tot 6 uur voor de
operatie nog een lichte maaltijd gebruiken. Bijvoorbeeld: 2
beschuiten of geroosterde witte boterhammen met jam of
suiker en dun boter. Tot 3 uur voor de operatie mag uw kind
nog heldere vloeistoffen drinken zoals water, thee, appelsap of
siroop.
 u brengt zelf uw kind naar het ziekenhuis, kleedt het uit,
en trekt het vervolgens een jasje van het ziekenhuis aan;
 uw kind krijgt een armbandje om met haar/zijn naam
erop;
 uw kind krijgt ook pleisters met verdovende zalf op de
handen of arm, waardoor de prik van de dokter om uw
kind in slaap te brengen, minder pijn doet;
 u gaat met uw kind in haar/zijn bed naar de
operatiekamer. De dokter en andere mensen daar dragen
gekleurde kleding met een blauwe pet
 u blijft bij uw kind totdat het in slaap is gebracht;
 uw kind krijgt een prik in de hand of arm, zodat het snel in
slaap valt;
 u blijft bij de behandelkamer wachten.
De behandeling en daarna
 de dokter haalt door de mond de amandelen eruit, uw kind
voelt hiervan niets;
 uw kind wordt wakker in bed;
 er zit misschien bloed aan haar/zijn mond of jasje;
 het kan zijn dat uw kind misselijk is en pijn heeft in de keel;
 door vaak wat slokjes koud water te drinken en ijsjes te
eten, gaat de pijn sneller over en het is goed voor de keel;
 het slikken doet in het begin pijn, uw kind kan dit ook aan
de oren voelen;
 de dokter komt nog langs en als alles goed is mag uw kind
na een paar uur weer naar huis
Verwijderen noodzakelijk?
Het lichaam bezit een uitgebreid systeem om infecties te
bestrijden, het zogenaamde lymfkliersysteem. De overgang van
mond en neus naar de keel bevat, als een soort ring, veel van
dit lymfklierweefsel. Het vangt binnendringende
ziekteverwekkers zoveel mogelijk op en maakt ze onschadelijk.
De amandelen vormen maar een klein gedeelte van het
lymfkliersysteem van het lichaam. Eventuele verwijdering van
de amandelen heeft daarom geen merkbare gevolgen voor dit
afweersysteem.
Amandelen zijn kleine orgaantjes die achter in de keelholte
zitten. De twee keelamandelen (tonsillen) kunt u zien als u
links en rechts achter in de keel kijkt. De derde amandel is de
neusamandel (het adenoïd), die kunt u alleen zien als hij sterk
gezwollen is. Amandelen zijn nuttig, doordat ze binnenkomende
bacteriën en virussen bestrijden. Ze werken als een soort filters
die voorkomen dat infecties zich verder uitbreiden. Soms echter
zijn amandelen niet in staat ziektekiemen in voldoende mate te
vernietigen. Dan hopen de ziektekiemen zich juist op in de
amandelen, die daardoor ontstoken raken. De amandelen
worden dan dik en pijnlijk. Dat kan samengaan met koorts en
het kind kan zich erg ziek voelen. Vaak zijn er dan ook klieren
in de hals te voelen als teken van ontsteking.
De gevolgen zijn vaak terugkerende verkoudheid, keelpijn,
koorts, veel door de mond ademen, herhaalde oorontstekingen,
wisselende slechthorendheid, hangerigheid en slechte eetlust.
Soms slapen de kinderen onrustig en moeten ze snurken.
Wanneer verwijderen?
De ernst van de klachten bepaalt of het nodig is om amandelen
te verwijderen. Hierbij is de mate van ziek zijn van belang,
maar ook de vraag hoe vaak dit optreedt. Wanneer het
onvoldoende lukt om de klachten met medicijnen te bestrijden,
kan het verstandig zijn om de amandelen weg te halen.
Vanzelfsprekend hangt het hierbij van de klachten af of alleen
de neusamandel of zowel keel- als neusamandelen verwijderd
worden. De leeftijd van het kind speelt eveneens een rol, hoe
jonger het kind hoe terughoudender uw arts zal zijn. Een
absolute leeftijdsgrens is er echter niet, de ernst van de
klachten is en blijft de belangrijkste factor.
Wanneer de amandelen meer kwaad doen dan goed, is
verwijderen noodzakelijk. Dit wordt in medische termen
tonsillectomie (TE) genoemd als het om keelamandelen gaat en
adenotomie (A) als het om de neusamandel gaat. Gaat het om
keel- én neusamandelen dan wordt kortweg gesproken over
ATE. Bij de verwijdering van keel- en/of neusamandel nemen
andere klieren de taak van de verwijderde klieren over!
Bij de neusamandel is volledige verwijdering niet mogelijk. Het
gaat hier om het uitnemen van het middelste , meest verdikte
gedeelte. De neusamandel kan vanuit de randen aangroeien en
soms na verloop van tijd weer klachten geven. De
keelamandelen kunnen in principe wèl volledig worden
weggehaald, soms groeit er echter vanaf de tongamandel nog
een restje uit.
Knippen of pellen?
Men spreekt nog vaak van amandelen knippen. Het amandelen
knippen, waarbij een deel van de amandelen blijft zitten, komt
niet meer voor. Tegenwoordig worden amandelen altijd gepeld.
Dat wil zeggen dat ze helemaal worden weggenomen. Zowel de
neus- als de keelamandelen worden via de mond verwijderd.
Uw kind wordt onder een korte narcose gebracht, zodat het
niets voelt.
Toestemming geven
U dient uitdrukkelijk toestemming te geven voor elk onderzoek
of behandeling; bij onderzoek en behandeling van kinderen van
12 tot en met 15 jaar is daarnaast ook de toestemming van het
kind nodig. Kinderen vanaf 16 jaar mogen in principe zelf een
beslissing nemen.
U heeft recht om een behandeling te weigeren. De behandelaar
zal dan in overleg met u naar een alternatief zoeken.
Als er sprake is van een noodsituatie zullen de artsen eerst in
het belang van het kind handelen, waarna zij de ouder hiervan
op de hoogte stellen.
Meer informatie vindt u in de brochures: ‘Welkom in het
ziekenhuis; Uw privacy, rechten en plichten’ en ‘Uw rechten en
plichten als patiënt’.
Meer informatie over de WGBO en kinderbehandeling kunt u
vinden op www.vlietland-ziekenhuis.nl of bij de poli-assistente.
De dag zelf: voorbereidingen thuis
In het boekje ‘ Dagbehandeling van kinderen’ staat hoe u uw
kind en uzelf kunt voorbereiden. Deze brochure is hierop een
aanvulling. Om alles veilig en goed te laten verlopen vragen wij
u het volgende te doen.
Eten en drinken. Tenzij anders met u is afgesproken, mag uw
kind 6 uur voor de operatie nog een lichte maaltijd gebruiken.
Bijvoorbeeld: 2 beschuiten of geroosterde witte boterhammen
met jam of suiker en dun boter. Een glas melk is toegestaan.
Tot 3 uur voor de operatie mag uw kind nog heldere
vloeistoffen drinken zoals water, thee, appelsap en siroop.
Heeft uw kind hierna nog wat gegeten of gedronken, dan kan
de operatie die dag zo goed als zeker niet doorgaan.
Een half uur voor vertrek naar het ziekenhuis plakt u de
verdovingspleister op de arm of hand van uw kind.
De dag zelf: in het ziekenhuis
Zonder tegenbericht verwachten wij u op de dag van de
ingreep. U komt naar de hoofdingang van het Vlietland
Ziekenhuis, afdeling dagopname KNO (3e etage, liften b, route
3.06). Er mogen geen zusjes of broertjes mee; zorgt u
dus tijdig voor oppas.
Voor de behandeling
Op de dagverplegingszaal krijgen de kinderen de gelegenheid
om aan de omgeving te wennen. Er is spelmateriaal aanwezig.
U wordt per kind opgeroepen naar de voorbereidingsruimte te
gaan. Hier krijgt uw kind de prik voor het infuusnaaldje.
Er mogen twee ouders/verzorgers met het kind mee.
In het Vlietland Ziekenhuis mag één ouder of verzorger bij het
kind blijven tot het onder narcose is gebracht. Het is belangrijk
dat de begeleidende ouder of verzorger zich houdt aan de
aanwijzingen van het personeel van de operatiekamer.
Als uw kind slaapt, wacht u in de kamer waar uw kind
terugkomt.
U wordt geroepen zodra uw kind op de uitslaapkamer is, waar u
uw kind kunt geruststellen en bijstaan.
Na de behandeling
Door de narcose is het mogelijk dat uw kind braakt als zij/hij
het eerste beetje drinken neemt. Dit is niet erg. Mocht zich iets
bijzonders voordoen, zoals een nabloeding (dat overigens
zelden gebeurt), dan is het misschien noodzakelijk, dat uw kind
een nacht in het ziekenhuis blijft, op de kinderafdeling. De
mogelijkheid bestaat dat dan één van de ouders kan blijven
slapen; de arts bespreekt dit met u.
Kans op complicaties
Bij iedere operatie, ook bij het verwijderen van amandelen, is
er sprake van enig risico, In dit geval gaat het voornamelijk om
de mogelijkheid van een nabloeding. Dit verklaart, waarom een
normale bloedstolling bij deze ingreep zo belangrijk is. Er
mogen dus van tevoren géén medicijnen worden ingenomen,
die de stolling nadelig beïnvloeden. Met name dus géén
pijnstillers die acetylsalicylzuur bevatten (Aspirine, Acetosal,
etc.)
Bij kinderen kan, met name als de neus- en keelamandelen erg
groot waren, na de operatie een zogenaamde open neusspraak
bestaan. Soms is de stem wat hoger geworden. In nagenoeg
alle gevallen is deze veranderde stem tijdelijk, in een enkel
geval is gedurende korte tijd logopedische hulp nodig.
Weer naar huis
De KNO-arts komt langs om te controleren of alles goed is
gegaan. Als alles goed gaat mag uw kind na een paar uur weer
naar huis. Daarna is het niet meer nodig uw kind te laten
controleren op de polikliniek.
Wij raden aan niet zelf te rijden, maar van tevoren het vervoer
te regelen.
Weer thuis
De eerste dagen na de operatie voelt uw kind zich nog wel
wat ziek, vooral na een keelamandel-operatie is praten en eten
pijnlijk. De pijn, die kan uitstralen naar de oren, kan goed
bestreden worden met paracetamol-zetpillen (zie onder pijn).
Wanneer uw kind praat, klinkt het in het begin of het een volle
mond heeft. Al deze klachten gaan geleidelijk over. Op de
plaats van de verwijderde amandelen ontstaat een grijswitte
laag. De uitademingslucht kan hierdoor wat weeïg ruiken en het
kan een vieze smaak in de mond geven. Het witte laagje is na
ongeveer een week verdwenen.
Het is normaal dat uw kind tijdens de operatie wat bloed inslikt,
dat soms in de loop van de dag weer wordt uitgebraakt. Dit is
donkerrood of bruinig van kleur. Ook kan de ontlasting
gedurende twee à drie dagen na de operatie zwart van kleur
zijn, ook als gevolg van ingeslikt bloed. Andere normale
verschijnselen zijn een lichte stijfheid van de hals en lichte pijn
in de oren.
Eten en drinken
Voor een snel herstel van de wond en het goed schoonhouden
van de keel is nodig dat uw kind vooral de eerste 24 uur goed
drinkt. Het gaat daarbij niet om grote hoeveelheden maar
vooral om de regelmaat. Drie keer een klein slokje is beter dan
één keer een grote.
Het is belangrijk daar thuis veel aandacht aan te besteden en
zo nodig een beetje dwang te gebruiken. Vanwege de keelpijn
is het drinken natuurlijk niet prettig, maar de ervaring leert, dat
regelmatig drinken de beste pijnstilling is.
Gedurende de eerste nacht moet u uw kind om de twee
uur even wakker maken en een paar slokken laten
drinken.
Toegestaan zijn alle koele, waterige dranken zonder prik
(ijswater, limonade, - liefst geen rode limonade-, koude melk,
consumptie-ijs en ijslollies). Geen sinaasappelsap, dit prikt in
het wondgebied. Veel kinderen vinden het prettig op een
ijsklontje te zuigen.
Als uw kind nog wat keelpijn heeft, is het beter de tweede en
eventueel de derde dag alleen zacht voedsel te geven (vla, pap,
yoghurt, geweekte boterhammen en aardappel- of
groentepuree).
Vanaf de vierde dag mag uw kind weer bijna alles eten,
uitgezonderd harde etenswaren zoals appels en rauwe wortel.
Geef in de eerste week geen sterk gekruid- of gezouten
voedsel, ook koolzuurhoudende dranken prikken in de wondjes.
Overigens, dat het kind de eerste dagen niet zoveel eet als
anders is niet zo erg, dat wordt later wel weer ingehaald.
Drinken is veel belangrijker.
NB. Wanneer alleen de neusamandel verwijderd is, kan uw kind
na de eerste dag weer gewone voeding krijgen.
Pijn
Als het drinken niet goed gaat, is de pijn meestal de oorzaak.
Pijnstilling is belangrijk voor een goed verloop. Wij raden
paracetamol zetpillen aan als pijnstiller. Kijk voor de juiste
dosering naar de beschrijving in de bijsluiter.
Gebruik in geen geval aspirine of andere pijnstillers, omdat die
het bloed verdunnen en daardoor bloedingen kunnen
veroorzaken
Zwemmen en spelen
Na ongeveer drie dagen lukt het in het algemeen niet meer een
kind in huis te houden, probeer in ieder geval te voorkomen dat
uw kind wilde spelletjes doet. De eerste week na de
behandeling mag uw kind niet zwemmen, voorkom dat er water
in de oren komt! Een kind bij wie alleen de neusamandel is
verwijderd kan meestal op de derde dag weer naar school. Voor
keelamandelen geldt over het algemeen dat uw kind na
ongeveer 1 week weer naar school kan.
Wanneer waarschuwen
Bij temperatuurverhoging van meer dan 38,5 graden is het
beter contact met de huisarts op te nemen en uw kind zolang in
bed te houden. Ook bij andere mogelijk optredende
ziekteverschijnselen raden wij u aan de huisarts te raadplegen.
Geeft het kind herhaaldelijk vers rood bloed op of stolsels,
ziet het erg bleek en/of wordt het suffig, neem dan direct
contact op met de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) via
telefoon 010 893 93 93. U hoeft niet langs de
huisartsenpost. De afdeling Spoedeisende Hulp is 24 uur per
dag geopend.
Tijdens kantooruren kunt u ook contact opnemen met de
polikliniek KNO telefoon 010 893 00 00.
Vragen?
We kunnen in deze brochure alleen de meest belangrijke
vragen beantwoorden. Misschien hebt u er niet genoeg aan. Bij
vragen kunt u altijd de polikliniek KNO bellen van 09.00 tot
17.00 uur of de afdeling dagopname telefoon 010 893 00 00.
Niet vergeten
Wilt u bij uw komst het volgende meebrengen:
 een donker gekleurde handdoek;
 een knuffel;
Vergeet niet bij uw kind de sieraden af te doen en eventueel
nagellak te verwijderen.
Oktober 2011
281011