Brief Klankbordgroep over de Tussenbalans

Provincie Overijssel
College van Gedeputeerde Staten
t.a.v. de heer E. Jungerius
Postbus 10078
8000 GB ZWOLLE
Onderwerp: Bevindingen klankbordgroep Midterm Review Provincie Overijssel
Datum
16.05.2017
Pagina
1
Geacht College,
U heeft op 3 oktober 2016 opdracht gegeven om een Midterm Review uit te voeren op het
coalitieakkoord ‘Overijssel Werkt!’ dat u op 1 mei 2015 heeft gepresenteerd. Ter bewaking van
de kwaliteit van het onderzoek heeft u een externe klankbordgroep ingesteld. Deze
klankbordgroep wordt gevormd door: mevrouw drs. N. Bouwens en de heren dr. F. de Vijlder
en prof. dr. M. Herweijer. U heeft de klankborgroep de opdracht gegeven een kritische
reflectie op de kwaliteit van het onderzoek te geven. Daarbij gaat het onder meer om:
de gekozen visie en aanpak van het onderzoek;
de wijze waarop het onderzoek wordt uitgevoerd;
de resultaten van het onderzoek en
de wijze van presenteren.
In uw opdracht aan de ambtelijke organisatie is er voor gekozen om bij het onderzoek te
vertrekken vanuit de zeven hoofdopgaven van het coalitieakkoord. U wilde weten of de
gekozen aanpak nog steeds voldoet en op welke punten er na twee jaar bijsturing nodig is.
Specifieke aandachtspunten waren voor u de veranderende context en de gekozen moderne
bestuursstijl. U verzocht nadrukkelijk bij het onderzoek ook maatschappelijke partijen te
betrekken. Om die reden werd gekozen voor een combinatie van een kwantitatieve en een
kwalitatieve werkwijze.
Bijlagen
-
Onze bevindingen
Gekozen visie en aanpak van het onderzoek
Gelet op het nog globale karakter van uw coalitieakkoord heeft deze Mid Term Review mede
geleid tot een nadere uitwerking van het daarmee ingezette collegebeleid. Deze concretisering
bleek – twee jaar na de start van uw college –goed uitvoerbaar want op veel programmalijnen
zijn in de afgelopen twee jaar besluiten genomen. Door het coalitieakkoord als vertrekpunt te
nemen, is een aantal taken die de provincie in medebewind uitvoert in deze nadere uitwerking
wat minder uit de verf gekomen (zoals: regulier OV, onderhoud wegen en kanalen, milieu- en
veiligheidstoezicht op risicovolle bedrijven, monumentenzorg, beheersplannen Natura2000gebieden en bodemsanering). De Mid Term Review betreft vooral een tussenstand van het
coalitieakkoord.
Gelet op de opdrachtformulering heeft de voorliggende evaluatie niet zozeer het karakter
gekregen van een opsomming van wat er allemaal al werd bereikt in de eerste twee
collegejaren en waar doelbereiking eventueel nog wat achterblijft. Veeleer is het een overzicht
Datum verzending
1
Bevindingen klankbordgroep Midterm Review Provincie Overijssel
in hoeverre het met uw collegeakkoord ingezette beleid nog steeds actueel is en aan de toets
van de veranderende tijd kan voldoen.
De Mid Term Review geeft aan dat een bijstelling van het coalitieakkoord niet noodzakelijk is.
Wel wijst deze Tussenbalans punten aan waar andere accenten kunnen worden gelegd.
Wijze van uitvoering van het onderzoek
Met betrekking tot de wijze waarop het onderzoek is uitgevoerd, stellen wij vast dat er in de
volle breedte – dus voor alle zeven programmalijnen – uitvoerige beleidsbeschrijvingen zijn
opgesteld. Deze zijn aan onze commissie ter beoordeling voorgelegd. Ten aanzien van de
onderdelen bestuursstijl en het creëren van werkgelegenheid werden ook externe
onderzoekers bij de uitvoering van deze Mid Term Review betrokken. Na de inventarisatie van
de uitwerking van het beleid en de voortgang daarvan, zijn met belangrijke externe
stakeholders op de diverse beleidsvelden gesprekken gevoerd. In deze gesprekken werd ook
om een beoordeling gevraagd.
Datum
16.05.2017
Pagina
2
Vertegenwoordigers van de samenwerkingspartners van de provincie zoals gemeenten en
maatschappelijke instellingen hebben een relatief grote rol gekregen bij de beoordelingen die
in deze Mid Term Review kunnen worden aangetroffen. De provincie werkt op veel terreinen in
netwerken met gemeenten, waterschappen, maatschappelijke instellingen, kennisinstellingen
en bedrijven. Vanuit zo’n op netwerksamenwerking gerichte bestuursstijl past het zeker deze
samenwerkingspartners actief bij deze tussenevaluatie te betrekken. Bovendien is gebleken
dat gemeentebestuurders maar ook vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven kritisch naar
het provinciale optreden hebben gekeken. Met de aldus geboden spiegel kan de provincie haar
voordeel doen.
Resultaten van het onderzoek
Het onderzoek laat zien dat de maatschappelijke context waarbinnen de provincie Overijssel
haar beleid voert, zich de afgelopen twee jaar heeft gewijzigd. Er wordt gewezen op een
aantrekkende woningmarkt (bijvoorbeeld rond Zwolle) en verbeterde economische
vooruitzichten (in grote delen van de provincie). In de beoordeling van een ruimtelijke
initiatief wordt met meer nadruk dan vroeger gekeken naar de effecten voor de
volksgezondheid (fijn stof, Q-koorts). Toch wordt het nodig geacht de inzet op het scheppen
van werkgelegenheid onveranderd voort te zetten. In het rapport wordt stilgestaan bij de
voortgaande schaalvergroting in de landbouw en het relatief grote aantal agrarische
ondernemers dat op termijn zal besluiten het bedrijf te beëindigen en de noodzaak een
herbestemming te vinden voor de leegkomende agrarische bedrijfspanden. Dit zijn zaken die
vragen om accentverschuivingen in het ruimtelijk beleid.
Voor de beoordeling van de door u gekozen moderne bestuursstijl is behalve de gesprekken
met samenwerkingspartners ook de achtergrondstudie van I&O Research van betekenis. Uit
deze studie komt naar voren dat de waardering voor de dienstverlening vanuit de ambtelijke
organisatie nog niet het niveau haalt van de waardering voor het bestuurlijk optreden van uw
College. Dit lijkt ons een aandachtspunt te zijn voor een provincie die als regisseur wil
optreden en niet alleen wil aanjagen maar ook in de uitvoering projecten tot een goed eind wil
brengen.
Het
goed
oppakken
van
deze
regierol
ten
aanzien
van
gemeentegrensoverschrijdende aspecten is ook van groot belang in het kader van de
Omgevingswet die naar verwachting in 2019 in werking zal treden.
Ten aanzien van de gehanteerde bestuursstijl heeft de provinciale organisatie zelf het gevoel
dat haar vernieuwde stijl van optreden opener en moderner is geworden. GS heeft ook met
nadruk op deze verandering van bestuursstijl ingezet. Uit de consultatieronde komt naar voren
2
Bevindingen klankbordgroep Midterm Review Provincie Overijssel
dat de gesprekspartners van de provincie deze nieuwe bestuursstijl eigenlijk een normale,
passende vorm van besturen vinden. Op zich is dit een compliment en laat het zien dat de
koerswijziging terecht was. Wel wordt de nieuwe bestuursstijl nog niet door alle onderdelen
van de provinciale organisatie consequent toegepast. Dat is een aandachtspunt. De
geraadpleegde samenwerkingspartners constateren dat het in hun communicatie met de
provincie wel eens schuurt. In diverse dossiers is de rol die de provincie kiest voor de
samenwerkingspartners niet duidelijk.
Datum
16.05.2017
Pagina
3
Uw college heeft in de lopende collegeperiode fors ingezet op het versterken van de economie
en daarbinnen van de werkgelegenheid. Over het algemeen is dit een terrein waar de
provincie slechts een indirecte, faciliterende rol speelt. Veel hangt af van de conjunctuur en
van investeringsbeslissingen van afzonderlijke ondernemers. Het is lastig uitspraken te doen
over de werkgelegenheidseffecten van de provinciale structuurmaatregelen. De externe
onderzoekers van Decisio zijn er echter in geslaagd om via een modelbenadering (inputoutput) onderbouwde indicaties te geven over de effecten die uw inspanningen gaan
opleveren. Met nadruk gebruiken wij de toekomstige tijd want een groot deel van uw
investeringsprogramma is weliswaar bestemd, maar moet nog tot feitelijke besteding komen
en veel van de directe arbeidsplaatsen die de onderzoekers van Decisio noemen, worden pas
in de komende jaren tot stand gebracht.
Ten aanzien van de te scheppen banen moet er rekening mee worden gehouden dat een deel
van de nieuwe werkgelegenheid (vooral gesitueerd in de bouw) kan neer slaan bij werknemers
die in andere provincies en over de grens woonachtig zijn. Per slot van rekening is Overijssel
een goed geïntegreerd onderdeel van een heel open economie.
Op diverse andere beleidsonderdelen geeft deze Mid Term Review een overzicht van wat nog
moet worden gedaan. Te denken valt aan: het resterende overschot aan bedrijventerrein,
leegstaande kantoorruimte (hetgeen voortvarend wordt aangepakt), de resterende
asbestdaken en asbestverhardingen die nog moeten worden gesaneerd. Ook kan worden
gedacht aan de terechte aandacht voor de taakstelling ‘opwekking duurzame energie’. Het is
goed dat deze taakstellingen duidelijk worden gekwantificeerd. Dit vormt een aansporing om
op deze programmalijnen de ingezette koers voor te zetten en vol te houden.
Wij hebben veel waardering voor de wijze waarop GS deze in het Collegeakkoord
aangekondigde vorm van reflectie heeft aangepakt. Vier maal hebben wij met het
onderzoeksteam vergaderd. We kregen inzage in de onderzoeksopzet, de achtergrond
documenten en de selectie van de gesprekspartners (focusgroepen). Wij waarderen het dat
het onderzoeksteam zich naar ons transparant heeft opgesteld en steeds de bereidheid heeft
getoond om antwoord te geven op onze kritische vragen. Naar ons oordeel geeft de
Tussenbalans ‘Overijssel Werkt!’ een getrouwe afspiegeling van de vele en ter zake doende
gegevens die er ten behoeve van deze tussentijdse evaluatie werden vergaard.
Met vriendelijke groet,
Drs. N. Bouwens
Dr. F. de Vijlder
3
Prof dr. M. Herweijer