Een behandeling met de niersteenvergruizer

Urologie
Een behandeling met
de niersteenvergruizer
Urologie
Inleiding
Nierstenen komen vaak voor en zijn soms pijnlijk. In de meeste
gevallen worden de stenen uitgeplast. Wanneer de steen te groot
is om uit te plassen, is een behandeling met de niersteen­vergruizer
mogelijk.
U heeft met de uroloog een afspraak gemaakt voor een
behandeling met een niersteenvergruizer. In deze folder kunt u
nalezen hoe u zich op de behandeling kunt voorbereiden, hoe de
behandeling verloopt en wat er naderhand belangrijk is.
De werking van de niersteenvergruizer is gebaseerd op het
principe dat schokgolven met hoge energie gericht worden op de
niersteen. Door de schokgolven vallen de stenen in kleine brokjes
(gruis) uiteen. Deze brokjes worden via de natuurlijke weg
uitgeplast.
Voor de behandeling
Meestal wordt er voorafgaand aan de behandeling een röntgenfoto
van de nieren gemaakt om vast te stellen waar de niersteen of
stenen zich precies bevinden. Wanneer er grote nierstenen
aanwezig zijn, is het soms nodig om van tevoren een buisje
(katheter) in de urineleider in te brengen. De katheter zorgt ervoor
dat de urine uit de nier naar de blaas kan blijven afvloeien, ook als
er na de behandeling veel gruis is ontstaan. Het inbrengen van de
katheter gebeurt via de plasbuis, onder plaatselijke verdoving.
Zowel het inbrengen als het later weer verwijderen van de katheter
vindt poliklinisch plaats. Als het inbrengen van de katheter bij u
noodzakelijk is, krijgt u hiervoor een afspraak. U ontvangt dan ook
aanvullende informatie (folder JJ-katheter).
1
Een behandeling met de niersteenvergruizer
Voorbereidingen thuis
Hieronder noemen we een aantal aandachtspunten waar u thuis al
wat rekening mee kunt houden.
•
Gedurende twee weken voor de behandeling mag u geen
aspirine gebruiken.
•
Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, bespreekt
de uroloog met u of u hiermee tijdelijk moet stoppen.
•
Als u (mogelijk) zwanger bent moet u dit doorgeven aan
de uroloog. De behandeling wordt dan uitgesteld.
•
Voorafgaand aan de behandeling kunt u normaal eten en
drinken. Het is verstandig om kort van tevoren niet te
zwaar te eten om te voorkomen dat u tijdens de
behandeling misselijk wordt.
•
Tijdens de behandeling kunt u uw eigen kleding blijven
dragen. De kleding moet deels naar boven en naar
onderen geschoven worden, zodat de nierstreek vrij
komt. Zorgt u daarom voor gemakkelijke kleding.
•
Menstruatie is geen belemmering voor de behandeling.
•
De niersteenvergruizer maakt een hard tikkend geluid.
Wanneer u snel last heeft van hard geluid, kunt u
oordopjes meenemen.
•
Als u het prettig vindt om tijdens de behandeling naar
muziek te luisteren kunt u een mp3-speler meenemen.
Vervoer
De behandeling vindt poliklinisch plaats. U kunt meestal direct na
de behandeling naar huis. Wij adviseren u het vervoer naar huis te
regelen. De eerste 24 uur na de behandeling is het niet toegestaan
zelf auto te rijden in verband met een verhoogde kans op kolieken
en koorts. U kunt wel met het openbaar vervoer reizen of lopen en
fietsen.
Soms is het nodig een zware pijnstiller te geven voor de
behandeling. Hiervan kunt u suf en slaperig worden. Zorgt u er dan
voor dat iemand u met de auto naar huis rijdt.
2
Urologie
Wat te doen in geval van ziekte of verhindering
Bent u door ziekte of om andere redenen verhinderd om op uw
afspraak te komen meldt u dit dan zo spoedig mogelijk bij de
polikliniek Urologie. De polikliniek is van maandag tot en met
vrijdag bereikbaar van 8.30 - 12.00 uur en van 13.00 - 16.00 uur. Het
telefoonnummer is (050) 361 21 67. In uw plaats kan er dan een
andere patiënt worden opgeroepen.
De behandeling
U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij het Functiecentrum
Urologie. Voor de behandeling krijgt u een pijnstiller toegediend,
meestal in de vorm van een zetpil. Vervolgens kunt u plaatsnemen
op de behandeltafel van de niersteenvergruizer. Om de
behandeling goed te kunnen volhouden is het belangrijk dat u
prettig ligt.
Het opsporen van de nierstenen gebeurt met behulp van
röntgenstraling of met echografie. De niersteen moet precies in
het ‘mikpunt’ van de schokgolfbundel worden gebracht. Dit kan
door de behandeltafel waarop u ligt, te verplaatsen. Het kan even
duren voordat de schokgolfbundel precies goed op de steen is
gericht. Vervolgens krijgt u een band over uw buik, zodat de nier
minder beweegt met de ademhaling. Een onderdeel van de
niersteenvergruizer (de ballon) wordt tegen uw huid geplaatst. Op
deze ballon komt een gel waardoor het contact met de huid
verbetert.
Dan vindt de niersteenvergruizing plaats. U hoort ongeveer één
keer per seconde een tikkend geluid en u voelt stevige tikken op
de rug of in de buik. De duur van de behandeling is afhankelijk van
de grootte van de steen en de plaats waar deze zich bevindt.
Meestal duurt het een uur. Er zijn geen pauzes. Het is belangrijk
dat u zich tijdens de behandeling zoveel mogelijk ontspant en zo
3
Een behandeling met de niersteenvergruizer
stil mogelijk blijft liggen. Ook vragen wij u om niet te diep adem te
halen. De verpleegkundige blijft tijdens de behandeling bij u.
Ondanks de pijnstiller kan de behandeling pijnlijk zijn. Deze pijn uit
zich als stevige tikken in de rug en een zeurend gevoel in de buik
en/of de rug. Wij proberen zoveel mogelijk pijn te vermijden door
de kracht van de tikken aan te passen aan uw wens. Meestal is de
behandeling goed te verdragen.
Na de behandeling
Na de behandeling verzorgt de verpleegkundige uw huid. Er kan
een schaafwondje zijn ontstaan op de plaats waar de schokgolf
tegen uw huid heeft getikt. Het wondje wordt bedekt met een
pleister. Na een paar dagen is de huid doorgaans weer genezen.
Vaak ontstaat er een blauwe plek. Deze verdwijnt vanzelf.
U kunt meestal direct naar huis. Wanneer u zwaardere
pijnstillers dan de zetpil toegediend heeft gekregen, blijft u
ongeveer een uur na de behandeling in het ziekenhuis.
Roodgekleurde urine
Als gevolg van de beweging van de steendeeltjes (het gruis)
kunnen bloedinkjes optreden in de wand van de nier. Daardoor is
de urine bij vrijwel iedereen de eerste 24 uur roodgekleurd. Dit is
niet verontrustend of gevaarlijk.
Kramp
Sommige patiënten hebben na de behandeling last van kramp in
de buik. Heel zelden is er sprake van koliekpijn. U krijgt een recept
voor pijnstillers mee. Als u misselijk bent, kan de uroloog u ook
hiervoor een recept meegeven.
4
Urologie
Complicaties
Neemt u in onderstaande situaties contact op met de uroloog:
•
Als u koorts krijgt boven de 38.5
•
Als de pijnstillers niet helpen of de pijn toeneemt.
•
Als de hoeveelheid bloed in de urine niet afneemt of
zelfs toeneemt.
•
Als u zes tot acht uren niet heeft geplast, terwijl u wel
voldoende drinkt.
De polikliniek Urologie is te bereiken van maandag tot en met
vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur, telefoonnummer (050) 361 44 11.
Buiten deze uren kunt u in geval van spoed het algemene nummer
van het UMCG bellen, telefoonnummer (050) 361 61 61, en vragen
naar de dienstdoende uroloog.
De steendeeltjes (gruis)
Het uitplassen van het gruis - ter grootte van zandkorreltjes - zal
meestal gelijk na de behandeling (maar ook wel enkele dagen later)
op gang komen. Het volledig uitplassen van het gruis kan enkele
weken tot maanden duren. Om een snelle lozing van het gruis te
bevorderen moet u minstens twee liter vocht per dag drinken en
blijven bewegen zoals u gewend bent. Het kan zijn dat u van de
uroloog medicijnen krijgt voorgeschreven om het lozen van het
gruis te bevorderen.
Het verzamelen van het gruis:
Een gedeelte van het gruis dat u uitplast, moet u opvangen voor
onderzoek. U heeft een potje meegekregen waarin u het gruis kunt
verzamelen. Dit kunt u als volgt doen: u plast in een fles of
emmertje en laat de urine vijf minuten staan. Het bovenste
gedeelte van de urine gooit u voorzichtig weg, het bezinksel giet u
door een koffiefilter met daarin een papieren filter. Nadat u de
papieren filter heeft laten drogen, schudt u het achtergebleven
5
Een behandeling met de niersteenvergruizer
gruis in het potje. Het potje met gruis kunt u meenemen bij de
eerste controle op de polikliniek. Het gruis wordt onderzocht in
het laboratorium.
Nazorg
U zult nog enige tijd poliklinisch onder controle blijven. Er worden
röntgenfoto’s en/of echobeelden gemaakt om het effect van de
niersteenvergruizing te beoordelen. Bij grote of meerdere stenen
zijn soms meerdere behandelingen nodig.
Als u een JJ-katheter in de urineleider heeft, zal de
uroloog met u bespreken wanneer deze wordt verwijderd. Als u
nog vragen heeft kunt u ze gerust aan de uroloog of verpleeg­
kundige stellen.
Vragen
Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft dan kunt u
op werkdagen contact opnemen met een medewerker van de
polikliniek Urologie. De polikliniek is van maandag tot en met
vrijdag te bereiken van 8.30 - 12.00 uur en van 13.00 - 16.00 uur. Het
telefoonnummer is (050) 361 21 67.
www.urologie.umcg.nl
Het (web) adres voor meer informatie over de afdeling Urologie
van het UMCG.
6
Urologie
Aantekeningen
7
Een behandeling met de niersteenvergruizer
8
Patiënteninformatie vlc 851/1104