Bezielend Ondernemen - SPES

Bezielend Ondernemen
1e bijeenkomst Westmalle
23 mei 2005
Inleidend
In het eerste deel van de bijeenkomst werd ons tijdens het
brouwerijbezoek uitgelegd hoe de geestrijke drank geproduceerd werd.
In het tweede deel staan we stil bij de geest van de producenten: in
welke ‘spirit’ werd het charter van de brouwerij Westmalle opgesteld?
In het derde deel gingen we na wat deze boodschap voor de
bezoekende ondernemers kan betekenen.
Het charter
De sleutelfuncties van de brouwerij zijn nu in handen van leken. Toch
betekent dit niet dat men de geest waarin de brouwerij is ontstaan
daarbij hoeft te verliezen. Er zijn namelijk twee mogelijkheden waarop
men deze ‘uitbesteding’ kan laten gebeuren.
 Je kan je functies ‘uitlenen’ en dan een soort van royalties
ontvangen ter compensatie. Dat betekent het verkopen van de
licentie, waar Westmalle niet voor gekozen heeft.
 Je kan het management van de brouwerij aan leken overlaten,
maar daarbij wel het monastieke aspect van de abdij bewaren.
Dat is waar Westmalle wél voor gekozen heeft. Men wil de
brouwerij in de geest van het evangelie behouden, nl. het
praktische en materiële nut overstijgen. In de Raad van Bestuur
zijn de monniken overigens nog steeds in de meerderheid.
Hoe kan men dit monastieke aspect en de geest van de brouwerij nu
concreet bewaren?
1. Het bewaren van de kleinschaligheid ondanks de druk om de
vraag te volgen en de productie op te voeren.
- Het is een vorm van soberheid (“Matig jezelf”), eigen aan het
monastieke bestaan.
- Men wil de abdij in harmonie met de omgeving houden en geen
overlast veroorzaken.
-
-
De abdij wil niet vervallen in de anonimiteit, waar grote
bedrijven soms mee te maken hebben. Alle personeelsleden van
de brouwerij kennen elkaar.
Het moet duidelijk blijven dat de abdij van Westmalle een
brouwerij heeft en niet omgekeerd.
Tenslotte komt deze kleinschaligheid de kwaliteit van het
product ten goede. Het langdurige brouwproces zorgt voor een
kwaliteitsvol product en maakt van Westmalle een sterk merk.
De abdij wil zich blijven concentreren op kwaliteit in plaats van
op de kwantiteit: “genoeg is genoeg”.
2. Een eerlijk en veilig product maken.
- Westmalle moet een levend bier blijven
- Westmalle is een puur bier zonder adjectieven
3. Een sober reclamebeleid dat eerder informatief moet zijn.
- Men wil de grip op het product bewaren en zo ook geest en de
waarden van de abdij bewaren en niet verliezen in (dubieuze)
reclamecampagnes.
4. Een transparante prijsstructuur
- Er wordt altijd en overal één prijs gehanteerd. Zelfs wanneer
men grote volumes afneemt.
5. Een menselijk personeelsbeleid
- het personeel moet in aangename, gezonde en veilige
werkomstandigheden kunnen functioneren
- Er wordt niet met ploegenarbeid gewerkt om het gezinsleven van
het personeel niet teveel te schaden. Op een paar
uitzonderingen na werkt iedereen tussen 7.30 tot 16.30
- Er worden bezinningsdagen georganiseerd waarbij het charter
met het personeel besproken wordt
6. De caritatieve doelstelling van de abdij
- De abdij schenkt haar overschot aan inkomsten aan binnen- en
buitenlandse caritatieve instellingen (Welzijnszorg, Broederlijk
Delen, andere kloosters die niet in hun onderhoud kunnen
voorzien, …). De abdij maakt niet bekend hoeveel elke instelling
krijgt. De jaarrekening wordt wel gepubliceerd.
Wat meer uitleg via vragen van de bezoekers
Structuur
De kloostergemeenschap heeft alle aandelen van de brouwerij, maar
sinds 1995 wordt het dagelijks bestuur verzorgd door een directieteam
dat uit leken bestaat. In de Raad van Bestuur, worden de monniken
bijgestaan door onafhankelijke specialisten. Ook in deze Raad van
Bestuur wordt er tijd vrijgemaakt voor bezinning en reflectie op de
waarden die de brouwerij wil uitdragen.
Historiek van duurzaam ondernemen in Westmalle
Door een historische studie van de brouwerij kwamen verschillende
vormen van ethisch-spirituele zorg naar voren. Deze werden
geëvalueerd en in een hedendaagse context overgenomen. Zo is het
“zelf instaan voor drank” nu geen prioriteit meer, maar is het
“zelfbedruipend zijn” van de abdij nog steeds een wezenlijk onderdeel
van het charter.
Personeelswerking


Het personeel tekent bij de aanwerving het charter, maar zal
niet krampachtig gecontroleerd worden op de nauwgezette
uitvoering ervan. De brouwerij kiest er eerder voor om in dialoog
mét de werknemers de waarden van de abdij de te realiseren
(bijvoorbeeld tijdens bezinningsdagen met het voltallige
personeel). Affiniteit met de manier van werken is van groter
belang dan het al dan niet gelovig zijn van de kandidaatwerknemer. De aanwerving gebeurt door de directie (die vooral
de capaciteiten van de kandidaat bevraagt) en de overste van de
abdij (bespreking van het charter).
Hoewel het werkritme van de abdij ongetwijfeld een aantal
conflicten vermijdt, heeft de abdij ook een programma dat
aandacht heeft voor stressbeheersing, pesten op het werk, … In
die zin verschilt de abdij niet zoveel van een ‘gewoon bedrijf”.
De doelstelling van de abdij
Het steunen van caritatieve werken is een van de doelstellingen van de
abdij. Dit is niet eenvoudigweg het enige doel van de abdij. Om die
reden breidt men ook niet uit om nog meer projecten te steunen. Het
soberheidsprincipe (genoeg = genoeg) wordt dus niet opgeheven, zelfs
niet om nog meer caritatief werk te steunen.
“Het doel van een monnik is niet zoveel mogelijk geld te verzamelen
en het weg te geven, maar is het sober leven en zijn overvloed delen.”
Bovendien is er ook het praktisch bezwaar dat als men groter zou
worden – al dan niet om aan meer liefdadigheid te kunnen doen – dit
een complexer beheer vereist. Dat zou het principe van de
kleinschaligheid opheffen. Dit principe wil Westmalle in ere houden
zonder er op een krampachtige manier aan vast te houden. Zo kreeg
de brouwerij 4 jaar geleden nog een nieuwe bottelarij.
De abdij van Westmalle en het ethisch ondernemerschap



Traditioneel produceert elke trappistenabdij een aantal
producten om in haar levensonderhoud te voorzien (bier, kaas,
wijn, …). In België is dat voornamelijk Trappistenbier geworden.
Aangezien alcohol ook negatieve gevolgen met zich mee brengt,
zou men niet opnieuw voor bier kiezen als de keuze opnieuw
gemaakt moest worden. Maar volgens de traditie is het nu
eenmaal bier en ondertussen behoort Westmalle tot de Amerken. Dat kan je niet zomaar opgeven. De brouwerij van
Westmalle steunt wel acties die overmatig drankgebruik en
alcohol in het verkeer aan de kaak stellen.
Westmalle wil eerder het commercieel pluralisme bevorderen
door haar kleinschaligheid, dan haar productie opvoeren en zo
de concurrentie vergroten voor kleinere bedrijven. Zelfs al
betekent dit misschien dat er ook minder ethische bedrijven de
markt innemen.
De abdij geeft toe dat er nog meer aandacht zou moeten
besteed worden aan de selectie van leveranciers, aannemers, …
wat betreft hun zorg voor duurzaam en ethisch ondernemen.
Waar het al bestaat, volgt men wel de erkende labels. Aandacht
voor het milieu heeft al langer een plaats in het charter. In 1960
had de abdij al een waterzuiveringsstation in werking.
Reflecties en herkenningspunten van de ondernemers

De grote kwaliteit van het bier en het sterke merk zijn tegelijk
de mogelijkheidsvoorwaarden voor zo een groot engagement.
Niet alle bedrijven/zelfstandigen kunnen zich dat veroorloven.
Soms kan je, als minder sterk bedrijf, niet nee zeggen tegen de
eisen van klanten, omdat het verlies van de klant ook inkrimping
van het personeel kan betekenen. Het A-merk Westmalle geeft





de brouwerij een voorsprong om (eisen van) klanten te weigeren
(de abdij is zich daar heel goed bewust van).
De abdij legt nadruk op afwisseling tussen werk en rust (“ora et
labora”). Zo behouden de monniken voor hen een strikte
dagindeling om het contemplatieve in ere te houden. Binnen
deze groei-economie genoeg rustpunten in het werk voor
persoonlijk welzijn inlassen, is een voorbeeld voor andere
bedrijfjes.
Genoeg=genoeg als maat tussen economie (of huishouden) en
persoonlijk leven/gezin.
De abdij van Westmalle toont dat er ook zoiets bestaat als
kwalititieve groei (wat betreft product, aandacht voor ethiek, …)
in de economie. Groei staat in de bedrijfswereld nog teveel in
het teken van kwantitatieve groei (hogere productie).
Een charter is van groot belang om de ethiek in de economie te
bewaren. Het is veel sterker dan een arbeidsregelement. Een
charter informeert de werknemer en vraagt een vorm van
engagement.
Deze bijeenkomst was een hart onder de riem voor de
aanwezige ondernemers, die ook graag wat meer spiritualiteit in
hun werk zouden willen zien. De abdij liet zien dat het ondanks
de druk van de economische realiteit ook anders kan.