Enkele adviezen

Ergonomie in de
supermarkt
Infodocument
201506/Provikmo-I-2001
ERGONOMIE IN DE SUPERMARKT| INFODOCUMENT
Ergonomie in de supermarkt
1 Inleiding
Fysieke belasting is de belasting, die spieren en gewrichten ondervinden, tijdens lichamelijke arbeid.
Op zich is deze belasting niet gezondheidsbedreigend, het wordt een probleem wanneer er
overbelasting ontstaat. Overbelasting kan namelijk leiden tot letsels en langdurige ongeschiktheid.
In de supermarkt zien we voornamelijk volgende fysiek belastende activiteiten:



Kassawerk;
Aanvullen van rekken;
Magazijnwerk;
Het komt vaak voor dat de eerste twee taken door één en dezelfde persoon worden uitgevoerd.




Tillen;
Dragen;
Trekken en duwen;
Langdurig staan;
In dit infodocument worden een aantal adviezen geformuleerd om het risico op fysieke
overbelasting zo klein mogelijk te houden. Zoals steeds wordt ergonomie gesteund door drie pijlers:
een aangepaste infrastructuur, een goede organisatie en opleiding van de medewerkers. De
risicoanalyse zal bepalen aan welke pijler er gewerkt moet worden.
201509/Provikmo-I-2001
[email protected] · provikmo.be
2
ERGONOMIE IN DE SUPERMARKT| INFODOCUMENT
2 Aangepaste infrastructuur
Bij de inrichting van de kassawerkplek moet er aandacht besteed worden aan een goede
infrastructuur, zodat het risico op fysieke overbelasting zo laag mogelijk kan gehouden worden.
Volgende zaken zijn van belang:



Bereikbaarheid van de goederen;
Afwisseling tussen zittend en staand werk;
Vlot kunnen scannen van de goederen;
Enkele adviezen :

De goederen komen via de transportband naar de werknemer toe. Het is aangewezen dat de
reikafstand maximaal 30cm bedraagt;


Er zijn geen scherpe randen aan het werkvlak;
Het scansysteem zorgt ervoor dat de medewerker zonder veelvuldige polsbewegingen de
goederen vlot kan scannen;
Opdat de kassamedewerker kan afwisselen tussen zitten en staan, bedraagt de optimale
werkhoogte van een zit-stakassa 100 cm;

201509/Provikmo-I-2001
[email protected] · provikmo.be
3
ERGONOMIE IN DE SUPERMARKT| INFODOCUMENT


Om voldoende werkruimte te hebben achter de kassa of toonbank, bedraagt de ruimte achter
het werkblad tenminste 1 meter;
Als er langer dan 1 uur achtereen achter een kassa gewerkt wordt of langer dan 4 uur over de
dag verdeeld, is er een zitgelegenheid aanwezig die voldoet aan ergonomische eisen:
 voldoet minimaal aan de NBN-EN 1335-1:2000 en optimaal aan de NPR1813, met
aangepaste zithoogte;
 de rugleuning en de zitting zijn in hoogte verstelbaar;
 stabiel;
 niet hinderlijk wegrijdt of glijdt tijdens de zittende werkzaamheden;
 de verplaatsbaarheid van de stoel vormt geen belemmering bij uitvoering van de
kassafunctie.


De ruimte onder het werkblad is tenminste 60 cm breed en 60 cm diep;
Er is een in hoogte verstelbare voetensteun aanwezig.
Voor de inrichting van de winkelruimte, de rekken en het magzijn zijn volgende adviezen belangrijk :



Zorg voor hulpmiddelen op wielen zoals rolcontainers, steekwagens, (elekrische) transpalletten en
onderstellen op wielen om goederen van het magazijn tot in de rekken te krijgen. Voor alle
hulpmiddelen is de keuze van de wielen erg belangrijk. De wielen moeten passen bij de
ondergrond en de last;
Er moet voldoende bewegingsruimte zijn tussen de rekken zodat draaibewegingen met de romp
vermeden worden;
Indien er toch hoger dan 175cm moet getild worden, is er een veilige en stabiele trap/ opstap ter
beschikking.
201509/Provikmo-I-2001
[email protected] · provikmo.be
4
ERGONOMIE IN DE SUPERMARKT| INFODOCUMENT
3 Organisatie van het werk
Om overbelasting van spieren en gewrichten te vermijden is het aangewezen af te wisselen in
houdingen en bewegingen. Afwisselen in het kassawerk en het vullen van rekken is de boodschap.
Er worden geen items getild die zwaarder zijn dan 25kg. Dit is het maximale tilgewicht in een ‘ideale
situatie’. Indien items hoger, lager of verderaf moeten getild worden, hou dan rekening met de
volgende, aanvullende richtlijnen voor maximum tilgewichten:
Maximale tilgewicht volgens Health and Safety Executive, naar ISO 11228
Bijgevolg is het maken van goede afspraken met de leveranciers over de maximale stapelhoogte
(niet hoger dan 175cm) op pallets en rolcontainers belangrijk.
Laat de goederen zoveel mogelijk bezorgen door de leveranciers, inclusief het laden en lossen.
Het bestellen van kleinere verpakkingseenheden bij de leveranciers leidt tot een lagere fysieke
belasting bij het tillen en dragen.
Een goed voorraadbeheer voorkomt dat de medewerkers goederen te vaak in de handen moeten
nemen omdat er andere zaken voorstaan. Men dient kritisch te bekijken hoe vaak eenzelfde item
wordt opgenomen vooraleer het in de rekken belandt.
Een goed periodiek onderhoud van de wielen van de karren, haalt de belasting als gevolg van
duwen/trekken omlaag.
Orde en netheid op de werkplaats leidt tot efficiënter werk.
Het dragen van goede, stevige schoenen is belangrijk.
Voor het vullen van rekken op grondniveau is kniebescherming voorhanden.
201509/Provikmo-I-2001
[email protected] · provikmo.be
5
ERGONOMIE IN DE SUPERMARKT| INFODOCUMENT
4 Goede werkmethode
De werkgever kan zorgen voor een goede infrastructuur en een aangepaste organisatie van het
werk. De medewerkers moeten de mogelijkheden van de infrastructuur ten volle benutten. Het
geven van goede instructies aan de (nieuwe) medewerkers zorgt voor een goede organisatie van
het werk, vergroot het bewustzijn en zorgt voor minder risico’s op fysieke overbelasting.
Enkele adviezen:








Tillen van lasten moet men vermijden;
Gebruik zoveel mogelijk de beschikbare hulpmiddelen;
Indien er getild wordt, wordt een goede tiltechniek toegepast (rechte rug, door de benen en last
dicht bij het lichaam);
Til indien nodig met 2
Bij het rijden met karren geniet ‘duwen’ de voorkeur op ‘trekken’. Bij duwen kan namelijk gans
het lichaamsgewicht gebruikt worden. Breng de duwbeweging traag op gang;
Stapel goederen niet te hoog (maximaal 175 cm);
Vermijd voorovergebogen en gedraaide houdingen bij het vullen van rekken;
Lege palletten worden niet manueel getild.
5 Plan van aanpak
Om risico’s op fysieke overbelasting te beperken is het belangrijk waar nodig maatregelen te
nemen. De aanpak van ergonomische risico’s kan worden opgedeeld in 4 stappen:




Voorkomen: manueel tillen van materialen vermijden door hulpmiddelen te gebruiken;
Risicoanalyse: een specifieke risicoanalayse (laten) uitvoeren om de ergonomische knelpunten
op te sporen;
Maatregelen nemen om de risico’s te beperken;
Opleiding en instructie voor de werknemers voorzien.
© Provikmo 2015,
Provikmo geeft u deze informatie op vrijwillige basis. Daarbij streven wij er steeds naar om dit op een
zeer zorgvuldige manier te doen. Gelet op deze middelenverbintenis, kan op basis van deze
informatie nooit de aansprakelijkheid van Provikmo vzw ingeroepen worden.
201509/Provikmo-I-2001
[email protected] · provikmo.be
6