Groeimodel netcentrische werkwijze: achtergrond

Netcentrisch Werken
Het landelijk project Netcentrisch Werken
heeft de veiligheidsregio’s, het Nationaal
CrisisCentrum (NCC) en het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum (LOCC)
ondersteund bij het invullen van het aspect
informatievoorziening van het Besluit veiligheidsregio’s. Daarbij gaat het vooral om het
implementeren van een werkwijze die het
mogelijk maakt om binnen de hoofdstructuur van de crisisorganisatie bij opschalingsituaties snel te komen tot een eenduidig en
over de verschillende lagen actueel gedeeld
beeld van de situatie. Dit actueel gedeeld
beeld dient als basis voor te nemen besluiten en in te zetten acties in crisissituaties. De
werkwijze wordt aangeduid als netcentrische
werkwijze. Deze werkwijze wordt ondersteund door een Landelijk Crisis Management Systeem (LCMS). Netcentrisch Werken
op basis van een actueel, gedeeld beeld
geeft het proces van leiding & coördinatie bij
crisisbeheersing en rampenbestrijding meer
snelheid, daadkracht en doelgerichtheid.
Voordelen netcentrische
werkwijze
delen van informatie en onderhouden van
een totaalbeeld laat de organisatie meer tijd
voor Oordeelsvorming en besluitvorming
(informatiegestuurd optreden). Een totaalbeeld wordt gedefinieerd als een actuele en
overdraagbare representatie van een grootschalig incident, ter ondersteuning van het
proces van Leiding & Coördinatie Het bevat
alle informatie met betrekking tot een activiteit in het ondersteunende Landelijk Crisis
Management Systeem.
Ook levert Netcentrisch Werken een rijker
beeld van de situatie en van het bestrijdingsproces. Door informatie-elementen afkomstig uit verschillende delen van de organisatie (en daarbuiten) pro-actief te delen,
komen discrepanties, tegenstrijdigheden,
ambiguïteiten en onzekerheden in zowel
de situatie als de bestrijding sneller aan het
licht. Dit rijkere beeld stelt de organisatie in
staat om beter te anticiperen op wat komen
gaat. Bijvoorbeeld op anticipatie van operationele eenheden waar het verloop van een
ramp of crisis betreft en voor anticipatie van
bestuurders op het tijdige organiseren van
nazorg.
Netcentrisch Werken vindt haar oorsprong
in het bedrijfsleven waarbij een up-to-date
informatiehuishouding cruciaal was om logistieke ketens van verschillende bedrijven op
elkaar af te stemmen, het zogenaamde ‘Justin-Time Management’. Daarnaast is Netcentrisch Werken geïmplementeerd bij Defensie.
Militairen gebruiken de werkwijze om een
gezamenlijk operationeel beeld (‘common
operational picture’) te creëren om zo snel
mogelijk te weten wat ‘de vijand’ van plan is,
om daarop te kunnen anticiperen.
Bron: www.kennisinbeeld.nl
Groeimodel netcentrische werkwijze:
achtergrond
Mei 2013
Netcentrisch Werken brengt een versnelling van het proces van Beeldvorming,
Oordeelsvorming en Besluitvorming (het
BOB-proces). De beeldvorming kost minder
tijd omdat informatie sneller voorhanden
is. Niet alleen binnen een team, maar ook
in de keten van Commando Plaats Incident
(CoPI) naar Beleidsteam (BT). Pro-actief
Tot slot leidt Netcentrisch Werken in samenwerking met alle ketenpartners tot beter
onderbouwde en afgestemde besluiten en
inzet.
1
Groeimodel netcentrische werkwijze:
achtergrond
Groeimodel netcentrische werkwijze
Vier niveau’s in Groeimodel
netcentrische werkwijze
3. Samen Plannen: alle processen worden
op elkaar afgestemd, waardoor de
inzet het maximale effect bereikt.
Het landelijk project Netcentrisch Werken
heeft in samenwerking met TNO het Groeimodel netcentrische werkwijze ontwikkeld.
4. Samen Sturen: verregaande vormen van
ondersteuning en ervaring maken het
mogelijk om op ad-hoc basis een inzet
uit te voeren, zonder uitgebreide
planning en afspraken vooraf.
Binnen de (internationale) theorie van Netcentrisch Werken worden vier niveaus van
samenwerking aangeduid (Albert en Hayes,
2003).
0. Samen Wijzigen: informatie wordt via situatierapportages gedeeld.
1. Samen Delen: een goede uitgangspositie – gedeeld beeld – om de operatie
op te baseren.
2. Samen Werken: alle teams in de keten
kennen hun eigen taken, rollen en
verantwoordelijkheden en die van
anderen waardoor samenwerking – ook
op afstand – eenvoudiger op elkaar af te
stemmen is.
Mate van informatiedeling
en samenwerking
De verticale as in het groeimodel hierboven
geeft de mate van informatiedeling weer.
Informatiedeling loopt van data delen, via
gedeeld totaalbeeld, naar gedeeld begrip.
Data delen om samen een aanpak te kunnen
definiëren is met minieme technische ondersteuning haalbaar. Bij een gedeeld totaalbeeld zijn er afspraken gemaakt en processen gedefinieerd zodat partners eenzelfde
beeld hebben van de situatie.
Bij gedeeld begrip wordt de informatie
2 De horizontale as in het groeimodel geeft
de manieren van samenwerking aan. Samenwerking verloopt van afstemming
tussen monodisciplines, via gecoördineerde
multidisciplinaire inzet, naar impliciete
netwerkcoördinatie. Bij incidenten gebeurt
het zelden dat aanwezige partijen onafhankelijk van elkaar hun werk kunnen uitvoeren. Zodra bijvoorbeeld de politie gevraagd
wordt verkeer af te sluiten en niemand meer
toegang te verlenen tot de plaats van het
incident, geldt dat niet voor de hulpdiensten
die komen ondersteunen bij het incident.
Contact over wie er komt, en welke aanrijroutes daarbij gebruikt worden zijn een
minimale vorm van samenwerking die het
werk kunnen vergemakkelijken. Afstemming
tussen monodsiciplines is dus essentieel. Als
de complexiteit in de samenwerking toeneemt, omdat er steeds meer partners een
rol spelen in de oplossing/aanpak van het
incident, is het belangrijk dat er op een
gecoördineerde manier multidisciplinair naar
de inzet gekeken wordt. De meest verregaande vorm van samenwerking heet ‘impliciete netwerk coördinatie’. Of een dergelijke
samenwerking haalbaar is in de praktijk is op
dit moment onduidelijk. De tijd zal moeten
uitwijzen of dit toepasbaar en nuttig is voor
incidentbestrijding.
Niveau 0: Samen Wijzigen
In niveau 0 van het groeimodel verloopt
informatie-uitwisseling officieel via situatierapportages. Een situatierapport wordt
pas verstuurd nadat een overleg is afgerond
waardoor eigenlijk verouderde informatie
wordt gedeeld.
Daarnaast wordt informatie gedeeld, via
e-mail of telefoon, als mensen elkaar kennen
of als het gevraagd wordt. Hierdoor wordt
informatie wel gedeeld, maar het duurt lang
en niet iedereen krijgt dezelfde informatie.
Daarnaast verandert het verhaal gaandeweg,
omdat iedereen die gebeld wordt er iets aan
toevoegt, terwijl de eerste personen bijna
nooit meer worden gebeld met de aangepaste versie. Vergaderingen concentreren
zich met name op de beeldvormingsfase, ten
koste van de oordeelsvorming- en besluitvormingsfase. In de keten, van meldkamer,
CoPi, ROT naar (G\R)BT, ontbreekt vaak het
actuele beeld van de situatie, de besluiten
en acties en de resultaten daarvan. Ook is
Bron: www.kennisinbeeld.nl
Groeimodel netcentrische werkwijze:
achtergrond
dusdanig gedeeld dat alle ketenpartners een
goed beeld hebben van de situatie, met wie
moet worden samengewerkt, wat het doel is
en welke effecten bereikt moeten worden.
3
Groeimodel netcentrische werkwijze:
achtergrond
4 vaak onduidelijk wie verantwoordelijk is voor
de opschaling en in welke fase de bestrijding
zich bevindt. Op organisatorisch vlak speelt
dat zowel de monodisciplinaire organisaties als de operationele crisisorganisaties in
meerderheid hiërarchisch zijn opgezet. Hierdoor gaat vaak kostbare tijd verloren zowel
in de beeldvormingsfase (wat is er eigenlijk
aan de hand) als in besluitvorming (kunt u
mij eerst toelichten …) zowel binnen teams
als in de keten (CoPi via ROT naar (G\R)BT).
Van Samen Wijzigen naar
Samen Sturen
De traditionelere werkwijze via situatierapportages bij Samen Wijzigen kent te veel
toevalligheden. Niveau vier, Samen Sturen,
is niet noodzakelijkerwijs een einddoel om
optimaal van de netcentrische principes
te profiteren. Wel is het belangrijk om een
organisatie in te werken in de eerste drie
niveaus om zo op een flexibele manier
in een keten te kunnen functioneren. De
aanduiding van de vier niveaus is bedoeld
als kader en structuur voor het verdere
groeitraject van de netcentrisch werkwijze
en is geen spoorboekje of handleiding voor
Netcentrisch Werken. Tijdens de looptijd (tot
15 februari 2013) van het landelijk project
Netcentrisch Werken lag de focus vooral op
Samen Delen. De doorontwikkeling van de
netcentrische werkwijze vindt plaats in het
Programma Netcentrisch werken van het
Instituut Fysieke Veiligheid (IFV).
Het verdere groeitraject
In deze factsheet is het groeimodel netcentrische werkwijze en Niveau 0, Samen Wijzigen, toegelicht. Deze facsheet is de eerste
in een serie van drie factsheets. Factsheet
2 belicht niveau 1, Samen Delen van het
groeimodel. Factsheet 3 zoomt in op niveau
2, Samen Werken.
Kijk voor meer informatie op :
www.infopuntveiligheid.nl