Module 2: Biosfeer

Module 2: Biosfeer
Door:
Jules Janssen
Roel van Herten
Samiir Yusuf
Stan Hendrix
Inhoudsopgave
 Inleiding
 De rode lijn
 Het begin
 Zoom In
 Hoge golven
 Natte voeten in NL
 Maatregelen
 Jürgen Newig
 Tabel
 Bronnen
Inleiding
We hebben het onderwerp ‘platentektoniek’ gekozen, omdat we er ons
over verwonderden. Ook hadden we al een paar vragen over dit
onderwerp bedacht en wilde deze graag verder uitzoeken. Het bleek een
leuk onderwerp te zijn en de samenwerking verliep goed.
De rode draad
PGO 1
PGO 2
PGO 3
PGO 4
PGO 5
Wetenschapper Alfred Wegener
PGO 11
PGO 6
PGO 14
PGO 9
PGO 8
PGO 7
PGO 10
PGO 15
PGO 12
PGO 13
Wetenschapper Jürgen Newig
Het begin
Het artikel ‘Missie naar de mantel’ gaat over geologen die helemaal door
de aardkorst willen boren om de mantel te doorlichten en monsters te
verzamelen. Ze weten vrijwel niets over deze gedeeltes omdat helemaal
niemand hier is geweest. Hierdoor gingen we ons afvragen over de
tektonische activiteiten en de aardmantel. De verwonderingsvraag die
hieruit voortvloeide was:
‘Hoe beïnvloed de aardmantel tektonische platen, hoe werken ze en wat
voor invloed hebben ze op de aarde?’
Zoom In
Door de verwonderingsvraag van het artikel ‘Missie naar de mantel’ kwam
er een goed artikel boven water. Hierin werd het Euraziatisch continent
besproken (de plaat waarop een deel van Europa en een deel van Azië
rusten). Het Euraziatisch continent is een van de grootste tektonische
platen die de Aarde kent. Hij heeft een lage constante snelheid en veel
contact met andere, kleinere platen. Hierdoor zit er veel spanning op deze
plaat. Die spanningen worden onderzocht door Karin Warners-Ruckstuhl
om een antwoord te krijgen op hoe deze platen zich gedragen.
Er bleken veel categorieën van krachten te zijn en we begonnen ons af te
vragen wat die spanningen (tektonische krachten) nou voor invloed
hadden op de kleinere omliggende platen hadden. Het leerdoel:
‘Wat hebben die tektonische krachten nou voor invloed op andere platen?’
Dit leidde tot veel openingen en andere artikelen, maar er was maar een
waar we ons echt over verwonderden genoeg.
Hoge golven
We waren al een beetje aan het denken aan Japan en de tsunami, dus er
kwam een artikel over het ontstaan van tsunami’s. Het was een heel
interessant, verhelderend artikel dat heel duidelijk aangaf hoe, wanneer en
waarom een tsunami ontstaat. Een tsunami wordt veroorzaakt door een
verticale beweging van een plaat waardoor de andere plaat onder
spanning komt te staan. Als de plaat losschiet, dan veroorzaakt hij een
golf. Deze golf wordt hoger en langer (tsunami). Omdat we een plaatje van
het Euraziatisch continent hadden, konden we zien dat het continent
ophield in de Noordzee. We vroegen ons hierdoor af of er misschien een
tsunami in de Noordzee mogelijk was en daarom de vraag:
‘Zou er ook een tsunami in de Noordzee plaats kunnen vinden?’
Natte voeten in NL
De hele noordelijke kustlijn van Europa zou in gevaar kunnen komen als
een tsunami in de Noordzee zou ontstaan, daarom vraagt iedereen zich
plots af of tsunami’s ook bij ons mogelijk zijn. Veel experts hebben
aangegeven te willen bijdragen in het onderzoek (een hiervan is Jürgen
Newig) naar het antwoord op deze vraag. Zij brengen samen gegevens
over het voorkomen van tsunami’s bij elkaar en zo wordt er in het artikel
geprobeerd een antwoord te geven op de vraag of een tsunami in de
Noordzee een mogelijkheid is. Hieruit volgde een andere
verwonderingsvraag:
‘Wat voor maatregelen kunnen er getroffen worden om te voorkomen dat
een tsunami aan onze kust zo catastrofaal wordt als in andere delen van de
wereld?’
Deze leidde tot onze laatste PGO
Maatregelen
Uiteindelijk kwamen we op een artikel uit met als kern dat Nederland de
best tegen overstromingen beveiligde delta ter wereld is. De
Zuiderzeewerken en de Deltawerken hebben daaraan een belangrijke
bijdrage geleverd; ze verkleinden de overstromingskans enorm.
Intussen verandert het klimaat, stijgt de zeespiegel en daalt het land op
veel plaatsen. Dat leidt tot een toenemende bedreiging. De combinatie
van toenemende bedreiging en toenemende kwetsbaarheid kan als
toenemend overstromingsrisico worden begroot. En vroegen ons af
wat voor maatregelen Nederland moet treffen om ons voldoende te
beschermen tegen een overstroming als gevolg van een tsunami.
Dus we kwamen op een probleemstelling: ‘Tsunami’s in de Noordzee
zijn mogelijk’ met als onderzoeksvraag: ‘Wat voor maatregelen moet
Nederland treffen om voldoende bescherming te bieden tegen een
overstroming als gevolg van een tsunami?’
Jürgen Newig
Jürgen Newig is een Duitse wetenschapper die zich bezighoudt met
geologie. We waren naar een nieuwere wetenschapper op zoek, omdat
onze eerste wetenschapper, Alfred Wegener, een beetje te algemeen
was, en PGO 10 (Natte voeten) gaf de doorbraak. Hij houdt zich ook
bezig met de theorie dat een tsunami in de Noordzee mogelijk is. Het is
een wetenschapper die goed bij ons onderwerp past en daarom hebben
wij hem ook gekozen.
Tabel
Groep
Jules Janssen, Roel van Herten, Samiir Yusuf, Stan
Hendrix
Thema
Platentektoniek
Hoofdvraag
Wat voor maatregelen moet Nederland treffen om
voldoende bescherming te bieden tegen een
overstroming als gevolg van een tsunami?
Deelvraag 1
Hoe is de delta van Nederland?
Deelvraag 2
Zijn de mensen aan de kust te evacueren?
Bronnen















Jheni Osman (2012), Missie naar de Mantel, Wetenschappelijk artikel
Alfred Wegener (1929), Die Entstehung der Kontinente und Ozeane, Boek
Karin Warners-Ruckstuhl (2012), Drijvende krachten achter de beweging en deformatie van
het Euraziatische continent, Wetenschappelijk artikel
Edith Hafkenscheid (2004), Subduction of the Tethys Oceans reconstructed from plate
kinematics and mantle tomography, Boek
NSF (2009), A Hidden Drip, Drip, Drip Beneath Earth's Surface, Wetenschappelijk artikel
Paul J. Tackley (1998), Self-consistent generation of tectonic plates in three-dimensional
mantle convection, Wetenschappelijk artikel
Marjolein Dohmen-Janssen (2007), Hoe ontstaan Tsunami’s en waarom?, Wetenschappelijk
artikel
Richard A. Lovett (2006), Deadly Java Quake Highlights "Ring of Fire" Dangers,
Wetenschappelijk artikel
Stein Bondevik, Finn Løvholt, Carl Harbitz, Jan Mangerud, Alastair Dawson, John Inge
Svendsen (2005), The Storegga Slide tsunami—comparing field observations with numerical
simulations, Wetenschappelijk artikel
Jan Mees, Cecile Baeteman, Tsunami’s in de Noordzee: Kan het?, Wetenschappelijk Artikel
PGO 11, Alfred Wegener, Wikipedia, Internetartikel
Axel Björnsson, Gunnar Johnsen, Sven Sigurdsson, Gunnar Thorbergsson, Eysteinn
Tryggvason (1978), Rifting of the plate boundary in North Iceland 1975-1978,
Wetenschappelijk artikel
Adiël Klompmaker (2009), Tsunami’s niet alléén door zeebeving, Internetartikel
Hiroo Kanamori (1972), Mechanism of tsunami earthquakes, Wetenschappelijk artikel
Dr. F. Klijn (2008), Ontwikkeling overstromingsrisico’s in Nederland in een veranderde
omgeving: kansen, gevolgen en mogelijke maatregelen (p. 39 t/m 50), Wetenschappelijk
artikel