Businessplan voor de Community VB

Businessplan voor de Community VB
In dit document staat beknopt aangegeven wat de Community VB is en hoe die functioneert. De
Community VB is een van de resultaten van het project Groep Virtuele Bedrijven (looptijd april
2003 t/m juli 2004) van de Digitale Universiteit. In dit project werd samengewerkt door de
Hogeschool van Utrecht (penvoerder), Fontys Hogescholen en de Open Universiteit. Tegelijk is
het een initiatief van personen die gemotiveerd worden door het – in betaalde projecten of op
vrijwillige basis – tot ontwikkeling brengen van een Virtueel Bedrijf.
Een Virtueel Bedrijf (VB) is een kennisbedrijf of kennisorganisatie waarin studenten en docenten
professionele rollen vervullen. Het is een bedrijf geïnitieerd vanuit het onderwijs met als doel om
studenten als startende professionals competenties te laten opbouwen aan de hand van realistische
opdrachten van echte opdrachtgevers. De echte bedrijfssetting wordt zoveel mogelijk nagebootst,
inclusief het gebruik van ICT. De essentie van een VB is dat werken en leren gelijk opgaat, in
een realistische setting. Verder is belangrijk dat men dat in teamverband doet. Een VB is een
open leer- en werkomgeving. Er is een nauwe samenwerking met het beroepenveld.
Visie en missie
Het onderwijsconcept VB sluit nauw aan bij moderne onderwijskundige inzichten (bijvoorbeeld
competentiegericht leren, samenwerkend leren, authentiek leren) en wordt bij steeds meer
onderwijsinstellingen in verschillende – vaak nog beperkte – vormen reeds toegepast. Het is
nodig om daarin van elkaar te leren en gezamenlijk te werken aan standaards en kennis over
bijvoorbeeld succesvolle vormen, randvoorwaarden of deelaspecten. In de Community VB wordt
ernaar gestreefd om daar invulling aan te geven. De Community moet de eigen deelnemers
stimuleren om het concept VB verder te ontwikkelen en toe te passen. Als missie formuleren we
daarom: Het gezamenlijk tot ontwikkeling brengen van een VB.
Doel en werkwijze
Er komt nogal wat kijken bij de start of het verder ontwikkelen van een VB, zowel in
onderwijskundig opzicht als wat betreft het verandermanagement. Het doel van de Community is
tweeledig. Enerzijds gaat het om het delen van kennis en ervaringen tussen betrokkenen over het
opstarten, draaiende houden en verder ontwikkelen van een VB. Anderzijds gaat het om het
ontwikkelen van kennis in de vorm van gezamenlijke publicaties of projecten. De Community
moet individuele deelnemers prikkelen in denken en doen.
Voor het eerste doel (kennis en ervaring delen) worden bijeenkomsten georganiseerd en
workshops verzorgd. Voor het tweede doel (kennis ontwikkelen) worden werkgroepen in het
leven geroepen. In deze werkgroepen wordt aan een thema gewerkt, uitmondend in bijvoorbeeld
een publicatie of een projectvoorstel. Eventueel wordt – op basis van behoefte – specifieke
dienstverlening geboden vanuit de Community, bijvoorbeeld in de vorm van advisering,
implementatiebegeleiding of workshops.
Businessplan Community VB
1
CONCEPT 13 juli 2004
Producten en diensten
De Community is primair een netwerk (of platform) waarin mensen elkaar kunnen vinden en met
elkaar uitdagingen kunnen oppakken die nauw aansluiten bij de eigen taakstelling binnen de
eigen instelling. De onderstaande resultaten zijn secundair en zuiver gezien geen producten en
diensten van de Community.








Jaarlijkse landelijke bijeenkomst
Workshops bij instellingen of tijdens congressen en seminars
Uitwisselingsbijeenkomsten waarin opleidingen van elkaar kunnen leren
Collegiaal advies of ondersteuning bij ontwikkeling / implementatie
Artikelen in tijdschriften / bundels (over nieuwe ontwikkelingen)
Congrespapers en presentaties / lezingen
Projectvoorstellen (ten behoeve van subsidie)
Nieuwe implementaties van het concept VB
Voorbeelden van VB’s
Inmiddels zijn verschillende VB’s gestart in het hoger onderwijs. Onderstaande lijst is niet
uitputtend en behoeft zeker aanvulling.
Naam instelling
Fontus Hogescholen
Fontys Hogescholen
Fontys Hogescholen
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Utrecht
Open Universiteit
Open Universiteit
Opleiding / VB
Informatica
Lerarenopleiding Tilburg
Toegepaste Natuurwetenschappen / ASIA
Accountancy duaal / VBA
Academie v Digitale Communicatie / NieuweDingenDoen
Informatica / OTO
Virtueel Milieu Advies Bureau
Status
In oprichting
In oprichting
Actief
Gestopt
Actief
Actief
Actief
Inhoudelijke thema’s
Tijdens de netwerkbijeenkomsten voorafgaande aan de start van de Community zijn de volgende
inhoudelijke thema’s genoemd waaraan men verder wil werken.











Toolkit voor opstart en doorontwikkeling van een VB
Rol van de student. Is de student in een VB adviseur of uitvoerder?
Balans tussen vakmatige projecten en werken in een bedrijf
Kennismanagement binnen een VB
Integratie tussen leren en werken in een VB
Logistiek. Organisatie van de uitvoering van een VB
Vitale didactiek (vergelijking met ‘Iederwijs’)
Juridische kwesties (hoe om te gaan met intellectueel eigendom e.d.)
Commerciële kwesties (hoe om te gaan met tarieven en concurrentie)
Onderwijskundige borging (in het licht van accreditatie en examencommissies)
Betrekken van bedrijven
Businessplan Community VB
2
CONCEPT 13 juli 2004
Marktanalyse
De doelgroep voor de Community VB bestaat uit docenten, onderwijskundige adviseurs en
ontwikkelaars en opleidingsmanagers die reeds ervaring hebben met vormen van VB of daar
ervaring mee willen opdoen. In totaal zijn er in Nederland nu in ieder geval vijf opleidingen die
werken met een VB. Dat betekent dat er in ieder geval zo’n 25-30 kandidaten zijn voor de
Community, afgezien van eventuele geïnteresseerden. De doelgroep zal alleen maar groter
worden, vanwege de steeds bredere toepassing van de eerder genoemde onderwijskundige
inzichten. Op korte termijn is een actieve kerngroep van 5-10 deelnemers nodig, het aantal
geïnteresseerden in ieder geval 10-20. Er zijn tijdens het project Groep Virtuele Bedrijven twee
netwerkbijeenkomsten georganiseerd, als voorloper van bijeenkomsten van de Community.
Daarbij waren resp. 11 en 17 personen aanwezig, die zich bereid verklaarden actief te willen
participeren in de Community. Ook gaven nog meer personen aan geïnteresseerd te zijn.
Er is nog maar beperkte ervaring met instellingsoverstijgende communities rondom
onderwijsconcepten. Wel is er ervaring met communities of practice rondom onderwijsmateriaal
(bijvoorbeeld via Espelon). Bovendien wil de DU communities of practice actief stimuleren voor
de vernieuwing van het hoger onderwijs en de professionalisering van de medewerkers van de
instellingen. Daarom is in het voorjaar van 2004 een project ‘Professional Communities of
Practice’ (Pro-CoP) gestart. Doelstelling is om metakennis over Communities of Practice te
ontwikkelen en in te zetten ten behoeve van de eigen instellingen en ten behoeve van het DUbeleid. Het betreft dan kennis met betrekking tot mogelijke implementatiestrategieën,
gebruikssituaties en ervaringen met het informatie- en communicatiemanagement bij CoP’s. ProCoP faciliteert Communities of Practice. Mogelijk kan de Community VB daar van profiteren.
Deelnemers
Iedereen die werkzaam is in het hoger onderwijs en zich wil aansluiten bij de Community, kan
zich aanmelden voor bijeenkomsten of werkgroepen. Het ligt voor de hand dat alleen mensen die
in hun werk bezig (willen) zijn met het tot ontwikkeling brengen van een VB, zich aansluiten bij
de Community. Deelname geschiedt op vrijwillige basis, hiervoor wordt geen vergoeding
geboden.
In de onderstaande tabel staan alle personen die op een of andere manier betrokken zijn geweest
bij het project Groep Virtuele Bedrijven: als projectmedewerker, als lid van de externe
reviewgroep, als mede-organisator van een workshop, als geïnteresseerde of als deelnemer aan
een van de tijdens het project georganiseerde netwerkbijeenkomsten.
Naam
Paul van der Aa
Piet Abrahamse
Ernst van den Bosch
Wim Broerse
Tom Christianen
Laurens Campfens
Guido Crolla
Cecile Crutzen
Ad Dekkers
Instelling
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Amsterdam
Hogeschool van Utrecht
Saxion Hogescholen
Fontys Hogescholen
Hogeschool van Amsterdam
Hogeschool van Utrecht
Open Universiteit
Fontys Hogescholen
Businessplan Community VB
3
Emailadres
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
CONCEPT 13 juli 2004
Martijn van Dongen
Esther de Groot
Huib Haccoû
Gertruud Hoedemakers
Joep de Hoog
Ruud Hoogenboom
Wilfried Ivens
Darco Jansen
Betsy Jonker
Marc Van Laeken
Wim Lansu
Heino Logtenberg
Sander Muizelaar
Wim van der Plas
Marjo Rutjens
Paul Schunselaar
Wessel Slot
Pete van der Spoel
Howard Spoelstra
Inge Tieleman
Ricardo Toffolo
Frens Vonken
Marion Vrielink
Melle de Vries
Bauke van der Wal
Tom van Weert
Rob West
Fontys Hogescholen
Universiteit Utrecht
Saxion Hogescholen
Fontys Hogescholen
Hogeschool van Utrecht
Avans Hogescholen
Open Universiteit
Open Universiteit
Fontys Hogescholen
Open Universiteit
Fontys Hogescholen
Saxion Hogescholen
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Utrecht
Open Universiteit
Saxion Hogescholen
Open Universiteit
Hogeschool van Utrecht
Open Universiteit
Hogeschool INHOLLAND
Fontys Hogescholen
Fontys Hogescholen
Saxion Hogescholen
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Utrecht
Hogeschool van Utrecht
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Voor bovengenoemde lijst kan men zich aan- of afmelden. De idee is dat in de webomgeving een
lijst wordt opgenomen van deelnemers die meewerken aan een actueel project of eventueel als
deskundige op een bepaald gebied benaderd willen worden. Dit is dan de zogenaamde
binnenkring van de Community. De meer passieve buitenkring bestaat uit geïnteresseerden en de
gebruikers van de Toolkit.
Wervingsplan
In deze paragraaf staan de activiteiten vermeld die vanuit de Community VB uitgevoerd worden
om het concept VB en de Community zelf breed onder de aandacht te brengen. Als doelgroep
voor de Community VB gelden docenten, onderwijskundige adviseurs en ontwikkelaars en
opleidingsmanagers – in eerste instantie binnen het hoger onderwijs – die reeds ervaring hebben
met vormen van VB of daar ervaring mee willen opdoen. Het gaat niet om het krijgen van een zo
groot mogelijke groep, maar om een actieve kerngroep van medewerkers uit het hoger onderwijs
die gemotiveerd worden door het (verder) tot ontwikkeling brengen van een VB en een meer
passieve groep van geïnteresseerden die zich regelmatig willen laten informeren over
ontwikkelingen rondom het concept VB.
Flyers
Er zijn in het project Groep Virtuele Bedrijven twee flyers gemaakt. In de eerste wordt het
concept VB nader toegelicht en in de tweede wordt de Community beschreven. Zie de bijlagen.
Na een jaar zouden deze flyers moeten worden herzien.
Businessplan Community VB
4
CONCEPT 13 juli 2004
Workshops
De beste manier om mensen bereid te maken om een VB op te zetten en deel te nemen aan de
Community is het ontmoeten van mensen en in gesprek raken. Daarvoor worden onder meer
workshops georganiseerd. Er zijn globaal gesproken twee soorten workshops. De ene soort is
gericht op het verspreiden van kennis en ervaringen, vooral naar aanleiding van concrete
projecten. De andere soort is meer gericht op de ontwikkeling, bijvoorbeeld voor het op gang
brengen of verbeteren van een VB-implementatie bij een specifieke opleiding.
Nieuwsberichten
Er wordt naar gestreefd om minimaal drie keer per jaar een VB-gerelateerd nieuwsbericht te
verspreiden via de nieuwsvoorziening van websites als http://www.du.nl, http://www.edusite.nl
en http://www.e-learningplaza.nl. Deze vorm van communicatie wordt vooral ter ondersteuning
gebruikt, meer op de achtergrond. Individuele deelnemers van de Community nemen daartoe zelf
het initiatief. Eventueel kan in een later stadium een regelmatig terugkerende nieuwsbrief
overwogen worden.
Mailinglist
Voor de activiteiten en bijeenkomsten vanuit de Community zal gebruik worden gemaakt van een
mailinglist met potentiële actieve en passieve deelnemers. Een eerste versie van deze lijst is
hierboven opgenomen in dit businessplan. Deze lijst kan aangevuld worden met personen die
zich als gebruiker hebben laten registreren voor de website van de Community.
Organisatie en faciliteiten
De organisatie van de Community is vrij dynamisch. Er wordt in wisselende samenstelling
gewerkt aan thema’s. Mede op basis van de website weet men elkaar te vinden. In eerste instantie
zijn er twee trekkers:
 Gertruud Hoedemakers van Fontys Hogescholen
 Darco Jansen van de Open Universiteit.
De Community VB opereert onder de vlag van de Digitale Universiteit, maar is volledig
gebaseerd op de persoonlijke inzet van de deelnemers. De Community kan daarom niet
verantwoordelijk of aansprakelijk zijn voor zaken waarvoor geen expliciete opdracht gegeven is.
De enige faciliteiten waar de Community VB vooralsnog gebruik van maakt, zijn de website
http://www.du.nl/virtueelbedrijf en de Toolkit. Beide zijn ontwikkeld in het project Groep
Virtuele Bedrijven. De (kennis)producten die door deelnemers belangeloos aan de Community
VB ter beschikking worden gesteld, kunnen niet door andere deelnemers voor betaling worden
aangeboden aan derden. Het auteursrecht van betreffende producten blijft bij de oorspronkelijke
indiener. (Zie bijlage met de gebruikersovereenkomst voor de website en de Toolkit.)
Beheer website en toolkit
In de Community wordt gebruik gemaakt van een website en een Toolkit. De Toolkit geeft
inzicht in de ontwerpkeuzes en biedt beschikbare voorbeelden voor een implementatie van
Businessplan Community VB
5
CONCEPT 13 juli 2004
het VB-concept. In werkgroepen of projecten kan eventueel gebruik gemaakt worden van
beschikbare virtuele projectomgevingen. De redactie van de website gebeurt door de deelnemers
van de Community VB zelf in eigen tijd. Het beheer en onderhoud van deze faciliteiten wordt
uitgevoerd in opdracht van de Digitale Universiteit.
AANVULLEN: BEHEERTAKEN, VERANTWOORDELIJKHEDEN E.D.
Financieel plan
Er wordt naar gestreefd om de Community VB in leven te houden met verwaarloosbare kosten.
Dat betekent dat vooral inzet van de deelnemers verwacht wordt en dat eventuele bijeenkomsten
en andere activiteiten zoveel mogelijk kostendekkend georganiseerd worden. De voor de
Community VB bestede (reis)tijd van de deelnemers wordt niet vergoed. Er wordt vanuit gegaan
dat de deelname aan de Community VB van belang is voor de deelnemer zelf, dan wel voor de
eigen opleiding, bijvoorbeeld in het kader van de eigen professionele ontwikkeling dan wel het
aansluiting hebben bij een netwerk voor snelle oplossing van voorkomende problemen. Het is
uiteraard mogelijk dat tussen instellingen alsnog afspraken over vergoeding gemaakt worden,
bijvoorbeeld vanwege een substantiële vorm van dienstverlening. Dit verloop dan echter buiten
de Community om.
De enige kosten die een rol zullen spelen zijn:
 Hosting en beheer website http://www.du.nl/virtueelbedrijf.
 Beheer en onderhoud Toolkit
 Risicodekking bij de organisatie van bijeenkomsten
Vooralsnog wordt hosting en het technische beheer van de website en de daarbij behorende
Toolkit uitgevoerd door de DU. Het inhoudelijk beheer van de website en de Toolkit wordt
uitgevoerd door deelnemers van de Community. Eventueel onderhoud van de website en de
Toolkit wordt projectmatig aangepakt. Een voorstel daarvoor – inclusief financiering – wordt
voorgelegd aan het bureau van de DU. De kosten voor de organisatie van bijeenkomsten blijven
beperkt omdat de bijeenkomsten voor de deelnemers van de Community zoveel mogelijk
roulerend bij de instellingen worden gehouden en verder zoveel mogelijk aansluiting wordt
gezocht bij andere congressen en seminars (bijvoorbeeld vanuit de DU of SURF).
Agenda
De Community VB is formeel actief sinds de startbijeenkomst van 27 april 2004, maar gaat pas
echt op eigen benen staan na afronding van het project Groep Virtuele Bedrijven in september
2004. Globaal ziet het programma voor het eerste jaar er – onder voorbehoud – als volgt uit:
Datum
21 september 2004
7 oktober 2004
16/17 november 2004
15 maart 2005
April 2005
September 2005
Activiteit
Slotmanifestatie project Groep Virtuele Bedrijven
Seminar authentiek leren
SURF Onderwijsdagen
INNOVATIUM
Seminar over VB, kennisonderneming en Teamwork
Evaluatiebijeenkomst Community VB
Businessplan Community VB
6
Organisator
DU
DU en SURF
SURF
DU
HvU
CONCEPT 13 juli 2004
Verder is een projectidee ingediend voor het ontwikkelprogramma 2005 van de DU over de
oprichting van een Virtueel Bedrijf bij de Fontys Lerarenopleiding in Tilburg.
Er wordt naar gestreefd om ieder jaar tenminste één bijeenkomst voor de Community VB te
organiseren, met als doel een evaluatie van hoe het gaat en een blik op de toekomst. Daarnaast
wordt vooral bijgedragen aan reeds geplande congressen en seminars.
BIJLAGEN
Gebruikersovereenkomst Website + Toolkit Virtueel Bedrijf
Flyer Virtueel Bedrijf – Werkend leren met echte beroepsopdrachten
Flyer Community Virtueel bedrijf – Ervaringen delen en kennis ontwikkelen
Businessplan Community VB
7
CONCEPT 13 juli 2004