Vrouwe Justitia: een jonge vrouw of een oude dame? Structuur uiteenzetting Inleiding: panta rei I.De structuur van het gerecht 1. Het Decor: de rechtbanken 2. De actoren: de Magistraten 2.1. zetel 2.2.Het Openbaar Ministerie 3.Het parket bij de rechtbank van eerste aanleg van het gerechtelijk arrondissement Kortrijk (425.000 inwoners) 3.1.Samenstelling 3.2.Structuur 3.3.Taken + Aandacht voor slachtoffers II.De Zaak Dutroux: Het kabbelende meertje wordt een woeste bergstroom 1.Magistratuur 2.De hervorming van de Politie III.De Toekomst 1.Justitiebarometer 2.Beleidsplan O.M. 3.De hervormingsplannen van de Minister van Justitie 4.Het Atomium-overleg IV.Problemen 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 2 I.De structuur van het gerecht 1. Het decor: De rechtbanken: Territoriale indeling (schema) -> zie volgende pp -Kanton (225): vredegerecht: burgerlijke geschillen huurgeschillen, voorlopige maatregelen tussen echtgenoten, burentwist, geesteszieken, onteigeningen enz... -politierechtbank (32): hoofdzakelijk verkeer -Gerechtelijk arrondissement (27) -Rechtbank van eerste aanleg burgerlijk, correctioneel en jeugd (Pos en Mof) problematiek van het (beschermend) jeugdrecht Raadkamer -Rechtbank van Koophandel oa faillissementen -Arbeidsrechtbank Sociale zekerheid en arbeidsgeschillen -Arrondissementsrechtbank: bevoegdheidsgeschillen -5 hoven van beroep: Gent, Antwerpen, Brussel, Luik en Mons -1 Hof van Cassatie -10 Hoven van assisen: per provincie 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 3 Andere onafhankelijke rechtscolleges Raad van State afdeling wetgeving (advies verstrekken) afdeling administratie (rechtsprekend in verband met bestuurshandelingen van de uitvoerende macht) Grondwettelijk Hof (vroegere arbitragehof genoemd) met 2 taalgroepen een kamer van elke taalgroep bestaat uit 3 juristen en 3 politici geschillen aanhangig gemaakt na klacht van burgers bij prejudiciële vraag bevoegdheid: nazien of de wetten in overeenstemming zijn met de grondwet bij betwisting over de verdeling van de bevoegdheden tussen de federale overheid en de gemeenschappen en gewesten naleving gelijkheidsbeginsel non-discriminatie 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 1. Het decor: De rechtbanken: Territoriale indeling SOCIAAL RECHT BURGERLIJK RECHT STRAFRECHT HANDELSRECHT HOF VAN CASSATIE Federaal grondgebied burgerlijke en handelskamer sociale kamer 1 1 strafkamer 3 HOF VAN BEROEP ARBEIDSHOF Eén of meer provincies 10 burgerlijke kamer 7 correctionele kamer jeugdkamer 3 1 1 3 ASSISENHOF Provincie 3 7 9 1 1 RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG ARBEIDSRECHTBANK Arrondisement burgerlijke rechtbank jeugdrechtbank correctionele rechtbank 2 1 1 2 Kanton 1 1 RECHTBANK VAN KOOPHANDEL 7 8 legende In beroep In cassatie * zelfde rechtbank 29.10.2009. * VREDEGERECHT 2 POLITIERECHTBANK 4 Ladies-night Rotary Izegem 2 5 2 6 * VREDEGERECHT 7 2 5 4 2. De actoren: de Magistraten 1.zetel *Rechtbank van eerste aanleg, arbeidsrechtbank, Rechtbank van Koophandel , vrede-en politierechtbank Rechters waarvan bepaalde aangewezen worden in een bepaalde specialiteit: Jeugdrechters, beslagrechters, onderzoeksrechters (relatie met parket) olv de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg Maken vonnissen *Hoe wordt men rechter -Via examen gerechtelijk stagiair of beroepsbekwaamheid -Voordracht door de Hoge Raad voor de Justitie (zie verder) *Raadsheren: Rechters in Hof van beroep, cassatie , Hof van assisen Maken arresten 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 6 2.Parket: -Openbaar Ministerie: vertegenwoordigers van maatschappij ter bescherming tegen zij die de (straf)wetten overtreedt en een misdrijf pleegt: -overtreding, wanbedrijf, misdaad -de staande magistratuur: omdat zij staande hun vordering formuleren voor de strafrechter -“parket”: -in Ancien Régime niet naast de rechter maar op bankje voor de rechters -kantoren waar de parketmagistraten werken -Rechtbank van Eerste aanleg: Procureur des Konings, Eerste Substituten en Substituten-procureur des Konings -Hof van Beroep: Procureur-Generaal, advocaten-generaal en substitutenProcureur-Generaal -Hof van Cassatie: Procureur-Generaal en Advocaten-Generaal 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 7 3.Het parket bij de rechtbank van eerste aanleg van het gerechtelijk arrondissemen Kortrijk (425.000 inwoners) 3.1.Samenstelling (actueel) 1 procureur des Konings 6 eerste substituten procureur des Konings 12 substituten procureur des Konings 3 gerechtelijke stagiairs 2 criminologen (part-time) 1 parketjuriste + Administratie 50 personen 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 8 3.2.Structuur: 6 secties Sectie Zware crim, drugs , mensenhandel en mensensmokkel drugsdealing, home-en carjacking, rondtrekkende dadergroepen enz.. drugproblematiek: heroïne als dodelijkste drug Sectie Bijzondere wetgeving: Milieu Protocol Ieper-Veurne Sectie Jeugd, Gezin en Zeden Intra Familiaal Geweld (IFG) Sectie Ecofin: samenwerking met rechtbank van koophandel Sectie politieparket: verkeer Sectie gemeen strafrecht 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 9 3.3.Taken Bij misdrijfpleging het onderzoek leiden Uitoefening van de strafvordering Strafuitvoering bewerkstelligen De strafuitvoeringsrechtbanken problematiek van de strafuitvoering Advies in burgerlijke zaken Zittingen Dienst doen Aandacht voor slachtoffers -Slachtofferhulp -Geregistreerde Benadeelde 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 10 II.De zaak Dutroux: Het kabbelende meertje wordt een woeste bergstroom 1. Magistratuur -HRJ Objectivering en depolitisering van de benoemingen Auditfunctie -Korpschef: Profiel + mandaat + Beleidsplan + evaluatie Parketbeleidsplan van 15.1.2003 Parketbeleidsplan van mei 2008 -gerechtelijke stage -college van PG’s: beleidsbepaling -Raad van pk’s -Federaal parket over de arrondissementele grenzen -Informatisering: Phenix en Cheops: fiasco? -Werklastmeting 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 11 2.De hervorming van de politie: wet 7.12.1998 2.1. De Lokale Politie Het gerechtelijk arrondissement Kortrijk is ingedeeld in zes meergemeentelijke politiezones: “VLAS”, omvattende Kortrijk, Kuurne en Lendelede. “RIHO”, omvattende Hooglede, Roeselare en Izegem. “MIDOW”, omvattende Dentergem, Ingelmunster, Meulebeke, Oostrozebeke en Wielsbeke. “GRENSLEIE”, omvattende Menen, Ledegem enWevelgem. “MIRA”, omvattende Waregem, Anzegem, Spiere-Helkijn, Zwevegem en Avelgem “GAVERS”, omvattende Deerlijk en Harelbeke. 2.2.De federale politie, bestaande uit de vroegere gerechtelijke politie en de B.O.B. -Gespecialiseerde domeinen -Hulp aan lokale zones -DIRJUD, DIRCO -Zonale veiligheidsraad 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 12 III.De toekomst 1.Justitiebarometer (19.10.2007) vertrouwen in Justitie in 2007 van 41´% (2002) naar 66% (+60%) Kritiek -Gebrek aan info -Te lange duur der procedures -Onduidelijk taalgebruik Straffen mogen strenger- vooral voor georganiseerde criminaliteit en seksuele misdrijven - behalve voor verkeer 2.Samenwerking parketten West-Vlaanderen -Protocol Ieper-Kortrijk -West-Vlaams samenwerkingsprotocol 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 13 2.Beleidsplan Openbaar Ministerie Het Openbaar Ministerie streeft, met het oog op de handhaving van de democratische Rechtstaat, voor elk strafbaar feit een proportionele en maatschappelijk relevante gerechtelijke reactie na, binnen een maatschappelijk aanvaardbare termijn en bovendien rekeninghoudend met het belang van de slachtoffers. Daartoe zal het Openbaar Ministerie objectief en loyaal zijn in zijn opsporing en vervolging, optreden à charge en à décharge, met eerbiediging van de wet en de fundamentele rechten, meer bepaald het recht op een eerlijk proces en de rechten van verdediging. Het zal zich inspannen om bij de verschillende rechtsmachten een efficiënte procesgang en een goede rechtsbedeling te verzekeren. Het Openbaar Ministerie wenst in het kader van deze opdracht bij te dragen in de strijd tegen de gerechtelijke achterstand en hierin een motor te zijn. 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 14 3.De Hervormingsplannen van de Minister van justitie Onder meer: -Reorganisatie Rechtbank van eerste aanleg: Principe van de eenheidsrechtbank -Schaalvergroting: van 27 naar 16 gerechtelijke arrondissementen -Familierechtbank -Jeugdsanctierecht -Informatisering moderniseren -Werklastmeting -Modern Management: Administratief manager naast korpschef -Gevangeniscapaciteit -Hervorming Hof van Assisen -Start Atomiumoverleg: L’histoire se répète (octopusoverleg bis) 9 politieke partijen werken aan hervorming van justitie 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 15 IV. Problemen -Hervorming Hof van Assisen en motivering -Taxquet- arrest dd. 13.1.2009 cfr. proces Habran -Controle Bom-technieken door KI -Antigoontoets -De Fortissage -De problemen in Brussel -Aanwezigheid van advocaat bij eerste verhoor door onderzoeksrechter Arrest EHRM dd. 27.11.2008 inzake Salduz/Turkije -Strafvoering: 23.10.2009: 1.680 veroordeelden lopen vrij rond -Strafuitvoeringsrechtbank enkel voor straffen +3jaar -Gevangenisproblematiek vb op 24.9.2009 in gevangenis van Antwerpen 708 ipv 413 Gevangenissen in Nederland Masterplan -enkelbandtekort (electronisch toezicht) -Jeugdcriminaliteit -23% van overvallen zijn minors -Roma-jongeren -Motivering Huiszoeking -Voorlopige hechtenis -informatisering 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 16 De antigoon-toets Onderzoeksgerechten kunnen enkel tot nietigheid en uitsluiting van het onrechtmatig bewijs besluiten: -hetzij wanneer de naleving van bepaalde vormvoorwaarden voorgeschreven wordt op straffe van nietigheid (vb. niet naleving van de strikte voorwaarden inzake telefoontap, de anonieme getuigenverklaringen); Hierbij dient opgemerkt dat deze meeste vormvoorschriften in strafzaken niet gesanctioneerd worden of niet voorzien zijn op straffe van nietigheidhetzij wanneer de begane onrechtmatigheid de betrouwbaarheid van het bewijs heeft aangetast; -hetzij wanneer de begane onrechtmatigheid de betrouwbaarheid van het bewijs heeft aangetast; -hetzij wanneer het gebruik van het bewijs in strijd is met het recht op een eerlijk proces; 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem Vraagstelling 29.10.2009. Ladies-night Rotary Izegem 18