Licht Elektromagnetische golven Wisselend elektrisch veld Wisselend magnetisch veld Geen medium (tussenstof ) Golfsnelheid is constant = c (lichtsnelheid) = 300.000 km/s Licht Elektromagnetisch spectrum Licht Waar komt licht vandaan? Voorbeeld: het waterstofatoom Gloeiend waterstofgas Waterstof zendt precies deze kleuren zichtbaar licht uit En zendt ook nog veel meer ‘kleuren’ onzichtbaar licht uit Hoe kan zo’n simpel atoom zoveel verschillende kleuren licht produceren? Antwoord: het elektron zit niet vast in deze baan Licht Waar komt licht vandaan? Voorbeeld: het waterstofatoom Elektron in de grondtoestand Licht Waar komt licht vandaan? Voorbeeld: het waterstofatoom Elektron in de grondtoestand Voorbeeld: een geladen deeltje treft het elektron Licht Waar komt licht vandaan? Voorbeeld: het waterstofatoom Elektron in de grondtoestand Een geladen deeltje treft het elektron Door de energie van de botsing springt het elektron in een hogere baan Licht Waar komt licht vandaan? Voorbeeld: het waterstofatoom Elektron in de grondtoestand Een geladen deeltje treft het elektron Door de energie van de botsing springt het elektron in een hogere baan Het elektron valt terug in de grondtoestand en zendt een foton uit Elektronenschillen Maar er zijn nog veel meer mogelijke banen van het elektron! mogelijke overgangen 21 n= 5 n= 4 31 n= 3 41 51 n= 2 n= 1 Elektronenschillen mogelijke overgangen 21 n= 5 n= 4 31 n= 3 41 51 n= 2 n= 1 32 42 52 Elektronenschillen mogelijke overgangen 21 n= 5 n= 4 31 n= 3 ultraviolet licht 41 51 n= 2 n= 1 zichtbaar licht 32 42 52 infrarood licht 43 53 Met 5 niveaus zijn er al 10 mogelijke overgangen, dus 10 verschillende ‘kleuren’ fotonen! Energieniveaus van waterstof E h f h c Elektronen“sprong” Het elektron springt helemaal niet! Het elektron ‘verdwijnt’ van niveau 3 en ‘verschijnt’ weer op niveau 2 Dat kennen we al lang als verschijnselen Hoe bereken je nu welke kleur foton wordt uitgezonden? Energie foton Een deeltje met een frequentie?! E h f E h f h c f frequentie van het licht in Hz h constante van Planck h = 6,63.10-34 J.s c lichtsnelheid = 3.108 ms-1 golflengte in m Een deeltje met een golflengte?! E h f h c Elektronen“sprong” n=3n=2 E h f h E 1,88 eV n = 3 E = 12,07 eV c n = 2 E = 10,19 eV beschikbare energie: verschil = 1,88 eV E 1,88 1,6 10 19 3,008 10 19 J hc hc E E Energie foton E h f E h f h c 6,626 10 -34 3.108 -7 6 , 608 10 m -19 3,008 10 661 10-9 m 661 nm rood licht Door het rode licht van de 3 – 2 overgang zien we waterstof in het verre heelal 15 E h f h c Elektronen“sprong” Bereken de golflengte van het licht dat ontstaat bij de overgang van n = 2 naar n = 1 hc hc E E Welk soort straling is dit? Energieniveaus Bij welke overgang krijgt het elektron er 10,2 eV bij? Bij welke overgang verliest het elektron 10,2 eV? Welke overgangspijl kan niet? Wat stelt overgang E voor? Wat gebeurt er bij overgang A? Aangeslagen toestand Hoe komt een atoom in aangeslagen toestand? 1 Botsingen ofwel warmte 3 Precies de goede fotonen 2 Gasontlading Spectra Hoe maak je die kleuren zichtbaar? het prisma wordt meestal vervangen door een tralie, een plaatje met heel veel recht gekraste lijnen eigenlijk heel veel spleten, dus Spectra Welke soorten spectra? Spectra Welke soorten spectra? Spectra Welke soorten spectra? Spectra Spectrum van de zon helium waterstof helium waterstof relatief koele gassen A = Ångström = 10-10 m Spectra Vergelijking spectra van twee sterren 24 Hoe ver weg is Vega? Hoe groot zijn sterren?