Economische zones vmbo-kgt34 | PDF-versie

Economische zones vmbo-kgt34
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
30 augustus 2016
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/82656
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Economische zones
Vooraf
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Economische zones vmbo-kgt34
Economische zones
Vooraf
Leerdoelen
Vanaf 1979 heeft de Chinese regering delen van het land tot Speciale Economische Zones
benoemd. Het zijn gebieden waar andere regels gelden. Zo is er meer gelegenheid voor
buitenlandse bedrijven om samen met Chinese partners fabrieken neer te zetten.
Deze opdracht gaat in op de aparte positie in economisch opzicht van de Speciale Economische
Zones.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je uitleggen waarom er in China zogenaamde Speciale Economische Zones zijn ingericht.
Kun je beschrijven waarom de economie in deze zones anders werkt dan die in de rest van
China.
Kun je twee gevolgen voor de Chinese bevolking noemen van het instellen van Speciale
Economische Zones.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht vul je een ‘gatentekst’. Je krijgt een tekst waarin woorden zijn
weggelaten. De weggelaten woorden staan in willekeurige volgorde onder de tekst.
Beoordeling
Door de gaten in de tekst op te vullen laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
Werkwijze
Groepsgrootte
Deze opdracht doe je alleen.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden
Tijd
Pagina 2
Economische zones vmbo-kgt34
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Stap1
Oprichting van Speciale Economische Zones
Speciale Economische Zones (in het vervolg afgekort tot SEZ’s) zijn gebieden waar de Chinese
regering buitenlandse handel en investeringen toestaat. De gebieden zijn aantrekkelijk voor
buitenlandse investeerders omdat ze gunstige voorwaarden krijgen. Denk aan lage belastingen of inen uitvoerrechten.
In 1979 richtte de Chinese regering vier zones, de steden Xiamen, Shenzen, Zhuhai en Shantou. In
1988 werd daaraan het eiland Hainan toegevoegd en twee jaar later ook het district Pudong, waarin
Sjanghai ligt.
Het bleek een succesverhaal en het vervolg bestond uit de oprichting van open steden en open
regio’s. Ook daar zijn buitenlandse investeerders welkom, maar ze zijn er meer aan regels gebonden
dan in een SEZ.
De eerste open steden en open regio’s waren gebieden aan de Chinese oostkust, gevolgd door
gebieden in het binnenland. Ten slotte richtte de Chinese regering vrijhandelszones in (zones waar
de handel niet of nauwelijks door regels of heffingen wordt belemmerd) en ook centra waar Chinese
en buitenlandse bedrijven technisch en wetenschappelijk onderzoek konden doen.
Pagina 3
Economische zones vmbo-kgt34
In de SEZ’s moesten producten worden gemaakt voor de uitvoer, zodat China aan die producten kon
verdienen. Ook wilde de regering kennis en technieken uit het buitenland verwerven om zelf
computers, mobieltjes en andere technisch hoogstaande producten te kunnen maken.
Buitenlandse bedrijven hoopten hun producten ook in China zelf te mogen verkopen, maar dat liet de
Chinese regering slechts in beperkte mate toe.
China opende zijn grenzen voor buitenlands kapitaal om de economie flink aan te jagen. Het Bruto
Binnenlands Product en het Bruto Binnenlands Product per hoofd van de bevolking moesten fors
omhoog.
Rijk en welvarend was China toen dit beleid een aanvang nam allerminst. Er was veel armoede in
het land, vooral op het platteland. In 1978 was het gemiddelde inkomen op het platteland minder dan
40% van het gemiddelde inkomen in de stad.
Vragen:
1. Wat voor gevolg had de oprichting van Speciale Economische zones, Open Steden en Open
Gebieden voor bedrijven die in China zaken willen doen?
Kijk naar de kaart van China met daarop de Speciale Economische Zones.
2. Waar in China liggen de zones?
3. Waarom liggen ze juist in dat deel van China?
Speciale economische zones China
Pagina 4
Economische zones vmbo-kgt34
Stap2
Wat er “speciaal” is aan de Speciale Economische Zones
China heeft een planeconomie, een centraal geleide economie. De staat is eigenaar van alle
productiemiddelen en bepaalt wat er geproduceerd wordt, voor wie, in welke hoeveelheden en tegen
welke prijs. Er is geen concurrerend aanbod. Een dergelijke centraal geleide economie tref je aan in
communistisch geregeerde landen. Meestal worden de productiedoelen in meerjarenplannen
vastgelegd.
Tot 1979 werkte China met dergelijke vijfjarenplannen, maar nadat Deng Xiaoping in de leiding van
de Chinese communistische partij was opgenomen, werd het economisch beleid hervormd. Het
nieuwe beleid, met de naam Opendeurpolitiek, is ook wel omschreven als kapitalisme met
socialistische trekjes. In de Speciale Economische Zones, open steden en open regio’s werd de
planeconomie losgelaten en de vrijemarkteconomie ingevoerd.
Pagina 5
Economische zones vmbo-kgt34
Een vrijmarkteconomie (of kapitalistische economie) heeft de volgende kenmerken:
Er is een vrije markt voor producten. Dat wil zeggen producenten bepalen wat er wordt
gemaakt, dat meer bedrijven vergelijkbare producten op de markt brengen en elkaar
beconcurreren op prijs en kwaliteit. De prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Is het
aanbod groot en de vraag klein, dan zakt de prijs. En omgekeerd.
Er is een vrije arbeidsmarkt. Werknemers zijn vrij om een werkgever te kiezen, werkgevers
bepalen zelf wie ze in dienst nemen. Ze maken onderling uit onder welke voorwaarden en
tegen welk salaris het werk wordt gedaan.
Bedrijven zijn in particuliere handen en geen eigendom van de staat. Het staat iedereen vrij
een bedrijf te beginnen.
Echte vrijemarkteconomieën bestaan niet, overal vind je mengvormen. Meestal kent men
minimumlonen, regels voor veilig werken, een gezondheidszorg- of onderwijssector waar de overheid
de regels stelt, regelingen voor het landbouwbeleid, enzovoort. De overheid bemoeit zich op talloze
manieren met de markt en dat leidt tot gemengde economieën. De een helt over naar de
kapitalistische kant, de ander heeft meer elementen van een planeconomie.
Voor China was de door Deng ingezette hervorming nogal een verandering. De grenzen gingen open
voor buitenlandse bedrijven. Bestuurders van staatsbedrijven kwamen losser te staan van de
communistische partij en konden vanaf 1988 hun bedrijf zelfstandig leiden. Arbeiders krijgen beter
betaald naarmate ze beter presteren. Ze krijgen stukloon en wie extra zijn best doet voor zijn
werkgever een bonus (eenmalige uitkering bovenop zijn salaris).
Vraag:
Kun je uitleggen waarom China wordt aangeduid als een land met twee systemen?
Stap3
Pagina 6
Economische zones vmbo-kgt34
Migratie en welvaart
De komst van steeds meer fabrieken in Speciale Economische Zones, open Steden en open regio’s
had een enorme groei van de werkgelegenheid tot gevolg. Veel plattelandsbewoners werden erdoor
aangetrokken. De armoede op het plateland was groot en de kansen op werk klein. Vanaf 1980
kwam er een enorme binnenlandse migratie op gang. Eerst trokken plattelandsbewoners
hoofdzakelijk naar grote steden aan de Chinese oostkust, daarna voornamelijk naar steden in het
binnenland. In totaal verhuisden tussen 1980 en 2010 ongeveer 150 miljoen plattelandsbewoners
naar een stad. Veel steden werden in korte tijd megasteden, enorm groot qua omvang en aantal
inwoners.
Het leidde, zoals bedoeld door de landsregering, tot een sterke toename van het Bruto Binnenlands
Product van China vanaf 1978 (zie grafiek) en van de welvaart.
Grafiek - Bruto binnenlands product China:
Maar de welvaart groeide niet overal en voor iedereen tegelijk. Eerst profiteerde vooral de bevolking
van de Speciale Economische Zones aan de oostkust. Deze gebieden kenden een snel groeiende
middenklasse, bestaande uit mensen met een eigen bedrijf of met een baan die goed kunnen
rondkomen met wat ze verdienen.
De welvaart op het platteland nam niet of nauwelijks toe in deze periode. Hierdoor hield niet alleen
de migratie van platteland naar stad aan, ook nam het verschil in inkomsten tussen stedelingen en
plattelandsbewoners toe in de jaren ’90 en rond de eeuwwisseling. In 2002 bijvoorbeeld verdienden
Pagina 7
Economische zones vmbo-kgt34
stedelingen omgerekend gemiddeld 900 euro per jaar, plattelandsbewoners 225 euro. Dat verschil
werd pas vanaf 2009 kleiner. Dat kwam omdat ook in steden in het binnenland fabrieken werden
gebouwd en daar meer werkgelegenheid ontstond.
Vragen:
1. Waarom trokken plattelandsbewoners eerst vooral naar steden aan de oostkust en pas
daarna naar steden in het binnenland?
2. Vind je het beleid van de Chinese regering om het land rijk en welvarend te maken tot nu toe
een succes?
Stap4
Gatentekst
In onderstaande tekst zijn begrippen weggelaten die in deze lesbrief zijn gebruikt. Die begrippen
staan in willekeurige volgorde onder de tekst. Vul op elke lege plek een van die begrippen in. Elk
begrip mag maar één keer worden gebruikt en alle begrippen moeten worden gebruikt.
Opracht - Gatentekst:
Gebruik de onderstaande begrippen voor het vullen van de gatentekst.
binnenland, inkomensverschil, migratie, middenklasse, oostkust, open regio’s, open steden,
planeconomie, Speciale Economische Zones, uitvoer, voorrechten, vrijemarkteconomie,
vrijhandelszones.
1. Toen Deng Xiaoping in 1978 aan de macht kwam in China, had het land een ... .
2. Om het land rijk en welvarend te maken, hervormde China de economie in bepaalde gebieden
tot een ... , waar bijvoorbeeld de prijs van producten wordt bepaald door vraag en aanbod en
iedereen zelf een bedrijf kan beginnen of bezitten.
3. De eerste gebieden waren vier steden aan de ... van China, een streek met de stad Shanghai
en het eiland Hainan.
4. Deze zes gebieden werden omgevormd tot ... .
5. In deze zones kregen buitenlandse investeerders ... als ze samen met Chinese partners
fabrieken bouwden en handel gingen drijven.
6. De producten die in deze fabrieken werden gemaakt, waren bestemd voor de ... , zodat China
er veel geld aan kon verdienen.
7. Daarna maakte de Chinese regering van sommige andere steden ... en van sommige
Pagina 8
Economische zones vmbo-kgt34
gebieden ... .
8. Net als in de ... kregen buitenlandse investeerders er een voorkeursbehandeling en werd de
handel niet of nauwelijks belemmerd door regels en heffingen.
9. Toen Deng in 1979 met dit economisch beleid begon, verdienden mensen in de stad
gemiddeld meer dan op het platteland. Daarna steeg de welvaart in steden zodat dit ... groter
werd.
10. Om deze reden en omdat veel plattelandsbewoners werkloos waren, vond er een grote ...
plaats van het platteland naar steden.
11. In steden en regio’s waar de Opendeurpolitiek van Deng werd uitgevoerd, groeide de ... , de
groep mensen die met hun baan of eigen bedrijf goed aan de kost konden komen, sterk in
omvang.
12. Pas vanaf 2009 nam ook op het platteland de welvaart toe omdat ook in steden in het ... veel
nieuwe fabrieken werden gebouwd en werkgelegenheid voor plattelandsbewoners werd
gecreëerd.
Klaar?
Laat je ingevulde gatentekst nakijken door je docent.
Pagina 9
Economische zones vmbo-kgt34
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
30 augustus 2016 om 16:46
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO
theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO
gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
Leerinhoud en
Migratie; Aardrijkskunde; Bevolking en ruimte;
doelen
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
leerlijn, rerrangeerbare
Pagina 10
Economische zones vmbo-kgt34