Wereldoorlog I

Wereldoorlog I
(‘De Grootte oorlog’)
1914-1918
Waarom breekt de oorlog uit?
* Op weg naar de oorlog. (v)
Aandachtspunten: - oorzaken
- aanleiding
- maatschappijbeeld
- verwachtingen
- bondgenootschappen
Bespreking film deel 1
Oorzaken?
•  Grote spanningen tussen Dui, Fr en GB
–  op zoek naar kolonies/modern imperialisme,
–  wapenwedloop,
–  Spanningen in Europa (Fr-Dui/Dui-Eng/DM-Rusl
DM-It/DM-Servië)
–  oprichten van bondgenootschappen.
Triple Alliantie
Triple Entente
Duitsland
Italië
Oostenrijk-Hongarije
Frankrijk
Groot-Brittannië
Rusland
Spanning Balkan
•  Bosnië = deel van Oostenrijk-Hongarije
•  Bosnië wilde zelfstandig land worden!
•  Rol van Servië
•  Rol van Rusland
Aanleiding?
•  Frans-Ferdinand kroonprins DM & vrouw vermoord
•  dader? à Servische student (Princip – Zwarte Hand)
•  DM geeft Servië de schuld
domino-effect WOI
O-H verklaarde
oorlog aan Servië
Groot-Brittannië
ging België helpen.
O-H kreeg hulp van
Duitsland
Duitsland viel België
binnen om Frankrijk
te bereiken.
Rusland bood hulp
aan Servië
Duitsland verklaarde
hierop oorlog aan
Frankrijk.
volgorde gebeurtenissen
1. enorme wapenproductie
2. De moord op de kroonprins van
Oostenrijk-Hongarije en z'n
vrouw.
3. Oostenrijk-Hongarije verklaart
de oorlog aan Servië.
4. Duitsland valt België binnen.
Van het front geen nieuws (v)
Aandachtspunten: - Von Schlieffenplan mislukt
- oorlogsvoering
- uitvindingen
- rol Nederland
- ‘Zieke man van Europa’
- Verdun
6 – 9 september 1914 Slag om de Marne
Gevolg: Duitse overwinning voorkomen > loopgravenoorlog
Oorlogsvoering:
* eerst géén camouflage, later wel
* massale aanvallen
- bombardementen
- aanval vanuit de loopgraven
* tunnelbouw (diggers)
- afluisterpost
- opblazen vijandelijke loopgraaf
* Uitvindingen:
- tank
- vlammenwerper
- mitrailleur
- gifgas (zenuwgas)
- luchtgevechten
De beslissing valt (v)
Aandachtspunten: - leven in de loopgraven
- USA: isolationisme
- onbeperkte duikbootoorlog
- Zimmermanntelegram
- Russische revolutie
- 1918 wapenstilstand
1917
Amerika
–  Doet mee aan de oorlog
- Dui onbeperkte duikbootoorlog
- zinken Lusitania
–  biedt hulp aan Fransen en Britten
Rusland > Februari-revolutie / Oktober-revolutie
1918
- Vrede van Brest Litovsk
einde WOI
Belangrijkste voorwaarde voor een wapenstilstand:
Aftreden van de keizer van Duitsland (Wilhelm II)
> was eis van Amerikaanse president
Op 11 november 1918 om 5u10 ‘s morgens werd de
wapenstilstand getekend in een treinwagon in Compiegne. Om
11 uur ging de Wapenstilstand in.
Een onzekere toekomst (v)
Aandachtspunten: - Versailles
- veranderingen na de oorlog
gevolgen WOI
Ook veel schade aan
het landschap!
gevolgen
1. 
2. 
3. 
4. 
10 miljoen soldaten stierven tijdens WOI.
Alle landen hadden schulden bij Amerika.
Alle landen moesten hun land weer heropbouwen.
De Spaanse griep brak uit en veel mensen stierven.
Spaanse griep
Weinig
weerstand
Slechte
voeding
epidemie ‘Spaanse griep’
veel mensen stierven
Verdrag van Versailles
Gevolgen voor Duitsland
•  schulden afbetalen
•  wapens afgeven
•  135 miljard herstelbetalingen
•  leger beperkt
•  verliezen kolonies
Schuldvraag!
F Dit zorgt voor frustraties bij de Duitsers.
Dolkstootlegende
Republiek van Weimar
Ebert en Scheidemann
Wie had macht na WOI?
Touwtjes in handen na WOI?
• 
• 
• 
• 
Britten > Lloyd George – Duitsland niet te hard aanpakken
Fransen > Clemenceau – Duitsland keihard aanpakken
Italië > Orlando – claimde beloofde gebieden van DM
Amerikanen > Wilson – twee doelen
* zelfbeschikkingsrecht alle volken
* oprichting Volkenbond
Klaprooselfje - Poppies
•  poppies = klaproos
•  groeien op vervuilde
grond (kalkrijk)
•  gaven kleur tijdens
oorlog
Russische Revolutie
Rusland rond 1900:
* heerser is tsaar Nicolaas II
- autocratisch heerser
- adel steunt de tsaar
- 1905 oprichting Doema > weinig inspraak
- werkkampen in Siberië / verbannen
* 80% van de bevolking is boer
- grote armoede
- feodalisme
- hongersnoden
* weinig industrie + slechte infrastructuur
WO-I
Rusland lid van de Triple Entente
Uitbreken oorlog
> snelle Russische aanval
> Duitsland voert tweefrontenoorlog
> leger is zwak en snel verslagen
Russische volk eist stopzetten oorlog
Tsaar Nicolaas luistert niet – krijgt de schuld van nederlaag
Gevolg:
Februari 1917 – opstanden (revolutie)
> Tsaar Nicolaas II wordt afgezet
> voorlopige regering olv Kerenski
zet oorlog voort!
Verzet vanuit buitenland
Wie?
Lenin en Trotski
Ideeën?
Karl Marx
Friedrich Engels
- Das Kapital
Marx: - einde maken aan uitbuiting arbeiders en boeren
- hoe? dmv een revolutie
- doel? Een samenleving waarin iedereen gelijk is
- klasseloze maatschappij
- gemeenschappelijk bezit productiemiddelen
(natuur, arbeid en kapitaal)
- in de praktijk > alles staatsbezit
|
communisme
Lenin was verbannen > Zwitserland
- met Duitse hulp naar Rusland
- belooft volk: grond, brood en vrede
- soldaten deserteren, steun van de bevolking
Oktober 1917 revolutie
- bestorming winterpaleis (video)
- voorlopige regering afgezet
- vrede van Brest-Litovsk (1918)
- vermoorden van de tsaar + familie
verzet tegenstanders = burgeroorlog
1924 Lenin †
Nederland tijdens WO-I
Nederland voerde een neutraliteitspolitiek
Toch met de oorlog te maken – hoe?
* via Rotterdam producten naar Duitsland = geld verdienen
* later handelsbeperkingen – gevolgen:
> toename werkloosheid arbeiders
> voedsel werd schaars (op de bon)
> ontstaan van een zwarte markt
* opvang Belgische vluchtelingen
Door oorlog ook meer politieke eenheid
leidt tot:
beëindiging van de schoolstrijd
uitbreiding van het kiesrecht