Hogeschool West-Vlaanderen Departement PIH Industrieel Ingenieur Chemie Het opzuiveren van natriumvinylsulfonaat Syrian Marlein Promotor: Ing. Pascal Dejans, Hogeschool West-Vlaanderen Mentor: Ing. Joachim Nollet, Proviron Fine Chemicals nv Academiejaar: 2005-2006 Samenvatting 1. Inleiding Het productieproces van een natriumvinylsulfonaatoplossing bestaat uit verschillende stappen. Het levert een eindproduct op met relatief veel onzuiverheden. Proviron Fine Chemicals is daarom op zoek gegaan naar een manier om voornamelijk het rendement te verhogen. Een methode om dit te verwezenlijken is een vernieuwd productieproces. 2. Inhoud In het vernieuwd productieproces wordt gebruik gemaakt van een solvent. Het solvent neemt echter niet deel aan het reactiemechanisme, maar zorgt enkel voor een verschuiving van het evenwicht van de reacties. Dit heeft een zeer gunstige invloed op de synthesereactie van natriumvinylsulfonaat (NVS) in de neutralisatiereactor, waardoor minder onzuiverheden gevormd worden. Het doel van het solvent is dan ook het beperken van de voornaamste bijreactie, die volgens het substitutiemechanisme plaatsvindt. Na reactie wordt in een reactor een mengsel bekomen dat H2O, Na2SO4 (aq), Na2SO4 (s), NVS en solvent bevat. Deze slurry moet opgezuiverd worden om aan de specificaties van het eindproduct, een waterige NVS-oplossing, te voldoen. Die opzuivering is het eigenlijke onderwerp van het eindwerk. Een interessante voorwaarde van het vernieuwde productieproces is dat het solvent van het mengsel dient gescheiden te worden voor recuperatie. Hierbij moet de zuiverheid van het solvent tevens aan bepaalde voorwaarden voldoen. De slurry uit de reactor kan opgezuiverd worden door achtereenvolgens destillatie, kristallisatie en filtratie toe te passen. Eerst wordt het mengsel gedestilleerd tot er geen solvent meer aanwezig is. Het solvent vormt echter met water een azeotroop, waardoor de damp ook uit water bestaat. Naast het solvent, wordt tijdens de synthese van NVS aan de neutralisatiereactor ook water toegevoegd. Het solvent mag dus water bevatten. Dit is zelfs gewenst. Het solvent kan volledig gerecupereerd worden, samen met een gedeelte van het water. De destillatie is een eenvoudige Rayleigh destillatie, waarbij geen kolom met evenwichtstrappen toegepast wordt. Wegens gevaar voor polymerisatie van NVS onder invloed van warmte, wordt de destillatie uitgevoerd onder gereduceerde druk. Het mengsel bestaat na destillatie uit Na2SO4 (aq), Na2SO4 (s), NVS en H2O. Het gehalte aan Na2SO4 (aq) moet enerzijds lager zijn dan 1 % in het eindproduct. Anderzijds moet de NVSoplossing een titer bezitten, die tussen 25.00 en 26.00 % ligt. Bij het uitkristalliseren van Na2SO4 (aq), kan er ingespeeld worden op beide factoren: Na2SO4 (aq) kristalliseert uit tot Na2SO4.10H2O, waarvoor water onttrokken wordt uit de oplossing. Het watergehalte is een zeer kritische factor in het scheidingsproces. Enerzijds bepaalt het watergehalte de eindconcentratie aan NVS, anderzijds het percentage aan Na2SO4 (aq). De eindconcentratie aan NVS kan gevarieerd worden op twee manieren: door destillatie en kristallisatie. In een volgende stap blijven de onopgeloste stoffen tijdens filtratie als een koek achter. De temperatuur tijdens filtratie is van groot belang, namelijk een andere temperatuur betekent een andere evenwichtsinstelling. Experimenteel wordt vastgesteld dat het percentage aan onoplosbaren in methanol in het filtraat oploopt tot 6 %. Het gehalte aan onoplosbaren in het eindproduct moet lager zijn dan 1.500 %. Analyse van de samenstelling van deze onoplosbaren bracht aan het licht dat deze voor de helft van de massa bestaat uit gepolymeriseerd NVS. Het resterende gehalte wordt ingenomen door Na2SO4. Licht en warmte blijken geen invloed te hebben op de polymerisatie. De NVS-oplossing is bij de destillatietemperatuur thermisch stabiel. Net als een homogene NVS-oplossing met solvent. 3. Besluit De opzuivering kan gebeuren door achtereenvolgens destillatie, kristallisatie en filtratie toe te passen. Het solvent kan door destillatie volledig gerecupereerd worden. Vermits Na2SO4 en NVS ionische verbindingen zijn en daardoor een zeer lage dampdruk hebben, zal het risico voor meeslepen van Na2SO4 en NVS zich niet voordoen. De destillatie is een eenvoudige Rayleigh destillatie onder gereduceerde druk. Destillatie en kristallisatie moeten op elkaar afgestemd zijn, zodat de eindconcentratie aan NVS tussen 25.00 en 26.00 % ligt en het gehalte aan Na2SO4 (aq) kleiner is dan 1 %. Wegens gebrek aan tijd kon dit niet uitgevoerd worden. Bijkomend onderzoek is dan ook noodzakelijk. Het filtreren van de slurry verloopt zeer moeilijk. Eventueel kan dit gecombineerd worden met centrifugatie, zoals in het huidig proces. Verder moet er nog onderzoek gebeuren naar de oorzaak van polymerisatie van NVS tijdens het scheidingsproces. De oorzaak kon door experimenten niet achterhaald worden.