Epilepsie en Geheugen - Epilepsie Vereniging Nederland

Epilepsie en Geheugen
Deze informatie vormt de samenvatting van een lezing
verzorgd door dr. Marc Hendriks op 3 november jl.
tijdens de NVS-Contactdag in Woerden.
Marc Hendriks is klinisch neuropsycholoog,
Gedragswetenschappelijk Dienst (GWD),
Epilepsiecentrum Kempenhaeghe in Heeze.
Veel mensen met epilepsie vinden dat hun geheugen minder goed werkt. Ze merken
dat ze minder goed onthouden dan vroeger en hebben het idee dat anderen ook veel
beter kunnen onthouden dan zijzelf. Soms krijgen zij ook opmerkingen van
familieleden, vrienden, of collega’s waaruit blijkt dat ook anderen van mening zijn
dat het ze sneller vergeten. Bij het ervaren van geheugenproblemen wordt van
geheugenklachten gesproken. Dit betekent nog niet dat er daadwerkelijk sprake is
van een geheugenstoornis, waarbij iemand als gevolg van een hersenbeschadiging
niet goed kan onthouden.
Hét geheugen bestaat niet
Je kan niet spreken van het geheugen, maar van verschillende geheugens. Als we
informatie binnenkrijgen zoals bij het lezen van een boek, als iemand iets vertelt,
komt deze eerst in het werkgeheugen. In het werkgeheugen wordt informatie voor
korte tijd verwerkt en samengevoegd met kennis die we al in het geheugen
hadden opgeslagen (bv. als we al eerder in het betreffende boek hebben gelezen).
Na bewerkt te zijn in het werkgeheugen, verdwijnt het omdat het niet meer nodig
is, of wordt het opgeslagen in het langetermijngeheugen voor later.
EVN – NVS-Groep
Coördinator: Marrie Kuijper
T 078 6166060
R. Kiplingerf 19
3315 AA Dordrecht
E. [email protected]
Verschillende oorzaken
De werking van deze verschillende geheugensystemen kan bij mensen met
epilepsie verstoord worden. Dit kan zijn omdat iemand die net de krant heeft
gelezen een aanval krijgt waardoor hij de informatie uit de krant niet goed heeft
opgeslagen. Dit geheugenprobleem is dan maar tijdelijk, omdat als de aanval
weer helemaal over is en de krant opnieuw gelezen wordt de informatie wel
onthouden zal worden.
Het kan ook zijn dat epilepsiepatiënten die een groot aantal jaren aanvallen
hebben het geheugen minder goed werkt dan bij mensen die hier geen last van
hebben. Dit geldt overigens niet voor alle vormen van epilepsie. Vooral bij de
patiënten waarbij de aanvallen het gevolg zijn van een vastgestelde hersenbeschadiging is het risico groter.
De plaats van de epilepsie in de hersenen kan ook een rol spelen. Zo is de kans
op geheugenproblemen groter als de aanvallen vanuit de temporaalkwab (of
slaapkwab) ontstaan.
Ook kunnen geheugenproblemen het gevolg zijn van bijwerkingen van antiepileptica. Bij het ene medicijn is dit risico groter dan bij het andere, maar over
het algemeen zijn epilepsiepatiënten van mening dat dit een van de belangrijkste
oorzaken van geheugenproblemen is, terwijl de epilepsie zelf waarschijnlijk een
grotere rol speelt.
Onderzoek
Om met meer duidelijkheid te weten of uw persoonlijke geheugenklachten
gebaseerd zijn op een daadwerkelijk slechter functionerend geheugen als gevolg
van de epileptische aanvallen, de bijwerkingen van de anti-epileptica, of dat er
een andere reden aan ten grondslag ligt, is het belangrijk dat de werking van uw
geheugenfuncties eerst neuropsychologisch wordt onderzocht.
EVN – NVS-Groep
Coördinator: Marrie Kuijper
T 078 6166060
R. Kiplingerf 19
3315 AA Dordrecht
E. [email protected]
Bij een dergelijk onderzoek worden geheugentests afgenomen, waarvan de
gemiddelde prestaties van de Nederlandse bevolking bekend is. Uw prestaties
kunnen hiermee dan vergeleken worden, en als vastgesteld wordt dat uw klachten
daadwerkelijk berusten op een slechter werkend geheugen kan nagegaan worden
wat daarvan de oorzaak is; de epilepsie, de medicijnen, of heel iets anders (zoals
minder zelfvertrouwen, spanning, somberheid, etc.).
De huisarts of neuroloog weet hoe bij u een neuropsychologisch onderzoek zou
kunnen worden uitgevoerd. Dit is belangrijke informatie om te kunnen bepalen
hoe de geheugenproblemen zouden kunnen worden behandeld.
Behandelen
Het behandelen van geheugenproblemen is niet eenvoudig. Als er sprake is van
een geheugenstoornis zoals hierboven beschreven, kan dit niet volledig hersteld
worden. Er zijn ook geen medicijnen die een geheugenstoornis kunnen genezen.
Wel kunt u allerlei hulpmiddelen gebruiken (notities, agenda’s, pillendoosjes,
computers) die voor u onthouden. Ook zijn er behandelingen waar u in het
gebruik van allerlei geheugensteuntjes en ezelsbruggetjes, kunt worden getraind.
Dit is hard werken en vraagt veel inzet en motivatie. U moet ze ook na de
behandeling blijven gebruiken anders verliezen ze hun werking.
Behandelprogramma via internet
In epilepsiecentrum Kempenhaeghe is in samenwerking met prof. Fasotti van de
Radboud Universiteit Nijmegen een behandelprogramma ontwikkeld, dat via
internet kan worden geoefend. U krijgt dan een toegangscode en kunt u op uw
eigen tempo het behandelprogramma achter uw eigen computer volgen. Als u
vragen heeft of vastloopt in de behandeling, kunt u via e-mail een therapeut
benaderen die u weer op weg kan helpen. De behandeling zal binnen een paar
maanden beschikbaar zijn.
EVN – NVS-Groep
Coördinator: Marrie Kuijper
T 078 6166060
R. Kiplingerf 19
3315 AA Dordrecht
E. [email protected]