Maar wel 300 keer in één week

VLAAMSE GEOLOOG SPREEKT AMERIKAANSE COLLEGA TEGEN
«Aarde beeft niet
meer dan anders»
Maar wel 300 keer in één week
EUROAZIATISCHE
PLAAT
G
VA N
V
PACIFISCHE PLAAT
ERWIN VERHOEVEN
De aardbeving in Chili komt niet geheel onverwacht. Het gebied maakt deel uit van de
zogenaamde Ring of Fire. «Een populair wetenschappelijke term voor zowat het hele gebied rond
de Stille Oceaan, waar behoorlijk wat vulkanische
activiteit heerst», zegt Manuel Sintubin, geoloog
van de KU Leuven. In het gebied hebben al altijd
zware aardbevingen plaatsgevonden. De ergste
aardbeving ooit geregistreerd in de hele wereld had
haar epicentrum net ten zuiden van de dit weekend alweer getroffen stad Concepcion. Ze vond
plaats in mei 1960 en haalde 9,5 op de schaal van
Richter. Negen op de tien aardbevingen ter wereld
situeren zich op die Ring of Fire.
Actiever
De snelle opeenvolging van vrij zware aardschokken sinds begin dit jaar — 7,0 in Haïti en vorige week
in Japan en 8,8 dit weekend in Chili — doet op het
eerste gezicht vermoeden dat de aarde zich de
laatste tijd feller roert dan anders. Stephen Gao,
geoloog van de universiteit van Missouri, is
aanhanger van die theorie. «De laatste vijftien jaar is
de aarde actiever dan de twintig jaar voordien. We
weten niet waarom. Misschien is er tijdelijk meer
spanning in de litosfeer, het buitenste vaste
gedeelte van de aarde.»
«Dit is een discussie zoals die over het klimaat»,
nuanceert Manuel Sintubin. «Als je korte periodes
met elkaar gaat vergelijken, kan je alles en ook het
tegendeel daarvan bewijzen. We zijn sinds een
eeuw in staat om aardbevingen te meten met instrumenten. Al die gegevens op een rij laten totaal
geen statistisch betekenisvolle evolutie zien. Geolo-
INDISCHAUSTRALISCHE
PLAAT
U R
R
I
N
NOORDAMERIKAANSE
PLAAT
U
Begin dit jaar in Haïti, vorige week
in Japan en nu in Chili. De aarde
beeft vaak en hevig dezer dagen.
Toeval? De Amerikaanse geoloog
Stephen Gao meent van niet.
«Sinds de jaren negentig is de
aarde actiever», beweert hij. «Als
je korte periodes met elkaar gaat
vergelijken, kan je alles bewijzen»,
reageert geoloog Manuel Sintubin
van de KU Leuven.
COCOS
PLAAT
ZUIDAMERIKAANSE
PLAAT
NAZCA
PLAAT
Meer dan 6,0
5,0 tot en met 5,9
Minder dan 5,0 op de schaal van Richter
ANTARCTISCHE PLAAT
Liefst 300 aardbevingen vonden de voorbije week plaats op de ‘Ring of Fire’. Dat is een
populair wetenschappelijke term voor zowat het hele gebied rond de Stille Oceaan, waar
negen op de tien aardbevingen ter wereld plaatsvinden.
DE VAAKST GETROFFEN ZONES
ZIJN VAN VEREDELDE
NEDERZETTINGEN UITGEGROEID
TOT MILJOENENSTEDEN.
ALS DE AARDE DAAR BEEFT,
ZIJN DE GEVOLGEN ENORM
Manuel Sintubin (KU Leuven)
gisch is er ook geen enkele reden te bedenken voor
een toename. De aarde doet gewoon haar ding. De
perceptie is natuurlijk anders. Door de moderne
media weten we veel meer. En de vaakst getroffen
gebieden zijn de laatste halve eeuw vaak uitgegroeid
van veredelde nederzettingen — die in een ver verleden net daar zijn ingeplant omdat op breuklijnen
ook veel bronnen waren — naar miljoenensteden.
Teheran is daar het beste voorbeeld van. Als de aarde daar beeft, zijn de gevolgen enorm.»
Scheur
Dat de ene aardbeving de andere in gang zet, klopt
ook niet. Chili is geen gevolg van Japan. Sintubin:
«Natuurlijk hangt alles samen. En een gebied waar
de spanning al groot is, kan door wat extra opgebouwde spanning als gevolg van een aardbeving in
de buurt over ‘the edge’ gaan. Ten zuiden van
Sumatra deed zich dat voor begin 2005: een beving
die voortvloeide uit die van eind december 2004.
Maar gezien de grootteorden en de afstanden waarover we hier spreken, is dat uitgesloten. In Chili is
een scheur ontstaan van 5 à 10 meter in een gebied
van naar schatting 500 km lengte en 50 km breedte. De litosfeer onder de Andes is 70 km dik. Japan
ligt 14.000 km verder. De energie van de schok in
Japan reikt zo ver niet.»