De Romeinse geschiedenis op de kaart zetten

De Romeinse geschiedenis op de kaart zetten: klinkt leuk maar is zoiets organiseren
niet heel lastig? Wat ons betreft niet! In dit inspiratiedocument vindt je ideeën voor
activiteiten die bij jouw type organisatie passen en vertelt een deelnemer over de
ervaringen van vorig jaar.
De Romeinenweek heeft dit jaar als thema ‘Water’. Een mooi uitgangspunt om
activiteiten te gaan organiseren, want er is altijd wel iets dat er op aansluit. Het
meest prominente voorbeeld is misschien wel de Romeinse Limes, de rijksgrens die
nog steeds zichtbaar in ons landschap is in de vorm van de Rijn. Maar ook in de
regio’s die niet aan de Limes liggen, speelde water een belangrijke rol in het
dagelijks leven van de Romeinen; van varen tot baden en van drinken tot
grafrituelen.
De Romeinenweek is bij uitstek het moment om de geschiedenis van de eigen regio
te vertellen, of juist de geschiedenis van de Romeinse Limes of de Romeinse
Nederlanden. Samen zorgen we ervoor dat heel Nederland tijdens de meivakantie
van 30 april t/m zondag 8 mei in het teken van de Romeinse geschiedenis staat.
Water was erg belangrijk voor de inwoners van het Romeinse Rijk. Niet alleen om
hele praktische redenen – om te wassen, te drinken of te bewateren – maar ook in
culturele zin. Er werden allerlei mysterieuze eigenschappen toegedicht aan water.
Voor de Romeinen was identiteit gebonden aan het soort water dat je dronk, de
bronnen in jouw buurt of de rivier waarlangs je leefde. Met andere woorden: je bent
wat je drinkt!
Water is er natuurlijk niet alleen om te drinken. Badhuizen waren een essentieel
onderdeel van de Romeinse cultuur. Bezoekers konden er genieten van hete en
koude baden, massages, ‘sauna’s’ en smakelijke hapjes. Keizers en andere rijke
Romeinen spendeerden vaak een fortuin aan badhuizen, die ze volstopten met
kunstwerken. Geen wonder dus dat een belangrijk deel van het sociale leven in
steden zich afspeelden in en bij de baden. Badhuizen sloegen aan in de Romeinse
provincies; in Heerlen is bijvoorbeeld een prachtig exemplaar bewaard gebleven.
Maar om al die badhuizen – plus fonteinen, vijvers, tuinen, openbare toiletten,
parken en meer – aan de gang te houden, was een constante aanvoer van water
nodig. De oplossing kwam in de vorm van aquaducten, die water vanuit verre
bronnen naar de steden brachten. Het waren absolute technische hoogstandjes:
sommige aquaducten werken nog steeds.
Natuurlijk was het niet alleen maar een kwestie van badderen en genieten van
fonteinen. Waar we nu met alle gemak van plaats A naar plaats B reizen, was dat in
de Oudheid een stuk moeilijk. Ondanks de Romeinse wegen bleef vervoer over land
tergend langzaam. Rivieren waren de echte snelwegen van het Romeinse Rijk. In
Nederland werd er heel wat afgehandeld langs de Rijn. De Limes volgde de koers van
de Rijn; in elk fort bivakkeerden soldaten met een vast salaris. Daar maakten
handelaren maar wat graag gebruik van. Talloze handelaren voeren de rivier op en
af om de soldatenkampen te bevoorraden. Sommigen waagden zelfs de oversteek
naar Groot-Brittannië of verder. Door de jaren heen zijn er dan ook heel wat
Romeinse schepen gevonden in de Nederlandse bodem. In Zwammerdam
bijvoorbeeld, maar ook in Woerden en de Utrechtse wijk Leidsche Rijn.
De Romeinen deden genoeg met, in en rondom het water. Laat je inspireren en
neem een duik in het Romeinse verleden van Nederland!
Het beste recept voor een leuke avond: een film gecombineerd met een leerzame
lezing. Van oude klassiekers als Spartacus, Ben Hur en Cleopatra tot recente films
als Hail, Caesar!: er zijn talloze films over de Romeinen en de receptie van de
Oudheid. Nodig een archeoloog of historicus uit om je films te voorzien van
historische context. RomeinenNU heeft contact met veel professionals, dus mocht je
nog op zoek zijn naar iemand dan kunnen wij je helpen.
Worden er al pubquizes gehouden in jouw café? Geef het tijdens de Romeinenweek
een Romeins tintje. Test de kennis van je bezoekers op het gebied van Romeinse
geschiedenis, kunst, architectuur en stel vragen over Romeinen in populaire cultuur.
Hoeveel Oscars won Gladiator ook al weer? En wie speelde Cleopatra in de
gelijknamige film uit 1963? Als kers op de taart kun je de quiz ook laten bijstaan
door een lokaal historicus of een bekend gezicht. Serveer op deze avond lekkere
Romeinse wijn en hapjes geïnspireerd op de Romeinse keuken.



Zoek de samenwerking op met andere organisaties
Vraag universitair docenten of studenten of ze willen helpen
Breid eventueel uit met een kleine acitiviteit voor kinderen
Bij RomeinenNU hebben we ervaring met deze en andere activiteiten. Kijk eens in de
andere inspiratie documenten op onze website www.romeinenweek.nl of stuur een email naar [email protected]. We denken graag met je mee!