Nieuwe Scheikunde in het Centraal examen

its academy
16 juni 2015
Toetsing in het nieuwe
examen scheikunde
Evert Limburg, toetsdeskundige vwo scheikunde
Clustering Domeinen
B1- B2- B3- B4- E1- E2
C1- C4- C5- D3
C2
C3- C6- F3- G3
D1- F1- F2- G2
G1
Stoffen en materialen
Reacties
Rekenen
Energie en duurzaamheid
Industrie en analyse
Chemie van het leven
Clustering A-domein
A5-A6-A7-A9
Onderzoek
A12
Micro-macro
A13-A14
Duurzaamheid
Vraagtypen
Reproductie
Productie
Berekening
Leg uit
Formule/vergelijking
Duurzaamheid - Groene Chemie
•
•
•
•
•
•
A14: Redeneren in termen van duurzaamheid
C3.2 – kringloop, cradle..
F2: Groene chemie
F3: Energieomzettingen
G2: Milieueffectrapportage
G3: Energie en industrie
3
Duurzaamheid - Groene Chemie
• Havo2015 vr29-30:
• Leg uit dat de atoomeconomie niet behoort tot de bedoelde
punten.
• Noem twee uitgangspunten die gehanteerd worden in de
groene chemie en in het voordeel uitvallen van het OMEGAproces.
– Maak gebruik van Binas-tabel 97F.
– Licht elk genoemd uitgangspunt toe.
• Redeneren en Berekeningen maken (R&B) rondom CO2uitstoot
• R&B van het energie-effect van een proces
4
Duurzaamheid - Groene Chemie
• Vergelijken van processen (nieuw vs. bekend)
• Biomassa – koolstof vastleggen (korte kringloop, versterkt
broeikaseffect)
• Beoordelen duurzaamheidsclaims
• Alternatieve brandstoffen voor auto’s
–
–
–
–
Elektrisch
Biogas
H2
Voor- en nadelen R&B!
• Atoomeconomie en E-factor
• Zie verder: voorbeeldexamen vwo vragen 12-13-17
5
Veiligheid en milieu
Groene chemie
97
F
Mechanisme
• C1: Chemische processen
• C4: Reactiekinetiek
• D3: Chemische synthese
• Enkele reacties uit het hoofd kennen, niet per se
alle stappen
– C1.16 ; C1.17
• Verplaatsing elektronen met pijltjes weergeven
– C4.5
• D3: radicaalpolymerisatie kennen
7
Mechanisme
• Bijv. gegeven 1e stap, uitvoeren 2e stap
• Gegeven onvolledige structuurformules, weergeven
verplaatsing elektronen
• Zie verder
– voorbeeldexamen vr (23), 24,25
– 2011-1e TV: vr 17
– 2005 – SK1 – TV1: vr 9 en verder
8
Lewisstructuren
• B1.12 en B1.13 – moleculen/ionen
• C1.17 – reacties
•
•
•
•
•
Periode 2
In vraag aangeven: oktet
Partiële ladingen
‘Verklarende’ grensstructuren
Mesomerie impliciet of gegeven
9
Lewisstructuren
• In context: dus de bedoelde structuur heeft een
functie, bv. je kan er het verloop van een reactie
mee begrijpen
• Ook voor radicalen
• Ook voor ‘buiten-de-oktet-beentjes’ – gegeven in
de vraag
• Zie verder: voorbeeldexamen vr4
10
Micro-macro
•
•
•
•
•
A12 - redeneren
B2: Eigenschappen en modellen
B3: Bindingen en eigenschappen
B4: Bindingen, structuren en eigenschappen
E1: Chemisch onderzoek
• NB: B4 overlapt veel met E1
11
Micro-macro
• Relatie structuur van het molecuul en de macroeigenschappen
• Klassiek: relatie kpt/oplosbaarheid en bindingen
• Hydrofiel/hydrofoob/polair/apolair = micro+macro
• Nieuw: rooster
– Bekend: onverzadigde oliën vs. verzadigde vetten
– Gaat ook op bij macromoleculaire stoffen
– (Roosters metalen/keramische materialen)
• Zie verder
– voorbeeldexamen vr3, 11, (19)
– En vele pilots van de afgelopen jaren
12
Energie
•
•
•
•
•
•
•
•
A13 – redeneren
C3 – behoud
C4.2 – EA
C6: Energieberekeningen
F1.2 – proces
F2.1 – proces kwalitatief
F2.2 – proces kwantitatief
F3 (zie duurzaamheid)
13
Energie
• Rekenen met
– Vormingswarmte
– Q = m · c · DT
– Elektrische energie => kWh , F, J
• Energiediagram
– Niveau’s aangeven met juiste molecuulformules
– Wet van Hess impliciet (C3)
• Energiedichtheid
• Zie verder
–
–
–
–
Voorbeeldexamen vr 8, 9
2009 – SK1 – TV1: vr21
2009 – SK1,2 – TV2: vr19, 20
2011 pilot – TV2: vr25, 26
14