Module 1 - Introductie: integrale (duurzame - KOBO-HO

Kennis- en Onderwijscentrum
Bodem en Ondergrond
Leergang Oriëntatie Bodem en Ondergrond
(Zie de toelichting voor aanwijzingen voor docenten)
Oriëntatie Bodem en Ondergrond
Overzicht modulen:
1. Introductie: integrale (duurzame) gebiedsontwikkeling
2.1 bodem en ondergrond
2.2 watermanagement
3.1 draagfunctie
3.2 ondergronds bouwen
4.1 archeologie
4.2 landschap en bewoningsgeschiedenis (geologie/ geomorfologie)
5.1 leefomgevingvraagstukken
5.2 integrale gebiedsontwikkeling
Module 1
Integrale (duurzame)
gebiedsontwikkeling
Vraag om mee te beginnen
Welke functies en vraagstukken zijn verbonden
met bodem en ondergrond ?
Interactieve inventarisatie sessie met behulp
van de bodemplaat
Aanleiding
• Druk op bodem en ondergrond neemt toe
• Bodem niet langer een afzonderlijke
normstellende discipline, maar actieve
deelnemer aan ontwikkeling fysieke ruimte
• Aanhaken bij het proces van geïntegreerde
duurzame gebiedsontwikkeling
Opzet van de oriënterende
leergang Bodem en Ondergrond
•
•
•
•
•
Module 1 - Algemene Introductie
Module 2 - Bodemondergrond en Watermanagement
Module 3 - Civiele Techniek en Grondmechanica
Module 4 - Archeologie en Geomorfologie
Module 5 - Milieukunde en Ruimtelijke Ordening
Stramien van een module
• Een integrale casus in de regio
• De rol/taak/werkzaamheden/functie van de
verschillende disciplines of deskundigheden
(gast/college)
• Wat gaat er mis als jouw discipline niet of niet op
het juiste moment wordt betrokken?
• Per module 2 lessen; totaal 3,5 uur
Geïntegreerde duurzame gebiedsontwikkeling
Kwaliteiten ondergrond
11
Integrale (duurzame)
gebiedsontwikkeling in 5 fasen
Fasering van het proces van
geïntegreerde gebiedsontwikkeling
•
•
•
•
•
Voorverkenning
Verkenning
Planstudie
Realisatie
Beheer en onderhoud
}
Planvormingfase
Voorverkenning (moeten en kunnen)
Stap 1
• Gebiedskarakteristieken en kwetsbaarheden m.b.v.
lagenbenadering. Beginnend met de ondergrond
Stap 2
• De effecten van klimaatverandering en overwogen
ruimtelijke ingrepen.
Stap 3
• De relevante klimaat-veranderingseffecten voor de ruimtelijke opgaven.
Stap 1 Gebiedskarakteristieken
Eerst de ondergrond
Dan de netwerken
De occupatiefuncties
De lagenbenadering
Effecten van - en op het klimaat
Stap 2
Ruimtelijke ingrepen en het effect op de bodem en ondergrond
en op klimaatverandering
Stap 3
Welke klimaatveranderingen leiden tot ruimtelijke maatregelen?
Bepalen van relevante klimaatveranderingseffecten voor de
ruimtelijke en ondergrondse opgaven.
Samenhang klimaat en ruimte en
bodemgebruik
• Klimaatverandering beinvloedt
maatschappelijke processen en het daarmee
samenhangend ruimte- en bodemgebruik
• Menselijk ruimte- en bodemgebruik heeft
invloed op klimaatverandering
De staat van het klimaat
• Zonnestraling warmt de aarde op
• Warmte wordt tijdelijk vastgehouden, herverdeeld
en uiteindelijk weer de ruimte in gestraald
Stralingsevenwicht van het
klimaatsysteem
Inkomende zonnestraling
342 Wm-2
Weerkaatste zonnestraling
102 Wm-2 (ongeveer 30%)
Uitgestraald infrarood
240 Wm-2
(dit komt overeen met -18°C)
Het oppervlak is, met 15°C, dus 33°C ‘te warm’!
Broeikasgassen (GHG)
• Concentraties overtreffen in hoge mate de pre-industriële
waarden van de laatste vele duizenden jaren
• Toename van concentraties CO2, CH4 en N2O is hoofdzakelijk
het gevolg van de menselijke invloed
Temperatuur: recente verleden &
toekomst
Directe waarnemingen
• De opwarming van de aarde is onmiskenbaar, we zien:
temperatuurstijgingen van lucht en oceaan, op grote
schaal smelten van sneeuw en ijsbedekking en
zeespiegelstijging.
• Talrijke lange - termijn veranderingen op de schaal van
continenten, regio’s en oceaanbekkens, zoals
temperatuur en ijs in het Noordpoolgebied,
grootschalige veranderingen in neerslag, zuurgraad en
zoutgehalte van oceanen, windpatronen en extreem
weer (droogte, hevige neerslag, hittegolven en
intensiteit van tropische cyclonen).
1979
Source NASA
2005
Source NASA
Saxion Hogeschool 19-09-08
2010
2050
2040
2020
Source
SourceNASA
NASA
Saxion Hogeschool 19-09-08
2010
2050
2040
2020
Source NASA
Hoofdconclusie 4e assessment
report IPCC Werkgroep1
De menselijke invloed
op het klimaat is nu
onmiskenbaar
Mondiaal gemiddelde
zeespiegelstijging
0.88
0.09
75% thermische expansie
45% gletsjers + Groenland
-20% Antarctica
Stijging zet door, door trage
reactie van oceanen
Neerslagprojecties
Neerslagprojecties
Wat gaat er mis als het klimaat
opwarmt?
Indeling van de scenario’s
gewijzigd
Luchtstromings
patronen
Gematigd+
Warm+
verandering
verandering
ongewijzigd
+ 1 °C
Gematigd
+ 2 °C
Warm
Wereld
Temperatuur
in 2050
t.o.v. 1990
Verandering in 2050 t.o.v. 1990
Concluderend...
• Het klimaat is veranderd en de mensenhand daarin is
aantoonbaar.
• Klimaatverwachting: het wordt warmer en gemiddeld over de
aarde natter. Verder zijn er aanwijzingen dat het klimaat
“verruwt”.
• Klimaatverandering in Nederland: dreiging ligt vooral in de
sfeer van water: extremen van rivierafvoer, kustverdediging,
droge perioden.
• Beleidsopties:
Mitigatie - Kyoto en post-Kyoto
Adaptatie - RO in Nederland
Klimaat opgave meenemen in de
voor verkenningsfase
Verkenning haalbaarheidsvraag
Stap 4
• Verkennen van voorgenomen ruimtelijke ingrepen in
relatie tot de klimaat-veranderingen (m.b.v. de
lagenbenadering)
Stap 5
• Ontwikkel ruimtelijke gidsmodellen
(b.v. strategie van de twee netwerken)
Strategie van de 2 netwerken
Lobbenstad
Gidsmodel - lagenbenadering
De lagenbenadering
Plan (studie) fase
Stap 6
• Inbrengen van inrichtingsprincipes en kansrijke
maatregelen
Stap 7
• Selecteren van klimaatbewuste / duurzame
maatregelenpakketten
Stap 8
• Verankeren van afspraken in de plannen
Realisatie
Stap 9
• Zorgen voor klimaatbewuste / duurzame realisatie
Realisatie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Grondverwerving
Financiering
Vergunningverlening
Aanbesteden en contracteren
Voorontwerp en Ontwerp
Bouwrijp maken
Woonrijp maken
Bouw
Verkoop
Oplevering
Beheer
Stap 10
• Monitoren van de uitvoering en effectiviteit van de
(klimaatbewuste) maatregelen
Stap 11
• Nagaan of actuele inzichten over de effecten van de
ruimtelijke ingrepen en klimaat- verandering,
relevant zijn voor het gebied of plan
Voorbereiden excursie
• Presentatie study case (gastlezing) als
voorbereiding op de excursie.