Watermanagement - KOBO-HO

Kennis- en Onderwijscentrum
Bodem en Ondergrond
Leergang Oriëntatie Bodem en
Ondergrond
Oriëntatie Bodem en Ondergrond
Overzicht modulen:
1. Intro: integrale (duurzame) gebiedsontwikkeling
2.1 bodem en ondergrond
2.2 watermanagement
3.1 draagfunctie
3.2 ondergronds bouwen
4.1 archeologie
4.2 landschap en bewoningsgeschiedenis (geologie/geomorfologie)
5.1 milieukunde (leefomgevingsvraagstukken)
5.2 ruimtelijke ordening en planologie (integrale gebiedsontwikkeling)
Watermanagement
01-10-2012
Inhoud
•
•
•
•
Watermanagement en de ondergrond?
Klimaat, menselijk handelen en het landschap
Uitdagingen en oplossingen
Casus
Nederland en water
MENSELIJKE
INVLOED
KLIMAAT
Landschap
Ondergrond
Watersysteem
800
n.v.Chr.
Chr.
5.000
8.000
Chr.
50 n.
1.800
Chr
De natuurDuinen
en water
Rivierklei en -zand
Veen
De mens en water:
watermanagement
Klimaat
•
•
•
•
•
Temperatuur stijging
Zeespiegelstijging
Neerslagtoename
Droge perioden
Bodemdaling
Nederland en water toen en nu
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOED
Landbouw
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOED
Industrie
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOED
Steden
Nederland en water toen en nu
MENSELIJKE INVLOED
Steden
Locatie
•
•
•
•
Bodem en water
Hoog Nederland
Laag Nederland
Stedelijk gebied
Ondergrond (veen / zand / klei / grind / leem)
Hoog Nederland Stuwwallen
• Hoge zandbulten
• Diepe grondwaterstanden
• Infiltratiegebieden
Wateraspecten
• Veel neerslag
• Natte dalen
• Sprengen
Hoog Nederland
Hoge zandgronden Oostelijk
• Dekzanden, zwerfkeien,
keileemafzetting
• Wisselende grondwaterstanden
Wateraspecten
• Keileem  dun freatisch pakket
• Vennen
• Beken in lage delen
– veelal vergraven of gekanaliseerd
Hoog Nederland
Hoge zandgronden Zuidelijk
• Dekzanden
• Noord-Zuid georiënteerde
riviertjes
Wateraspecten
• Vennen
• Rivieren
• Grote kanalen
• Vervening
Laag Nederland
Kust en Waddenzee
• Zandaanvoer (Zuid naar Noord)
• Duinen en dijken
• Wadden: wandelen
Wateraspecten
• Kwel en verzilting
• Zeekleiafzetting
• Overstromingen
• Drinkwatervoorziening
Laag Nederland Zeekleigebied
• Bewoning op natuurlijke terpen en
heuvels
• Landwinning
– kwelders bedijken
– Inpoldering
Wateraspecten
• Kreken
• Inversie van het landschap door
inklinking bodem
• Zeedijken
Laag Nederland Veengebied
• Diep gelegen
• Bodemdaling
• Grootschalige afgraving en inpoldering
Wateraspecten
• Slechte bodemdoorlatendheid
• Hoge grondwaterstanden
• Zoute kwel
Laag Nederland Rivierengebied
• Veel grind en grof zand in diepe
ondergrond
• Complexe bovenste laag
• Laagland: meandering
Wateraspecten
• Bedijking  uiterwaarden
• Kwel stromen vanuit de rivier
• Kanalisatie en normalisatie
• Ruimte voor de rivier
Stedelijk gebied
• Vaak zand of veengrond in
west-Nederland
• Verharde gebieden
• Alternatieven voor
waterberging
Nederland en waternu
• STAND VAN ZAKEN
Nederland en water
• UITDAGINGEN
Uitdagingen
•
•
•
•
•
Waterberging in de stad
Kustbescherming verbeteren
Omgaan met verzilting
Kritisch rivierpeil
Ruimte voor de rivier
nu
Uitdagingen
toekomst
• Klimaatverandering
– neerslag
– stijging van rivierpeil en zeewaterpeil
– langere droge periodes
• Bevolkingsgroei
• Urbanisatie
– bodemdaling
– meer watergebruik
– minder ruimte
Nederland en waternu
• OPLOSSINGEN VOOR
DE TOEKOMST
Oplossingen
•
•
•
•
•
•
•
IJsselmeerpeil verhogen
Beekherstel
Zandmotor
Ruimte voor de rivier
Waterwonen
Water in de wijk
Dijken versterken
Watertoets
• Sinds 2000 water als mede ordenend
principe 
• Verplicht aandacht voor water in ruimtelijke
plannen
• Overleg verantwoordelijke overheden
• Maatregelen om water te beschermen
tegen ons / ons te beschermen tegen water
• Vastgelegd in waterparagraaf
Watermanagement
Casus
Beschrijf voor de Waalhaven en / of de Rijnhaven:
- Wat voor type landschap dit van oorsprong is
- Welke menselijke ingrepen hier hebben
plaatsgevonden
- Welke waterproblemen je hier kunt verwachten
- Welke oplossingen er in Rotterdam worden gezocht
voor deze problemen