Educatief voorbereidingspakket

Educatief voorbereidingspakket
2de - 3de graad
Bereid je uitstap naar Boudewijn Seapark voor
samen met je leerlingen!
1. De tuimelaar onder de loep
Opdracht:
kan jij de verschillende onderdelen van de dolfijn invullen met het juiste cijfer?
Nr …3…
Nr …7…
Nr …2…
Nr …4…
Nr 6……
Nr …8… Nr …1…
Staartvin
1
Rugvin
2
Blaasgat
3
Snuit
4
Buik
5
Borstvin
6
Rug
7
Staart
8
Nr …5…
1. De tuimelaar onder de loep
1.1. het skelet
Opdracht:
Kleur bij het skelet van de mens…
- de armen geel
- de benen groen
- de ruggenwervel oranje
- de schedel blauw
Probeer dit nu ook even bij de dolfijn. Wat merk je?
1. De tuimelaar onder de loep
1.2. de tanden
De tuimelaar
De tuimelaar gebruikt zijn tanden enkel om de vis te grijpen en slikt deze dan in een
keer door. Ze hoeven dus geen maaltanden te hebben om hun eten te malen.
Opdracht:
Hoeveel tanden heeft Roxanne, een van onze tuimelaars? Tel jij ze even……
Een tuimelaar heeft +/- 80 kegelvormige tanden.
De mens
Wij zijn alleseters of omnivoren ons gebit bestaat uit verschillende soorten tanden:
- hoektanden
- maaltanden
- snijtanden
Weetje
Hoe kun je weten hoe oud een dolfijn is? Door een tand doormidden te zagen en de ringen te tellen!
Opdracht:
Waarvan kunnen we nog de leeftijd bepalen op die manier?......bomen.....................
1. De tuimelaar onder de loep
1.3. het ademhalingsstelsel
De tuimelaar
Een tuimelaar ademt via longen net zoals wij. Hij moet altijd naar de
oppervlakte om adem te halen. Hij kan +/- 20 min onder water blijven.
Opdracht:
Doe de test in het zwembad en kijk hoe lang jij onder water kan blijven.
Ik kon ……. Minuten……..sec onder water blijven!
Dit is een langere/kortere tijd dan de tuimelaar.
Opdracht:
Kleur het ademhalingsstelsel BLAUW
De mens
Wij kunnen langs onze mond eten en ademen.
Opdracht:
Is dat bij een dolfijn ook zo? Nee, een dolfijn ademt enkel door het glaasgat,
niet door de mond
1. De tuimelaar onder de loep
1.4. het spijsverteringsstelsel
De tuimelaar
Een dolfijn heeft 1 maag die verdeeld is in 3 delen.
* in het 1ste deel valt de vis in kleine stukjes
* in het 2de deel van de maag worden de stukjes verteerd
* in het 3de deel gaat de vertering nog verder
Opdracht:
Kleur het spijsverteringsstelsel GROEN
1. De tuimelaar onder de loep
1.5. Vinnen, géén poten!
Om evenwicht te
houden
Om te sturen
Opdracht:
Kan jij uitleggen aan de hand van de tekeningen waarvoor een dolfijn de verschillende vinnen gebruikt?
Vul in op de 3 stippellijntjes.
Om vooruit te
geraken
1. De tuimelaar onder de loep
1.6. Een zoogdier, géén vis!
+/- 36,6°
Beharing
Dolfijnen hebben alleen snorharen als
ze nog in de baarmoeder zitten
Melk dringen bij hun moeder (zogen)
Het kalfje hangt achter de moeder. De
moeder spuit de melk in de mond van
het kalfje.
Constante lichaamstemperatuur
De lichaamstemperatuur is 36,60° en
net zoals bij de mens stijgt deze
temperatuur als ze ziek zijn.
Ademen met longen
Net zoals de mens moet de tuimelaar
naar de oppervlakte komen om adem
te halen.
1. De tuimelaar onder de loep
1.7. Sonar of echolocatie
3
Er is nog een zoogdier die deze
methode van jagen gebruikt. Ontdek
jij welk? vleermuis
1
2
De Noordzee is een heel troebele zee dat wil zeggen dat je niet goed kan
zien onder water. Toch heeft de tuimelaar daarvoor een oplossing. De
tuimelaar gebruikt zijn sonar om visjes te vangen. Hij maakt geluiden met
de lippen in zijn blaasgat (1). De geluiden worden doorgestuurd via de
meloen (2). Het geluid kaatst ergens tegen (vis, rots,…) (3) er keert een
echo terug en dat geluid vangt de dolfijn op met zijn onderkaak (4).
4
Doe-opdracht:
Roep eens luid in de turnzaal als je goed luistert hoor je de echo van
jezelf terugkeren. Jij maakt een geluid en deze kaatst tegen de muren
en keert zo terug bij jou.
2. Oei, ik groei!
insect
vogel
+
+
Jij groeide eerst in de buik van jouw mama zoals alle insecten, vogels of zoogdieren.
Een baby dolfijntje weegt bij geboorte +/- 20 kg en is +/- 100cm lang.
Opdracht:
Toen jij geboren werd, woog je ……………………..kg en was je ……………………………….cm lang.
zoogdier
3. Duur zwangerschap
Opdracht: vul aan!
Jij groeide …9… maanden in de buik van je mama (dus mama was …9.. maanden zwanger).
Alle walvisachtigen zijn gedurende …12… maanden zwanger.
= 1 maand
walvisachtige
4. Wie eet wat?
4.1. Planteneter of vleeseter
Weetjes!
- Vleeseters hebben meestal vier grotere hoektanden om hun prooi te verscheuren!!! Brrrrr…
- Dieren die vis eten, worden ook vleeseters genoemd.
- De mens en het varken zijn alleseters (zij eten zowel planten als dieren).
- Baleinwalvissen worden ook alleseters genoemd omdat ze zowel dierlijk als plantaardig plankton eten.
Opdracht:
Trek rond alle planteneters een groene cirkel!
Trek rond alle vleeseters een rode cirkel!
4. Wie eet wat?
4.2. voedselketen
Dierlijk plankton
Plantaardig plankton
5. De grootste vijanden van de tuimelaar
5.1. problemen en mogelijke oplossingen
Verstoring leefgebied
Hou afstand als je een dier spot!
overbevissing
viskalender
Bijvangst in vissersnetten
Eet vis met het logo van duurzame visserij
Afval (plastiek)
Gooi je afval in de vuilbak
Milieuvervuiling
5. De grootste vijanden van de tuimelaar
5.2. Het dolfinarium zoekt mee naar oplossingen!
Professor Sander
Het dolfinarium van Boudewijn Seapark heeft een wetenschappelijk
onderzoek gedaan met zijn dolfijnen.
Dit onderzoek hielp om de bijvangst in de vissersnetten te
verminderen!
Voor meer info over dit project
zie DVD Boudewijn Seapark ‘Red de dolfijnen’
5. De grootste vijanden van de tuimelaar
5.3. opwarming van de aarde & gevolgen voor zeezoogdieren
↓ walvissen
↓ voedsel voor vissen
↓ voedsel walvissen
(tekening 29)
↓vissen
Verkleinen oppervlakte ijs
↓ Broedgebied krill/plankton
(tekening 30)
↓ eten voor alle zeezoogdieren
↓ jachtgebied ijsbeer
↓zeezoogdieren
↓ ijsberen
↓ leefgebied walrus
↓ walrus
5. De grootste vijanden van de tuimelaar
5.3. opwarming van de aarde & mogelijke oplossingen
Doe-opdracht
Maak samen met de leerlingen een concreet plan zoals je hieronder in schema ziet. Wat kunnen WIJ doen?
Kijk samen met hen naar een DVD over opwarming van de aarde. Vb: Frozen Planet (documentaire BBC)
Inconvenient Truth (Al Gore)
Voorbeeld
bordschema
6. Een wetsuite! Waarom…
Wat?
Een wetsuite is een pak die de dolfijnentrainers dragen als ze met de
dolfijnen zwemmen.
Waarom?
De wetsuite vormt een laag tussen het koude water van het dolfinarium en
het warme lichaam van de trainer. Het water dat tussen het pak en het
lichaam van de trainer zit warmt dan nog eens op. Daardoor heb je nog een
extra laagje ter bescherming.
Weetje
Dolfijnen en andere zeezoogdieren hebben een laag spek of
blubber die hen isoleert tegen het koude water. Zij hebben dus
geen wetsuite nodig!! Sommige zeezoogdieren zoals de zeehond
hebben dan nog eens een speciale vacht als extra bescherming
tegen de kou.
Blubberlaag / spek
Speciale vacht
Opdracht
Waarom denk je dat jij geen wetsuite nodig hebt om te gaan zwemmen met school?
…het water in een zwembad is warm genoeg.. de temperatuur van het schoolzwembad bedraagt
…ongeveer 28…….°
Voor de leerkracht…
Leren door te beleven…
Doe opdracht op de speelplaats (nodig: blinddoek, speelplaats)
Hoe werkt het sonarsysteem van een dolfijn? Zoek de vis! Iedereen verspreid zich over de speelplaats. 1 leerling speelt dolfijn (met
blinddoek) 1 leerling is vis (2 x klappen in handen) al de andere zijn rotsen (1 x klappen in handen)
De ‘dolfijn’ klapt in zijn handen wijzend in bepaalde richting. Wijst hij in de richting van een rots klapt deze 1x. Klapt de dolfijn in zijn
hand richting de vis dan klapt deze vis 2 x)
Doe opdracht in de klas (internet, bibliotheek)
Onze Noordzee zit vol leven!! Wist je dat er ook verschillende zeezoogdieren in onze Noordzee leven?
Kan jij te weten komen welke? Noem er vier!!! ……………………… ……………………………. …………………………….. ………………………….
Oplossing: bruinvis, tuimelaar, dwergvinvis, gewone dolfijn, witsnuitdolfijn, griend, gewone zeehond, grijze zeehond, potvis
Doe opdracht in het zwembad
Dolfijnen kunnen tot wel 60 km/u zwemmen. Dat komt omdat hij gestroomlijnd is. Wat is dat precies?
We gaan dit eventjes uitzoeken in het zwembad….
Duw je af van de kant met je benen en probeer zo ver mogelijk te drijven doe dit 3 maal
-met je armen open zijwaarts
-Met je armen tegen je lichaam
-Met gestrekte armen naar voor
In welke houden ga je het verste? Dit is de meest gestroomlijnde houding
GESTROOMLIJNDE HOUDING IS EEN HOUDING WAARIN JE HET MINSTE WATER TEGENHOUD, DUS WAARMEE JE HET VERSTE DRIJFT OF HET
SNELSTE ZWEMT!!!!
Doe opdracht wetsuite
Het water dat in de wetsuite van de trainer komt wordt opgewarmd door de warmte van ons lichaam. Zolang het water daar tussen
blijft, houd het ons lichaam warm, terwijl we zwemmen met de dolfijnen. Neem een rubberen handschoen en vul deze met wat water.
Laat een paar leerlingen hun hand in die handschoen houden. Ze zullen voelen dat na enige tijd het water in de handschoen warmer
wordt. Dit gebeurt ook met het water die in onze wetsuite kruipt.
Doelstellingen bereikt na voorbereiding
en bezoek aan Boudewijn Seapark
GO leerplan WO
5.0 Bronnengebruik
Maatschappij 3.1.3. Binnen hun mogelijkheden oplossingen voor problemen in de samenleving en de wereld verwoorden (opwarming aarde)
Natuur 3.2.3. Verschillende dieren uit hun omgeving met elkaar vergelijken op basis van minstens 1 gegeven criterium Bijv. wat ze eten
(planteneters, vleeseters, alleseters)
(Allemaal zoogdieren maar wie eet wat?)
3.2.1. 6 OD 1.13 Een houding van zorg en respect voor de natuur (oplossingen opwarming aarde)
3.2.3. 4 met eigen woorden uitleggen dat de geboorte van een dier wordt voorafgegaan door een periode van gedragen worden van
de moeder of door ontwikkeling in een ei
(Oei ik groei…)
3.2.4. 6 De wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van een voedselketen (Voedselketen, Wie eet wie of wat….)
Techniek 3.3.1 Een explorerende en experimentele aanpak tonen om meer te weten te komen over techniek
(Leren door te beleven… doe opdracht wetsuite)
KO Leerplan WO
Basisattitudes 0.13 Kinderen kunnen informatiebronnen op een doeltreffende manier hanteren (doe opdracht in de klas)
0.7 Kinderen kunnen en durven problemen aanpakken (opwarming aarde)
Natuur 7.5 Kinderen ontdekken dat er tussen mensen onderling en dieren onderling veel gelijkenissen bestaan. ( De tuimelaar onder de
loep… skelet, ademhaling,
spijsvertering, functies vinnen)
7.8 Kinderen ontdekken dat planten, dieren en mensen zich op een of andere manier voortplanten (Oei ik groei…)
7.7 kinderen zien in dat organismen aangepast zijn aan een leefwijze in een bepaald milieu (presentatie in het park)
7.18 Kinderen gaan op hun niveau zorgzaam om met hun milieu (opwarming van de aarde)
Techniek 6.9 Kinderen weten dat mensen steeds nieuwe systemen hebben uitgevonden om hun werk aangenamer te maken
( Een wetsuite! Waarom)
6.10 Kinderen zijn zich bewust van de relatieve waarde van technische systemen
Contact
Boudewijn Seapark
Dienst educatie
Alfons De Baeckestraat 12
8200 Brugge
050/38.38.38
[email protected]
www.boudewijnseapark.be