antwoorden reeks 1 - Site Maintenance in progress

BERUSTINGSQUIZ EKV 10/02/07
REEKS 1
08 MUZIEK – Starten doen we met een klein experiment. Hoogst ongebruikelijk
beginnen we deze eerste ronde met de muziekrubriek. Na elke vraag zullen jullie een intro
of een kort fragment te horen krijgen. De vraag is simpel: wat is het verband, de link of de
rode draad tussen deze fragmenten? Deze eerste ronde bevat nog meer puzzelvragen, dus
kunnen we nu ook al meteen de sport- en de variavraag stellen.
01 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) We zoeken de naam van een grotendeels
nomadisch volk levend in Oost-Afrika. Voor het koloniale tijdperk waren zij een grote,
sterke, op expansie gerichte en dus behoorlijk oorlogszuchtige stam die het grootste deel
van Kenia in handen had, maar de komst van de eerste blanken, vergezeld van westerse
ziektekimmen zoals de waterpokken, luidde het einde van hun heerschappij in. De huidige
totale populatie wordt geschat op 900000, zo'n 350000 tot 450000 hiervan levend in
Kenia. Hun maatschappij, economisch gebaseerd op veeteelt, is patrilineair en
monogaam. De jongens, ook wel Morans genoemd, ondergaan een typische inwijding in
een strijdersgroep verantwoordelijk voor het hoeden van het vee en het doden van
roofdieren. De eeuwenoude tradities van dit volk staan door de groeiende moderne
civilisatie onder druk, maar worden – hoe kan het ook anders – zo goed en zo kwaad als
dat kan, commercieel geëxploiteerd. Graag de naam van dit Afrikaanse volk.
FRAGMENT 1: Memories (EARTH & FIRE)(intro)
02 ACTUALITEIT – (met filmfragment) Op maandag 9 oktober 2006 maakte zoekgigant
Google bekend dat het voor een recordbedrag van 1,65 miljard dollar een in 2005
opgestarte videosite zou overnemen. Via deze site, uitgegroeid tot één van de populairste
op het web, worden dagelijks zo’n honderd miljoen video’s bekeken door zowat –
maandelijks – twintig miljoen bezoekers. Ook voor onze quiz was de site een meer dan
handige inspiratiebron – zoveel wordt de komende uren wel duidelijk. We trakteren jullie
alvast op een hilarisch filmpje dat op diezelfde maandag 9 oktober 2006 op de gezochte
site te vinden was, en binnen de kortste keren tot een nationale hype uitgroeide. Naam
van de site?
FRAGMENT 2: The Whole Of The Moon (WATERBOYS)(intro)
03 BEELDENDE KUNST – (met foto) 20ste eeuw. We citeren even uit het ‘gele boekje’
van Ad De Visser. “De vertegenwoordigers van deze nieuwe beeldhouwkunst wensten
zich definitief te ontworstelen aan de anekdotiek, de poëzie, de emotie en de retoriek van
de metafoor in de traditionele beeldhouwkunst. Het zette critici aan tot de kwalificaties
fantasieloos, dogmatisch en zelfs inhumaan. De elementaire, geometrische vormen van
deze kunst waren industrieel, koel en simpel.” Dubbele vraag. A: Over welke ‘nieuwe’
stroming heeft De Visser het hier? De gezochte naam werd in 1960 door critica Barbara
Rose bedacht. Zoek het vooral niet te ver: het is een algemeen ingeburgerde term die ook
buiten de grenzen van de beeldhouwkunst, bijvoorbeeld in de muziek, van toepassing is.
B: Een keuzevraagje. Op het fotoblad zien jullie werken van vijf van de belangrijkste
vertegenwoordigers van deze nieuwe stijl. Jullie kiezen één letter en geven de
overeenkomende kunstenaar.
FRAGMENT 3: All I Need (AIR)(minuut)
04 FAUNA EN FLORA – (met foto) Deze suborde van insecten, de Zygoptera, vormen
samen met de suborde van de libellen de orde van de libellen of Ordonata. Wereldwijd
zijn er ongeveer 2500 soorten – in Europa komen er daar zo’n 40 van voor. Over het
algemeen zijn ze kleiner en dunner dan echte libellen. De ogen zijn relatief klein en staan
verder uit elkaar. In rust worden de vleugels achter de rug gevouwen. Wat is de naam van
dit diertje?
FRAGMENT 4: Barbie Girl (AQUA)(30 seconden)
05 FILM – (met foto) In de filmindustrie wordt tegenwoordig met galactische budgetten
gegoocheld. Het door Brett Ratner in 2006 gedraaide ‘X-Men: The Last Stand’ – het
derde deel in de X-Men trilogie – is met een budget van om en bij de 210 miljoen dollar
tot op heden de duurste film aller tijden. De in mei te verschijnen derde Spiderman-film
zou dat bedrag zelfs nog overschrijden. Maar even terug naar de X-Men. De hoofdrollen
in deze filmtrilogie zijn voor Hugh Jackman (Wolverine), Patrick Stewart (Charles Xavier)
en Halle Berry (Ororo Munroe/Storm). Maar ook twee van onze noorderburen zijn er al
van 2000 bij. Welke Nederlandse of (om correct te zijn) oorspronkelijk Nederlandse
actrices nemen de rollen van Jean Grey/Phoenix en Raven Darkholme/Mystique voor
hun rekening? Volgorde is van geen belang.
FRAGMENT 5: Rebellion (THE ARCADE FIRE)(vermelden Archianenquiz)(1 minuut)
06 GESCHIEDENIS – Een lange vraag. Deze stad in het huidige Turkije werd in 300
v.Chr. aan de rivier Orontes gesticht door Seleucus I Nicator, één van de generaals van
Alexander de Grote. De stad groeide al snel uit tot een metropool, werd één van de
belangrijkste hellenistische cultuurcentra en fungeerde als westelijk eindpunt van de
zijderoute. In de Romeinse periode bekleedde ze een belangrijke rol als hoofdstad van de
provincie Syria en als zetel van één van de vijf christelijke patriarchaten. Ze is een
moederstad voor de verspreiding van het christendom en Paulus zou er meermaals
gepreekt hebben – na Jeruzalem wordt ze dan ook beschouwd als de tweede heilige
christenstad. Na de Perzische invasie in 540 en de Arabische verovering in 636 raakte de
stad in verval, tot de kruisvaarders ze onder leiding van Bohemund I in 1098 heroverden.
Ze werd tot hoofdstad gemaakt van het gelijknamige prinsdom en één van de
kruisvaardersstaten. In 1268 vielen de Mamelukken binnen en na de Mongoolse invasie
van 1322 werd de stad zo grondig verwoest, dat ze nooit meer haar oorspronkelijke glorie
zou terugwinnen. Nog een tip: een aantal avonturen in de boeken van een in 2005
overleden jeugdauteur spelen zich in en rond deze stad af. Welke stad?
FRAGMENT 6: uit ‘De Vuurvogel’ (Igor STRAVINSKY)(enkel titel van belang)(1
minuut)
07 LITERATUUR – Welke jaarlijkse Vlaamse literatuurprijs bekroont het beste
Nederlandstalige jeugdboek van een Vlaams jeugdauteur uit het voorbije jaar? De meest
recente winnaars: 2006: Jonkvrouw (Van Rijckeghem – Van Beirs); 2005: Cheffie is de
baas (Kaat Vrancken); 2004: De Schepping (Bart Moeyaert). De prijs – die tot 1985
‘Referendumprijs voor het Kinderboek’ heette – wordt uitgereikt door boek.be en wordt
sinds 1990 vergezeld door een ‘jonger broertje’, een soort eervolle vermelding toebedeeld
aan vier andere niet-winnende boeken. In 2000 werden gelijkaardige prijzen ingevoerd
voor de best geïllustreerde jeugdboeken. Wij zijn echter al meer dan tevreden met de
naam van de hoofdprijs.
FRAGMENT 7: I’m All Out Of Love (AIR SUPPLY)(intro)
09 SPORT – (met foto) Korte vraag. Wat is het enige juiste, specifieke verband tussen de
namen die vervangen werden door de vraagtekens?
FRAGMENT 8: Back Street Luv (CURVED AIR)(onbekende maar ten zeerste aan te
raden Britse progpopband)(fragment)
10 VARIA – (met foto) Een denkvraagje. De boosaard, in wiens macht gekerkerde K zich
bevindt, is dol op puzzels. Hij stelt zijn gevangene dan ook de vrijheid in het vooruitzicht
als hij de cel in de tegenoverliggende hoek weet te bereiken. De enige voorwaarde is, dat
hij onderweg één maal, en niet meer dan één maal door alle 36 cellen komt. Alleen zijn
eigen cel mag hij betreden zo vaak hij wil. Als dat mogelijk is, welke weg moet de
gevangene dan volgen? Als antwoord dienen jullie straks één van de opgaveblaadjes mee
in met het antwoordblad.
FRAGMENT 9: Father Of Day, Father Of Night (MANFRED MANN’S EARTH
BAND)(minuut)
11 WETENSCHAP EN TECHNIEK – In 1961 komt de Amerikaanse wiskundige en
meteoroloog Edward Lorenz, tijdens het ontwikkelen van een computermodel van de
aardse atmosfeer, bedoeld voor weersvoorspellingen, tot een eigenaardige vaststelling.
Om wat schot in de zaak te brengen rondt hij op een dag enkele oorspronkelijke waarden
van vergelijkingen af tot op drie cijfers na de komma in plaats van zes. De gevolgen zijn
gigantisch: Lorenz verkrijgt een geheel nieuwe weersvoorspelling, en verdere minuscule
variaties in de initiële variabelen van zijn model resulteren telkens in enorm uiteenlopende
weerspatronen. Lorenz concludeert dat het weer in wezen niet voorspeld kan worden. Hij
zou gezegd hebben dat de slag van de vleugels van een zeemeeuw in Brazilië of China, in
Texas een verwoestende orkaan tot gevolg kunnen hebben. Met welke naam werd dit in
de chaostheorie belangrijke effect bedacht? Een film van 2004, waarin in tijdreizen en
veranderingen aan het verleden met de toekomst gegoocheld wordt, draagt de zelfde
naam.
FRAGMENT 10: Cocaine & Reefer (MUDDY WATERS)(minuut)
12 CANADA – (met foto) Actualiteit. Een vraagje dat elk doorwinterd quizzer natuurlijk
heeft voorzien. Na vier jaar onderzoek ging in Canada op 22 januari het grootste proces
ooit van start. Op de boerderij van deze 57-jarige, in 2002 opgepakte Canadese
varkensboer werden resten gevonden van zeker zes in stukjes gehakte vrouwen;
botsplinters, tanden en doorgezaagde hoofden met daarin delen van afgehakte handen en
voeten waren begraven of lagen verspreid over de verschillende gebouwtjes van zijn land.
Voor aanvang van het proces waarschuwde de rechter al dat de details van deze zaak erger
zijn dan een slechte horrorfilm, en verschillende journalisten die inzage kregen in de
verhoorverslagen zouden in therapie zijn vanwege de gruwelijke details. Pikant detail:
volgens de aanklagers zou de boer in de gevangenis maar liefst 49 moorden op vrouwen
bekend hebben, en om toch maar op een rond getal uit te komen zou hij nog een 50 ste
hebben voorbereid. Wat is de naam van deze psychopaat?
FRAGMENT 11: The Reckoning (ICED EARTH)(minuut)
ANTWOORDEN REEKS 1
01 Aardrijkskunde. Het Keniase volk dat we zochten zijn de Masai.
02 Actualiteit. De immens populaire internet-videosite is uiteraard Youtube.com.
03 Beeldende Kunst. Jullie zagen vijf werken behorende tot de stroming van de Minimal
Art. De kunstenaars waren in volgorde: a. Donald Judd; b. Carl Andre; c. Dan Flavin; d.
Sol LeWitt; e. Piero Manzoni.
04 Fauna en Flora. Naast de libellen bestaan er ook juffers.
05 Film. In X-Men wordt Phoenix vertolkt door ex-Bondgirl Famke Janssen. Mystique
wordt gespeeld door het internationale topmodel Rebecca Romijn-Stamos.
06 Geschiedenis. De tweede heilige stad van de christenen, hoofdlocatie in de Rode
Ridderboeken van Leopold Vermeiren, is Antiochië.
07 Literatuur. Het jongere broertje is de Boekenwelp, de hoofdprijs uiteraard de
Boekenleeuw. Sinds 2000 bestaan er ook nog een Boekenpluim en een Boekenpauw.
08 Muziek. Het verband tussen de fragmenten dan: jullie hoorden achtereenvolgens:
‘Memories’ van Earth & Fire; ‘The Whole Of The Moon’ van The Waterboys; ‘All I
Need’ van Air; ‘Barbie Girl’ van Aqua; Rebellion van ‘The Arcade Fire’; een fragment uit
‘De Vuurvogel’ van Igor Stravinsky; ‘I’m All Out Of Love’ van Air Supply; Back Street
Luv van de relatief onbekende maar fantastische Britse progband ‘Curved Air’; ‘Father Of
Day, Father Of Night’ van Manfred Mann’s Earth Band; ‘Rollin’ Stone Blues’ van Muddy
Waters; ‘The Reckoning’ van Iced Earth; ‘De Dag Dat Het Zonlicht Niet Meer Scheen’
van John Terra. In elk fragment zat dus een verwijzing naar aarde, lucht, vuur of water.
De enige juiste link zijn dan ook de 4 oer- of natuurelementen.
09 Sport. Het eerste lijstje bestaat uit de renners van de Lotto-ploeg in de Tour 1998. De
Fin Joona Laukka ontbreekt. Het tweede lijstje is het elftal van Liverpool dat in 2005 de
Champions League won. De Fin Sami Hyppia ontbreekt. Lijstje 3 is het F1-palmares van
de Fin Mika Hakkinen. Op het vierde lijstje vindt u het podium van het
Vierschansentoernooi, edities 2005 en 2006. De Fin Janne Ahonen ontbreekt. Het vijfde
lijstje is het podium van de 5000 meter op de Olympische Spelen van 1972, München.
Die 5000 meter werd gewonnen door de Fin Lasse Viren. Op lijst nummer zes de top drie
van het WK rally 1983. Winnaars toen waren de Finnen Juha Kankkunen en Juha
Piironen. De extra tip tenslotte: op de Olympische Spelen van Lillehammer (1994)
versloeg Finland Rusland in de strijd om het ijshockeybrons. De gezochte link was dus
Finland.
10 Varia. (demonstreren aan ploegen die het antwoord niet hebben gevonden)
11 Wetenschap en Techniek. In de beroemde quote van Edward Lorenz zou de
zeemeeuw later vervangen worden door een vlinder. Vandaar, het vlindereffect, of
butterfly effect.
12 Canada. De Canadese gek tenslotte heet Robert Pickton.
REEKS 2
13 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) Actieve vulkaan van 1397 meter hoog op het
eiland Martinique. De grote uitbarsting van 18 mei 1902 verwoestte de toenmalige
hoofdstad Saint Pierre volledig; de gehele bevolking van de stad en directe omgeving
(circa 30000 inwoners) kwam – op twee man na – om het leven, voornamelijk ten gevolge
van de gloedwolken. Laatste uitbarstingen dateren van 1929 en 1932. Welke vulkaan?
14 ACTUALITEIT – Een vraag die we ook bij het gastland hadden kunnen indelen. De
Canadees Warren Hill kan tevreden achterover leunen: in 2002 betaalde hij op een
rommelmarkt in de New Yorkse wijk Chelsea 75 dollarcent voor drie verweerde platen.
Nader onderzoek wees uit dat één van de vinyls, een acetaat-elpee, met een toen nog
onbekende beginnende band werd opgenomen door producer Norman Dolph tijdens een
vierdaagse sessie bij Scepter Studios in april 1966. Medio december 2006 werd dit artefact
– volgens Record Collector één van de gewildste verkoopsobjecten ooit – op ebay
verkocht voor maar liefst 155401 dollar en is daarmee het duurste plaatje aller tijden. Van
welke legendarische rockformatie was deze proefdruk?
15 BEELDENDE KUNST – (met foto) Twee afbeeldingen. Werk A, getiteld ‘The
Ancient Of Days’, is van de hand van een Brits romantisch schilder (1757-1827), graveur
en tekenaar, eveneens geroemd als schrijver en vooral als dichter. Met mythiek,
mythologie en de Bijbel als belangrijkste onderwerpen, wordt hij algemeen beschouwd als
de belangrijkste spirituele kunstenaar van zijn tijd. Werk B, ‘On The Balcony’, werd
geschilderd door een Brits pop-art kunstenaar, die wellicht het meest bekend is voor zijn
ontwerp van de hoes voor het Beatlesalbum ‘Sergeant Pepper’s Lonely Hearts Club
Band’. Deze twee heren delen een oer-Engelse familienaam. Welke naam?
16 FAUNA EN FLORA – (met foto) Graag de naam van dit bekend
dinosaurussengeslacht. Ze leefden in het Jura-tijdperk en behoorden met hun gemiddelde
lengte van 27 meter tot de grootste sauropoden die ooit geleefd hebben. De
geslachtsnaam verwijst naar de vorm van de onderkant van de staartwervels.
17 FILM – (met foto) We keren een eerste keer terug naar het legendarische ‘Sergeant
Pepper’s Lonely Hearts Club Band’. Op de albumcover, ontworpen door onze kunstenaar
uit vraag 15, staan zo’n 70 levensgrote kartonnen modellen van beroemdheden, door de
Beatles beschouwd als het ideale, zij het fictieve publiek. Op de laatste rij vinden we onder
meer een Amerikaanse komiek (1880-1946) terug, die debuteerde in 1906 op Broadway in
de musical-comedy ‘The Ham Tree’. Hij werkte zoals veel vaudevillians in de stomme
film, maar werd bekend met de Broadway-musical ‘Poppy’ uit 1923. In 1936 moest hij
tijdelijk stoppen met acteren wegens aanhoudende ziekte, aangewakkerd door zijn
overmatig drankgebruik. Hij maakte een comeback in 1938 en speelde in 1940 aan de
zijde van Mae West (trouwens ook op de cover!) in ‘My Little Chickadee’. Ironisch
genoeg stierf hij op een vakantiedag die hij naar eigen zeggen verafschuwde: Kerstmis.
Wie is deze onvergetelijke komiek, wiens echte naam Dukenfield luidde? Voor de
aardigheid projecteren wij nog enkele treffende quotes van deze drinkebroer.
18 GESCHIEDENIS – (met foto) Vroege Middeleeuwen. Het Verdrag van Verdun (843)
of de verdeling van het Karolingische Rijk onder de kleinzonen van Karel de Grote
kennen we ondertussen wel allemaal. Minder bekend echter is de opsplitsing van het
Merovingische territorium bij het overlijden van Clovis (511). Even goed opletten nu.
Volledig volgens de Frankische tradities krijgen Clovis’ vier zonen elk een nauwelijks
gedefinieerd gebied dat qua belastingsinkomsten ongeveer dezelfde waarde
vertegenwoordigt. In 558 wordt Chlotharius I, na het overlijden van zijn drie broers,
alleenheerser over de vier rijken. Bij zijn dood, drie jaar later, wordt het rijk opnieuw
opgesplitst in dezelfde vier gebieden. Guntrum krijgt het stuk met hoofdstad Orléans,
voortaan Bourgondië genoemd. Charibert krijgt Parijs en de omringende gebieden.
Chilperic en Sigibert krijgen respectievelijk de delen met Soissons en Reims als hoofdstad,
die vanaf dit punt in de geschiedenis bijna onafgebroken (met slechts enkele tijdelijke
herenigingen) op gespannen voet zullen leven, tot hun definitieve hereniging na de slag bij
Tertry in 687, gewonnen door hofmeier Pepijn van Herstal. Kennen jullie de naam van
één van deze twee rijken? Voor een goed begrip geven wij ook de exacte geografische
gegevens. Gebied A, met hoofstad Soissons: begrensd door de Schelde in het noorden, de
Loire (of Aquitanië) in het zuiden, Bretagne en de Atlantische Oceaan in het westen,
Bourgondië en gebied B in het oosten. Gebied B, met hoofdstad Reims, soms ook Metz:
het huidige oosten van Frankrijk, westen van Duitsland, België ten oosten van de Schelde
en Nederland.
19 LITERATUUR – (met foto) We keren een tweede keer terug naar ‘Sergeant Pepper’s’.
Op de derde rij vinden we daar ene Charles Lutwidge Dodgson (1832-1898), een geniaal
Engels wiskundige en logicus, en een niet onverdienstelijk amateurfotograaf. Hij werd
echter vooral bekend om zijn kinderboeken, met als belangrijkste titels ‘Through The
Looking Glass’ (1872), ‘The Hunting Of The Snark’ (1876) en een wereldberoemd boek
dat we niet vermelden. De illustraties van Sir John Tenniel bij deze boeken werden mee
wereldberoemd. Dodgson, een stotteraar, stond bekend als een wat neurotische,
zonderlinge man die makkelijk met jonge meisjes omging en bevriend raakte. Een man die
we tegenwoordig een pedofiel zouden noemen dus. Zijn werk biedt naast een groot aantal
logische en wiskundige grapjes en raadseltjes een ongewone rijkdom aan mogelijke
freudiaanse duidingen. Onder welk pseudoniem geniet Charles Lutwidge Dodgson
eeuwige roem? Uit ‘Through The Looking Glass’ krijgen jullie nog het beroemde gedicht
‘Jabberwocky’, in het afgelopen seizoen van ‘Man Bijt Hond’ nog gepresenteerd door
onze vriend van de poëzie, Wim Helsen.
20 MUZIEK – (met foto) We blijven bij ‘Sergeant Pepper’s’. Al in 1968 wordt de
beroemde cover ‘gecoverd’ voor een rock ’n roll-plaat, waarvan jullie eeen greep uit de
tracklist cadeau krijgen, maar waarvan we jullie de titel onthouden. Welk pop- en
rockicoon is de maker van dit album? Omdat het helemaal juist moet zijn, dienen jullie
ook de naam van zijn begeleidingsgroep te vermelden om de volle twee punten te
verdienen.
21 SPORT – Schaken. In het Spaanse Andalusië wordt jaarlijks, meestal rond eind
februari, een schaaktoernooi georganiseerd dat lange tijd beschouwd kon worden als het
Wimbledon van het schaken. Het vond voor de eerste keer plaats in 1978 en werd toen
gewonnen door de relatief onbekende Zweed Jaan Eslon. In de loop van de jaren
schreven grootheden als Boris Spassky, Anatoly Karpov en Gary Kasparov het tornooi bij
op hun palmares. In 2006 ging de zege naar de Armeen Levon Aronian. Wat is de naam
van het Andalusische plaatsje waar dit gelijknamige tornooi gehouden wordt?
22 VARIA – (met filmfragment)(met foto) Britse sitcom. Eéntje voor de liefhebbers van
onvervalste onderbroekenlol. Rik Mayall speelt Richie Richard en Adrian Edmondson
Eddie Hitler in een comedyserie, die op het eerste zicht niets meer lijkt te zijn dan een
verzameling vunzige grappen van het laagste allooi en een stevige portie huiselijk geweld.
Mayall en Edmondson – twee gevierde Engelse theateracteurs – blijven echter volhouden
dat de reeks een grovere variant is van Samuel Beckett’s ‘Wachten op Godot’. De serie
werd voor het eerst opgenomen in 1991 en door Canvas reeds verschillende malen op de
laatavondprogrammatie gezet. U krijgt een toepasselijk filmfragmentje te zien. Wat is de
naam van deze sitcom?
23 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) Een laatste vraagje over de ‘Sergeant
Pepper’s’-hoes. Op de voorlaatste rij van het fictieve publiek staat, half verscholen achter
Bob Dylan, een wereldberoemd wetenschapper. Zijn bekendste leerling kreeg een plaatsje
op de laatste rij. Hun discipline vermelden we uiteraard niet, maar een foto moet volstaan
om deze twee heren correct te benoemen. Hun namen graag. Volgorde onbelangrijk.
24 CANADA – (met foto) Aardrijkskunde. Canadese stad in de provincie British
Columbia, gelegen aan de Straat van Georgia en aldus één van de belangrijkste
havensteden van Noord-Amerika. De stad zelf telt om en bij de 580000 inwoners, de
gelijknamige agglomeratie 2208000. Enkele interessante gegevens. Actueel: organisatie
World Urban Forum 2006; burgemeester: Sam Sullivan. Sport: actief in de NHL met de
Canucks. Film: derde grootste filmstad van Noord-Amerika, en daarvoor soms wel eens
Noord Hollywood genoemd. Opmerkelijk: de stad staat bekend om haar hoge
levenskwaliteit (3de plaats wereldwijd in 2006, na Zürich en Genève + beste stad ter
wereld in 2005). Omdat een kaartje de vraag helemaal overbodig zou maken, krijgt u enkel
nog een foto van de skyline. Welke stad zoeken we?
ANTWOORDEN REEKS 2
13 Aardrijkskunde. De vulkaan op Martinique is de Mont Pelée.
14 Actualiteit. De duurste plaat ooit werd gemaakt door The Velvet Underground.
15 Beeldende Kunst. De kunstenaar uit de Romantiek was William, de pop-art artiest
Peter Blake.
16 Fauna en Flora. De dinosaurus die we zochten is de diplodocus.
17 Film. Aan de zijde van Mae West speelde W.C. Fields.
18 Geschiedenis. De ingewikkelde geschiedenisvraag. Clovis’ rijk werd uiteindelijk
opgesplitst in Bourgondië, Austrasië en Neustrië. Eén van deze laatste twee is dus goed
voor twee punten.
19 Literatuur. Charles Dodgson kennen we beter als Lewis Carroll, en het werk dat we
niet vermeldden is dan natuurlijk ‘Alice In Wonderland’.
20 Muziek. Jullie zagen een cover van het album ‘We’re Only In It For The Money’.
Uitvoerders: Frank Zappa And The Mothers Of Invention.
21 Sport. In Spanje wordt geschaakt in Linares.
22 Varia. Jullie zagen een fragmentje uit de fantastische reeks Bottom.
23 Wetenschap en Techniek. Jullie herkenden natuurlijk Sigmund Freud en Carl Gustav
Jung.
24 Canada. In de NHL spelen de Vancouver Canucks – we zochten dus Vancouver.
REEKS 3
25 AARDRIJKSKUNDE – Met ongeveer 50000 km² is dit Braziliaanse eiland op de
Amazone het grootste riviereiland ter wereld. Soure is de hoofdstad. Het eiland is
verdeeld in twee bijna gelijke helften. Het oostelijke deel bestaat vooral uit een soort
savannebegroeiing, langs de kust zijn talloze soorten palmbomen en dichte
mangrovemoerassen en het westelijke gedeelte is bedekt met dichtbegroeide
junglevegetatie. Vogels zijn er rijkelijk aanwezig, waaronder haviken, papegaaien,
flamingo’s en allerlei soorten reigers. Beroemd zijn de rode ibissen. Kaaimannen, apen,
capibara's, slangen, schildpadden en zelfs anaconda’s behoren ook tot de vaste inwoners
van dit eiland. Welk eiland?
26 ACTUALITEIT – (met foto) Royalty. Dat de Britse tabloids maar bitter weinig
hebben geleerd uit een fatale zomernacht in Parijs, 1997, bewijst de ware klopjacht die de
paparazzi momenteel houden op deze op 9 januari 25 jaar geworden Britse schone. Sinds
2003 al zou zij de vriendin zijn van Prince William, maar nu de geruchten over een
nakende verloving halsstarrig de kop blijven opsteken, is zij niet meer uit de Britse
roddelpers weg te slaan. Wat is haar naam?
27 BEELDENDE KUNST – (met foto) Late Middeleeuwen. Geboren en gestorven te
Tours (ca 1420- ca 1490) en wellicht de belangrijkste Franse schilder van zijn tijd. Hij liet
zich beïnvloeden door de Vlaamse Primitieven, de Franse monumentale plastiek en het
werk van de Italiaanse vernieuwers Masaccio en Andrea del Castagno. In 1475 werd hij
hofschilder van Lodewijk XI. Hij vervaardigde boekillustraties, paneel-, glas- en
emailschilderingen en de meeste van zijn werken worden gekenmerkt door een zekere
afstandelijkheid en een abstracte, formele opbouw. U ziet het overbekende ‘Madonna met
Kind’, te bezichtigen in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen.
Naam van deze schilder?
28 FAUNA EN FLORA – We zoeken de naam van een langwerpige regio in het noorden
van de Atlantische Oceaan, omgeven door oceaanstromingen. In het westen bevindt zich
de Golfstroom, in het noorden de Noord-Atlantische stroom, in het oosten de Canadese
stroom en in het zuiden de Noord-Atlantische Equatoriale stroom. De zee is ongeveer
1100 bij 3200 km groot en het dichtstbijzijnde eiland is Bermuda. Dit lijkt een
aardrijkskundevraag, ware het niet dat deze zoute zee alom bekend staat als uniek
broedgebied van de Europese paling. De eieren komen hier uit en de jonge palingen
migreren naar Europa om, als ze geslachtsrijp zijn, naar deze zee terug te keren om er hun
eieren te leggen. Welke zee?
29 FILM – (met fragment) Een triviavraag voor de echte filmkenner. Iedereen kent de
algemeen hoog ingeschatte film ‘Das Boot’ uit 1981, geregisseerd door Wolfgang
Petersen. Deze film verhaalt de deels waar gebeurde wedervaren aan boord van een
Duitse onderzeeër, die in 1941 La Rochelle uitvaart. Maar wie kent nog de naam van die
bewuste onderzeeër? Tip: In 1992 scoorde een gelijknamige Duitse technogroep een
bescheiden hit met een remix uit de soundtrack.
30 GESCHIEDENIS – Egypte. Griekstalig Egyptenaar uit Sebynito (ca 250 v.Chr.),
werkzaam als priester in Heliopolis tijdens de regering van de eerste twee Ptolemaeën.
Aan koning Ptolemaeus II droeg hij een in het Grieks geschreven Egyptische geschiedenis
op (Aigyptiaka), waarin hij een drievoudige indeling van de Egyptische dynastieën maakt,
overeenkomend met de nu algemeen aanvaarde driedeling in Oude Rijk, Middenrijk en
Nieuwe Rijk – als geschiedschrijver is hij aldus van bijzonder belang voor de moderne
egyptologie. Zijn werk ging verloren maar werd grotendeels overgenomen door
christelijke en joodse auteurs, onder meer voor het opstellen van de bijbelse chronologie.
Zijn naam?
31 LITERATUUR – (met foto) Wat is de specifieke benaming voor de stijl van
verslaggeving waarbij de verslaggever onlosmakelijk verbonden is met de handeling die
zijn onderwerp uitmaakt? De term werd voor het eerst gebruikt door Bill Cardoso, een
journalist voor The Boston Globe, en is geïnspireerd op een muzikale hit van de
Amerikaanse R&B-toetsenist James Booker. De stijl werd echter groot gemaakt door
Hunter S. Thompson (cultauteur van o.m. ‘Fear And Loathing In Las Vegas) – deze was
van oordeel dat objectieve verslaggeving een mythe is en vond een stijl van filmen uit
waarbij hij zelf een situatie deed ontstaan (bijvoorbeeld als ruziezoeker), om dan de
reacties van de betrokkenen vast te leggen. De term wordt ook gebruikt om de voor
Thompson typerende vorm van journalistiek of schrijven te benoemen en die we kunnen
omschrijven als een stream of consciousness techniek, gebaseerd op narcotica. Welke
term?
32 MUZIEK – (met foto)(met fragment) Klassieke muziek. We zoeken een 15-de eeuwse
componist uit de Zuidelijke Nederlanden (1420 – 1497; doch met de nodige vraagtekens).
Ook al ‘vermoedelijk’ werd hij geboren in het Henegouwse Saint-Ghislain. Na een korte
periode als zanger aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Antwerpen werd hij in 1452
aangenomen door de Franse koning Karel VII, en tot aan zijn dood zou hij verbonden
blijven aan het Franse koningshuis. In 1459 verkreeg hij de lucratieve en
hooggewaardeerde functie van schatmeester van de abdij Saint-Martin in Tours. Hij was
een technisch zeer knap vakman, die in zijn polyfone muziek mathematische perfectie
wist te verzoenen met het vroeg-renaissancistisch klankideaal. Tot zijn meest besproken
composities behoort o.a. de volledig op de canontechniek gebaseerde ‘Missa
prolationum’, waaruit jullie een kort fragment horen. Zijn naam? En nee: het is niet
Orlandus Lassus.
33 SPORT – (met foto) Voetbal. In 2000 zorgde Galatasaray voor een mijlpaal in de
geschiedenis van het Turkse voetbal door als eerste Turkse club een Europese hoofdprijs
te winnen: in de finale van de UEFA-cup werd Arsenal verslagen. Galatasaray – de
huidige club van Eric Gerets – is wellicht de bekendste club uit Istanboel. Het nietige
Istanbulspor zonder twijfel de minst bekende. Maar kennen jullie ook de namen van de
twee andere grote Istanbulse teams, die de laatste jaren de Europese rol van Galatasaray
overnamen?
34 VARIA – (met filmfragment) De allerslimste mens ter wereld heet dus niet Alain
Grootaers, Stany Crets, Bert Kruismans, Wouter Deprez of Steven Van Herreweghe. Wie
is de Ier waarvan sprake in het fragment, of anders gezegd, wie is de regerend
wereldkampioen quizzen? Het zou trouwens geen Ier, maar een Engelsman zijn.
35 WETENSCHAP EN TECHNIEK – Wat is de naam voor het psychiatrisch
syndroom waarbij de patiënt zich herhaaldelijk presenteert bij medische hulpverleners met
gefingeerde klachten of zelf toegebrachte verwondingen, om daardoor zorg en aandacht
te krijgen? De aandoening wordt ook wel ‘nagebootste stoornis’ genoemd. Een kenmerk
van het syndroom is dat de patiënt zich constant andere ziekten en verwondingen
aanmeet, en dus constant naar andere specialisten verwezen wordt. Niet zelden heeft een
dergelijk patiënt dan ook al een aantal overbodige operaties ondergaan als men uiteindelijk
de juiste diagnose stelt.
36 CANADA – (met foto) Geschiedenis. We zoeken de naam van een rond 1600
gevormde confederatie van vijf, later zes taalkundig en etnisch aan elkaar verwante volken
in Noord-Amerika, logischerwijs oorspronkelijk gekend onder de naam ‘Five Nations’,
zijnde (van oost naar west) de Mohawk, de Oneida, de Onondago, de Cayuga en de
Seneca, in 1712 aangevuld met de Tuscaroras. Hun woongebied bevond zich langs de
Saint Lawrence-rivier en aan de Grote Meren, in het noorden van de huidige staten New
York en aangrenzende gebieden van Canada (omgeving Montréal), Vermont en
Pennsylvania – een gebied dat nu nog altijd als één van de mooiste van Noord-Amerika
wordt beschouwd. Hun traditionele behuizing was het zogenoemde ‘longhouse’, dat
bestond uit naar elkaar toe gebogen cederstammen, afgedekt met boombast. Hun cultuur
wordt dan ook wel eens ‘longhouse’-cultuur genoemd. De eerste kennismaking met de
blanken was er één met een Fransman genaamd Jacques Cartier, in 1535. Het zat er
meteen bovenarms op en mede door geïmporteerde ziekten bleven er van de
honderdduizenden Indianen honderd jaar laten maar 75000 meer over. In de loop van de
geschiedenis werden ze betrokken in verschillende oorlogen, o.m. die tussen de Fransen
en de Engelsen en die tussen de Amerikanen en de Engelsen. Zoals het met alle
allochtone volken verging, belandden ook zij uiteindelijk in reservaten, waar zij
ondertussen wel al weer 60000 inwoners tellen. Een beroemde chief van dit volk was
Pontiac. Welk volk?
ANTWOORDEN REEKS 3
25 Aardrijkskunde. Niet gemakkelijk. Het gezochte Amazone-eiland heet Marajo.
26 Actualiteit. De huidige vriendin van Prince William – opgejaagd wild in Engeland – is
Kate Middleton.
27 Beeldende Kunst. Naam van de Franse middeleeuwse schilder: Jean Fouquet.
28 Fauna en Flora. Het broedgebied van de Europese paling is de Sargassozee.
29 Film. Ook een moeilijke. ‘Das Boot’ is de verfilming van de avonturen aan boord van
de U96.
30 Geschiedenis. De gezochte Egyptische geschiedschrijver is Manetho.
31 Literatuur. Onlosmakelijk verbonden aan Hunter S. Thompson: Gonzo journalism, of
kortweg gonzo.
32 Muziek. De Henegouwse polyfonist dan: Johannes Ockeghem.
33 Sport. In Istanboel kan u naast Galatasaray en Istanbulspor gaan supporteren voor
Besiktas en/of Fenerbahce.
34 Varia. Kevin Ashman is de regerend wereldkampioen quizzen.
35 Wetenschap en Techniek. Van het syndroom is er ook een by proxy-variant – dan
wordt gesproken over Munchausen by proxy.
36 Canada. Pontiac tenslotte was een opperhoofd van de Irokezen of Iroquois.
REEKS 4
37 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) Zeestraat met een lengte van 800 km en een
breedte van 50 tot 320 km tussen Sumatra en het Maleisisch schiereiland. Omdat het de
Indische Oceaan met de Zuid-Chinese Zee verbindt, is het één van de belangrijkste
zeepassages van de wereld. De belangrijkste havens zijn Belawan in Indonesië, en Penang
en een gelijknamige stad in Maleisië; Singapore ligt aan het zuidelijke einde van de straat,
die in het verleden werd beheerst door de Arabieren, de Nederlanders, de Portugezen en
de Britten. In het midden van de negentiende eeuw was het een toevluchtsoord voor
piraten die Nederlandse en Britse handelaren bedreigden, en piraterij is er ook nu nog een
groot probleem. Naam van deze zeestraat?
38 ACTUALITEIT – (met foto) Sint-Niklaas, februari 2007. Drie trouwlustige koppels
stoppen hun trouwplannen weer in de koelkast als ze op het stadhuis te horen krijgen dat
het huwelijk zal voltrokken worden door de man op de foto, de nieuwe schepen van
Burgerlijke Stand, de eerste zwarte schepen in Vlaanderen. Zonder meer een dom en
ergerlijk staaltje van racisme, want de man – wiens naam we zoeken – is opgegroeid in
Vlaanderen, is Vlaming onder de Vlamingen en onderstreept dat met een sappig SintNiklaas accent. Wie is hij?
39 BEELDENDE KUNST – (met foto) 20ste eeuw. Dit schilderij – te bezichtigen in het
Museum Of Modern Art in New York City – wordt door kunstcritici beschouwd als hét
meesterwerk van de verbannen Nederlandse kunstschilder Piet Mondriaan. Vervolledigd
in 1943 verwijst de titel van het doek (127 cm x 127 cm) naar het stratenpatroon van New
York enerzijds, en naar de swingende jazzmuziek uit de tijd waarin het ontstond
anderzijds. Graag de exacte, stevige allitererende driedelige titel van dit werk.
40 FAUNA EN FLORA – (met foto)(met realium) Het oorspronkelijke
verspreidingsgebied van deze ‘Anacardium Occidentale’ ligt in het Caribisch gebied en
van Midden-Amerika tot in het noordoosten van Brazilië. Tegenwoordig wordt hij
wereldwijd in de tropen verbouwd, voornamelijk in India, en verder nog in Brazilië,
Nigeria, Mozambique, Tanzania en Indonesië. Het is een tot 15 meter hoge, laag vertakte
groenblijvende boom of struik. De olie van de vruchtschil werd door de Indianen vaak
gebruikt als middel tegen wratten of bescherming tegen termieten. Tegenwoordig heeft
het diverse toepassingen als industrieolie. De vetrijke, geelbruine kern van het zaad wordt
dikwijls gefrituurd of met hete lucht geroosterd en daarna geschild. De vruchtsteel zwelt
bij rijping op en vormt zo een 5 tot 10 cm grote peervormige schijnvrucht, rijk aan
vitamine C en verwerkt in gelei, frisdrank, wijn of azijn. Graag de overbekende gangbare
naam van deze ‘Anacardium Occidentale’.
41 FILM – (met fragment)(met slideshow) Jullie krijgen enkele beelden te zien uit een film
uit 2001, begeleid met een fragment uit de schitterende soundtrack, die, als dat een tip
mag zijn, gecomponeerd werd door Angelo Badalamenti. Welke film?
42 GESCHIEDENIS – (met foto) Welke twee namen dienen op de plaats van de
vraagtekens ingevuld te worden? Volgorde van geen belang.
43 LITERATUUR – Blanche Dubois behoort tot een voormalig rijke zuidelijke familie
die veel van haar geld en aanzien heeft verloren. Tegenover de buitenwereld maar vooral
tegenover zichzelf houdt Blanche de schijn hoog en doet alsof alles nog altijd geweldig
gaat. Ze gaat op bezoek bij haar zus Stella die met haar man Stanley naar New Orleans is
uitgeweken. Blanche vertelt Stella dat de plantage van de familie, Belle Reve, verloren is,
en dat de directeur van de school waar ze Engels geeft haar vakantie heeft gegeven om
haar zenuwen weer in bedwang te krijgen. Blanche blijft bij Stella logeren, maar deze
laatste vreest de reactie van Stanley, een allesbehalve verfijnd man waar Stella enkel bij
blijft omdat ze zichzelf voor kan houden van hem te houden. Na verloop van tijd komen
we te weten dat Blanche naar Stella is gevlucht om aan haar verleden te ontsnappen: haar
man heeft zelfmoord gepleegd omdat hij zijn homoseksuele geaardheid niet kon
aanvaarden; daarnaast deden hardnekkige geruchten de ronde: dat ze een relatie zou
hebben met een leerling, en dat ze zich tot de prostitutie moet wenden om zichzelf te
kunnen onderhouden. Tussen Stanley en Blanche lopen de spanningen hoog op en als
Stella naar het ziekenhuis moet om te bevallen, komt het tot een ultieme confrontatie:
Stanley verkracht Blanche, die volledig instort. Stella laat Blanche uiteindelijk opnemen in
een kliniek. Dit is – in het kort – de plot van een toneelstuk uit 1948 waarmee een
wereldberoemde homoseksuele en decadent genoemde auteur een Pulitzer Price in de
wacht sleepte. Wat is de titel van het stuk?
44 MUZIEK – (met foto)(met fragment) Wie zijn de uitvoerders van dit subliem stukje
elektronische muziek?
45 SPORT – (met foto) Een Duits sportcommentator zou tijdens een uitzending ooit de
volgende woorden hebben uitgesproken: ‘Steh auf Max, ganz Deutschland weint.’ Over
welke Max had hij het? (Om discussie te vermijden krijgen jullie ook een foto te zien.)
46 VARIA – (met foto) Welke beroemde Nederlandse cartoonist is de maker van de
wekelijkse ‘Doe ik het goed?’-cartoon in Humo? Vorig jaar bracht hij de bundel ‘Lust’ op
de markt.
47 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) In deze tak van de wiskunde staat het
nemen van beslissingen centraal. Ontstaan vanuit de analyse van beslissingen die worden
genomen bij het spelen van bordspellen, is het een zich sterk ontwikkelende
deelwetenschap met belangrijke toepassingen in de biologie en de economie. Met behulp
van diverse modellen wordt geprobeerd de onderliggende strategische interactie tussen
spelers die beslissingen moeten nemen, te begrijpen. De theorie werd tijdens de Tweede
Wereldoorlog ontwikkeld door Oscar Morgenstern en John von Neumann, maar het was
de Amerikaanse wiskundige John Forbes Nash die ze naar een hoger niveau tilde met het
uitwerken van het onderhandelingsevenwicht, later ‘Nash-evenwicht’ genoemd. Nash –
die we natuurlijk allemaal kennen van de film ‘A Beautiful Mind’ – ontving hiervoor de
Nobelprijs Economie in 1994. Over welke deelwetenschap of theorie hebben we het hier?
Interessant om lezen: in bijlage: het beruchte gevangenisdilemma, een probleem waarrond
heel wat theorie werd ontwikkeld.
48 CANADA – (met foto) Hele korte vraag. Wie is deze Canadees? Deze week vernamen
wij nog dat hij als semi-professioneel zanger-gitaarspeler een plaat zou hebben
opgenomen, maar dat is allerminst de sector waarin hij bekend werd.
ANTWOORDEN REEKS 4
37 Aardrijkskunde. We zochten de Straat van Malakka.
38 Actualiteit. De eerste zwarte schepen in Vlaanderen heet Wouter Van Bellingen.
39 Beeldende Kunst. Verwijzend naar een straat en naar een dans, heet het belangrijkste
werk van Mondriaan Broadway Boogie Woogie.
40 Fauna en Flora. Jullie zagen en jullie smaakten een cashewnoot.
41 Film. Angelo Badalamenti is de vaste huiscomponist van David Lynch, en die draaide
in 1999 Mulholland Drive.
42 Geschiedenis. Twee Israëlische premiers. Die van de Camp David-akkoorden,
Menachem Begin, en iets recenteren, Ehud Barak.
43 Literatuur. De homofiele toneelschrijver is natuurlijk Tennessee Williams. Hij schreef
een stuk dat later verfilmd zou worden met zijn bedpartner Marlon Brando. De titel: A
Streetcar Named Desire.
44 Muziek. Uit het album ‘Autobahn’ hoorden jullie het net iets minder bekende
‘Mitternacht’ van Kraftwerk.
45 Sport. De quote sloeg natuurlijk op de legendarische Duitse bokser die de nazi’s
jarenlang tevergeefs voor hun kar probeerden te spannen: Max Schmeling.
46 Varia. ‘Doe ik het goed?’ wordt getekend door Peter Van Straaten.
47 Wetenschap en Techniek. John Forbes Nash hield zich bezig met – heel eenvoudig –
de game theory of speltheorie.
48 Canada. De Canadees op de foto is de F1-piloot en ex-wereldkampioen Jacques
Villeneuve.
We vermelden nog dat er in de vragen 37, 39, 41, 43, 44 en 46 (op het fotoblad rood
omkaderd) een mini-rode draad verborgen zat. Elk van deze vragen bevatte namelijk een
verwijzing naar een straat.
REEKS 5
49 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) Deze 35000 km² grote Amerikaanse aardewoestijn
omvat een groot gedeelte van Californië, kleinere gedeelten van Utah, zuidelijk Nevada en
het noordwesten van Arizona. In de woestijn leven tussen de 1750 en 2000 verschillende
soorten dieren en planten, waaronder de befaamde ‘Joshua Tree’. We vinden er een
gelijknamig nationaal park en de laagste en heetste plek van Noord-Amerika: Death
Valley. In het oosten kan je er gaan gokken in Las Vegas, en ook de 41 meter hoge
thermometer nabij Baker en de Kelso Dunes zijn het bezoeken waard. Bekend zijn de
zogenaamde ‘ghost towns’, verlaten plaatsjes zoals Kelso, Calico, Death Valley Junctions
en een aantal moderne spooksteden die ontstonden toen de beruchte Route 66 vervangen
werd door het interstate highway system. Wat is de naam van deze woestijn?
50 ACTUALITEIT – (met foto) Welke monovolume-wagen werd in november vorig jaar
verkozen tot auto van het jaar 2007? Hij haalde het nipt van de Opel Corsa.
51 BEELDENDE KUNST – (met foto) Een vraagje algemene cultuur. In 2000 lanceerde
de in Zwitserland geboren Canadese filmmaker, museumdirecteur, vliegenier en
onderzoeker Bernard Weber het project ‘New 7 Wonders’, een zoektocht naar zeven
nieuwe, moderne wereldwonderen. Wereldwijd stemden meer dan 19 miljoen mensen op
honderden locaties en monumenten, waarvan er uit een lijst van 77 21 werden
geselecteerd door een uitgebreid en deskundig comité. De uitslag van de ultieme
stemming zal worden bekendgemaakt op 7 juli 2007. Op de shortlist van 21 vinden we
o.a. deze oude tempel van de boeddhistische Hosso-sekte, gelegen op één van de
oostelijke heuvels van het Japanse Kyoto. De tempel werd in de 8ste eeuw gesticht door de
priester Enchin; de meeste huidige constructies dateren echter uit 1633, toen de tempel na
een hevige brand werd heropgebouwd. De naam van de tempel verwijst naar de
nabijgelegen helder water-bron. Welke naam?
52 FAUNA EN FLORA – Deze familie van tweezaadlobbige, meestal kruidachtige
planten (Euphorbiaceae) komt op alle continenten voor, zowel in gematigde als in
tropische gebieden, daar meestal onder de vorm van struiken, bomen of lianen. De
meeste soorten bevatten melksap dat bij beschadiging van de plant meteen afgescheiden
wordt als wondafdekking; dit sap is meestal giftig. In droge gebieden hebben
vertegenwoordigers van de familie eenzelfde ontwikkeling ondergaan als de cactus: ze
slaan water op en hebben doornen. De familie telt enkele economisch belangrijke soorten,
zoals de maniok (leverancier van cassavemeel), de Braziliaanse rubberboom, de
wonderboom (waaruit wonderolie en ricini afgescheiden worden) en de als sierplant
gebruikte kerstster. Naam van deze plantenfamilie?
53 FILM – Welke film uit 1968 kunnen jullie achterhalen aan de hand van de volgende
trivia? 1. Het idee voor de film werd gegeven door het zoontje van hoofdrolspeler
Richard Burton – het kereltje wou zijn vader dolgraag eens in échte actie aan het werk
zien, meerbepaald al schietend op Duitse soldaten. 2. De film werd deels mogelijk
gemaakt met budgetten van de Amerikaanse regering – door het Vietnamfiasco was het
imago van het Amerikaanse leger immers ferm gedaald. 3. De film werd volledig
opgenomen in Oostenrijk. 4. In deze film knalt Clint Eastwood meer tegenstanders neer
dan in al zijn spaghettiwesterns bij elkaar. 5. Regisseur Brian G. Hutton raakte tijdens de
opnames van de film gewond toen een namaakexplosief te vroeg ontplofte.
54 GESCHIEDENIS – Hoe worden de zogenaamde Belgische seksfeesten, waar in de
jaren zeventig hoge ambtenaren en ministers bij betrokken zouden zijn geweest,
doorgaans genoemd? Ze zouden gediend hebben als middel om machtige personen uit
politiek, justitie en zakenleven af te persen. Zo vonden ze mogelijk plaats om belangrijke
zakelijke contracten in Saudi-Arabië af te dwingen. Het bestaan van de orgieën werd nooit
bewezen maar de verhalen en getuigenissen, met als belangrijkste die van de arts Pinon,
zijn wel talrijk. Het dossier werd later door onderzoeksjournalisten gelinkt aan de Bende
van Nijvel, de Antwerpse Notaris X en de verklaringen van Regina Louf, alias getuige X1
in de nasleep van de affaire Dutroux. Zelfs de toenmalige prins en huidige koning der
Belgen, Albert II, zou volgens sommige media een kwalijke doch nooit op te helderen rol
gespeeld hebben in de hele zaak.
55 LITERATUUR – (met foto) 20ste eeuw. Amerikaans filosoof en schrijver, geboren te
Minneapolis in 1928. Hoogbegaafd als kind – hij zou op zijn negende al een IQ van 170
gehad hebben – ging hij in 1943 naar de universiteit, waar hij na twee jaar worstelen met
zijn studie biochemie werd weggestuurd wegens te slechte cijfers en te onvolwassen
gedrag. Na maandenlange doelloze omzwervingen in Montana ging hij in het leger en
diende in Korea. Daarna studeerde hij scheikunde, filosofie en journalistiek, en werd in
1974 wereldberoemd met het boek ‘Zen And The Art Of Motorcycle Maintenance’, een
interpretatie en definitie van ‘Kwaliteit’ en het ‘Goede’, geschreven als een
autobiografische vertelling over een reis op de motorfiets door Noord-Amerika, met
enkele vrienden en zijn zoon. Het boek werd een enorm succes en behoorde al snel tot de
gevestigde cultliteratuur. In 1991 werkte hij in ‘Lila: An Inquiry Into Morals’ zijn
metafysische theorie verder uit. Zijn naam?
56 MUZIEK – (met foto)(met filmfragment) We blijven in Amerika, met deze
progressieve metalband, in 1990 opgericht door zanger James Maynard Keenan, gitarist
Adam Jones, drummer Danny Carey en bassist Paul d’Amour, ondertussen reeds
vervangen door Justin Chancellor. Belangrijkste albums: ‘Undertow’ (1993), ‘Aenima’
(1996), ‘Lateralus’ (2001) en ‘10000 Days’ (2006). U krijgt een fragmentje te zien van de
op Youtube verspreide officieuze videoclip van ‘Rosetta Stoned’. Wat is de naam van
deze nu al legendarische formatie?
57 SPORT – (met foto) Wimbledon 2006. Na een indrukwekkend parcours bereikt de
Spaanse tennis-halfgod Rafael Nadal de finale van het herenenkel, waarin hij de duimen
moet leggen voor die andere god, Roger Federer. Nadals finaleplaats geldt als een
verrassing – de lichtvoetige, op gravel uiterst bedreven Spaanse tennissers worden op het
Londense gras doorgaans genadeloos weggeblazen. 40 jaar was het geleden dat één van
hen zich bij de laatste twee wist te plaatsen. Meer nog, de speler in kwestie, die in 1961 en
1964 al Roland Garros, en in 1965 de US Open had gewonnen, klopte in dat jaar 1966 de
Amerikaan Dennis Ralston in drie sets. Wie was die Spaanse Wimbledonwinnaar?
58 VARIA – (met foto) Een vraagje dat we maar weer als mode zullen omschrijven. Wie
zijn deze twee babes/modellen? A poseert o.a. voor sportartikelen, waaronder
sportlingerie, en heeft ADIDAS als belangrijkste sponsor; B was met een inkomen van
een slordige honderd miljoen oude Belgische franken in 2006 nog het best betaalde model
ter wereld, maar zou onlangs voorbij zijn gegaan door de Britse drugsbabe Kate Moss.
Beide dames genieten ook in andere sectoren grote bekendheid: A was jarenlang een grote
tennisbelofte – als 16-jarige speelde ze in 1997 de halve finale op Wimbledon. B kennen
we dan weer van haar jarenlange knipperlichtrelatie met superster Leonardo Di Caprio.
Wie zijn deze twee lieftallige meiden? Volgorde van geen belang.
59 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) Sinds enkele jaren bestaat er een
officiële top zeven van de moeilijkste en interessantste problemen in de wiskunde. Bij de
millenniumwisseling loofde de rijke Bostonse zakenman Landon T. Clay zeven keer een
miljoen dollar uit voor de oplossingen daarvan. Eén van de zeven problemen is het
vermoeden van X. X (1854-1912) was een Frans wiskundige, wetenschapsfilosoof,
mijnbouwkundig ingenieur, wetenschappelijk adviseur van de Franse regering, auteur van
bestsellers, ontwikkelaar van belangrijke stukken van de relativiteits- en chaostheorie en
misschien wel het – voorlopig – laatste universele genie uit onze geschiedenis. Het
vermoeden van X stelt dat er een eenvoudig criterium moet zijn om te zien of een
driedimensionale ruimte de vorm van een bol heeft, en werd drie jaar geleden bewezen
door de geniale Russische wiskundige Grigori Perelman, vorig jaar nog in de actualiteit na
zijn weigering van de prestigieuze Fields-medaille. De vraag nu: wie is X? Om nog even
terug te keren naar de literatuurvraag: als wetenschapsfilosoof speelt X een belangrijke rol
in het daar vernoemde ‘Zen And The Art Of Motorcycle Maintenance’.
60 CANADA – (met foto) Film. Canadees regisseur (1943) en één van de belangrijkste
grondleggers van het body horror-genre, dat ingaat op de angst voor
lichaamstransformatie en infectie. In het begin van zijn carrière experimenteerde hij
vooral met horror en science fiction, later kwamen ook de grotere budgetten, voor films
zoals ‘The Dead Zone’ (1983) en vooral ‘The Fly’ (1986). Zijn meest recente film, ‘A
History Of Violence’ (2005), werd in 2006 genomineerd voor twee Oscars, waaronder die
voor de beste mannelijke bijrol (William Hurt). Wie is deze regisseur?
ANTWOORDEN REEKS 5
49 Aardrijkskunde. De grootste Noord-Amerikaanse woestijn is de Mojavewoestijn.
50 Actualiteit. Auto van het jaar is de Ford S Max.
51 Beeldende Kunst. In Kyoto vinden we de Kiyomizutempel terug.
52 Fauna en Flora. De gezochte plantenfamilie is de wolfsmelk.
53 Film. 1968, Hutton, Burton, Clintwoord: de namen leidden jullie ongetwijfeld naar de
film Where Eagles Dare.
54 Geschiedenis. De schandaalorgieën uit de jaren zeventig staan beter bekend als de
Roze Balletten.
55 Literatuur. ‘Zen And The Art Of Motorcycle Maintenance’ werd geschreven door
Robert Maynard Pirsig.
56 Muziek. Jullie zagen een officieus clipje van een groep die in 2006 onder meer in Vorst
Nationaal te bewonderen was: Tool.
57 Sport. In 1966 won Manuel Santana Wimbledon.
58 Varia. Twee schone wijven: Anna Kournikova, en misschien iets minder evident, de
Braziliaanse Gisèle Bündchen.
59 Wetenschap en Techniek. Grigori Perelman beweest het vermoeden van Poincaré.
60 Canada. De Canadese regisseur die we zochten tenslotte is niemand minder dan David
Cronenberg.
REEKS 6
68 MUZIEK – De muziekvraag van reeks 6 verloopt volgens hetzelfde principe als die
van de openingsronde. Na elke vraag een kort fragment; wij verwachten op het einde van
de reeks het verband, de link, de rode draad tussen de verschillende stukjes muziek. Wij
maken het deze keer wel een beetje moeilijker en laten maar 6 fragmenten horen.
61 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) Welke twee Vlaamse gemeenten zijn op de kaart
rood ingekleurd? Jullie krijgen nog twee tips. Tip één: Vorig jaar werd in het ‘grootste
buurtonderzoek’ – een enquête van o.m. Het Volk en Het Nieuwsblad – op zoek gegaan
naar de populairste burgemeesters; de burgemeester van 1 scoorde daarin het best, die van
2 het slechtst, hoewel hij of zij wel werd herverkozen. Tip twee: Gemeente 1 is officieel
het kleinste stadje van België, en dat is dus niet Durbuy. Volgorde van geen belang.
FRAGMENT 1: Jig A Jig (EAST OF EDEN)(minuut)
62 ACTUALITEIT – Welke twijfelachtige eer geniet Dustin Donica? Of: op welke
manier haalde de onfortuinlijke Amerikaan Dustin Donica nog niet zo lang geleden
(december 2006) het nieuws? Tip: Dustin leeft niet meer.
63 BEELDENDE KUNST – (met foto) Barok. Tussen 82 en 86 liet de Romeinse keizer
Domitianus op deze plaats een groot stadion bouwen. Na de val van het Romeinse Rijk
werden de tribunes vervangen door huizen; de piste werd echter ongemoeid gelaten en
groeide uit tot een groot plein. In de 17de eeuw werd dit plein in opdracht van paus
Innocentius X herschapen in een barok paradijs – we vinden er onder meer de
Sant’Agnese in Agone van Borromini en de beroemde Fontana dei Quattro Fiumi van
Bernini. Wat is de naam van dit prachtige plein, dat in Dan Browns Bernini Mysterie een
niet onbelangrijke rol speelt?
FRAGMENT 2: Flying Without Wings (WESTLIFE)(minuut)
64 FAUNA EN FLORA – Welke diergroepen worden bestudeerd door de conchologie
en de malacologie? Volgorde niet belangrijk.
65 FILM – (met foto) Welke twee films horen op de vraagtekens? Volgorde van geen
belang.
66 GESCHIEDENIS – (met foto) 20ste eeuw. Dit verdrag werd op 11 februari 1929
gesloten tussen de Heilige Stoel en de Italiaanse regering en maakte een einde aan de voor
de Kerk penibele toestand die, sinds de inlijving van Rome bij de nieuwe eenheidsstaat
Italië in 1870, bestond. Omdat de pauselijke bezittingen Italiaans grondbezit waren werd
de paus immers wel eens de ‘gevangene van het Vaticaan’ genoemd. Mussolini hoopte
met het verdrag het katholieke Italië voor zich te winnen en erkende in het verdrag met
Pius XI onder andere de soevereiniteit en de onafhankelijkheid van de Heilige Stoel met
de oprichting van Vaticaanstad. Welk verdrag? De afbeelding op het fotoblad is een
levensgrote tip en we vertellen er ook nog bij dat de naam gelinkt kan worden aan
belangrijke historische gebeurtenissen in 1123, 1139, 1179, 1215 en 1512.
FRAGMENT 3: Druk In Leuven (NOORDKAAP)(intro)
67 LITERATUUR – (met foto) Oudheid. Groot Romeins advocaat en retoricus uit de
eerste eeuw na Christus – onder meer Plinius de Jongere behoorde tot zijn leerlingen. Zijn
‘De Institutione Oratoria’ gold eeuwenlang en geldt nog steeds als een standaardwerk op
het gebied van de retorica. Het boek biedt, als enige tekst uit de Oudheid, een compleet
curriculum voor de aankomende redenaar, letterlijk van de wieg tot het graf. De
ontdekking van een volledig exemplaar door de humanist Poggio Bracciolini in een
klooster te Sankt Gallen (1416) zorgde voor een intellectuele boom in de late
middeleeuwen en was van grote invloed op het humanisme. Naam van deze Romeinse
redenaar-schrijver?
69 SPORT – (met foto) Deze twee atletes schitterden op de Olympische Spelen van
Rome 1960. De eerste, een Amerikaanse atlete bijgenaamd ‘De Zwarte Gazelle’, zorgde
voor een primeur door zowel op de 100, de 200 meter en de 4x100 meter estafette het
goud te pakken. De tweede geldt als de grootste Australische zwemster aller tijden. In
Rome won ze de 100 meter vrije slag en de estafettenummers 4x100 meter vrije slag en
wisselslag. Later zou ze op de 100 meter vrije slag als eerste vrouw onder de magische
grens van één minuut duiken. Wie zijn deze twee topsportsters?
FRAGMENT 4: Don’t Marry Her (THE BEAUTIFUL SOUTH)(minuut)
70 VARIA – (met foto) Gastronomie. Ingrediënten: 1 kg aardappelen, peper en zout, 200
g bloem. Werkwijze: kruid de aardappelen, kook ze supergaar en pureer ze; doe de puree
in een kom en kneed het geheel met bloem tot je een mooi deeg krijgt; rol het deeg in een
lange rol en snijd er stukjes van 2 cm af; schik ze op een plaat en laat ze rusten in de
koelkast. Welk typisch Italiaans voedsel, dat soms verkeerdelijk bij de pasta’s wordt
ingedeeld, moet je volgens Piet Huysentruyt op deze manier bereiden? Deze
aardappelballetjes vormen de basis voor verschillende gerechten, maar de Romeinen gaan
er prat op dat hun … alla romana een plaatselijke specialiteit zijn.
71 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) Braziliaans onderwijshervormer
(1921-1997), vooral bekend geworden met zijn boek ‘Pedagogie Van De Onderdrukten’.
Zijn werkwijze en theorie vormden de grondslagen voor de kritische pedagogie. Hij ging
ervan uit dat mensen pas gemotiveerd zouden zijn om het alfabet te leren wanneer ze dit
konden plaatsen in hun conflict met grootgrondbezitters en politie. Hij stuurde daarom
onderwijzers uit die ter plaatse ‘politieke sleutelwoorden’ dienden aan te brengen, zoals
bijvoorbeeld de door de landeigenaar afgesloten ‘bron’, of de door de politie geïnde
‘schuld’. Na de militaire coup van 1964 werd hij ontheven van zijn functie als hoogleraar
aan de universiteit van Recife, gevangen genomen en vriendelijk verzocht het land te
verlaten. Pas in 1980 kon hij naar zijn vaderland terugkeren. Naam van deze pedagoog?
FRAGMENT 5: All Falls Down (KANYE WEST)(minuut)
72 CANADA – (met foto) Eéntje voor de blokkers. Kunst. In 1920 gevormde
kunstenaarsgroep, die zorgde voor een doorbraak in de Canadese kunst. Geïnspireerd
door hun veel te jong gestorven collega Tom Thomson, verbeeldden deze kunstenaars
landschappen van Nova Scotia, Ontario en Québec en legden zo de grondslag voor een
nationale kunst, gebaseerd op liefde voor de natuur in het eigen land. Hun schijnbaar
rauwe methoden waren een reactie op de zware, realistische olieverfschilderijen die in
Europa werden gemaakt. Hun laatste tentoonstelling hielden ze in 1931, maar ze legden
de basis voor een bredere groep Canadese kunstenaars en beïnvloedden onder meer de
internationaal wellicht bekendere David Milne, Lemoine Fitzgerald en Emily Carr. Op de
foto: Varley, Jackson, Harris, Barker, Fairley (een bevriend schrijver), Johnston, Lismer en
MacDonald. Carmichael ontbreekt. Welke groepering?
FRAGMENT 6: uit ‘Axel Nord’ (tv-tune)(minuut)
ANTWOORDEN REEKS 6
61 Aardrijkskunde. De populairste burgemeester vinden we terug in het kleinste stadje
van ons land, en dat is Mesen. Minst populair maar toch herverkozen is Ingrid Pira,
burgemeester van Mortsel.
62 Actualiteit. Dustin Donica is de 3000ste dode Amerikaanse soldaat in Irak.
63 Beeldende Kunst. De Fontana Dei Quattro Fiumi kan je bezichtigen op het Piazza
Navona te Rome.
64 Fauna en Flora. De conchologie bestudeert schelpen, de malacologie weekdieren.
65 Film. Het filmlijstje was een filmografie van de Coen Brothers. De twee ontbrekende
films daarin zijn Miller’s Crossing en The Big Lebowski.
66 Geschiedenis. De extra middeleeuwse data die we gaven waren die van de Concilies
van Lateranen, het verdrag in 1929 is het Verdrag van Lateranen. Als tip zagen jullie nog
een afbeelding van de voormalige pauselijke hoofdkerk in Rome, Sint-Jan van Lateranen.
67 Literatuur. Schrijver van ‘De Institutione Oratoria’ heet Marcus Fabius Quintilianus.
68 Muziek. Jullie hoorden achtereenvolgens: ‘Jig A Jig’ van East Of Eden; ‘Flying Without
Wings’ van Westlife; ‘Druk In Leuven’ van Noordkaap; ‘Don’t Marry Her’ van The
Beautiful South; ‘All Falls Down’ van Kanye West en de tv tune van – voor de nostalgici
onder ons – Axel Nort. De 4 windrichtingen of -streken vormden dus de rode draad
tussen deze fragmenten.
69 Sport. De twee gezochte atletes waren uiteraard Wilma Rudolph en Dawn Fraser.
70 Varia. In Rome kan je gnocchi alla romana gaan eten.
71 Wetenschap en Techniek. De grondlegger van de kritische pedagogie is Paolo Freire.
72 Canada. De Canadese kunstenaarsgroep ten slotte – de foto was eigenlijk een tip – heet
de Group Of Seven.
REEKS 7
73 AARDRIJKSKUNDE - (met foto) Toerisme. Deze autonome Spaanse regio (op de
kaart in het groen aangeduid) bestaat uit één enkele (gelijknamige) provincie en ligt in het
zuidoosten van het land, ten oosten van Andalusia en ten zuiden van de Comunidad
Valenciana. Ook de hoofdstad draagt dezelfde naam als regio en provincie. Aan de Costa
Calida schijnt de zon er gemiddeld 315 dagen per jaar. De regio is gedrenkt in
geschiedenis – zo is er bijvoorbeeld de 2500 jaar oude havenstad Cartagena, met talloze
artefacten daterend uit de Punische Oorlogen. Andere bezienswaardigheden zijn de
steden Lorca en Caravaca en het natuurreservaat Calblanque. Graag de naam van deze
regio (provincie-stad).
74 ACTUALITEIT – (met foto) Jimmy Hopkins is een onhandelbare tiener die al van
vele scholen werd weggestuurd. Zijn moeder stapt voor de zoveelste keer in het
huwelijksbootje en vertrekt op huwelijksreis; er zit dus niets anders op dan de moeilijke
puber te plaatsen op Bullworth, een ouderwets strenge en streng bewaakte kostschool
waar pestgedrag niet getolereerd wordt. De 15-jarige Jimmy maakt er kennis met zowat
alle groepen van de school (de Nerds, de Greasers, de Joks, de Preppies en vele andere)
en moet er al spuwend, vechtend en vloekend zien te overleven. Tot zover deze korte
samenvatting van ‘Bully’, een Canadees spel voor Playstation II dat vorig jaar voor
maandenlange opschudding zorgde in de Benelux, omdat het pesten in de hand zou
werken – zo werd het door speelgoeddistributeur Dreamland uit de winkelrekken
geweerd. Naar aanleiding van de controverse kreeg ‘Bully’ een nieuwe naam op de
Europese en Australische markt. Welke nieuwe naam?
75 BEELDENDE KUNST – Kunstgeschiedenis. Met welke uit het Grieks afkomstige
term duidt men een periode in de geschiedenis van de Oosterse kerk aan, waarin het
vervaardigen en vereren van afbeeldingen verboden was? Er worden twee dergelijke
periodes onderscheiden: een eerste tussen 730 en 787, en een tweede tussen 815 en 843.
In 787 werd de heikele kwestie behandeld op het door regentes Irene bijeengeroepen
Tweede Concilie van Nicea en het verbod opgeheven – de beeldenstrijd bleef echter
voortduren en pas onder keizerin Theodora werden afbeeldingen in 843 opnieuw
toegelaten. Vele fresco’s en mozaïeken werden in deze periodes echter vernietigd of
overschilderd met geometrische figuren en patronen – soms werden zelfs de miniaturen
uit handschriften verwijderd. Naam van deze periodes, die ook soms als synoniem
gebruikt wordt voor ‘beeldenstorm’?
76 FAUNA EN FLORA – (met foto) Het lijkt op slecht geconserveerde spaghetti of op
de hersenpan van Matthias, maar het is in werkelijkheid een sponsachtig type zakjeszwam.
Naar het schijnt mag je ze opeten en zouden ze zelfs lekker zijn bij bijvoorbeeld
wildgerechten, zolang je ze maar niet verwart met een een valse en giftige variant die dus
ook bestaat. Deze zwam behoort tot dezelfde orde als de truffel en er is ook een saus naar
vernoemd. Welke zwam?
77 FILM – (met filmfragment) U ziet een legendarisch en huiveringwekkend stukje film
uit een klassieker in zijn genre, gedraaid in 1976. Graag de naam van de film.
78 GESCHIEDENIS – (met foto) Welke historische gebeurtenis verbinden jullie met
volgende namen en begrippen? Ney; Quattre Bras; La Haye Sainte; Grouchy; 18 juni?
79 LITERATUUR – Lang geleden dat we op het EKV nog eens een vraagje kregen over
Shakespeare, en tijd om daar verandering in te brengen. We gaan op zoek naar twee
personages uit ‘Romeo En Julia’. Personage A – wiens naam verwijst naar een Romeinse
god – is een lid van het huis van Verona en bloedverwant van de regerende prins Escalus.
A is in het stuk echter vooral de beste vriend van Romeo. Personage B is een lid van de
Capulet-familie, meerbepaald de neef van Julia, en bijgenaamd ‘The Prince Of Cats’, een
hint voor wie een beetje op de hoogte is van middeleeuwse literatuur. In het stuk wordt A
in een gevecht gedood door B, waarop B vermoord wordt door Romeo. Wie zijn deze
twee personages? Volgorde van geen belang.
80 MUZIEK – (met fragment) Jullie horen een fragment uit ‘The Girl From Ipanema’,
het grootste commerciële succes van een Amerikaanse tenorsaxofonist (1927-1991),
vooral bekend van zijn fusion van jazz en een tweede stijl, die eind de jaren vijftig in
Amerika ontstond vanuit de Braziliaanse samba als basisritme. Hij werkte samen met
onder andere Charlie Byrd, Astrud Gilberto en vooral Joao Gilberto; met deze laatste, de
grondlegger van de tweede stijl waarvan sprake, maakte hij in 1964 een duo-album, één
van de best gesmaakte platen aller tijden (het fragment komt uit dit album). Dubbele
vraag: A: Wie is de gezochte saxofonist? B: Van welke stijl was deze saxofonist één van de
belangrijkste, zoniet de belangrijkste vertegenwoordiger?
81 SPORT – Veldrijden. Dat er voor Roland Liboton wellicht meer in zat dan de vier
wereldtitels die hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw wist te behalen, zal elke
wielerkenner weten te beamen. In de periode 1980-1984 was Liboton nochtans
oppermachtig. Op vijf jaar tijd veroverde hij vier maal de regenboogtrui. Op deze vijf jaar
tijd werden alle medailles onder slechts vier renners verdeeld. De enige die Liboton kon
kloppen was Hennie Stamsnijder, in 1981 (Tolosa). De Zwitser Albert Zweifel pakte o.a.
twee keer het zilver, in 1982 en 1983. Maar wie is de vierde renner, die één maal het zilver
en één maal het brons won?
82 VARIA – (met foto) In de meest algemene betekenis van het woord is het een inwoner
van London ten noorden van Tower Bridge en ten noorden van de Thames. Volgens een
oude traditie kan het woord echter alleen maar gebruikt worden voor Londenaars geboren
binnen hoorsafstand van de Bow Bells, de klokken van Saint Mary-Le-Bow, op
Cheapside. Het is ook de variant van het Engels die door deze inwoners gesproken wordt,
een variant die gekenmerkt wordt door een opmerkelijk accent en dialect en een
eigenaardig, typerend ‘rhyming slang’. Mensen die dit taaltje produceren laten de ‘h’ aan
het begin van woorden en lettergrepen weg, vervangen de ‘th’ door een ‘f’, laten de ‘g’ op
het einde van woorden vallen en spreken ook vaak de ‘t’ in het midden van woorden niet
uit, indien onbelangrijk geacht. Bekende performances of voorbeelden komen o.a. van
Eric Idle in de song ‘Always Look On The Bright Side Of Life’, Ronnie Barker in de tvserie ‘Porridge’, David Jason in de sitcom ‘Only Fools And Horses’ of van Mike Skinner
van The Streets in ‘Weak Become Heroes’. Enkele quotes worden geprojecteerd. Welke
variant, dialect of slang zoeken we?
83 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) Deze naar zijn uitvinder vernoemde
kegelvormige fles met cilindrische hals kennen we – sommigen in een ver verleden –
allemaal nog wel uit de chemieles. Hoe heet dit stuk laboratoriumglaswerk?
84 CANADA – Een diepdroevig stukje Canadese geschiedenis op Franse bodem. 19
augustus 1942. 6100 geallieerde soldaten, waaronder 5000 Canadezen, ondersteund door
de Britse luchtmacht, stormen een Normandisch strand op, waarna een hevig vuurgevecht
met de Duitsers losbarst. De landing – bekend onder de naam ‘Operatie Jubilée’ – eindigt
in een compleet fiasco voor de geallieerden. Na acht uren is de strijd beslecht; slechts
2200 soldaten kunnen ontkomen, meer dan duizend worden gedood en de rest gewond
en/of gevangen genomen. De geallieerden trekken de nodige lessen uit de nederlaag. Het
zal duren tot 6 juni 1944 (D-Day) vooraleer de geallieerden een nieuwe landingspoging
ondernemen, dit keer met meer succes. Ter hoogte van welk Noord-Frans havenstadje
vond deze tragedie plaats?
ANTWOORDEN REEKS 7
73 Aardrijkskunde. De zonnige Zuid-Spaanse regio is Murcia.
74 Actualiteit. ‘Bully’ kennen we ondertussen beter als Bullworth Academy: Canis Canem
Edit. Canis Canem is uiteraard al meer dan voldoende.
75 Beeldende Kunst. Een synoniem voor beeldenstorm is iconoclasme.
76 Fauna en Flora. De eetbare paddenstoel op de foto is een morielje.
77 Film. Jullie zagen een fragment uit ‘The Omen’.
78 Geschiedenis. Ney en Grouchy waren generaals, Quattre Bas een voorbereidend
treffen, La Haye Sainte de centrale hoeve waarrond op 18 juni 1815 slag werd geleverd,
dit alles in Waterloo.
79 Literatuur. Afgeleid van Mercurius heet Romeo’s beste vriend Mercutio. Julia’s neef,
‘The Prince Of Cats’, verwijzend naar Tibeert uit ‘Reinaert De Vos’, heet Tybalt.
80 Muziek. Stan Getz was de belangrijkste vertegenwoordiger van de bossanova.
81 Sport. We zochten de wereldkampioen van één jaar later (1985), de Duitser Klaus
Peter Thaler.
82 Varia. Jullie zagen enkele quotes in het Cockney.
83 Wetenschap en Techniek. Een kegelvormige fles met cilindrische hals is een
erlenmeyer.
84 Canada. De generale repetitie voor D-Day werd gehouden ter hoogte van Dieppe.
REEKS 8
In de achtste en laatste reeks – een raketreeks met korte vragen – krijgen jullie een apart
fotoblad. Een vijftal vragen hebben namelijk een kunstlink. De titels van de werken op
het fotoblad leiden met andere woorden naar het juiste antwoord op vijf van de laatste
twaalf vragen.
85 AARDRIJKSKUNDE – (met foto) We beginnen met een ‘gewone’ vraag. Van welk
land is deze vlag, officieel in gebruik genomen op 12 februari 1992? De vlag heeft drie
gelijke, verticale banden in de kleuren rood (hijskant), blauw en rood. Gecentreerd op de
rode band aan de hijskant staat het nationale embleem (soyombo), een zuilvormig figuur
met abstracte en geometrische symbolen die staan voor vuur, zon, maan, aarde, water en
het yin-yangsymbool. De kleuren zijn het boeddhistische rood en het blauw van de
heldere blauwe lucht, die een bijzondere plaats in de inheemse cultuur inneemt. Het
socialistisch kruis dat vanaf 1949 de vlag sierde, werd in 1992 vakkundig verwijderd. Het
embleem werd in de 17de eeuw ontwikkeld door een zekere Zanabazaar.
86 ACTUALITEIT – Een actuavraagje over de afgelopen week. Welk Afrikaans land
wordt wellicht nog voor april het honderdste land dat de doodstraf afschaft? Het nieuws
werd deze week aangekondigd op het Derde Mondiale Congres tegen de Doodstraf, dat
onlangs in Parijs plaatsvond.
87 BEELDENDE KUNST – (met foto) Eerste kunstlink. Welke Franse kathedraal
herkennen jullie op het werk van Jean-Baptiste Camille Corot en Chaim Soutine?
88 FAUNA EN FLORA – (met foto) Tweede kunstlink. De ‘Carduelis Carduelis’, een
zangvogeltje uit de familie van de Fringillidae, werd vereeuwigd op dit beroemde doek
van Carel Fabritius en in een prachtig fluitconcert van Antonio Vivaldi, dat we jullie
natuurlijk niet willen onthouden. Welk vogeltje zoeken we? Twee benamingen worden
goedgekeurd.
89 FILM – (met foto) Jullie zien vier stills uit vier verschillende topfilms, respectievelijk
uit 1998, 1999, 1999 en 2000. Wat is de precieze link tussen deze foto’s? We zoeken geen
acteur, actrice of regisseur. Wie mijn forumnaam kent heeft meteen een extra tip.
90 GESCHIEDENIS – (met foto) Derde kunstlink. En een voor de hand liggende vraag:
wie zijn deze historische figuren op de werken van Philippe de Champaigne en Jean
Clouet? De eerste (rechtse foto) behoeft geen verdere uitleg, twijfel dus niet. Bij de
tweede (linkse foto) vertellen we er graag bij dat hij koning van Frankrijk was van 1515 tot
1547. Bij deze moet ook het juiste volgnummer vermeld worden. Volgorde van
antwoorden is van geen belang.
91 LITERATUUR – (met foto) Door welke naam moet XXX hier vervangen worden?
Jullie mogen natuurlijk ook de titel van het boek geven.
92 MUZIEK – (met foto) Op de vorige Berustingsquiz wisten enkel de Simple Minds de
songtekst van ‘Fais Moi Une Place’ (Julien Clerc) te herkennen – het leverde hen een
halve solo op. We wagen een nieuwe poging, met fragmenten uit de lyrics van een toch
wel heel bekend chanson. Welk chanson?
93 SPORT – In welke sport horen de volgende verwante begrippen thuis? Clipping;
Holding; Slashing; Tripping; Roughing; Boarding; Hooking.
94 VARIA – (met foto) Vierde kunstlink. Welke Assyrische krijgsheer, door zijn koning
Nebuchadnezar naar Israël gestuurd om er de stad Betulia in te nemen, wordt op de
schilderijen door Judith letterlijk een kopje kleiner gemaakt? We delen deze vraag in bij de
variarubriek omdat het zowel een geschiedenis-, een wetenschaps- (want behorende tot de
godsdienstige sferen..) als een kunstvraag is. Talloze kunstenaars en ook componisten
zoals Vivaldi en Mozart werden immers geïnspireerd door dit dramatische verhaal.
95 WETENSCHAP EN TECHNIEK – (met foto) Vijfde en laatste kunstlink. Griekse
mythologie. Welke nimf wordt op de kunstwerken van Bernini en Tiepolo
achternagezeten door Apollo en wordt uiteindelijk getransformeerd in een laurierboom?
96 CANADA – (met fragment) Afsluiten doen we met een muziekvraag. Wie zijn de
uitvoerders van dit ‘Safety Dance’?
ANTWOORDEN REEKS 8
85 Aardrijkskunde. Jullie zagen de vlag van Mongolië. Wie goed heeft opgelet tijdens de
quiz heeft trouwens ongetwijfeld opgemerkt dat elk aardrijkskundig antwoord begon met
de letter ‘M’.
86 Actualiteit. Het 100ste land zonder doodstraf wordt Marokko.
87 Beeldende Kunst. Corot en Soutine schilderden de kathedraal van Chartres.
88 Fauna en Flora. Jullie hoorden en zagen de distelvink of putter.
89 Film. De stills kwamen respectievelijk uit de films ‘American History X’ (1998),
‘American Beauty’ (1999), ‘American Pie’ (1999) en ‘American Psycho’ (2000). Het
verband is dus American.
90 Geschiedenis. A (op het werk van de Champaigne) is natuurlijk Richelieu. B (op het
werk van Clouet), iets moeilijker: Frans I.
91 Literatuur. Wie het boek heeft gelezen, weet natuurlijk dat XXX vervangen moet
worden door Dorian. Jullie lazen de eerste bladzijde uit ‘The Picture Of Dorian Gray’ van
Oscar Wilde.
92 Muziek. (antwoord afspelen)
93 Sport. De zeven geprojecteerde begrippen waren zeven overtredingen waarvoor men
in het ijshockey twee minuten naar de strafbank verwezen wordt.
94 Varia. Judith onthoofdt Holofernes.
95 Wetenschap en Techniek. We zochten de nimf Daphne.
96 Canada. ‘Safety Dance’ tenslotte is een nummer van de Men Without Hats.