Erectiestoornissen Deze folder is voor mannen die problemen hebben met het krijgen van een erectie. Hierin vindt u alle informatie over erecties, erectiestoornissen, mogelijke oorzaken, onderzoeken en behandelingen. Wat is een erectiestoornis? Bij een erectiestoornis heeft een man moeite met het krijgen of houden van een erectie. Sommige mannen hebben er steeds opnieuw last van, anderen alleen in bepaalde situaties. Een erectiestoornis wordt door veel mannen als vervelend ervaren; niet alleen voor zichzelf. Zij hebben vaak het gevoel hun partner tekort te doen. Veel mannen merken dat deze problemen effect hebben op hun zelfvertrouwen en op de relatie met hun partner. Vaak hebben zij het idee dat ze een van de weinige mannen zijn met dit probleem. Dit is niet zo: meer dan 60% heeft regelmatig tot altijd problemen om een erectie te krijgen of te houden. Er bestaan grote verschillen in erectieproblemen. Erectiestoornissen hoeven niet altijd een probleem te zijn. Sommige mannen en hun partners accepteren het zoals het is. Erectiestoornissen komen in verschillende vormen voor. Bij de een lukt het helemaal niet om een erectie te krijgen. Bij de ander wordt de penis wel halfstijf, maar niet stijf genoeg om gemeenschap te hebben. Er kan ook verschil zijn tussen erectiestoornissen die zich op latere leeftijd voordoen en die er altijd al waren. Soms is het krijgen van een erectie afhankelijk van de situatie. In de ene situatie lukt het wel en in de andere niet. Hoe ontstaat een erectie? Lichamelijk gezien ontstaat een erectie bij seksuele opwinding. Er stroomt dan meer bloed via de slagaders (de aanvoerende vaten) naar de penis. Tegelijk wordt door de afvoerende aders tijdelijk geen bloed afgevoerd. Er stroomt dus meer bloed naar de penis toe dan er vandaan komt. Hierdoor wordt de penis stijf. 2 Hoe ontstaan erectiestoornissen? Erectiestoornissen kunnen op verschillende manieren ontstaan. Er kunnen lichamelijke en psychische oorzaken zijn of allebei. Soms is de oorzaak onbekend. Lichamelijke oorzaken Vaatziekten • Slagaderverkalking De wanden van de slagaders zorgen voor de bloedtoevoer naar de penis. Deze wanden kunnen verdikken en verharden. Hierdoor is de noodzakelijke snelle verandering van de bloedtoevoer voor het krijgen van een erectie niet goed meer mogelijk. • Afwijkingen van de aders Bij sommige mannen wordt de afvoer van bloed via de aders onvoldoende afgesloten. Hierdoor ontstaat lekkage, waardoor een normale erectie niet lang genoeg in stand kan worden gehouden. Door operaties Bij sommige operaties zoals rugoperaties, buikoperaties en prostaatoperaties kunnen zenuwen beschadigd zijn. Dit gebeurt wel eens terwijl de chirurg probeert zoveel mogelijk ‘zenuwsparend’ te opereren. Andere ziekten Ook andere ziekten en de medicijnen die daarbij horen kunnen erectiestoornissen veroorzaken. Denk hierbij aan: • diabetes mellitus (suikerziekte); • ziekte van de hersenen of zenuwbanen; • hoge bloeddruk; • ziekten van de nieren of geslachtsorganen; • medicijnen tegen depressies; • maagzweren. 3 Hormonale oorzaak Bij een klein deel van de mannen zijn het hormonen die erectieproblemen veroorzaken. Zij hebben een tekort aan het mannelijk hormoon testosteron. Dit hormoon beïnvloedt de zin in seks (libido). Er zijn verschillende oorzaken waardoor het testosterongehalte kan dalen. Tot slot Een slechte levensstijl met roken, overmatige alcoholgebruik, te weinig lichaamsbeweging en overgewicht kan een negatieve invloed hebben op de erectie. Ook een toegenomen spanning in de bekkenbodemspieren kan de erectie en de zaadlozing negatief beïnvloeden. Psychische oorzaken Maakt u zich wel eens zorgen over de lichamelijke veranderingen bij het ouder worden? Of u vindt u het moeilijk om dit te accepteren? Dan kan dat een negatieve invloed hebben op een erectie. De volgende dingen hebben ook invloed op een erectie: • Als u bang bent niet te kunnen presteren of bang bent dat het niet lukt. • Onzekerheid (bijvoorbeeld over uw lichaam) of ontevredenheid (bijvoorbeeld over uw relatie of partner). • Stress in het dagelijks leven bijvoorbeeld door zorgen over werk, geldzaken of kinderen. • Soms spelen in een man-vrouw relatie ook de lichamelijke veranderingen van de vrouw een rol. Door de overgang wordt de vagina minder snel vochtig en raakt de huid van de schaamlippen en vagina sneller geïrriteerd. Seksuele gemeenschap kan dan pijnlijk zijn. • Een scheiding, het overlijden van een partner of bij een nieuwe partner. 4 • Naarmate mannen ouder worden verandert het hebben van erecties. Het duurt langer voordat de penis stijf wordt, hij wordt niet meer zo hard als vroeger en blijft ook minder lang stijf. Ook kan de behoefte aan seks minder worden. Het gevoel van opwinding en het orgasme worden ook minder intens. Uw partner Een erectiestoornis is niet alleen voor uzelf vervelend maar misschien ook voor uw partner. Het beïnvloedt immers het vrijen en soms zelfs de hele relatie. Iedere partner reageert weer anders. Het is belangrijk om de zorgen over uw erectieproblemen te bespreken met uw partner. Hoe moeilijk dat misschien ook is. Het is bekend dat de behandeling van erectieproblemen het meeste succes heeft als de partner er vanaf het begin bij betrokken is. En positief staat tegenover de behandeling. Praat er over met elkaar in een niet seksuele situatie, maar op een rustig moment. Een moment waarop u niet seksueel actief bent. Behandeling Als uw erectieproblemen door emotie komt, verwijst de uroloog u naar een seksuoloog. Een seksuoloog kan u en uw partner helpen een oplossing te vinden voor uw probleem. Als uw erectieproblemen lichamelijk zijn, kunt u overleggen met uw uroloog over de volgende behandelingen. Medicijnen Meestal behandelt de uroloog u eerst met een medicijn. Dit zorgt voor een verbeterde bloedtoevoer naar de penis, waardoor de kwaliteit van de erectie kan verbeteren. De middelen die verkrijgbaar zijn heten: Viagra, Levitra en Cialis. Deze medicijnen worden vaak niet vergoedt door de zorgverzekeraar. Deze pillen werken alleen als er zin is om te vrijen en bij seksuele stimulatie. U slikt een tablet die na ongeveer een half uur gaan werken. Het is aan te raden minstens 6 keer een tablet uit te proberen. Vaak werken de pillen de eerste keren nog niet goed, omdat men stress ervaart of zich er voor schaamt. 5 Bijwerkingen Er zijn meestal weinig bijwerkingen en deze gaan snel voorbij. De meest voorkomende zijn: • hoofdpijn; • maagklachten; • misselijkheid; • blozen; • een verstopte neus; • lage rugpijn (lees ook de bijsluiter). Gebruikt u geneesmiddelen die nitraten bevatten (vaak voorgeschreven bij hartklachten), dan mag u de erectiepil niet innemen. Erectiepillen zijn alleen op recept te verkrijgen. Ze worden ook via internet aangeboden. Alleen deze tabletten bevatten vaak geen werkzame stof. Zelfinjectie Bij zelfinjectie wordt er een medicijn in het zwellichaam van de penis gespoten. De erectie ontstaat vrij snel na de injectie (10-20 minuten). Het zelf injecteren wordt u aangeleerd door één van onze gespecialiseerde verpleegkundigen. Tijdens dit gesprek wordt ook bepaald welke dosis van dit medicijn u nodig heeft. U mag de dosis nooit wijzigen zonder overleg met de gespecialiseerde verpleegkundige. Houdt u er rekening mee dat het even duurt voordat u zelf goed kunt injecteren en het goed kunt toepassen in de seksuele relatie. Bijwerkingen Soms zijn er bijwerkingen zoals: • een bloeduitstorting (door verkeerd injecteren); • pijn op de plek van het inspuiten; • pijn als de penis stijf is. Als een erectie langer dan 4 uur duurt moet u contact opnemen met uw behandelend uroloog. Uitgebreide informatie over de zelfinjectie vindt u in de folder ‘Zelfinjectie bij erectiestoornissen’. 6 Vacuümpomp Bij deze methode wordt een plastic buis om de penis geschoven. De buis wordt vacuüm gezogen met een pompje, waardoor bloed naar de penis stroomt en een erectie ontstaat. De drukring die om de buis zit wordt om de basis van de penis geschoven, zodat het stijf blijft (het advies is om het schaamhaar te scheren). De drukring zorgt ervoor dat de erectie na verwijderen van de cilinder nog ongeveer een half uur aanhoudt. De vacuümpomp is vrij te verkrijgen in sexshops of via de medische industrie. De vacuümpomp wordt niet vergoed. Verlengcondoom Dit is een condoom met een verhard stukje voorin. Wanneer u dit over een halfslappe penis doet, is gemeenschap mogelijk. Er zijn verschillende types die u in een sexshop koopt of via een website. Dit condoom wordt niet vergoed. Penis- of erectieprothese Werken de bovenstaande methoden niet dan is het nog mogelijk om operatief een erectieprothese in te laten brengen. In de zwellichamen van de penis wordt een staafje ingebracht dat een kunstmatige erectie geeft. Deze operatie wordt niet verricht in CWZ, maar uw uroloog kan meer vertellen over de mogelijkheden en u eventueel verwijzen naar een ander ziekenhuis. Deze ingreep wordt gedeeltelijk vergoed door de zorgverzekeraar (bekijk uw polis). U betaalt een eigen bijdrage afhankelijk van het type prothese. Internet sites www.erectiestoornis.nl www.erectieproblemen.nl www.erectieplein.nl www.seksualiteit.nl www.nvvs.info 7 Adres en telefoonnummer Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek urologie (B28) Telefoon (024) 365 82 55 (op werkdagen 8.30 - 16.30 uur) 8 G537/ 05-16 Website: www.urologie.cwz.nl