Veel voorkomende ziektebeelden

Veel voorkomende ziektebeelden
•
•
•
•
•
Beroerte
Het hartinfarct
Epilepsie
Suikerziekte
Informatief
– ADHD
– PDD-NOS
Waar op te letten
• Al deze aandoeningen zijn erg ingrijpend voor
het slachtoffer, belangrijk is dan ook:
– Zorg dat je eigen emoties in bedwang blijven
– Slachtoffer heeft vaak angst, pijn en is emotioneel
– Ook omdat er bezorgdheid is voor de toekomst
– Ontkenning van het slachtoffer
• Gaat wel over
• Valt wel mee
• Naar de dokter….dat hoeft toch niet
beroerte
• Beroerte is de verzamelnaam van
aandoeningen in de hersenen.
• In bijna alle situaties krijgt een deel van de
hersenen geen zuurstof meer en sterft een
aantal hersencellen af.
Beroerte en leeftijd
• Vroeger dacht men aan een aandoening bij
oudere mensen.
• Heden ten dage is een beroerte onder het
30ste levensjaar geen uitzondering meer.
Voorbeelden en namen
– Hersenbloeding (=CVA)
– TIA
– aneurysma
– Hersentrombose (propje)
– Hersenembolie (lucht of vetbolletje)
hersenbloeding
• Een hersenbloeding is een bloeding in de
hersenen. De oorzaak is het openbarsten van
een (meestal) verhard bloedvat.
TIA
• De bloeddoorstroming van een deel van de
hersenen wordt even onderbroken.
• Oorzaak:
– door een niet nader gespecificeerde oorzaak
(meestal een stolseltje) maar de verschijnselen die
dit teweegbrengt zijn binnen 24 uur geheel
verdwenen.
aneurysma
• Een aneurysma is een verwijding in een deel van
het vaatstelsel.
• Echter, een aneurysma in de hersenen komt ook
vaak voor. Na het scheuren van een dergelijk
aneurysma treden vaak duidelijke klachten op,
zoals:
– Uitvalsverschijnselen
– heftige hoofdpijn.
• Tegenwoordig wordt een degeneratief proces in
de wand van het bloedvat als oorzaak gezien.
Aneurysma.
Onderzoek van een slagader
in de hersenen met contrastvloeistof.
Via een katheter wordt de vloeistof
Ingespoten = zwarte kleur.
Het aneurysma is zichtbaar als een
Uitstulping aan de slagader
hersentrombose
• Een trombose is een afsluiting van een
bloedvat in de hersenen.
• door een vernauwing van een bloedvat.
• een bloedklontertje of propje dat op die plaats
de circulatie verstopt of een combinatie van
beide.
hersenembolie
• Een embolie is een afsluiting van een bloedvat
door een klontertje of propje dat van ergens
anders in het lichaam afkomstig is.
– Zo kan bijv. een bloedpropje in het hart gevormd
worden bij een boezemfibrillatie.
– De afsluiting kan ook optreden door een
vetdruppel afkomstig uit het merg bij een
beenbreuk die in de bloedbaan terecht komt.
– Ook bij duikongevallen, fout toedienen van een
infuus kan een luchtbel in de bloedbaan
terechtkomen en een embolie veroorzaken.
Verschijnselen beroerte
• De verschijnselen van een beroerte treden
plots op.
• Afhankelijk van de plaats en de grootte van
het deel van de hersenen dat getroffen wordt.
• De hierna genoemde verschijnselen hoeven
dus niet allemaal voor te komen:
Verschijnselen beroerte
– Afwezigheid
– Slaperigheid
– Verlammingen aan één kant van het gezicht of lichaam
• Scheve mond, vaak in combinatie met moeilijk spreken en moeilijk
slikken
– Opwinding, onrust
– Duizeligheid, dronken gevoel
– Rare manier van lopen
– Hoofdpijn en braakneigingen
– Slechter zien of horen
– Gevoelsstoornissen
– Spierzwakte
– Bewusteloosheid
– Verminderd bewustzijn
– verwardheid
Hoe stel je een beroerte vast
• Door de FAST test
• Een test die snel en makkelijk uitgevoerd kan
worden
• Tip: eerst goed kijken dan laten doen
• 1 van de 3 testen positief is voldoende om 112
te alarmeren
FAST, letter Face
• Kijk of de mond en oogleden
van het S.O. scheef staat en
of er een mondhoek of ooglid
naar beneden hangt. Bij twijfel
vraag aan het S.O. om te lachen
of zijn tanden te zien.
FAST, letter Arms
• Kijk of een arm of been verlamd is.
vraag aan het S.O. om de ogen dicht
te houden en beide armen voor
zich uit te strekken met de
handpalmen naar boven.
Observeer goed:
blijft een arm hangen of beweegt
deze slechts even en zakt hij dan
weer naar beneden.
FAST, letter Speech
• Ga na of het slachtoffer moeite heeft met
spreken. Laat hem een zin herhalen of stel een
eenvoudige vraag.
FAST, letter Time
• Probeer te weten te komen
hoe lang deze klachten al duren.
• De snelheid waarmee een S.O.
door specialisten behandeld wordt,
is essentieel om blijvende
hersenschade te voorkomen of beperken.
Als medische behandeling binnen de 3 uur start is de
kans op herstel aanmerkelijk groter.
Eerste hulp beroerte
• Als je een beroerte vermoedt, voer de FAST test uit.
• Laat het S.O rusten en geen inspanningen doen.
• Comfortabele houding, ondersteun de verlamde
zijde van het lichaam.
• Leg het slachtoffer zo nodig op de grond.
• Bij bewusteloosheid stabiele zijligging.
• Blijf rustig tegen het S.O. praten.
• Alarmeer 112.
hartinfarct
• is het afsterven van een deel van de hartspier
• door onderbreking van de bloedtoevoer ervan
door de kransslagaderen.
• Een hartinfarct kan leiden tot:
– Hartfalen
– Sterfte
– levensbedreigende ritmestoornissen
hartinfarct
• Een hartaanval ontstaat vrijwel altijd doordat zich
op de plaats van een sclerose-plakje in een
kransslagader een:
– Bloedstolsel.
– bloedpropje vormt waardoor de toevoer van bloed,
die voordien al geringer was, nu opeens helemaal
wordt afgesneden.
• Bij een hartinfarct is als gevolg van een zuurstof
tekort een stuk hartspierweefsel afgestorven.
verschijnselen
• pijn op de borst, acuut en heftig
• (dood)angst
• drukkend en samensnoerend
gevoel borstkast
• misselijkheid en braken
• benauwdheid en vermoeidheid
Eerste hulp
• 112
• Leg het slachtoffer neer, indien mogelijk
halfzittend
• Stel het slachtoffer gerust
• Knellende kleding hals/borstkast
• Controleer vitale functies
• Reanimatie
epilepsie
• Epilepsie is een hersenaandoening
die zich uit in de vorm van aanvallen.
• Er is sprake van een tijdelijke verstoring van
het elektrisch evenwicht in de hersenen.
• Iedereen kan op elke leeftijd epilepsie krijgen.
oorzaak
•
•
•
•
Bij 50% is de oorzaak onbekend
Aanleg en erfelijkheid kan een belangrijke factor zijn
Geboorte: Infectie of ziekte tijdens de zwangerschap
Bevalling: Aangeboren hersenafwijking of
zuurstofgebrek
• Ziekten bijv. hersenvliesontsteking
• Hersenbeschadiging bij ongevallen
• Goed of kwaadaardige tumor
• Bij oudere mensen complicatie bij CVA
Gegeneraliseerde aanvallen
• Dit zijn aanvallen waarbij activiteit aanwezig is
in beide hersenhelften
absences
•
•
•
•
•
•
Betekend afwezigheid
Komt meestal voor op jeugdige leeftijd
Duurt enkele seconde tot een minuut
Direct weer helder bewustzijn
Rollen met de ogen of kleine schokjes
Geeft wel concentratieproblemen
Myoclonische aanval
• Schokken in armen of benen
• Soms het hele lichaam
• Duurt zo kort dat het bewustzijn niet gestoord
is
• Soms zijn de schokken zo hevig dat men kan
vallen
• Kan uitingsvorm zijn van ernstig onderliggend
ziektebeeld
Tonisch-clonische aanval
(grote aanval 1ste fase)
• Eerste fase duurt ongeveer 30 seconden
• Massale ontlading van de hersencellen
waarbij het hele lichaam verstijft
• Schreeuw, kaakbeet, incontinentie
• Geen bewustzijn
• Verstoorde ademhaling, cyanose
• Schuim/bloed in de mond
Tonisch-clonische aanval
(grote aanval 2de fase)
• Tweede fase duurt halve tot anderhalve minuut
• Schokken en verslappingen wisselen elkaar af
• Ademhaling komt in deze fase weer op gang
Tonisch-clonische aanval
(grote aanval 3de fase)
•
•
•
•
Derde fase waarbij het lichaam verslapt
Bleke huid en diepe rochelende ademhaling
Soms urine verlies en braken
Afwezigheidsgevoel, kan minuten tot een
kwartier duren
• Afwijkend, vreemd soms agressief gedrag
• Na de aanval kans op hoofdpijn soms diepe slaap
(wel wekbaar)
• Soms snel herstel, soms de hele dag nog beroerd
Eerste hulp
• Eigen veiligheid
• Slachtoffer beschermen tegen letsel
– Ruimte maken
– Hoofd beschermen door er iets onder te leggen
•
•
•
•
Bij bewusteloosheid stabiele zijligging
Controle vitale functie
alarmeren
Bij Status epilepticus altijd 112 bellen
– Status = meerdere aanvallen achter elkaar langer dan
30 minuten
Diabetes of suikerziekte
• Is een ziekte waarbij de omzetting van suikers
in het lichaam verstoord is.
• Bij diabetes patiënten loopt er iets fout tussen
de wisselwerking van insuline en glucagon,
beide door de alvleesklier aangemaakt.
• In Nederland naar schatting 800.000 mensen
die aan de ziekte lijden waarvan 300.000 het
niet weten (ouderdomsdiabeet).
soorten
• Bij een tekort aan bloedsuiker spreken we van
hypoglycemie.
• Bij een teveel aan bloedsuiker spreken we van
hyperglykemie.
• De bloedsuikerspiegel kan snel wisselen. De
meeste diabetes patiënten hebben
tegenwoordig een eigen bloedsuikermeter.
Eerste hulp
• Voor een eerste hulp verlener is vooral
hypoglycemie belangrijk.
• Bij een “hypo” moet je snel optreden.
– Toedienen van suikers
• Een “hyper” verloopt veel trager.
• Uiteindelijk kunnen beide soorten slachtoffers
bewusteloos raken.
• 112
ADHD
aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis
• Kenmerkend zijn:
– impulsief gedrag
– concentratieproblemen
– rusteloosheid
– leermoeilijkheden.
• De symptomen beginnen in de kindertijd en werken
veelal belemmerend bij het dagelijks
maatschappelijk functioneren.
ADHD
• Recent onderzoek toont aan dat van de
Nederlandse bevolking:
– 7 tot 8% van de kinderen ADHD en
– 2 tot 5% van de volwassenen heeft.
ADHD kenmerken
• Beweeglijkheid en impulsivieteit
• onrustig
• minder voorspelbaar in hun motoriek en in hun
denken
• Ze zijn gevoelig voor prikkels van buitenaf, maar
zoeken de prikkels zelf op wanneer die ontbreken
• onvoldoende aandacht schenken aan zijn of haar
omgeving (concentratiegebrek)
• snel afgeleid.
ADHD bij volwassenen
• Onoplettendheid.
• gebrek aan organiserend vermogen en
vermindering van gedrag m.b.t. uitvoerende
taken.[
• Betere omgang met zijn beperkingen.
• zijn gebaat bij een vaste structuur in hun werk
waarin men optimaal kan functioneren.
• kiest soms onbewust een omgeving waar men
minder last ervaart.
PDD-NOS
• ondervinden problemen op het gebied van de
sociale vaardigheden.
• Als een stoornis in het autistisch spectrum het
geval is, krijgen mensen met PDD-NOS informatie
anders binnen en hebben vaak meer tijd nodig
om die informatie te verwerken.
• Het herkennen van emoties aan de
gezichtsuitdrukking is een belangrijk hulpmiddel
bij de interactie tussen mensen, dat nauw
samenhangt met het kunnen spiegelen van
houdingen, lichaamstaal en gebaren.
PDD-NOS
• het imiteren van de lichaamstaal van de
gesprekspartner: een doorgaans onbewuste
handeling, bedoeld om de ander zich op zijn
of haar gemak te stellen, ter bevordering van
een geslaagde communicatie.
• Om in een gesprek te kunnen spiegelen, is een
vloeiende motoriek nodig en een goed
ontwikkeld evenwichtssysteem.
PDD-NOS
• Bij ontbreken van immiteren en snapt hij de lichaamstaal
van de ander niet.
• De "spreker" van de andere lichaamstaal wordt ook veel
minder "verstaan".
• Daardoor kunnen gemakkelijk problemen in de omgang
ontstaan.
• Het gevolg is dat er soms onbegrip en afstand ontstaat .
• Jongeren hebben dan bijvoorbeeld weinig contact met
leeftijdsgenoten
• Meer contact met volwassenen.
verschijnselen
•
•
•
•
•
Dikwijls sterk op zichzelf gericht.
Obsessie in specifieke interessegebieden.
Hyperactiviteit.
Slechte concentratie.
Orde aanbrengen lukt in het dagelijks leven
niet altijd even goed.
• Stress.
• Onveiligheid.
oorzaken
• Men vermoedt dat het een stoornis in de
ontwikkeling van de hersenen is.
• De stoornis kan zowel bij personen met een
laag, als bij mensen met een hoog gemeten IQ
voorkomen.
aanpak
• Oefeningen met betrekking tot evenwicht.
• Oefeningen met betrekking tot de motoriek.
• MRT (motorisch remedial teaching) zowel
motorisch als sociaal.
• auditieve verwerking = wat we doen met wat
we horen.
• Aanleren sociale handelingen.
Tot slot
• De mate waarin men zich sociale vaardigheden
kan eigen maken, bepaalt voor een deel hoe
iemand met PDD-NOS zich zal ontplooien.
• Belangrijk verschil is dat de
concentratieproblemen en het hyperactieve
gedrag bij PDD-NOS een andere onderliggende
oorzaak hebben dan bij ADHD of ADD. Bij
onderzoek kan aan de hand van testen en
onderzoeken de juiste diagnose worden gesteld.