ING BudgetBarometer december 2013

ING BudgetBarometer
December 2013
Accijnsverhoging
zet aan tot hamsteren
ING BudgetBarometer
naar 86 punten
De ING BudgetBarometer is in het vierde
kwartaal van 2013 uitgekomen op 86 punten.
Daarmee ligt de stemming over de eigen
portemonnee ruim boven die van vorig jaar. Voor
het eerst sinds 2009 laat de koopkracht weer een
plus zien. December blijkt lang niet voor iedereen
de ‘geefmaand’. Een op de acht huishoudens
(12%) doneert in december zelfs minder dan
normaal. De aangekondigde accijnsverhoging
beweegt een vijfde (19%) van de huishoudens tot
hamsterpraktijken. Vooral inwoners van de
grensprovincies kopen in 2014 extra vaak drank in
het buitenland.
Budgetbarometer naar 86 punten
De stemming onder Nederlandse huishoudens over hun
eigen portemonnee is eind 2013 een stuk beter dan een
jaar geleden. De stand van de ING BudgetBarometer is
in het vierde kwartaal uitgekomen op 86 punten, tegen
75 punten vorig jaar). Een stand onder de 100 punten
betekent wel dat er onder Nederlandse huishoudens
nog altijd meer pessimisten dan optimisten zijn.
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013
Stand ING BudgetBarometer
95
90
85
80
75
70
Prijsstijgingen minder hoog
Ruim een derde (34%) van de Nederlandse
huishoudens geeft aan geld over te houden terwijl een
kwart (23%) zegt geld tekort te komen. Bijna één op de
vijf (18%) vindt het nu lastiger om rond te komen dan
drie maanden terug. Van de groep huishoudens die
moeilijker kunnen rondkomen, noemde vorig jaar ruim
vier op de tien (43%) huishoudens de stijgende prijzen
nog als belangrijkste reden. Nu wijst nog maar 29% de
inflatie als belangrijkste oorzaak aan. De gemiddelde
prijsstijging is de recent fors afgenomen en ligt nu in de
buurt van de gemiddelde loonstijging.
Bescheiden koopkrachtplus in 2014
Nederlandse huishoudens zijn positiever over hun
portemonnee in 2014. Een kleine meerderheid (52%)
verwacht er volgend jaar financieel niet op achteruit te
gaan. Vier op de tien (40%) denkt volgend jaar minder
goed af te zijn als nu. De koopkracht staat al vier jaar
lang flink onder druk. Zo daalde de gemiddelde
koopkracht van alle huishoudens in 2013 met 1%.
Volgend jaar valt er naar verwachting voor het eerst
sinds 2009 weer een koopkrachtplus te noteren. De
bezuinigingen voor 2014 zijn minder omvangrijk dan de
afgelopen jaren en zullen huishoudens minder hard in
hun portemonnee raken.
Kerstuitgaven 120 euro per huishouden
Alle feestdagen samen maken van december een dure
maand voor veel huishoudens. Bijna de helft van de
huishoudens (46%) verwacht dat zij van alle feestdagen
het meeste uitgeven aan de kerst. De Kerstman wint het
daarmee van Sinterklaas. Iets meer dan een kwart (26%)
verwacht dat de Sint het duurst uitpakt en 7% denkt het
meest te besteden aan oudjaar. Bij gezinnen met
meerdere kinderen is het naar verwachting toch de
verjaardag van de goedheiligman die de Kerstman
aftroeft. Kerstvierders geven gemiddeld zo’n 120 euro
per huishouden uit. Bijna één op de vijf (18%) verwacht
tussen de 1 en 50 euro uit te geven. Een kwart (25%)
rekent op een budget tussen de 51 en 100 euro, 30%
denkt tussen de 101 en 200 euro te besteden en 12%
houdt rekening met een bedrag tussen de 201 en 400
euro.
Verwachte uitgaven met kerst
(% v/d ondervraagden, excl. geen idee)
Meer dan vorig jaar (8,8%)
Evenveel als vorig jaar (68,6%)
Minder dan vorig jaar (22,6%)
Krappe kerst
Een eenvoudiger menu of minder (dure) cadeaus onder
de boom: ook op de kerstviering wordt bezuinigd. Het
vertrouwen onder consumenten is weliswaar verbeterd,
maar is ook deze feestdagen nog altijd laag en velen
willen (of moeten) het zuiniger aan doen. Eén op de vijf
huishoudens (20%) is van plan dit jaar minder uit te
geven aan kerst dan vorig jaar. Van de groep die geld
tekort komt en de kerst wel viert, is meer dan de helft
(51%) van plan dit jaar op de kerstuitgaven te
bezuinigen. Iets meer dan zes op de tien (61%) denkt
evenveel uit te geven als vorig jaar. Een groep van 8%
is van plan om dit jaar in financieel opzicht groter uit te
pakken dan vorig jaar.
December niet in alle opzichten geefmaand
Dankzij Sinterklaas en Kerstmis is december een echte
geefmaand. Toch kan niet iedereen evenveel
geschenken verwachten. Goede doelen moeten
rekening houden met minder vrijgevigheid onder een
deel van de bevolking. Ruim één op de acht (12%)
huishoudens zegt namelijk dat zij in december minder
aan goede doelen geven dan in de andere maanden van
het jaar. Deze groep is ruim twee keer zo groot als de
groep die zegt meer te geven in december (5%).
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013
2
De helft (50%) van de huishoudens zegt in december
evenveel te geven als in de andere maanden van het
jaar en een kwart (25%) zegt helemaal niet te geven aan
goede doelen. Onder jongeren is het aandeel nietgevers hoger dan gemiddeld. Van de huishoudens
tussen 18 en 25 jaar geeft zelfs meer dan helft (54%) niet
aan goede doelen.
Aan goede doelen geeft ik in december in
vergelijking met andere maanden…
Meer (5%)
Evenveel (50%)
Minder (12%)
Ik geef niet aan goede doelen (25%)
Geen idee (8%)
Vrijgevigheid beïnvloed door financiën
Geven doen we vanuit ons hart, maar ook vanuit onze
portemonnee. Ruim de helft van alle huishoudens (54%)
zegt dat zij minder geven aan goede doelen als hun
financiële situatie verslechtert. De groep huishoudens
die in december minder geeft dan in de andere
maanden noemt daarvoor hun financiën als voornaamste
reden. Ruim twee derde (69%) geeft naar eigen zeggen
minder weg, omdat zij zelf minder geld overhouden in
december. Hoewel sommige werknemers in december
een dertiende maand of eindejaarsbonus krijgen,
kunnen de uitgaven aan de feestdagen er toch voor
zorgen dat huishoudens relatief krap bij kas zitten. Bijna
een kwart (24%) van de huishoudens die minder geven,
zegt de rest van het jaar al voldoende te hebben
gegeven. Voor 11% is de overvloed aan goede doelen
in december reden om minder vrijgevig te zijn.
Mogelijk is een deel van de huishoudens dit jaar ook
terughoudender in december, omdat zij in november al
hebben gedoneerd aan de inzamelingsactie voor de
Filipijnen. Het land werd begin november getroffen
door een tyfoon.
Meer geven vanwege kerstgedachte
De kerstgedachte kan reden zijn om tegen het einde
van het jaar juist meer te geven aan goede doelen. Van
de huishoudens die meer geven in december, zegt iets
meer dan een derde (34%) dat zij dit doen vanwege de
kerstgedachte. Volgens een ongeveer even grote groep
(31%) is er in december meer gelegenheid om te geven.
Rond kerst komt er in veel huishoudens lekker (en veel)
eten op tafel en liggen er cadeaus onder de boom. Die
uitbundigheid kan een schuldgevoel opleveren. Bijna
één op de tien (9%) huishoudens die meer geven in
december, noemt hun schuldgevoel als motivatie voor
hun extra vrijgevigheid.
Accijnsverhoging: hamsteren!
De accijns op alle alcoholhoudende dranken gaat per 1
januari 2014 omhoog met 5,75%. Winkeliers berekenen
de accijnsverhoging vrijwel zeker door in hun prijzen en
dus worden bier, wijn en sterke drank duurder. Bijna
één op de vijf huishoudens (19%) is van plan om
vanwege de accijnsverhoging nog voor de jaarwisseling
extra drank in te slaan. Mannen (21%) hebben vaker
plannen om extra alcohol in te kopen dan vrouwen
(15%).
Vaker van plan om in 2014 drank over de grens te kopen
(% van de hh die drinken) lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfflllll
Limburg
Gelderland
Overijssel
Drenthe
Noord-Brabant
Zeeland
Flevoland
Groningen
Friesland
Noord-Holland
Zuid-Holland
Utrecht
0%
20%
40%
60%
Bron: TNS
Door de accijnsverhoging kan het vanaf 2014 (nog)
aantrekkelijker worden om alcohol over de grens te
halen In Duitsland is drank nu al zo’n 10% goedkoper
dan in Nederland en ook in België liggen de prijzen
lager. Bijna een kwart (23%) van de huishoudens waar
alcohol wordt gedronken is van plan om in 2014 vaker
drank te kopen in het buitenland. Huishoudens uit de
(grens)provincies Limburg, Brabant en Zeeland zijn dit
bovengemiddeld vaak van plan.
willen schenken dan zij aanvankelijk van plan waren.
Ruim één op de acht (13%) schenkt evenveel als zij al
van plan waren. De overgrote meerderheid (82%) van
de huishoudens schenkt helemaal niet. Veruit de meeste
huishoudens die schenken of dit van plan zijn, geven
geld aan hun kinderen (71%) en/of kleinkinderen (25%).
Rijke ouderen schenken vaker
Ouderen schenken bovengemiddeld vaak. Onder
huishoudens boven de 65 jaar zegt 31% dat zij gaan
schenken of dit van plan zijn. Dat is twee keer zo hoog
als gemiddeld (15%). Dat is niet zo verwonderlijk, want
ouderen hebben gemiddeld meer vermogen dan
jongeren. Zo blijkt uit de meest recente cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat het
vermogen van jongeren tussen de 25 en 45 jaar zo rond
de 6.000 euro ligt terwijl het vermogen van huishoudens
van 65 jaar en ouder rondom de 100.000 euro ligt.
Ouderen hebben langer kunnen sparen en ze bezitten
ook vaker een eigen huis dat (grotendeels) is afbetaald.
Bovendien heeft deze groep vaak een aanzienlijke
overwaarde op hun huis, omdat zij hebben kunnen
profiteren van jaren met forse prijsstijgingen op de
huizenmarkt. Natuurlijk is een vermogen in bakstenen
niet even gemakkelijk te schenken als een geldbedrag.
Maar ook als we de vermogens bekijken, afgezien van
de huizen, hebben ouderen gemiddeld meer om weg te
geven dan jongeren. Zo ligt het vermogen exclusief de
eigen woning, voor huishouden boven de 65 rond de
26.000 euro en voor jongeren (25-45) op 10.000 euro.
Totaalbedrag van plan om te schenken
(onder hh die gaat schenken) kkkkkkkkk
0-20.000
20.001-40.000
Vrijstelling schenkbelasting tijdelijk verruimd
Bij het geven aan naasten gaat het vaak om grotere
bedragen. Het kabinet heeft de vrijstelling van de
schenkbelasting zelfs tijdelijk verruimd. Tussen 1
oktober 2013 en eind 2014 kan iedereen aan iemand
anders een bedrag tot 100.000 euro belastingvrij
schenken. Voorwaarde is dat de begunstigde het geld
gebruikt voor de aankoop of verbetering van een eigen
huis of voor het aflossen van een restschuld. Voor dat
laatste doel is de verruiming overigens blijvend. De
verruiming moet een steuntje in de rug vormen voor de
woningmarkt.
Effect van het schenken
De tijdelijke verruiming lijkt (een beperkte) invloed op
het schenkgedrag van huishoudens te hebben. 2% van
de huishoudens zegt zich te laten beïnvloeden door de
maatregel bij de keuze om te schenken. De helft van
deze groep (1%) zegt nu juist wel te gaan schenken
tussen 1 oktober 2013 en eind 2014, terwijl zij dit eerst
niet van plan waren. De andere helft zegt nu meer te
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013
3
40.001-60.000
60001-80.000
80.001-100.000
>100.000
Weet nog niet
0
15
30
45
60
Bron: TNS
Schenken vooral tot 20.000 euro
Dat de invloed van de verruiming beperkt zal zijn, blijkt
uit het bedrag dat huishoudens willen schenken. De
overgrote meerderheid (63%) van de huishoudens die
schenken (of dit van plan zijn) schenkt niet meer dan
20.000 euro. Een groep van 30% weet het bedrag nog
niet en slechts een beperkte groep geeft aan meer dan
20.000 euro te schenken. Vóór de tijdelijke verruiming
mochten ouders al maximaal 51.407 euro belastingvrij
schenken aan hun kinderen. Slechts een klein deel van
de schenkers maakt dus daadwerkelijk gebruik van de
verhoging van het maximale bedrag.
Inflatie daalt snel
verder richting de 1%
De prijzen lagen in november 1,5% hoger dan een
jaar geleden. Daarmee is de inflatie flink gedaald
ten opzichte van drie maanden geleden. De
komende maanden neemt de gemiddelde
prijsstijging naar verwachting verder af. Het ING
Economisch Bureau gaat ervan uit dat de inflatie
dit jaar uitkomt op 2,5%. In 2014 ligt de inflatie
naar verwachting veel lager. Dat beperkt het
koopkrachtverlies.
Belastingverhogingen verdwijnen uit de inflatie
De inflatie kwam in november uit op 1,5%; dat betekent
dat het leven van een gemiddelde Nederlander 1,5%
duurder is dan een jaar geleden. De afgelopen drie
maanden is de inflatie flink gedaald (in augustus was de
inflatie nog 2,8%). De daling kwam voor een belangrijk
deel doordat de btw-verhoging van twaalf maanden
eerder niet meer zichtbaar is in het inflatiecijfer.
Daarnaast daalde de inflatie door de gunstige
prijsontwikkeling van voedingsmiddelen en
brandstoffen in het laatste kwartaal. Zelfs als de
voedings- en brandstofprijzen de komende maanden
niet verder dalen, zullen ze de inflatie verder drukken,
omdat die prijzen vorig jaar wel opliepen. Ook
verdwijnt het effect van de hogere assurantiebelasting
binnenkort uit de inflatie. Die vlieger gaat niet op voor
de accijnsverhogingen. De accijnzen gaan per 1 januari
wederom omhoog. Het effect op de inflatie blijft echter
beperkt, omdat ze vorig jaar ook omhoog gingen. Al
met al verwacht het ING Economisch Bureau dat de
inflatie de komende maanden nog wat verder daalt
richting de 1%.
Mee- en tegenvallers
Prijzen kunnen flink bewegen gedurende het jaar. Met
de kerstinkopen voor de deur springt een aantal
prijsbewegingen in het oog. Voor levensmiddelen zijn
consumenten ook dit kwartaal weer iets (-1,4%) minder
kwijt. Pasta werd bijvoorbeeld 1,5% goedkoper.
Opvallend groot was de daling van de aardappelprijs.
Piepers zijn nu 22,8% goedkoper dan drie maanden
geleden en zijn in anderhalf jaar niet meer zo goedkoop
geweest. De prijzen van verse groente pieken
traditioneel in de winter en zijn het afgelopen kwartaal
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013
4
weer aan hun jaarlijkse opmars begonnen (+2.4%).
Alcoholvrije dranken daalden in prijs. Voor koffie en
thee betaalden consumenten 2,1% minder dan drie
maanden geleden. Alcoholhoudende dranken stegen
het afgelopen kwartaal licht in prijs (+0,2%) en stijgen
door de accijnsverhoging per 1 januari extra in prijs. De
prijzen van pakketreizen vielen na de zomer flink
terug (24,2%). Brandstof daalde 4,4% in prijs het
afgelopen kwartaal.
Mee- en tegenvallersllllll
prijsverloop (aug 2013=100)
115
110
105
100
95
90
85
80
75
jan-12
Bron: CBS
jul-12
jan-13
jul-13
Pasta
Alcoholh. dranken
Verse groente
Pakketreizen
Brandstof
Koffie en thee
Tips om koopkracht verder op te vijzelen
Door de lagere inflatie en de bijgestelde
kabinetsplannen zit er voor 2014 gemiddeld een kleine
koopkrachtverbetering in het vat. Zelf kunnen
consumenten hun koopkracht nog verder proberen op
te vijzelen door slim op veranderende omstandigheden
in te spelen. Prijzen veranderen immers voortdurend en
ook de regels worden (vaak per 1 januari) aangepast.
Hieronder volgt een aantal concrete tips waar
consumenten hun voordeel mee kunnen doen.
Bespaartips
1. Sla samen in voor kerst en oudjaar
2. Slaag met een kleiner budget
3. Geef een geslaagd cadeau
4. Houd je voornemens vol met een weddenschap
5. Maak je goede voornemens concreet
6. Houd je zorgverzekering tegen het licht
7. Schenk of doneer voor 31 december
8. Verbouw voordelig tot eind 2014
Tip 1: sla samen in voor kerst & oudjaar
De feestdagen kunnen van december een dure maand
maken. Wie zijn uitgaven wil beperken, kan samen
inkopen doen. Nodig familie en vrienden uit met de
kerstdagen of op oudejaarsavond en deel de kosten. Dat
kan letterlijk: door iedereen een deel van de
boodschappen te laten betalen. Of door iedereen iets te
laten meenemen. Geef de genodigden vooraf wel een
concrete aanwijzing, anders hebben jullie straks te
weinig champagne en teveel snacks. Gezamenlijk
vuurwerk inkopen kan ook voordelig zijn. Veel
winkeliers geven korting aan klanten die (vooraf)
grotere hoeveelheden in een keer bestellen.
Tip 2: slaag met een kleiner budget
Een goed cadeau hoeft niet duur te zijn. Gevers denken
vaak ten onrechte dat de ontvanger een duurder cadeau
meer waardeert. Maar uit onderzoek blijkt dat mensen
die een cadeau krijgen de prijs ervan helemaal niet zo
belangrijk vinden. Daar komt bij dat ook ‘hoe meer, hoe
beter’ niet altijd voor cadeaus opgaat. Stel: je hebt geld
voor één duurder cadeau en een tweede goedkoper
cadeau. Als gever denk je misschien: twee is beter dan
één. Maar volgens Amerikaans onderzoek waarderen
ontvangers dat ene duurdere cadeau juist meer dan de
twee cadeaus samen. Door het tweede goedkopere
cadeau zien zij het totaal namelijk als minder waardevol.
Tip 3: geef een geslaagd cadeau
Nu de Kerstman in aantocht is, gaan veel consumenten
op jacht naar cadeaus. Als gever wil je natuurlijk niet dat
een cadeau weggegooid geld is. Koop daarom vooral
de wensen die op iemands lijstje staan. Uit onderzoek
blijkt namelijk dat mensen het liefst cadeaus krijgen die
ze hebben gevraagd. Sterker nog, een ongevraagd
cadeau kan tot teleurstelling leiden. Dat geldt zeker voor
de kinderen. Koop dus vooral de cadeaus die op
iemands verlanglijstje prijken. Ontbreekt een
wensenlijstje en heb je geen inspiratie? Dan is het goed
om te weten dat veel mensen zelfs liever geld krijgen
dan een cadeau dat op hun lijstje staat.
Tip 4: houd voornemens vol met een weddenschap
Het nieuwe jaar is voor veel mensen een mooi moment
om hun leven een beetje te beteren. Maar of je nu wilt
gaan sporten, stoppen met roken of afvallen; in de
praktijk valt het volhouden van voornemens vaak vies
tegen. Eén manier om je slagingskans te vergroten, is
door kosten te verbinden aan het niet volhouden van je
goede voornemen. Dat kun je bijvoorbeeld doen door
een weddenschap af te sluiten. Alleen al het vooruitzicht
van een mogelijk verlies kan een stimulans zijn om wel
vol te houden. Zet wat leuks op het spel; bijvoorbeeld
iets dat je graag wilt hebben. Je hebt dan niet alleen iets
te verliezen, maar kunt ook een mooie beloning
binnenhalen als je wel volhoudt.
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013
5
Tip 5: maak je goede voornemens concreet
De vruchten van veel goede voornemens pluk je pas op
de langere termijn. Dat kan het lastig maken om goede
voornemens vol te houden. Met een slim plan van
aanpak kun je je slagingskans vergroten. Schrijf zo
concreet mogelijk op hoe je een voornemen wilt
volhouden. Als het kan, vertaal de voordelen dan ook in
geld. Stop je met roken? Reken dan uit hoeveel geld je
bespaart door van de sigaretten of shag af te blijven. Dat
geldbedrag kan ook een extra stimulans vormen.
Tip 6: houd je zorgverzekering tegen het licht
Consumenten kunnen jaarlijks per 1 januari van
zorgverzekeraar wisselen. Dat kan lonen, want er woedt
een stevige concurrentie tussen verzekeraars. Zo biedt
een aantal verzekeraars een zogeheten budgetpolis aan
tegen een scherpere premie. Daar kleeft wel een nadeel
aan: voor een deel van de behandelingen kun je slechts
bij een beperkt aantal ziekenhuizen terecht. Verwacht je
weinig zorg nodig te hebben? Dan kan het gunstig zijn
voor een hoger eigen risico te kiezen. Wie nog wil
overstappen, moet voor 31 december de oude
verzekering opzeggen. Een nieuwe verzekeraar kiezen
kan dan tot 1 februari.
Tip 7: schenk of doneer vóór 31 december
Ben je van plan geld te schenken of te doneren aan een
goed doel? Dan kan het fiscaal gunstig zijn om dit nog
voor het einde van het jaar te doen. De fiscus peilt
namelijk jaarlijks op 1 januari de hoogte van het
vermogen. Wie op 1 januari 2014 meer vermogen heeft
dan de vrijstelling van 21.139 euro (42.278 voor fiscaal
partners) moet hierover vermogensrendementsheffing
betalen bij de aangifte over 2014. Door voor het einde
van het jaar te schenken of te doneren, daalt het
vermogen en hoef je minder af te rekenen bij de fiscus.
Daar komt bij dat donaties aan goede doelen onder
voorwaarden aftrekbaar zijn. Doneer je voor het einde
van het jaar, dan betaal je dus ook minder belasting bij
de aangifte over 2013.
Tip 8: verbouw voordelig tot eind 2014
Plannen om het huis te laten verbouwen? Profiteer dan
nog tot eind 2014 van het verlaagde btw-tarief. Het btwtarief op verbouwingen is dan geen 21%, maar 6%. Het
verlaagde tarief zou eigenlijk tot 1 maart 2014 gelden,
maar het kabinet heeft besloten de regeling (opnieuw)
te verlengen. Om van het verlaagde tarief te kunnen
profiteren, moet je huis ouder zijn dan twee jaar. De
regeling geldt ook voor de aanleg en het onderhoud
van de tuin. Reken je vooraf niet te rijk, want het
verlaagde tarief geldt alleen voor de arbeidskosten en
niet voor het materiaal. Op een project waarbij de
arbeidskosten 5.000 euro (exclusief btw) bedragen,
scheelt dat 750 euro.
Verantwoording en disclaimer ING BudgetBarometer
De ING BudgetBarometer meet het oordeel van Nederlandse huishoudens over hoe zij kunnen rondkomen. De
feitelijke barometerscore is gebaseerd op een aantal vragen uit marktonderzoek door TNS NIPO onder een
representatieve groep Nederlandse huishoudens en geeft aan hoe zij vinden dat het huishoudboekje sluit. De ING
BudgetBarometer heeft als minimale waarde 0 en kan maximaal uitkomen op 200. De neutrale stand is 100. Het
aantal optimisten en pessimisten over de eigen portemonnee houdt elkaar bij die stand in evenwicht. In meting-20
(in november afgenomen onder 1086 Nederlandse huishoudens) is de BudgetBarometerscore uitgekomen op 86.
De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op de door ING vergaarde informatie en door ING
betrouwbaar geachte bronnen. Deze gegevens zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt. Noch de ING,
noch medewerkers van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de in deze publicatie eventueel
aanwezige onjuistheden. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. ING aanvaardt geen
enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van de publicaties of voor informatie die op of via de sites wordt verstrekt.
Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Niets in
deze publicatie mag worden gereproduceerd, verspreid of gepubliceerd zonder de uitdrukkelijke vermelding van
de ING als bron van deze informatie. De afnemer van deze informatie is verplicht aanwijzingen van de ING
betreffende het gebruik van de informatie op te volgen. Nederlands recht is van toepassing.
De ING is met ruim 8,9 miljoen rekeninghouders een van de grootste en meest toonaangevende financiële
dienstverleners van Nederland. ING biedt klanten gemak, waar voor hun geld en persoonlijk advies. Particuliere en
zakelijke klanten kunnen bij de ING terecht voor financiële producten op het vlak van betalen, sparen, lenen,
hypotheken en beleggen. Daarnaast bemiddelt de ING in verzekeringen en pensioenen. De ING is een Nederlands
onderdeel van de ING Groep, een wereldwijd opererende financiële instelling met meer dan 82.000 medewerkers.
ING Groep verleent diensten aan ruim 61 miljoen particuliere, zakelijke en institutionele klanten in meer dan 40
landen in Europa, Noord-Amerika, Latijns-Amerika, Azië en Australië. ING Bank N.V., statutair gevestigd te
Amsterdam, Handelsregister nr. 33031431.
Wilt u geen persberichten meer ontvangen van ING, klik dan hier.
ING BudgetBarometer
Economisch Bureau, december 2013