Document

APOG Noordwijkerhout
10 maart 2016
Casusuïstiek
Moreel beraad & ethiek
Moreel beraad & ethiek
Moreel beraad:
Helpt bij doordenken van een situatie,
het verhelderen van het probleem
en het gezamenlijk zoeken naar oplossingen
2
Moreel beraad & ethiek
• Gestructureerd & methodisch groepsoverleg over een morele
vraag
• Gespreksleider (ethicus/ filosoof/specifieke kennis)
• Geen morele hierarchie
• Concreet antwoord zoeken voor casus of bevorderen van
communicatie cq reflectie
Gestructureerd  gespreksmethodiek!
3
Moreel beraad & ethiek
Doelstelling:
• Verbeteren van kwaliteit van zorg
• Toename van morele competentie
• Stimuleren van gezamenlijk leerproces
• Komen tot beleid
Nodig:
• Goede rustige locatie
• Gemotiveerde gesprekspartners
• Getrainde gespreksleider
• Flip-over of beamer
4
Moreel beraad & ethiek
Verschillende methodieken:
• Socratisch gesprek:
Helder standpunt formuleren, goed beargumenteren, goed luisteren
naar jezelf en anderen, kritisch onderzoeken van alle standpunten,
scherp observeren van verschil tussen woorden en daden
• Dilemmamethode
Scherp formuleren dilemma, formuleren van de ethische vraag,
onderzoeken van alle mogelijkheden en alternatieven, afweging van
alle mogelijkheden door gewicht toe te kennen
• Utrechts (Nijmeegs) stappenplan:
Probleemstelling, beeldvorming, oordeelsvorming,besluitvorming
5
Discussie
n.a.v. een casus:
• welke morele vragen zijn er te formuleren?
• welke ethische dilemma’s?
• wie zijn de belanghebbenden?
• welke belangen zijn aan de orde?
• zijn de belangen tegenstrijdig?
• is er wet-en regelgeving over deze problematiek?
6
Casus: Postmortale Voortplanting
Voorstellen casus
Moreel beraad & ethiek
Wet- en regelgeving, literatuur
Discussie
Casus
Mw A-L, geb. 1972
Dhr A, geb 1960
VG: kinderwens sinds 2010
2x IVF, 1x OHSS met opname
Meerdere embryotransfers 2012/13/14
2x miskraam
Nog 1 cryo-embryo en gecryopreserveerd semen
8
Casus
Echtgenoot wordt ernstig ziek in 2014: pancreasca
Verklaring door beide echtelieden ondertekend:
wensen postmortale voortplanting:
•
•
met resterende cryo-embryo uit laatste IVF behandeling
evt. nieuwe behandelingen met gecryopreserveerd semen
9
Definitie
Postmortale/ Posthumane Voortplanting
1.
Fertilisatie en zwangerschap na overlijden van 1 van beide
ouders
2.
Fertilisatie en cryopreservatie voor het overlijden;
zwangerschap na overlijden
---------------------------------------------------------------------------deze casus: beide opties mogelijk:
1 cryo-embryo uit IVFbehandeling over (optie 2),
indien niet gravida tevens wens tot nieuwe behandeling met
gecryopreserveerd semen (optie 1)
10
11
12
13
Discussie
n.a.v. deze casus:
• welke morele vragen zijn er te formuleren?
• welke ethische dilemma’s?
• wie zijn de belanghebbenden?
• welke belangen zijn aan de orde?
• zijn de belangen tegenstrijdig?
• is er wet-en regelgeving over deze problematiek?
14
Discussie
n.a.v. deze casus:
welke morele vragen zijn er te formuleren?
1.
Wat betekent het voor een kind te weten dat
de vader al overleden was voor zijn
verwekking?
2.
Hoe het kind goed te informeren en wanneer?
3.
Wat betekent het voor de medicus om mee te
werken aan postmortale voortplanting?
4.
Wat betekent het voor de vrouw indien men
besluit dit niet te doen?
15
Discussie
n.a.v. deze casus:
welke ethische dilemma’s zijn er?
1.
Ethische grenzen aan de
voortplantingsgeneeskunde
2.
Persoonlijke ethische dilemma’s van
behandelaar/ teamleden
3.
Persoonlijke ethiek van de familieleden van de
vrouw, de overleden man en het toekomstig
kind: steun of afkeuring?
16
Discussie
n.a.v. deze casus:
wie zijn de belanghebbenden?
1.
Het toekomstig kind
2.
De vrouw en toekomstig moeder
3.
De overleden man en vader
4.
De overige familieleden van dit kind,
grootouders, ooms en tantes
5.
De behandelaar cq het medisch team
6.
De huisarts?
17
Discussie
n.a.v. deze casus:
welke belangen zijn aan de orde?
zijn deze belangen tegenstrijdig?
1.
Bestaansrecht en geluk van het toekomstig kind
2.
Geluk van moederschap voor de vrouw, krijgt kind van geliefde
overledene
3.
Respect voor de wens van het paar en van de overleden man
4.
Familie: mogelijkheid tot doorgeven van de genen van overleden
man en dus voortzetten genetische lijn
5.
Belangen binnen medisch team, persoonlijke afkeuring of
goedkeuring, geen unanimiteit, angst voor goede naam?
18
Discussie
n.a.v. deze casus:
is er wet-en regelgeving over deze problematiek?
19
Wet- en regelgeving
Embryowet, artikel 7 en 8
“de geslachtscellen worden vernietigd nadat bij degene die ze bewaart bekend is
geworden dat de betrokkene is overleden, tenzij deze uitdrukkelijk schriftelijk
toestemming heeft gegeven voor gebruik na het overlijden”.
ESHRE 2006:
Postmortaal gebruik alleen bij written consent en gebruik > 1 jaar na overlijden
ASRM 2004:
Idem
Hulpverleners zijn niet verplicht medewerking te verlenen aan voortplanting na
overlijden
20
Literatuur
E. Aziza-Shuster: A child at all costs, posthumous reproduction and the meaning
of parenthood.
Hum Reprod 1994;9:2182-5
G. Bahadur : Posthumous assisted reproduction (PAR):
cancer patients, potential cases, counseling and consent.
Hum Reprod 1996;11:1573-5
G. Bahadur: Death and conception.
Hum Reprod 2002;17:2769-75
F. Batzer, et al.: Postmortem Parenthood and the need of a protocol with
posthumous sperm procurement.
Fertil Steril 2003;79:1263-9
21
Literatuur
Bahadur,
letter to the editor Fertil Steril 2003:
Welfare of child is paramount
Child at risk for being considered different from existing children
Protocols and procedures on national level to achieve consistency in
decision-making process
The deceased have reproductive rights, respect their wishes, as
following a written consent
22
Teamoverleg
Altijd: een of meerdere gesprekken psycholoog
Advies literatuur: wachten tot >1jaar na overlijden
= beleid MCK
Deze casus: cave leeftijdsgrens!
(geb 1972, nu 42 jaar, wordt dit jaar 43)
Overlijden echtgenoot is 6 maanden geleden
23
Discussie
• Welzijn toekomstig kind ALTIJD voorop!
• Recht doen aan weldoordacht verzoek ouders
• Eigen grens hulpverlener
• Maakbaarheid van het leven, hoever?
• ----• ------
24
Moreel beraad & ethiek..
25