TNO Presentation - Kennispoort Verloskunde

Vroeg erbij
Samen signaleren rond de geboorte
[email protected]
Vroeg erbij = vroeg in de ontwikkeling van
kinderen
Vroeg erbij = vroeg in de ontwikkeling van
problemen
Vroeg erbij = preventie
Vroeg erbij
10 december 2009
Preventie van wàt?
 Ongunstige zwangerschapsuitkomsten
 Postnatale depressie
 Onveilige hechting kind – ouders
 Psychosociale problemen bij kinderen
 Internaliserende
 Externaliserende
 Kindermishandeling en verwaarlozing
Vroeg erbij
10 december 2009
Hoe?
 Door verloskundigen (1ste + 2de lijns),
gynaecologen, kraamverzorgenden
 Door tijdige en systematische signalering van
risicofactoren en (beginnende) psychosociale
problemen vanaf -9 maanden
 Tijdens de zwangerschap dus signaleren van
ongunstige kindomstandigheden
 Door hulp waar nodig al in de zwangerschap te
starten
 Door samenwerking met kraam, JGZ e.a.
Vroeg erbij
10 december 2009
Daarvoor is nodig:
 Kennis en vaardigheden
o.g.v. vroegsignalering,
bespreekbaar maken en
sociale kaart
 Signaleringsinstrument als
hulpmiddel
 Afspraken met JGZ e.a. over
vervolg op signalen en
overdracht
 Hulpaanbod
Vroeg erbij
10 december 2009
Drie pilotprojecten
 Werken met de ALPHA-NL in Amsterdam-Noord (3 vk
praktijken en ziekenhuis)
 Werken met de ALPHA-NL in Zaanstad (5 vk praktijken)
 Werken met observatie-instrument door
kraamverzorgenden in Amsterdam en Zeist
Vroeg erbij
10 december 2009
Over de ALPHA-NL
 Gebaseerd op de Canadese ‘Antenatal
Psychosocial Health Assessment’ (Caroll et al, 2005) +
focusgroepen
 Vragenlijst voor zwangere, bij 20 weken
 48 vragen; 1 A4; 5 puntsschaal en ja/nee
 Bevat 15 risicofactoren voor kindermishandeling,
partnergeweld en postnatale depressie
 Niet alleen drama – juist ook de ‘lichtere’ groep
Vroeg erbij
10 december 2009
Observatie-instrument kraam
 Vervolg op pilot ‘Vroegsignalering van
risicogezinnen’ in Tiel (De Jonge et al, 2007)
 Instructie
 Aanvinklijst + ‘routebeschrijving’ + voorbeeldzinnen
 Hulpmiddel voor kraamverzorgende zelf
 Kraam vraagt niet uit; voegt niet bij kraamdossier
 Bespreken met verloskundige, met leidinggevende,
met ouders indien mogelijk
Vroeg erbij
10 december 2009
screenen &
signaleren
verloskundige
signaleren
kraamverzorgende
0
jeugdgezondheidszorg
 Waar nodig hulp in de zwangerschap
 Overleg en gezamenlijke overdracht naar JGZ
Vroeg erbij
10 december 2009
Projecten A’dam en Z’stad
 Focusgroepen
 Instrument ontwikkeling
 Training vroegsignalering + instructie ALPHANL
 Afspraken over vervolg op signalen +
overdracht naar JGZ / CJG / Vangnet
 Proefimplementatie van 31 maart – 31 okt jl.
 Inclusie zwangeren van 31 maart – 31 mei jl.
 Dataverzameling ALPHA’s-NL + vk-lijst +
verwijzingen
 Analyse en rapportage
Vroeg erbij
10 december 2009
Eerste resultaten
 9 praktijken in Zaanstad e.o.; 3 in A’dam-Noord + BovenIJ
zh
 Respons: 95 – 100% in Zaanstad; 60% - 85% in A’dam-N
 355 cases; analyse N=321
 Bij 13% twijfel tot zorgelijke situatie
 Bij 12% reden tot overleg, meestal met collega (+ JGZ /
Vangnet Jeugd/ POP-poli / FIOM / AMW;
 Bij 9% daadwerkelijke verwijzing
 Ingrijpende gebeurtenissen bij 40% in de zwangerschap
(incl. verhuizingen)
Vroeg erbij
10 december 2009
Vervolg resultaten
 Slaan hoort min of meer bij opvoeden: 23%
 3% is wel eens bang van partner; relatie bij 5% niet zo
goed
 Jeugdervaringen: 8% voelde niet veilig bij moeder; 14%
niet bij vader; bijna kwart van opa’s/oma’s zelf geen
goede relatie; kinderbescherming bij 3% betrokken
 5% weinig of geen vertrouwen in moederschap
 Bij 19% stemming tijdens zwangerschap niet zo goed
 38% heeft wel eens emotionele problemen gehad
 11% van de partners gebruikt wel eens drugs
Vroeg erbij
10 december 2009
Ervaringen verloskundigen
 Kost ongeveer 10 min extra indien bespreken +
afhankelijk van casus
 Positief over signaleren en de ALPHA-NL: meer
zien, inzicht psychosociale, makkelijker in gesprek
 Negatief over verloskundigenlijst (vanwege tijd)
 Taal ‘geen barrière’ in Z’stad + BovenIJ zh; in
A’dam wel
 In A’dam terugkrijgen vragenlijst probleem
 JGZ ‘onbereikbaar’ + ‘jungle’ van hulpverlening
 Gynaecologen (toch) niet betrokken …
Vroeg erbij
10 december 2009
Ervaringen vrouwen
 Verreweg meeste cliënten ‘gewoon geen
probleem’
 Invullen gemiddeld 9,7 minuut
 Lijkt overwegend ‘oprecht’ ingevuld
 Relatie-vragen enkele keren niet (volledig)
ingevuld
 Diverse suggesties voor verbetering
Vroeg erbij
10 december 2009
En nu?
 ALPHA-NL ingekort + aangepast
 Geen verloskundigenlijst – mogelijk via vkregistratiesysteem?
 ALPHA-NL in de vk-praktijk invullen / bij intake?
 Vertalen naar Arabisch, Turks, Engels
 Maakt ‘t uit: stad of regio?
 Ken uw sociale kaart!
 Hoe gynaecologen erbij? Alleen waar 2de lijns vk?
 Vervolg op signalen, bindende afspraken JGZ!
Samenwerking!
 Is er voldoende lichte vormen van hulp?
 Verder (validatie)onderzoek nodig
Vroeg erbij
10 december 2009
DANK!
Vroeg erbij
10 december 2009