Atoombouw Atoombouw: middeleeuwen Als iets scherp smaakte bestond het dus uit puntige deeltjes Als iets in de vloeibaar fase was bestond het dus uit ronde deeltjes die langs elkaar konden rollen Als iets in de vaste fase was bestond het dus uit harde vaste blokjes die niet langs elkaar konden schuiven Atoombouw: griekse oudheid Alle materie is opgebouwd uit een mengsel van: aarde, water, lucht en vuur Als iets in de vloeibare fase was bestond het dus vooral uit water Als iets in de vaste fase was bestond het dus vooral uit aarde Als iets in van de vaste fase naar de vloeibare fase ging (of andersom) werd dus een deel van de aarde omgezet in water (of andersom) Atoombouw: Rutherford Experiment Rutherford Af en toe ketst een deeltje af, de meeste gaan rechtdoor! Atoombouw: Rutherford Verklaring van het experiment van Rutherford Positief geladen ‘zware’ kern met daar omheen negatief geladen ‘ijle wolk’ Atoombouw: Nu Alle atomen zijn opgebouwd uit dezelfde deeltjes Positief geladen ‘zware’ kern met daar omheen negatief geladen ‘luchtige wolk’ Atoombouw: dimensies pyramide van Cheops : aarde = kern : atoom atoom : pingpongbal = tennisbal : aarde Atoombouw In de kern zitten positieve deeltjes: protonen In de kern zitten ook neutrale deeltjes: neutronen Rond de kern zitten negatieve deeltjes: elektronen Atoombouw: nummers Aantal protonen = atoomnummer Atoom: Aantal elektronen = aantal protonen In de kern: Aantal protonen + neutronen = massagetal Atoombouw: nummers 40 20Ca 23 At.nr = 20 20 p en 20e m.g. = 40 40 – 20 = 20n 11 p en 11 e At.nr = 11 Na 11 m.g. = 23 23 – 11 = 12n At.nr = 17 17 p en 17 e m.g. = 35 35 – 17 = 18n 3517Cl Atoombouw: p, e, n Geef de samenstelling in p+, n0 en e- van de volgende atomen 39 19K 19K 19 p en 19 e 39K 209 80Hg 39 – 19 = 20 n 209Hg 80Hg 80 p en 80 e 209 – 80 = 129 n Atoombouw Elektronen zitten in een soort van schillen of banen Atoombouw elementen 1 - 20 Atoombouw: isotopen Er bestaan verschillende ‘vormen’ van de zelfde atomen. Verschil: het aantal neutronen in de kern Gelijk: het aantal protonen en elektronen = atoomnummer Atoombouw: isotopen in de natuur Tabel 25: geeft voorkomen van isotopen in de natuur en hun samenstelling De isotopen die niet in de natuur voorkomen kunnen kunstmatig gemaakt worden in bv een kernreactor Atoombouw: isotopen in de natuur Geef de samenstelling van de isotopen die voorkomen in de natuur van: 12 C 6p, 6e en 12 - 6 = 6n C 6 N 13 C 6 6p, 6e en 13 – 6 = 7n 14 N 7 7p, 7e en 14 – 7 = 7n 15 7N 7p, 7e en 15 – 7 = 8n Eigenschappen van stoffen Moleculaire stoffen: bestaan alleen uit niet-metalen Moleculen hebben geen lading geleiden geen stroom kunnen alleen geleiden als de geladen deeltjes (ionen) kunnen bewegen Alle stoffen Zouten: bestaan uit metaal en niet-metaal ionen Metalen: bestaan alleen uit metaalatomen Hebben bewegende elektronen geleiden stroom als (s) en als (l) Geleiden geen stroom als (s) Geleiden wel stroom als en als (l) of (aq)) Molecuulbouw In de moleculen zijn er bindingen tussen de atomen, deze noemen atoombindingen Elk atoom heeft een bepaald aantal bindingen, dit noemen we de covalentie van een atoom Covalentie en Molecuulbouw De niet-metaal elementen vormen bindingen tussen de atomen. Het aantal bindingen van deze elementen is (meestal) een vast aantal dat we de covalentie noemen. De covalentie kunnen we uit het periodiek systeem afleiden. Covalentie en periodiek systeem 4 3 21 0 Molecuulbouw Maak de onderstaande structuurformules af met het juiste aantal bindingen H H O H C C C O H H C H H H H H S C H H Aantrekkende krachten tussen moleculen In de moleculen zijn er bindingen en tussen de moleculen zijn er ook aantrekkende krachten. Deze aantrekkende kracht tussen de moleculen noemen we: vanderwaals-krachten Vanderwaalskrachten Vanderwaalskrachten De aantrekkende krachten tussen de moleculen worden dus duidelijk niet veroorzaakt door de bindingselektronen want die zijn niet aanwezig tussen de moleculen !! Vanderwaalskrachten De aantrekkende krachten tussen de moleculen worden groter als het molecuul groter en zwaarder wordt ! Hierdoor hebben grotere en zwaardere moleculen een hoger kookpunt ! Oplossen, smelten en koken Bij het oplossen en het smelten of koken van stoffen verandert alleen de afstand tussen de moleculen. De moleculen zelf blijven gelijk en veranderen niet!! Reacties Bij een reactie tussen stoffen worden de bindingen in de moleculen verbroken en worden er nieuwe bindingen gemaakt waardoor andere moleculen ontstaan. !! Verschil tussen reactie en smelten, koken of oplossen Bij smelten, koken en oplossen blijven de moleculen hetzelfde en worden alleen de afstanden tussen de moleculen veranderd en worden de bindingen TUSSEN de moleculen gedeeltelijk of geheel verbroken. Bij een reactie veranderen de moleculen en worden naast de bindingen TUSSEN de moleculen ook bindingen IN de moleculen verbroken en nieuwe gemaakt Ionen en ionogene stoffen Naast moleculaire stoffen bestaan er ook nog zouten en metalen Zouten zijn opgebouwd uit geladen deeltjes: ionen Ionen zijn deeltjes met te veel elektronen (negatieve ionen) of te weinig elektronen (positieve ionen) Ionlading en periodiek systeem 3- 2- ionen) 1Ionen zijn deeltjes met te veel elektronen (negatieve of te weinig elektronen (positieve ionen) Metalen vormen + ionen (staan dus elektron af) Niet metalen vormen een – ion (nemen elektron op) 1+ 2+ Ionen en ionogene stoffen Metalen ionen reageren met niet metaal-ionen (tot een zout) in een verhouding zodat de totale lading weer 0 wordt. Na+ + Cl- NaCl 2 + K + 2O K2O Ca2+ + O2- CaO Mg2+ + 2 F- MgF2 Ionrooster van een zout De ionen vormen een ionrooster zoutkristal Metalen Bij metalen is een rooster gemaakt van de atomen. Hiertussen in ‘zwerven’ losse elektronen die voor de geleiding zorgen. e- e- e- ee- ee- Zouten vs metalen Bij vaste zouten is ook een vast rooster maar dan gemaakt van de ionen. Hiertussen in ‘zwerven’ geen losse elektronen geen geleiding + - + + - - + + - + Zouten vs metalen Metalen buigen: deeltjes tegenover elkaar met elektronen zwervend ertussen geen probleem: buigt. Zout buigen: gelijk geladen deeltjes direct tegenover elkaar stoten elkaar af buigt niet. e- e- e- e- e- + - + - + - + + - + - + - + - e- BUIGT e- e- e- e- e- e- + - + - + - + + - + - + - + - BROKKEL BREEK KRAK