Brochure Gaza 2014 - Palestina Solidariteit

DAGBOEK
“THE RIGHT TO DEFEND
YOURSELF”
GAZA EN OEKRAÏNE - ZOMER 2014
GAZA EN OEKRAÏNE –
ZOMER 2014
1
Inleiding
Wanneer in de zomer van 2014 de bommen vallen op Gaza, dringt zich eens te meer een mengeling
van emoties op. Het zal toch weer niet waar zijn, het zal toch niet nog erger worden, het zal toch wel
ophouden...? Met als overheersend gevoel dat van totale machteloosheid, gecombineerd met
groeiende woede en weerzin. Dat scenario doet zich geregeld voor, veel te geregeld. Maar nu wordt,
alweer, een rode lijn overschreden. Met het platbombarderen van een stad en aangrenzende regio,
een voorschoot groot: Gaza dus. De grootste openluchtgevangenis ter wereld, in een gebied niet
groter dan Groot-Antwerpen. En waarvan de bewoners maar zichzelf moeten bewaken. Echter de
bewakers kunnen even goed niet naar buiten, terwijl men buiten de gevangenismuren verwonderd is
dat zij zichzelf dan maar organiseren, bewapening inbegrepen. Het vernietigend geweld, de
oplopende dodentol én de onzinnige ‘verklaringen’ die daarover worden afgelegd zijn ditmaal zo
waanzinnig dat ik, naast deelname aan een protestactie, besluit de gebeurtenissen te memoreren.
Gebaseerd op wat de media ons leren, gecombineerd met eigen mening en bedenkingen zoals die op
het moment zelf opwellen uit de draaikolk van de dag. Een soort dagboek dus, maar net iets meer
dan dat. Temeer daar op hetzelfde ogenblik, in het jaar waarin het begin van de Eerste Wereldoorlog
wordt herdacht, ook in Europa opnieuw een conflict uit de hand dreigt te lopen: in Oekraïne.
Verschillen zijn al even opvallend als gelijkenissen. Maar beide zorgen ze wel voor een
contrasterende achtergrond.
Het begint met drie jongens uit een van de Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever die
in de nacht van 12 op 13 juni worden ontvoerd en kort nadien dood aangetroffen. Als reactie
zonderen een aantal Joodse kolonisten een Palestijnse jongen af en steken hem levend in brand. In
dezelfde periode worden beelden verspreid van de Israëlische politie die een Palestijnse jongen
verrot slaat. Bevond zich blijkbaar op het verkeerde moment op de verkeerde plaats, maar wel met
als vervelende bijzonderheid dat hij van Amerikaanse nationaliteit is. Reactie uit de VS: dit is lastig.
Verder niets, blijkbaar enkel het verkeerde paspoort.
Vanuit Gaza hervat Hamas de raketbeschietingen over de grens met Israël, maar de ware redenen
voor deze escalatie halen, zoals wel vaker, de krant niet. Afspraken om een nieuw contingent
Palestijnse gevangenen vrij te laten, blijken door Israël niet te zijn nageleefd.
Maar de ware reden ligt dieper, namelijk bij de overeenkomst tussen Fatah en Hamas van 23 april
om een eenheidsregering te vormen en samen verkiezingen te organiseren. Wat niet meer dan hun
goed recht is en zelfs voor de hand liggend want, meer eendracht tegen de bezetter. Maar dit is
tegelijk een doorn in het oog van de Israëlische regering. Netanyahu, die zich daar helemaal niet mee
te moeien heeft, maar nu wel een meer eendrachtige tegenstander tegenover zich krijgt, noemt dit
nefast voor het vredesproces. Hij schort de onderhandelingen met de Palestijnse Autoriteit op, de
dienstdoende ‘regering’, gevestigd op de Westelijke Jordaanoever. Het wat? Het ‘vredesproces’.
Alsof dit er ooit geweest is. Onderhandelingen? Welke onderhandelingen? Met aan de ene kant de
vriendelijke maar totaal machteloze ‘president’ Mahmoud Abbas en aan de andere kant een groep
hardliners, wier allerlaatste bedoeling het wel is ook maar een morzel grond aan de Palestijnen te
laten. Riep de extreemrechtse buitenlandminister Avigdor Lieberman (nota bene zelf ingeweken
2
vanuit Moldavië) tijdens zijn verkiezingscampagne destijds niet openlijk op om alle Palestijnen indien
al niet over de kling, dan toch het land uit te jagen? Deze ultranationalist, die naar Europese normen
bij de fascisten thuishoort, wordt in Tel Aviv vakkundig uit de internationale schijnwerpers gehouden.
Geen minister Buitenlandse Zaken, waar ook ter wereld, komt minder naar buiten en ze weten daar
best waarom. Maar de man weegt wel intern als het erop aankomt de Palestijnen de duimschroeven
aan te draaien, en dit is een zwaar eufemisme. Hier verdringt de ene fictie de andere. Terwijl de
waarheid simpel is: Hamas is het gevolg, niet de oorzaak.
Israël tegen Hamas. Zo wordt het nochtans uitgelegd in Tel Aviv en overgenomen door de rest van de
wereld. Op zich al een leugen van formaat. Palestina behoudt nu nog slechts een fractie van het
3
gebied dat het innam ten tijde van het Brits Mandaatgebied en de toenmalige Volkenbond, exact een
eeuw geleden. Door sinds 1967 (de Zesdaagse Oorlog, de daaropvolgende inlijving van OostJeruzalem en bezetting van Palestijnse Westelijke Jordaanoever en Gaza, nooit erkend door de UNO)
wat rest van Palestina zoveel mogelijk onleefbaar te maken, heeft Israël doelbewust zijn eigen
extremisten gecreëerd, tegen wie het dan genadeloos ten strijde kan trekken. De vele burgerdoden
(het zijn in hoofdzaak ‘toch maar’ Palestijnen) gelden daarbij als collateral damage. En de
verzetsbewegingen, steeds opnieuw in de hoek gedrongen, worden alsmaar radicaler, zeker in
Joodse ogen. Het begon, hoe kan het ook anders, met de Palestijnse ‘Bevrijdingsbeweging’ (PLO) van
Jasser Arafat, daarop volgde Fatah (met thans ‘president’ Mahmoud Abbas aan het hoofd van een
nog steeds niet erkende Palestijnse Staat) en nu is er Hamas (met de eerste tekenen van Islamistisch
extremisme, maar intussen wel de enige die in de Gazastrook voor orde, bestuur en bescherming kan
instaan).
En dan zijn er nog een paar ‘randverschijnselen’ die dit conflict speciaal maken, anders dan de
andere.
 Merkwaardig toch hoezeer het officiële Israël, het Jodendom en de zionistische beweging er
alles aan doen om de herinnering aan de Holocaust toch maar niet te laten vervagen. Komt
hen natuurlijk goed uit, ook al heeft een van hun eigen mensen intussen op het verschijnsel
een heel andere kijk gegeven. Namelijk wanneer de Amerikaanse historicus Norman
Finkelstein met zijn boek ‘De Holocaust-industrie’ in 2000 de exploitatie van het Joodse lijden
(dat geen zinnig mens zal ontkennen) haarfijn fileert als een Joods-Amerikaanse PRcampagne, sinds de oorlog van 1967 opgezet om  uit dat lijden letterlijk zoveel mogelijk
munt te slaan om de betrokken belangengroepen zelf geldgewin en macht te verschaffen, en
 elk anti-Israëlisch verzet wereldwijd vakkundig in de kiem te smoren. Het kost de
professor zijn baan aan de universiteit en hij mag Israël niet meer binnen.
 Opvallend is dan wel dat dezelfde partijen, hun voorgangers van lang vóór 1945 achterna, er
tegelijk alles aan doen om elk spoor van het Palestijns verleden uit te wissen. Met als een van
de uitschieters de uitmoording van het dorp Deir Yassin in 1948, jaar van de stichting van de
staat Israël, wat in Palestina nog steeds herdacht als Al-Nakba of ‘de catastrofe. (De term
verwijst evenzeer naar het ‘rampjaar’ 1920, toen Frankrijk en Groot-Brittannië als koloniale
machten de Arabische resten van het Ottomaanse Rijk onder elkaar verdeelden en in het
Midden-Oosten grenzen gingen trekken die er voordien nooit waren. De gevolgen dragen we
nu nog.) Het bloedbad vormt de aanzet tot een Palestijnse exodus, op de vlucht voor Joodse
terreurgroepen zoals Irgoen, Zvai Leoemi en Stern, met Haganah als overkoepelende
organisatie. Op het terrein in Jeruzalem zelf wordt hier vrijwel onmiddellijk na de
moordpartij een opvangcentrum voor geesteszieken opgericht, een Joods kerkhof vervangt
het vroegere Arabische. Het Holocaustmuseum Yad Vashem bevindt zich vlakbij, wat nog rest
ligt onder een autostrade. Niks gedenkteken.
 En dan is er nog de discussie over het zionisme, als zijnde de aandrijfmotor voor het stichten
van een zuiver Joodse staat. Racisme toch? Zo zien het ook de Verenigde Naties, waar in
1975 door de Algemene Vergadering een resolutie in die zin wordt aangenomen, twee jaar
na de zogenaamde Jom Kippoer-oorlog, waarbij Arabische legers vruchteloos proberen de in
1967 verloren gegane gebieden te heroveren, maar waarbij op termijn Egypte wel de Sinaï
terugwint. (met grote … In Europa blijft het nieuwe conflict veeleer in het geheugen hangen
wegens de zogenaamde olieboycot door de Arabische staten, die hier leidt tot enkele
4
‘autoloze zondagen’. De joodse lobby vindt echter geen rust voordat de bewuste resolutie
opnieuw wordt begraven, wat dan ook gebeurt in 1991, het jaar dat de Sovjet-Unie
uiteenvalt. Israël heeft al die tijd, en ook nu nog, geen enkele resolutie aanvaard, laat staan
nageleefd, die het land verplicht de in 1967 veroverde gebieden weer op te geven.
Integendeel, het handhaaft zijn toen nagenoeg meteen ingezette annexatiepolitiek (met als
belangrijkste wapen een ononderbroken en nog steeds aangroeiende stroom Joodse
nederzettingen in Palestijns gebied).
Dat wat het brede kader betreft, een paar krachtlijnen slechts.
Dinsdag 8 juli
De zaak loopt uit de hand wanneer Hamas de raketbeschietingen op Israël opvoert, wat wordt
beantwoord met het non-stop bombarderen van Gaza. Reactie van de Amerikaanse president: Israel
has the right to defend itself. Een refrein dat Angela Merkel kort nadien zal hernemen, in het Duits
dan. Beetje bizar toch? De bezetter als slachtoffer. De zaak escaleert dermate dat de krachtmeting
geleidelijk aan dan toch de headlines haalt, volgens het gekende patroon. Gaza wordt weer eens de
hel, waar zonder ophouden de lijken worden geteld. Van burgerslachtoffers grotendeels.
Daartegenover is een luchtalarm ergens in Israël al groot nieuws, waarvan geen detail ons wordt
bespaard. Sommige daarvan blijven bij. Zoals het stel hippe meiden dat in Tel Aviv nog de tijd vindt
om, tijdens het voorbij huppelen, even vrolijk naar de camera te zwaaien.
Aan de andere kant vallen de doden met de regelmaat van de klok. En het is bijna zoals bij de
evacuatie van een schip: vrouwen en kinderen eerst. ‘Wij doen het mogelijke om burgerslachtoffers
te vermijden’, luidt het bij de aanvallers. Ja, dat zal wel. Een avondjournaal van de VRT laat ons een
tekstfragment beluisteren, waarbij een Israëlische overheidsambtenaar zo te horen ergens in Gaza
een familie opbelt met de mededeling dat ze vijf minuten de tijd hebben om op te krassen, want dat
hun huis daarna zal worden gebombardeerd. ‘Good evening, how are you? Do you speak English?’, zo
meldt de man zich aan. Letterlijk. Op zo een moment weet je echt niet wat je hoort. Als dat
doorzichtige propagandanummertje ergens voor de micro werd ingesproken, dan zal het wel
rechtstreeks in de studio’s van de Israëlische staatsradio zijn geweest. Zo zuiver en kraaknet. En
vooral: beleefd.
Efficiënt is het anders wel. Na twee weken staat de teller op ruim 300 Palestijnse doden tegen 7
Israëli’s. De media moeten nu toch wel even in de geschiedenis duiken. Vluchtig, dat kan natuurlijk
niet anders in deze tijden van hapklare nieuwsbrokken, zeker op radio en tv. Het resultaat is er dan
ook naar. En het blijft bij de oude sjablonen die het conflict samenvatten als een clash der
onverzoenbaren. Israël tegen Hamas, dat is het eenvoudigste. Dat de tweede maar is kunnen
ontstaan na meer dan een eeuw landroof door de eerste, dat zou ons natuurlijk te ver leiden. Of hoe
zouden we zelf reageren als iemand op een mooie dag voor de deur staat met de dringende
mededeling op te hoepelen? Dank u zeggen of de deur dichtklappen voor de Joden, die al van eind
de 19de eeuw, dus lang vóór de Tweede Wereldoorlog, het land inpikten waarvan zij vonden dat het
5
hen toekwam. Terwijl het land Israël zelf uit terreur is geboren en tegelijk poogde zoveel mogelijk
sporen van een Palestijns verleden uit te wissen.
Het is misschien wel de grootste misdaad van allemaal, proberen een volk zijn verleden af te pakken.
Met even schitterend gevonden als leugenachtige slogans, zoals ‘een land zonder volk voor een volk
zonder land’. Je moet er maar opkomen. Maar met intussen als gevolg een genadeloze, doortrapte
en vernederende bezetting, die nu al drie generaties Palestijnen iedere vorm van normaal leven
onmogelijk maakt. En aan de lopende band levens van mensen verwoest, bewust en doelgericht. Een
langzame volkenmoord is dit al genoemd. En terecht. Maar wel geniepig. De bezetting van Palestina
wordt door niemand erkend. Maar wel sluipenderwijs doorgezet sinds de Zesdaagse Oorlog in 1967,
toen nagenoeg onmiddellijk de tactiek van de nederzettingen werd ingezet, gedreven door
(hoofdzakelijk Amerikaanse) kolonisten. En waarbij, geheel in revolutionaire traditie, het recht uit de
loop van het geweer komt. Na de Indianen de Palestijnen, moeten die kerels gedacht hebben. En was
niet de beste een dode Indiaan?
Makkelijk genoeg, want wie doet hen wat? Niemand. Ook de Verenigde Naties niet. En al helemaal
niet de Amerikanen, die geen gelegenheid laten voorbijgaan om (welke partij daar ook aan de macht
is, alleen de retoriek verschilt lichtelijk) de wereld te verkondigen dat zij ‘als één man’ achter Israël
staan. Hoe kunnen die nu bemiddelen in een vredesproces dat er geen is? Omdat een bezetter, in dit
geval een tot de tanden gewapende staat, niet onderhandelt met de bezette, waarom zou hij?
Normaal wordt een bezetter pas met geweld verdreven. Omdat hij geen andere mogelijkheid laat en
goedschiks het pand verlaten niet mogelijk blijkt. De Duitsers en de Japanners werden destijds ook
niet vriendelijk gevraagd of ze wilden vertrekken. Neen, ze werden buiten geschoten. Dat is hier niet
mogelijk en maakt de zaak dus uitzichtloos. Niet in het minste omdat de bezetting op zich
uitzichtloos is. De staat Israël graaft zich in in het eigen ongelijk want ze weten zich gesteund door de
machtigste sluiporganisatie ter wereld, de Joodse lobby in de Verenigde Staten.
En wij? Wij in Europa, we staan erbij en kijken ernaar. Tellen de slagen, terwijl ook onze politici
kijken, maar dan wel de andere kant op. Ook nu weer. En ook al zijn we, willen of niet, rechtstreeks
betrokken partij. Niet sinds de Tweede, maar al vóór de Eerste Wereldoorlog. Waar zijn ze nu, de Van
Rompuy’s en Ashtons, de Barroso’s, de Martin Shultzen en gelijken? Altijd klaar met een mening. En
meestal nog terecht ook. Maar wanneer Israël ter sprake komt? Dan geven ze niet thuis. Te gevaarlijk
allicht. En, hier valt geen eer te rapen. Alleen vervelende vragen. Want ja, we moesten zo eens van
antisemitisme worden beschuldigd, de ploertendoder van de zionisten. Met die aanpak hebben we
het intussen stilaan wel gehad. Het eeuwige verweer tegen al wie zich tegen Israël durft af te zetten,
zonder ook maar één inhoudelijk tegenargument te moeten aanvoeren. Het wordt de hoogste tijd
dat dit systeem wordt afgevoerd. Of tenminste, dat we immuun worden voor deze truc. Bij het grote
publiek is dat al zo. De Joodse arrogantie werkt er contraproductief. Nu de media en de politiek nog.
Wie denken ze wel dat ze zijn? The Masters of the Universe? Trouwens, strijd tegen racisme,
helemaal akkoord. Maar dan ook het Joodse racisme. En dan nog iets. Het gaat altijd over ‘racisme
en antisemitisme’. Is antisemitisme dan een speciale, misschien een hogere vorm van racisme?
Waarom moet dit altijd afzonderlijk worden vermeld? Of is het erger dan ‘gewoon’ racisme? Graag
een eerlijk antwoord. ‘Een intimiderende debatstijl, die al te lang sociaal is aanvaard’, noemt Dries
Lesage dat, docent internationale politiek aan de Gentse Universiteit. Hij had er nog kunnen aan
toevoegen: een vuile tactiek ook.
6
In eigen land, in België, in Vlaanderen, is het al niet beter. Met Di Rupo en Reynders, Joëlle Milquet
en Kris Peeters. En, voor alle duidelijkheid, alle anderen. Mekaar verdringen om met een keppeltje
op de eerste rij (en op de foto) te staan wanneer in het Joods museum te Brussel twee Israëlische
bezoekers en twee medewerkers worden neergeschoten. Goed, dat is moord en dat kan niet. De
vermoedelijke dader is dan ook opgepakt in Frankrijk en wordt in België berecht. Gerechtigheid zal
geschieden. Punt, uit. ‘Het leger inzetten om de Joodse gemeenschap te beschermen’, oppert Bart
De Wever, het niet geringe Joodse kiezerspubliek in Antwerpen indachtig. Maar van diezelfde dames
en heren is het, na 300 Palestijnse doden in Gaza nog altijd wachten op het eerste onvertogen
woord. Of woord tout court.
Dat wordt hen door de media allicht ook niet gevraagd. Want die zijn in hetzelfde bedje ziek. Hoe
stevig hun pientere verslaggevers ook ter taal zijn, altijd op zoek naar die ene treffende quote of
oneliner, nooit om een vranke vraag verlegen, hier blijven ze stom. De brutaalste micro wordt
dichtgedraaid, de scherpste pennen vallen stil. Dus geen vervelende vragen over ‘de Joden en de
Palestijnen’. Wegens te ingewikkeld en/of te gevaarlijk. Voor zo ’n houding past maar één woord:
schuldig verzuim, om het niet emotioneel te houden. Lafheid is een variant. Even persoonlijk, maar
mij doet het denken aan een van mijn eerste bazen begin de jaren 1970 bij een Antwerpse krant. De
man had zich al een paar keren laten ontvallen dat, in tegenstelling b.v. tot de Koude Oorlog of de
Vietnamoorlog, het in het Midden-Oosten toch wel heel moeilijk lag. Namelijk om het verschil te
maken tussen de goeden en de slechten. Om dan letterlijk te besluiten: ‘We willen genen ambras
met de Joden’. Dat zegt alles. Toen en nu nog.
Maar eerlijk is eerlijk: er staan wel degelijk beschouwingen in de krant. Van derden en vaak
lezenswaardig, zeker als een zinnig woord afkomstig is van een Joodse schrijver zelf. Zoals David
Grossman, die zelf jaren geleden een zoon verloor in het conflict en daar, als bij wonder, niet
verbitterd over werd maar wel dieper ging nadenken. Uiteraard door velen uitgespuugd in eigen
land, wanneer ook hij de eeuwigdurende bezetting van Palestijns land uitzichtloos noemt. En stelt
dat Mahmoud Abbas mag voorstellen wat hij wil, het zal toch nooit genoeg zijn. Wat zou de arme
man trouwens kunnen voorstellen? Nog meer land afgeven en zijn eigen mensen helemaal in de kou
laten? Het is dezelfde marginaliteit waarin de voorbije jaren ook de Joodse vredesbeweging is
gesukkeld. Of beter: gemanoeuvreerd. Want ja, die bestaat ook, maar de stem van Shalom Achsav
(Vrede Nu) klinkt steeds zwakker. Krijgt alsmaar minder weerklank in een verrechtsende samenleving
die de Palestijnen gestolen kan worden, de Palestijnen op wiens grond en vaak zelfs in wiens huizen
zij leeft. Maar ze blijft het officiële discours wel een luis in de pels.
Het zijn intussen niet altijd de ‘grote verhalen’ uit het nieuws die blijven hangen. Het kan ook anders.
Een handgreep, lukraak.
 Voor tv komt een vrouwelijke arts vertellen wat de onophoudende bombardementen doen
met kinderen. Luchtaanvallen op burgers, zelfs al worden ze eerst uit hun huizen
getelefoneerd, het wapen van de lafaards.
 Vier jongens uit de Gazastrook gedood door een bom terwijl ze op het strand aan het
voetballen zijn.
 Een fotoreportage van feestende Israëli’s, op zeventig kilometer van Gaza.
 En dan in Antwerpen waar een vliegende reporter van het strijdblaadje ‘Joods Actueel’ met
een verborgen camera een Turkse kledingverkoper probeert klem te rijden omdat hij weigert
7
te verkopen aan een Joodse mevrouw, na een rel om een oorbel. Het kan ook een oorlel zijn
geweest, dat is niet meteen duidelijk. Maar weest allen gerust, ‘het parket onderzoekt de
zaak’. Man, man, man...
 En dan (bis), op aangeven van dezelfde pientere verslaggever wordt de Antwerpse politie
alweer aan het werk gezet. Ditmaal om uit te vissen of tijdens een betoging tegen het
Israëlisch geweld in Gaza geen onheuse dingen zijn, niet geworpen maar, geroepen.
Strafbaar wegens het vergoelijken van de Holocaust. Wie wat precies heeft geroepen, maakt
volgens een politiewoordvoerder alweer deel uit van een onderzoek. Allez, bonne chance.
Foto 1 - De vernielde Italie toren in Gaza Stad. De hoge toren is door een luchtaanval doormidden gereten.
Ook het complex van winkels en bedrijven er omheen is grotendeels vernield.
8
Donderdag 17 juli
Maar dan, op donderdagavond 17 juli, verschuift de media-aandacht, na de Wereldbeker Voetbal en
in volle Tour de France, opnieuw naar Oekraïne omdat daar een Maleisische Boeing (met
hoofdzakelijk Nederlanders aan boord) is neergehaald. Naar algemeen wordt aangenomen door proRussische rebellen. Alle 298 inzittenden komen om, op slag stijgt de spanning met sprongen.
Nagenoeg tegelijkertijd lanceert het Israëlisch leger een grondoffensief in Gaza, wat daar de chaos
compleet maakt. En ‘s anderendaags een eenzame commentaarschrijver de bedenking ontlokt of het
niet aangewezen is tegen Israël tenminste dezelfde boycotmaatregelen op te zetten als tegen PoetinRusland. Iets waarvoor de internationale vredesbeweging al jarenlang vragende partij is. Als de
Amerikanen, godbetert, een land als Cuba in de hoek dringen van de schurkenstaten, door henzelf
als dusdanig gedecreteerd, dan vraag je je af waar een staat als Israël thuishoort. Ter attentie van
onze politieke leiders, pas dus tenminste dezelfde tactiek toe als tegen Poetin en de zijnen:
droogleggen. En stop elke samenwerking met Israël, inzake (wapen)handel en (o.m. universitair)
onderzoek. Dat is echt wel het minste wat Europa kan doen om een toestand te helpen rechtzetten
die door de Verenigde Naties vanouds als ‘onwettelijk’ wordt beschouwd. In juridische en/of
diplomatieke termen: de bezetting van Palestina. In realiteit: een sluipende volkenmoord.
Vrijdag 18 juli
In een opiniebijdrage legt een docent internationale politiek van de Gentse Universiteit de vinger op
de wonde: dat Gaza niet zover van ons bed is als wij wel denken. Hij hekelt het Westers beleid inzake
het Midden-Oosten dat uitblinkt in “onverschilligheid, medeplichtigheid en lafheid”(hoe dat hij het
weet) en wijst terecht op de blinde adoratie met religieuze dimensie in landen als Nederland en de
VS voor al wat met Israël te maken heeft. “Het zijn duidelijk niet alleen moslim-extremisten die
geweld rechtvaardigen in naam van god.” En vooral, de man keert zich ook tegen de intimiderende
debatstijl, ten onrechte nog steeds sociaal aanvaard en waarbij ‘het erg kwetsende label
antisemitisme’ de tegenstander dan maar het zwijgen moet opleggen.
Intussen aan de oever van de Middellandse Zee,
tussenstand Gaza-Israël: de Palestijnen winnen, met 200 doden tegen 1.
Zaterdag 19 juli
In Brussel wordt een eerste keer gedemonstreerd tegen de Israëlische veldtocht in de Gazastrook.
Vreedzaam maar beslist. En met de (zoveelste) oproep om eindelijk een internationale boycot op te
zetten tegen het land dat sinds zijn ontstaan in 1948 erin slaagt nagenoeg alle resoluties van de
9
Verenigde Naties (waaraan het nota bene zijn bestaan te danken heeft) dode letter te laten. Ook
letterlijk. Op het einde zijn er een paar opstootjes door heethoofden en sneuvelen er ruiten. Te
betreuren, te veroordelen, maar, zeker in een verhittende sfeer, onvermijdelijk. Uiteraard, alweer,
dienen relschoppers op- en aangepakt. Zij bewijzen het (hun?) doel geen dienst. Maar dan vindt een
pro-semitische organisatie, retro-actief blijkbaar, dat de burgemeester die betoging had moeten
verbieden. De Inquisitie blijft alert, dat dient haar toegezegd.
Foto 2 - Jongen zoekt verfrissing in Shujaiyah
Weer losse sprokkels. Eentje van de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop op rust, Desmond Tutu die al
vaker heeft bewezen over een scherpe geest en dito tong te beschikken. Hij vergelijkt het drama van
Palestina met het Apartheidssysteem dat hij in eigen land goed heeft leren kennen. En waarin de
intussen bijna vergeten, maar daarom niet minder reële Apartheidsmuur, nog altijd een rol speelt.
Officieel bedoeld om Palestijnse aanvallers buiten te houden, in werkelijkheid onderdeel van de
zoveelste brutale grondroof ten nadele van de Palestijnen. Een streep op de kaart ergens in een
kantoor in Tel Aviv, en je bent je huis, je buurt, je land kwijt. Tutu heeft het over ‘een
mensenrechtencrisis, met wortels die teruggaan tot een apartheidssysteem voor eigendom en land’.
De nagel op de kop door een Nobelprijswinnaar voor de Vrede, tegelijk ervaringsdeskundige.
In een weekendkrant doet een redactrice een poging om Dichtung und Wahrheit te onderscheiden in
de wederzijdse oorlogsretoriek. Over de Palestijnen is zij kort. ‘De propaganda van het radicale
Hamas wordt door de westerse media doorgaans doorprikt’, heet het. Met andere woorden, uit
Palestijnse bron alleen maar leugens. Ook aan Israëlische kant worden enkele ballonnen doorprikt,
10
zo b.v. dat Gaza geen bezet gebied zou zijn. Maar de ultieme consequentie daaruit trekt de dame
niet. Van de drie jonge Israëli’s die nabij Hebron op de westelijke Jordaanoever werden ontvoerd en
later vermoord, kwam er één uit een Joodse nederzetting, dan nog had hij recht op bescherming.
Vindt zij. Om te beginnen zijn ál die nederzettingen illegaal. Bovendien voeren de daar wonende
kolonisten een ware terreur tegen de omringende Palestijnse woongebieden met als doel het gebied
helemaal van Palestijnen te zuiveren. Men ziet niet goed in op welke manier die bezetters enig recht
kunnen inroepen. Tenzij het recht om er zelf te verhuizen. Intussen dragen zij de risico’s, punt.
Sturen de Verenigde Naties geen vredesmacht, áls dat al zou kunnen, men kan niet beweren dat zij
niets ondernemen. En aan hun Koreaanse Secretaris-Generaal zal het niet liggen. Na een blitsbezoek
aan Tel Aviv volgt een gezamenlijke afsluitende persconferentie. We kennen dat soort taferelen: gast
en gastheer, elk aan een pupitertje op een paar meter van mekaar, over de persmeute heen het
eigen publiek toesprekend. Wat ze echt denken, valt enkel op te maken uit een oogopslag of een
scheef getrokken mondhoek, terwijl een zijwaartse blik moet aangeven of de andere partij nu al dan
niet akkoord gaat. Hier niets van dat alles. Het visuele contrast alleen al, waaraan natuurlijk niet te
ontkomen valt: de kleine, vriendelijke en blijkbaar eeuwig zich verontschuldigende Ban-ki Moon, in
de schaduw van de bonkige Netanyahu, een kop groter dan zijn ‘tegenspeler’, die hij grofweg
inpepert niet zinnens te zijn een duimbreed af te wijken van het uitgestippelde bommenparcours.
Hier is geen ruimte voor diplomatiek tijdverlies, wat natuurlijk het voordeel biedt van de
duidelijkheid. Inbinden? Geen sprake van. De VN-man wordt gewoon belachelijk gemaakt.
Geschoffeerd op het einde van zijn bezoek en nog net niet met pek en veren overladen afgevoerd
naar het vliegveld.
Tussenstand Gaza-Israël: 400 doden tegen 8. Cijfers bijna in evenwicht.
Zondag 20 juli
Er wordt een nieuw toppunt van waanzin bereikt. Meer bepaald in New York waar Israël zich voor de
Verenigde Naties uit het kluwen van aanklachten tracht te wringen met Amerikaanse inspiratie: the
right to defend yourself. Geen leger ter wereld zou zich bezighouden met het voorzien in voedsel en
brandstof van het gebied waar het doorheen trekt. Ja, dat herinneren we ons hier uit de tijd van de
Spanjaarden en de Fransen. Brandschattend het land door. Over de openluchtgevangenis die de
Gazastrook is, staat in de statuten van de VN natuurlijk niets. Pech voor de Palestijnen. Terwijl de
oplossing ten gronde eenvoudig is. Geef de Palestijnen die al door Israël zijn opgeslokt, hun
burgerrechten terug. Doe hetzelfde op de Westelijke Jordaanoever en laat ze daar wonen in de
nederzettingen die Joodse kolonisten zo vriendelijk zijn geweest daar al in te richten. En ontgrendel
de Gazastrook, tenminste in de richting van de Sinaï-woestijn; dan kunnen ze alleen nog Egyptenaren
lastigvallen. En wie dan nog vervelend doet, laten terugkeren naar het land zijner vaderen, zij het dat
dit zich nu op heilige Joodse grond bevindt. Simpel toch? In Absurdistan moet dat kunnen. Misschien
moest ook de UNO daar naartoe verhuizen, om te wennen aan de Hebreeuwse newspeak. Waar
‘vredesproces’ betekent dat je een eeuw lang ongestoord ander land inpikt en de bevolking
terroriseert omdat ze daarmee niet wil leven. En ‘zelfverdediging’ dat je alles en iedereen uit de weg
11
bombardeert die dan zo brutaal is zich daartegen de verzetten. Simpel toch, zo een snelcursus
Absurdistaans? In alle ernst. Indien voor het voormalige Joegoslavië een internationaal tribunaal kon
worden opgericht wegens schendingen van het humanitair recht tijdens de burgeroorlog in de jaren
1990, waarom dan niet voor Israël? En waarom kan of wil het Internationaal Strafhof in Den Haag de
oorlogsmisdaden in de Gazastrook niet onderzoeken, waar dan ook de aanklachten tegen Hamas
kunnen worden behandeld? Simpel, zo leert ons een Engelse krant, omdat de Verenigde Staten en
Israël willen vermijden dat dan ook de kwestie van de Joodse nederzettingen in bezet Palestina
wordt aangekaart. Het basissysteem om dat land definitief te ontwrichten, zoveel is duidelijk.
Netanyahu en Lieberman lopen nog vrij rond en kunnen ongestoord hun gang gaan.
Het goede nieuws is dat Tomorrowland het weekend heeft overleefd, zonder dat er doden vielen.
Meer nog, de Belgische premier-in-ontslag kwam er meedeinen in weiden als wiegende zeeën. So
far, so good.
Tussenstand Gaza-Israël: 500 doden tegen 8. Het hoge aantal burgerdoden aan Palestijnse kant heeft
uiteraard te maken met de rücksichtslose manier waarop het verzet wordt aangepakt. Waarbij de
Israëli’s de aanwezigheid van Hamas-strijders tussen de gewone bevolking aanvoeren als excuus,
benevens het feit dat deze laatste vaak op voorhand wordt verwittigd van aankomend geweld en
zich dan maar uit de voeten moeten maken. Waar naartoe? Hun probleem. Maar ze zijn dan wel wat
in het Hebreeuws heet ‘een legitiem doelwit’. Of in het Nederlands: afknallen mag.
Maandag 21 juli
Groot feest in Brussel. Met een nieuwe koning, naar het schijnt. Vuurwerk dat gevaarloos knalt en
vliegtuigen die alleen maar kleurstrepen achterlaten.
Dinsdag 22 juli
Een Vlaamse krant vervangt haar opiniebijdrage door de brief van een Noorse hulparts uit Gaza,
gericht aan Obama. Hij nodigt de Amerikaanse president nadrukkelijk uit één nacht, één nacht maar,
door te brengen in een kliniek in Gaza-stad. Tussen de bommen en de doden. Zelf zitten zijn ogen
dicht van de slaap, kan ik me zo voorstellen. De aangesprokene reageert, voor zover bekend, op deze
brutaliteit niet. De dag voordien heeft hij trouwens al zijn plicht gedaan door de doden te betreuren,
on both sides. En die verre briefschrijver? Had zich allicht via zijn persdienst moeten melden. Wie
stopt ooit de Joodse horden?
Elders een overzicht van foto’s met kinderen in oorlogstijd. En wat dat met kinderen doet. Of ze nu
komen uit het getto van Warschau of van achter de prikkeldraad van Bergen-Belsen in 1945. Of ze
naakt en door napalm begoten vluchten voor Amerikaanse bommenwerpers boven Vietnam in 1972
12
of dood vanonder het puin van Gaza worden gehaald in 2014... De ellende is dezelfde. Altijd en
overal.
Meanwhile back in Ukraine. Een trein met de lichamen van de slachtoffers van vlucht MH17 verlaat
na veel touwtrekken en militaire show het oostelijk rebellengebied, richting Nederland. In Brussel
vergaderen opnieuw op korte tijd de EU-Buitenlandministers. Cameron wil meer sancties tegen
Poetin. Over Netanyahu geen woord. Kan ook moeilijk anders, want Joods Actueel waakt, zionistische
hoop in bange dagen.
Wat er verder ook moge gebeuren, ooit moet de voorraad bommen en granaten op raken, ooit...
Vast staat nu al dat de staat Israël zijn doel heeft bereikt: minder Hamas, nagenoeg geen Gaza meer
en een nieuwe generatie Palestijnen die, voor zover overlevend, eeuwige haat zal koesteren tegen
de Joodse staatsterreur die haar leven en dat van haar volk verwoest. Indien al geen haat tegen de
rest van de wereld, die kijkt en zwijgt. Handenwringend, maar meer ook niet.
Tussenstand Gaza-Israël: 500 doden tegen 25. Zo ineens? Het Israëlisch leger met zijn monstertanks
stuit op meer tegenstand dan verwacht. De vijand onderschat, net als tijdens hun vorige veldtocht in
de Gazastrook.
Foto 3 - Uitzicht vanuit moskee in Shujaiyah. Deze wijk, aan de oostkant van Gaza stad, werd
nietsontziend gebombardeerd in juli 2014. Daarbij vielen vele doden en werd een groot deel van de wijk –
huizen, winkels, auto's ... - volledig verwoest.
13
Woensdag 23 juli
De Brusselse ontwerpster Rachida Aziz haalt de kranten. Niet met haar kledinglijn dit keer, maar met
haar standpunten omtrent Israël en Gaza. Die zijn zo puntig en pro-Palestijns, dat Facebook haar het
zwijgen oplegt. Dat is dus een van die zogenaamde. ‘sociale’ media, die van zichzelf pretenderen dat
ze de wereld doen opengaan. Of afsluiten voor wie hen, of de duistere krachten die achter hen staan,
niet bevallen. En dat is wat hier blijkbaar gebeurt. Vermoede oorzaak, zegt ze zelf, ‘de woede die ik
net als zoveel van mijn Facebook-vrienden had uitgeschreeuwd over de Israëlische misdaden in
Palestina’. En dan helpt zo ’n ding als uitvergroter en luidspreker. Tot ergens iemand de stekker
uittrekt. Dan voel je je als Joseph K bij Franz Kafka, haar woorden, ironisch genoeg zelf Jood en die
ons op briljante manier inpeperde hoe een onpersoonlijke bureaucratie het individu langzaam maar
zeker plat maalt. Terecht leidt dit tot ergernis over identiteitsdiefstal door een platform dat
wereldwijd ‘op een volstrekt ontransparante manier [wordt] beheerd door een paar duizend
anonieme medewerkers die alles over je weten en jij niets over hen’. Niet op haar mondje gevallen,
deze dame. Voor wie er nog mocht aan twijfelen, de oorlog woedt ook on-line.
Ergernis ook in en over de ‘gewone’ media. Want telkens weer tijdens het avondnieuws krijgt de
Israëlische premier zendtijd toegemeten om zijn gal te spuwen over Hamas. Het ergste is niet vuil
genoeg. Boko Haram en consoorten, daar horen ze thuis. Lieve jongens zijn het niet bepaald en
raketten afvuren op een buurland doe je normaal niet. Met de nadruk op ‘normaal’. Maar wat
zouden ze willen in Tel Aviv? Dat de Palestijnen, in het bijzonder in de Gazastrook, weerloos
toekijken hoe hun zoal beperkte leefwereld helemaal wordt kapotgeschoten en -gebombardeerd? Of
wat gebeurt hier anders?
Tussenstand Gaza-Israël: 600 doden tegen 30.
Donderdag 24 juli
In Europa valt intussen een opflakkering te noteren van het aantal anti-Joodse incidenten. Niet
onverwacht en niet onlogisch. Wanneer de politiek deserteert, nemen anderen over. De doorsnee
burger ziet, hoort en leest toch ook dat de Europese leiders zich kapot vergaderen over Poetin en
Oekraïne, maar het Israëlisch geweld in Gaza geen blik waardig keuren. Dat roept verzet op, ook bij
hen die een gewelddadige aanpak niet goedkeuren. Zelf gezocht. Toch kan het ook anders, zoals
blijkt uit de open brief die op donderdag 24 juli de kranten haalt. Daarin een oproep, mede gesteund
door een aantal in België wonende Israëli’s, om hun land te dwingen de kolonisering van Palestina
stop te zetten. Dat de initiatiefnemer na de intifada van begin de jaren 2000 uit het Israëlisch leger
deserteerde en nu in Gent aan de unief doctoreert, is natuurlijk genoeg om het hele project af te
branden. Op hetzelfde moment laat de Hoge Commissaris bij de VN, bevoegd voor de
Mensenrechten, zich scherp uit over het conflict tijdens een spoeddebat van de organisatie in
14
Geneve. Hamas wordt getackled (hoe kan het anders?) maar ook Israël, dat ‘mogelijk’
oorlogsmisdaden begaat. Netanyahu ontwaakt met een schok, Lieberman wordt ongerust.
Overigens bieden zelfs de VN-vestigingen in Gaza de radeloze bewoners geen bescherming meer. Ze
worden net zo goed door de Israëlische artillerie aan flarden geschoten, samen met wie er zijn
toevlucht zocht, als de versterkingen van Hamas elders in wat nog overblijft van de stad. Dezelfde
dag nog is het weer van dat. Voor de vierde keer op rij wordt een VN-school vol schuilende burgers
geraakt door tankgranaten, met 15 doden en 200 gewonden tot gevolg. Dat Hamas in deze
gebouwen zelf raketten en andere wapens opslaat, zoals Israël beweert, blijkt in bepaalde gevallen
te kloppen. En geeft voedsel aan de stelling dat de beweging haar eigen burgers als schild gebruikt.
Dan zal de politicus de afweging maken of de menselijke tol opweegt tegen de geboekte militaire
winst, en dan liefst in verhouding tot het totale plaatje. Te vrezen valt dat de rekening in al deze
gevallen snel is gemaakt, ook al zijn hier nu al meer kinderen omgekomen dan Hamas-militanten.
Vrijdag 25 juli
Op vrijdag 25 juli verbreekt de Universiteit van Leuven het stilzwijgen, zij het misschien niet op de
traditionele manier. In een krant port Luc Reychler, hoogleraar Internationale Betrekkingen, Europa
openlijk aan om zich te distantiëren van het Amerikaans beleid in Azië en het Midden-Oosten, dat
daar slechts zweert bij zwakke staten (failed states), teneinde de eigen hegemonie te kunnen
bestendigen. Voorbeelden te over: Afghanistan, Irak, Syrië, Libië, Palestina... Is het verboden daar de
hand van eeuwige en beste bondgenoot Israël in te zien? Daar spreekt de professor zich niet over uit,
maar de vraag stellen is ze beantwoorden. Meer indruk nog maakt de oproep van hoogleraar
epidemiologie Marc Van Ranst, die de slachting in de Gazastrook uiteindelijk ook te veel wordt en die
onomwonden stelt dat artsen in België niet langer stilzwijgend kunnen voortdoen wanneer
ziekenhuizen en scholen worden gebombardeerd. ‘Duidelijk een oorlogsmisdaad’, zegt iemand die
het kan weten, ‘in de meest dichtbevolkte openluchtgevangenis ter wereld’, zonder plaats om nog te
schuilen. Waar meer dan 95% van de slachtoffers aan één kant vallen, moet je het niet hebben over
een oorlogsoperatie, aldus de arts. ‘Dat is een slachting.’ Eindelijk iemand op niveau die openlijk de
dingen durft noemen bij hun naam. En oproept tot de voorlopig enig haalbare maatregel: boycot.
Zoals destijds tegen Rusland gebeurde en tegen het Zuid-Afrikaans Apartheidsregime. Geen
sinaasappelen, geen vakantie, geen wapens, geen commerce, geen Uefa-voetbal. En hij had er nog
mogen aan toevoegen: geen Songfestival. Het is toch ‘Eurosong’, nietwaar? Niet ‘Asiafestival’ of
zoiets.
Maar Van Ranst blijft ernstig. Wil de term ‘Gazacaust’ vermijden, maar laat hem dus wel vallen.
Verwijst, samen met 120 andere Vlaamse geneesheren, naar de Noorse arts van hierboven en naar
de afkeuring door het internationaal befaamde medisch tijdschrift The Lancet. ‘Het historisch krediet
van Israël is opgebruikt,’ besluit hij. Na deze onmiskenbare aanklacht tegen de Israëlische ‘misdaden
tegen de mensheid’, een schot in de roos, is het kot natuurlijk te klein en zijn de reacties
voorspelbaar. Van Joods Actueel uiteraard, waar André Gantman, niet gehinderd door zijn
gerechtelijk verleden en intussen fractieleider van de N-VA in de Antwerpse gemeenteraad, de eer
15
krijgt het vuur te openen. Met een frontale aanval op het ‘selectief wereldgeweten’ van de Vlaamse
artsen. En uiteraard, hoe zouden we het vergeten, tegen het relativeren van de nazimisdaden van
inmiddels driekwart eeuw geleden. Revisionisme heet dat in het Hebreeuws. Terwijl die van Israël
dateren van... vandaag. En nu we toch in Antwerpen zijn, waar burgemeester Bart De Wever met
Gaza geen punten kan winnen en tevergeefs zijn troepen aanmaant tot ‘voorzichtigheid’: die hebben
daar duidelijk geen oren naar. Zoals de ‘blauwe’ opgeviste schepen, Ludo Van Campenhout die
Hamas en Van Ranst gemakshalve één pot nat vindt en via Joods Actueel mag toeteren dat hij het
door Israël (waar hij voor 200% achter staat) gebruikte geweld ‘proportioneel’ vindt. Sic en slik. Maar
ja, Antwerpen, diamant en de Joden, het is een moeilijk verhaal. En dat zal nog lang zo blijven.
Tijdens het aansluitende weekend krijgen de Vlaamse artsen steun uit diverse hoeken: advocaten
(via Paul Quirynen), het ABVV (Rudy De Leeuw), de christelijke ‘Beweging’ (ex-ACW, Patrick
Develtere), kunstenaars (KVS)...
Overigens, lest we forget, tussenstand Gaza-Israël: 800 doden tegen 36.
Foto 4 - Vogelkooi met siervogels hangt aan overgebleven pilaar van vernielde woning (Khuzaa, zuiden
Gazastrook)
16
Zondag 27 juli
In Brussel vindt ‘de grote manifestatie voor Gaza’ plaats, een mars van het Noordstation naar de
Europese wijk. Veelkleurig, luidruchtig en wijdvertakt. Ontsierd door een clubje van enkele tientallen
relschoppers, afgesloten door een kleine vertegenwoordiging van de Unie van Progressieve Joden.
Jawel, die bestaan ook. En ze laten zich horen en zien. ‘Pas en notre nom’, luidt hun boodschap. Een
hoopgevend teken, hoe futiel ook. Dezelfde ochtend was er een Joodse steunbetuiging aan de
Israëlische ambassade, met 400 man. ’s Namiddags zijn de betogers met 5 000 (tweemaal cijfers
VRT), voormelde Unie met ongeveer 40 deelnemers. De Belgische politiek volhardt in stilzwijgen,
ondanks stijgende druk bij de publieke opinie en de oproepen van de voorbije dagen. Niemand te
zien, met uitzondering van het Gentse gemeenteraadslid Guy Reynebeau (SP-A’er, die voorzichtig
blijft) en enkele communistische vlaggen. Leerrijk zijn vooral de media. ’s Avonds vergast de VRT ons
bij het tv-nieuws op een ongezien sterk evenwichtsnummer: anderhalve minuut coverage, exposure
of hoe je het noemen wil voor de 400 van ’s ochtends en evenveel voor de 5 000 van na de middag.
In het eerste geval mag de Antwerpse schepen van Onderwijs, liberaal en Joodse voorvechter Claude
Marinower, het uitleggen. Vindt de 15 seconden die de bewoners van Tel Aviv gegund is om voor de
Hamas-raketten in de schuilkelders te duiken, ongehoord. En reden om hier zijn ongenoegen te
uiten. Ook het cliché van Israël als enige democratie in het Midden-Oosten, die grove leugen dus,
mag natuurlijk niet ontbreken. Bedoeld is de staat die alle UNO-resoluties aan zijn zwaar gewapende
laars lapt, zijn eigen burgers discrimineert, Palestijns land en water steelt, een hele gemeenschap
langzaam wurgt, geleid door oorlogsmisdadigers als Netanyahu en Lieberman... U vult het verder zelf
wel aan. Maar er wordt, gelukkig, afgesloten met goed nieuws, kwestie van weer op adem te komen:
de beide privé varkens van kakelvers Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) stellen het
wel. Een hele geruststelling, zodat we niet slapeloos de nacht in moeten. ’s Anderendaags zoeken we
in de vroege ochtend naar meer nieuws over de betoging van gisteren in ons lijfblad. Groot is de
ontgoocheling: 30 regels en niets dat u al niet wist.
Eén vraag nog in deze context, gericht aan de media, geschreven, gesproken, beeldpers... waar de
heilige regel geldt van ‘woord en wederwoord’ en waar dus op elk denkbaar strijdtoneel een pro en
contra kan worden geformuleerd. Dat geldt blijkbaar altijd en overal, met één uitzondering: jawel...
Niet, zegt u? Waarom mag er dan geen blad bewegen of Joods Actueel krijgt de micro of een stuk
gazet onder de neus geduwd om een gedegen mening te geven over al het denkbare? Goed, dat is
dan een partijdig standpunt dat als dusdanig mag worden weergegeven. Het belicht één kant van de
zaak. Zijn kant, hoe onredelijk ook. In mijn ogen toch en in die van velen. Heel velen. Maar ‘één kant’
wil zeggen dat er ook een andere kant is. In dit geval de Palestijnse invalshoek. Die dan ook wel
partijdig zal zijn, maar tenminste de zaak in evenwicht brengt. In Vlaanderen of België niet te vinden?
Kom nou. Laat in ’s hemelsnaam beide kampen de zaken uitleggen, i.p.v. altijd dezelfde. Of stoort het
dat de ‘tegenpool’ ongegeneerd opkomt voor het recht op een menswaardig bestaan, of bestaan
tout court, van de Palestijnen? Ronduit en rechtuit, met argumenten die evenzeer tegen het licht
dienen gehouden te worden, maar daarom niet minder valabel zijn. Voor die ‘andere stem’ blijven de
media nu steken bij neutrale organisaties, veiligheidshalve, want niemand wil voor antisemiet
worden versleten. Die neutrale organisaties bestaan, jawel, en ze zijn nog respectabel ook. Zeer
respectabel. Oxfam, Amnesty..., gebonden door regels van exclusieve en absolute neutraliteit. En
17
terecht. Maar laat a.u.b. de media, indien ze zichzelf ernstig nemen, niet halverwege halt houden.
Willen of durven ze daarna eigen conclusies trekken, dan zullen die ook gekleurd zijn, het is des
mensen, maar tenminste gebaseerd op meervoudige informatie. Vindt Joods Actueel dat dan nog
antisemitisch, wat allicht het geval zal zijn, om godswil, laat ze dan doen. En zich wentelen in het
eigen grote gelijk, zonder dat de rest van de samenleving daar hoeft van wakker te liggen. Of gaan
we zover als de BBC in de klimaatdiscussie, waar tegenstanders van het idee van de opwarming van
de aarde niet langer om hun mening wordt gevraagd, wegens achterhaald en irrelevant? Eigenlijk wil
ik van de officiële Vlaamse nieuwszender mijn belastinggeld terug. Of toch tenminste de helft ervan.
Namelijk voor het nieuws dat ontbreekt. Ik ben die zogenaamde verdelende objectiviteit kotsbeu.
Omdat ze vals is.
Tussenstand Gaza-Israël: de lijn van duizend doden overschreden, tegen 45 aan de andere kant.
Maandag 28 juli
Maandagavond 28 juli krijgen we, als naar gewoonte, op tv de dagelijkse portie Netanyahu
geserveerd. Ditmaal met de mededeling dat zijn landgenoten, alsook het belegerde Gaza, met reeds
dichtgesnoerde keel, zich beter voorbereiden op een langdurige oorlog. De laatste tunnel moet
eraan geloven (alsof dat iets oplost en er straks geen nieuwe worden gegraven). De laatste raket en
straks ook de laatste Gazaan wellicht.
Met de nodige vertraging in de media blijkt dat nu ook op de Westelijke Jordaanoever de onrust
doordringt. Maar hier gaat het tussen stenen en traangas. In termen van (h)ordehandhaving dus
beheersbaar, met niet meer dan een paar doden: vijf tijdens betogingen en één doodgeschoten door
kolonisten. Allemaal aan dezelfde kant dus. Gelukkig maar.
Dinsdag 29 juli
‘s Ochtends op de radio. Aftredend minister van Consumentenzaken, (raar dat zo een... ‘sector’ een
eigen minister waardig is) de socialist Johan Van de Lanotte, laat weten dat er een etikettering komt
met betrekking tot producten uit de Joodse kolonies op de bezette westelijke Jordaanoever. Die
waren kunnen dan als dusdanig worden onderscheiden. Maar, zo wordt er snel aan toegevoegd, het
systeem is niet verplicht en verkopers beslissen zelf. Kopers uiteraard ook. ‘Dat werd ons gevraagd
door pro-Palestijnse organisaties’, heet het verontschuldigend, ‘want goederen uit die gebieden
hebben toch een... eh, specifieke connotatie.’ Een specifieke connotatie, letterlijk zo gezegd. Bang
van de eigen schaduw. Ja, je moest zo maar eens een antisemitische connotatie krijgen, nietwaar?
Godverdomme, man. Anders altijd zo fel van de tongriem gesneden, zeg dan toch waar het op staat.
Met dit taalgebruik en deze ingesteldheid komt Israël in nog geen duizend jaar in beweging.
18
Dezelfde ochtend in de krant: EU gaat Rusland aanpakken. In verband met Oekraïne natuurlijk. Goed
zo. En Israël? Nooit van gehoord. Oei, gebeurt daar ook iets?
Woensdag 30 juli
Op 30 juli bombarderen de Israëli’s opnieuw een VN-school, de derde al in tien dagen tijd; het wordt
een slechte gewoonte. UNRWA, de VN-organisatie die Palestijnse vluchtelingen helpt, laat weten dat
tot 17 maal toe aan Israël de precieze coördinaten waren doorgegeven. Niet om juister te kunnen
mikken, of blijkbaar net wel? Meer dan 3000 burgers hadden er radeloos hun toevlucht gezocht, in
de hoop dat ze daar tenminste veilig zouden zijn. Niet dus, 17 doden en 150 gewonden mogen aan
het lijstje worden toegevoegd, uitsluitend vrouwen en kinderen. A ja, de mannen zitten in de militie
of in de gevangenis. En dat ondanks een tijdelijk zogenaamd humanitair bestand, eenzijdig door
Israël afgekondigd. Blijkt bij nader toezien dat dit niet geldt in zones waar soldaten bezig zijn met
operaties. Noem één straat in heel Gaza waar zulks niet het geval is? De leugens, het bedrog en de
schijnheiligheid, ze maken je misselijk.
Dat betert er niet op bij het lezen van een krantencitaat, geplukt uit de toespraak van de
oppositieleider van de Israëlische Arbeiderspartij (van linkse signatuur, zou een mens
veronderstellen) tijdens een herdenkingsdienst voor de drie jongemannen wier dood als
rechtstreekse aanleiding gold voor het huidig offensief, althans volgens de officiële versie in Tel Aviv.
“Die drie jongens hebben het land gered”, zo luidt het. “Israël is eindelijk weer herenigd in één
strijd.” Soms geloof je niet wat je ziet. Heb dat driemaal herlezen, maar zo staat het er. Kan alleen
nog maar hopen dat dit een drukfout is. Met zo een oppositie mag een regering, hoe oorlogszuchtig
ook, wel op haar twee oren slapen.
Tussenstand Gaza-Israël: 1270 doden tegen 59 (waaronder drie burgers).
Donderdag 31 juli
Het bombardement van gisteren op de VN-school in Gaza is zelfs voor de diplomaten van de UNO ‘de
druppel’. Een oorlogsmisdaad, heet het nu, zonder franje. En een grove schending van het
internationaal recht. Ook hun vertegenwoordigers ten velde krijgen het in toenemende mate op de
heupen. Tot er één helemaal uit zijn rol valt, zoals plaatselijk VN-woordvoerder Chris Gunness in
Gaza zelf, die in een opname, voor het avondnieuws door de VRT overgenomen van Arabische
zender Al Jazeera, tijdens een verklaring in tranen uitbarst. “De rechten van Palestijnen, ook van
kinderen, worden hen volledig ontzegd. Dat is vreselijk.” Verder dan nog een kuch raakt de man niet.
Het beeld toont een schouderklop door een collega en wordt dan afgebroken. Dit lijkt cinema, maar
is het niet. De reactie van Israëlische zijde maakt je vervolgens helemaal ziek. Er zal een onderzoek
worden uitgevoerd. Blijkt een fout gemaakt, dan zal het land zich verontschuldigen. Jezus nog aan
19
toe. En Obama? Niet gehoord. Daarover toch niet. Wel een Ban ki-Moon die uiteindelijk ook uit zijn
rol valt en geen blad meer voor de mond neemt. De diplomatie krijgt het moeilijk.
Aansluitend in dezelfde uitzending krijgt de Israëlische ambassadeur in Brussel nog eens vrije baan
om de klassieke resem clichés te spuien, aangevuld met half opgebouwde of ronduit valse
redeneringen. Ruimte voor nuance is hier natuurlijk niet. Het begint en eindigt met Hamas, dat
natuurlijk het eigen volk als gijzelaar gebruikt. Vanwaar toch ineens die onverwachte bezorgdheid
voor de gewone Gazaan? Of waar kromtaal de norm wordt. Denkt die vent dat wij allemaal idioten
zijn? De Gazastrook demilitariseren als enige optie. Om daar dan met tankkolonnes en artillerie
vrolijk doorheen te fietsen, links en rechts vurend naar believen? En wie zal dat stuk grond en zijn
bewoners nog verdedigen, nadat eerst de gematigde stemmen en vervolgens alle andere zijn
uitgeschakeld? Op naar de totale weerloosheid dus. Het kan altijd nog absurder. Goed, Hamas zijn
geen kerstekinderen en ze zullen best een extreme agenda hebben, maar daar bestaan andere
oplossingen voor. Overigens dreigt met elk nieuw Israëlisch projectiel het gevaar om nog verder op
te schuiven naar het ware extremisme: het islamisme. Het is de Israëlische retoriek in al zijn
perversiteit. Eerst de zaken onmogelijk maken en dan klagen dat er geen ruimte blijft voor een zinnig
gesprek. Hoe zou dat toch komen?
Als we in Europa dan al iets willen doen: boycotten, die handel. Maar dan wel grondig, zoals destijds
met die andere Apartheid in Zuid-Afrika. En daar heeft het geholpen, zij het na lang volhouden. En
‘onze’ Reynders, welbespraakt in alle talen? Ni vu, ni connu. Maar wel disgraced forever. Net zoals al
die andere Vlaamse, Belgische, Europese regenten. Alleen dat hij, steeds klaar om zich op de eerste
rij te wringen, meer wind vangt. En nu ook meer hoon verdient. Intussen beginnen zelfs aan zichzelf
verplicht neutrale organisaties als Oxfam en Amnesty International het stilaan op de heupen te
krijgen van de onophoudende Israëlische bombardementen.
Foto 5 - 1,5 jaar oud jongetje met oom, zijn gehele familie werd gedood bij een bombardement op hun
huis
20
Vrijdag 1 augustus
1400 Palestijnse doden, Israël geeft geen cijfers meer. Het grondoffensief verloopt blijkbaar iets
moeilijker dan verwacht.
In de ochtendlijke krantencommentaren wordt de stelling van gisteren vandaag bewezen. En ere wie
ere toekomt: in Het (al te vaak geridiculiseerde) Belang van Limburg. Eindelijk de nagel op de kop:
teruggaan tot 1948. Een eind verder terug in de tijd had ook gemogen, het zou nog meer verklaren,
maar goed. Buitensporig geweld en, de kern van de zaak, indien de Joden de Palestijnen niet van hun
land hadden verdreven, de wereld zou er anders uitzien. Bingo.
En elders in het land: echt gebeurd. Een Joodse vrouw belt de dokter om te klagen over pijn.
Antwoordt de Antwerpse arts: ‘Ga naar Gaza, ’t zal rap over zijn’. Ja, dat krijg je dan. De stem des
volks die zich laat horen. En natuurlijk: ’t kot te klein annex kleine kettingreactie door bevoegde
overheids-en aanverwante instellingen, als daar zijn de FOD Volksgezondheid, de Orde van
Geneesheren, het parket van Antwerpen wegens schuldig verzuim, de politie wegens een klacht voor
racisme en xenofobie. Natuurlijk mag ook ons aller Joods Actueel niet ontbreken, die de dame in
tranen meldt. Uiteraard wegens 70 jaar geleden. En ook natuurlijk: de dokter door het stof. Want zeg
nu zelf, het is altijd iets met die doktoors. Tiens, en nu we het er toch over hebben, hoe zou het nog
zijn met die Turkse oorbel en die mannen die iets geroepen hebben tijdens een betoging, twee
weken geleden?
Zaterdag 2 augustus
Surprise, surprise, Obama wordt wakker. De aanleiding: een gekidnapte Israëlische soldaat. Althans,
zo luidt de eerste versie in het ochtendnieuws, andere volgen. Na ruim twee weken moordende en
onophoudende bombardementen zou je verwachten dat zelfs de Amerikaanse president het nu
welletjes vindt, maar nee, er komt alleen een snelle en felle reprimande tegen Hamas, al is nog niks
bewezen. Loslaten die kerel, dit zijn geen manieren. En voor de rest? Rustig voortdoen, zeker? Carry
on, boys. Hoe je een soldaat kunt ‘kid’nappen, is ons een raadsel. En dat zo een gewapende indringer
in vijandelijk gebied in vele sloten tegelijk kan sukkelen (worden afgeknald, op een mijn lopen, in een
hinderlaag of in de armen van de tegenstander) is er iets meer logisch? De Israëlische soldateska kijkt
toch ook niet op een mannetje (correctie: op een paar honderd man) meer of minder? Maar neen, in
militaristische staten, zoals de bondgenoten VS en Israël zijn, geregeld of voortdurend in oorlog, is
een niet gewoon doodgeschoten maar anderszins uitgeschakelde soldaat meteen staatszaak. Ook al
omdat die nadien als pasmunt kan worden gebruikt voor een afgedwongen deal. Hamas wordt dus
gesommeerd, niet vanuit Tel Aviv maar vanuit Washington!, de man per kerende terug te sturen en
hem zeker geen haar op het gehelmde hoofd te krenken. Of anders... Ja, anders wat eigenlijk? Pas op
of er wordt geschoten? Ook onze gazetten gaan hierin mee. ‘Conflict in een nieuwe fase’, heet het.
Jawadde, wat 1 400 Palestijnse doden niet vermochten...
21
In de marge geeft Obama kwansuis nog mee dat er in Guantanamo na 9/11 werd gefolterd om
bekentenissen af te dwingen en dat parlementsleden van de bevoegde onderzoekscommissie nadien
door de CIA werden bespioneerd. Maar ’s mans vertrouwen in de baas van die vereniging blijft
ongeschonden. Quel cinéma. En toch zijn er nog andere verrassingen, ditmaal in de persoon van het
Belgisch-Joodse dans-icoon Lydia Chagoll, ex-Japanse concentratiekampen, 83 inmiddels, maar nog
steeds vloekend en drinkend in het leven staand. Met boosheid en verontwaardiging die haar, naar
eigen zeggen, op de been houden. Gelukkig als ze is dat ze destijds niet naar Israël trok, toen dit door
de zionistische propaganda werd voorgesteld als leeg, onbewoond en wachtend op immigranten.
Voor haar is het duidelijk: “Het radicale islamisme en het radicale orthodoxe jodendom versterken
elkaar en bedreigen al wie gematigd zijn.” Weer een verraadster allicht, als Joodse antisemiet.
Zondag 3 augustus
Op zondag 3 augustus, krantenloos uiteraard, blijft evengoed ‘de onbekende soldaat’ in het nieuws.
Misschien was hij wel helemaal niet verdwenen, zo heet het nu ineens. Tegelijk komt het bericht dat
Israëlische eenheden worden teruggetrokken, een paar dagen nadat een langdurig offensief was
aangekondigd. De stormloop blijkt te vertragen. Of dat nu komt doordat er niks meer overblijft om
nog kapot te schieten of op te blazen, is voorlopig een raadsel. Wel valt op dat al een hele tijd geen
dodencijfers meer worden vrijgegeven. Van de Palestijnen weten we dat het getal daar intussen tot
rond de 1500 is gestegen. De Israëli’s zijn gestopt met tellen, voor ons althans. Maar maakt u zich
geen zorgen, de ‘gewone’ bombardementen gaan door. Tot de laatste Palestijn allicht. Is er dan
niemand die deze bende barbaren kan of wil stoppen?
De burgemeester van Antwerpen, Bart De Wever, vindt dat zijn stadsgenoot-dokter die hulp zou
hebben geweigerd aan een Joodse vrouw die zich onwel voelde, moet worden gestraft. Hij zou beter
zijn ‘blauwe bende’, overlopers en andere, in toom houden. Zoals Claude Marinower, toen die tien
dagen geleden het nodig vond de zionisten te steunen die voor de Israëlische ambassade in Brussel
hun regering in Tel Aviv kwamen aanvuren. Dat zoiets bovendien een slag in het gezicht is van een
groot deel van de inwoners van zijn eigen stad en dat die man met zo een optreden zijn eigen gezag
ondermijnt als schepen van Onderwijs (en Rechtszaken!), is de burgervader blijkbaar ontgaan. Of,
juister allicht, het maakt hem niks uit. En wij die dachten dat het ‘gezonde’ Vlaams nationalisme
dreef op het opkomen voor de verdrukten, wat voor ons geschiedenis is geworden maar elders nog
springlevend. Daar denken die carrièregedreven nieuwkomers duidelijk anders over. Enkel zij, Jan
Jambon?
In de pers circuleren intussen, indien niet politieke oplossingen, dan toch voorlopige uitwegen. Wat
met de Gazastrook? Helemaal verder uitmoorden en dan het lege land gewoon inpikken, met
puinhopen en al? Daar is allang een aanzet toe gegeven, met nu een forse versnelling hoger, maar
het zal allicht te lang duren en te veel kostbaar eigen volk kosten. Onze reconstructie, maar wel het
plan van types als een Lieberman en, te oordelen aan zijn dagelijkse uitlatingen, ook Netanyahu. Ten
gronde geven nochtans velen toe, ook binnen Israël, dat een militaire oplossing niet bestaat. Daarom
is het ook zinloos, en pure propaganda, om Hamas te willen uitschakelen. Met wat nu aan het
gebeuren is, staat de volgende generatie ‘terroristen’ overigens al klaar. En bezette gebieden zonder
22
militairen, ook op de Westelijke Jordaanoever, is dan misschien wel de natte droom van elke zionist,
het is tegelijk een dagdroom. En een politieke uitweg, let wel: op korte termijn, geen oplossing ten
gronde, die dus een politiek gezag veronderstelt, ook aan Palestijnse kant? Enige mogelijkheid: de
Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook weer onder één noemer brengen. Dat is nu net wat
enkele weken vóór de huidige uitbarsting gebeurde (tussen Mahmoud Abbas en Khaled Meshaal),
maar meteen door Netanyahu als een oorlogsdaad werd bestempeld. Een doodsteek voor het
‘vredesproces’. Iemand moest die vent verbieden dat woord nog uit te spreken. Prompt volgde een
boycot van Joodse zijde. De gevolgen kennen we.
Maandag 4 augustus
We staan op, hongerig om te vernemen hoe het de verdwenen soldaat vergaat. Maar de
ontgoocheling is groot: dood en begraven, gewoon zomaar. Dat blijkt pas na enig speuren in de
ochtendlijke kranten, want de kortstondige hype is ineengezakt als een soufflé. Bij gebrek aan
hoofdacteur. Zonde, weer een spannend verhaal door de neus geboord.
In Europa is intussen de herdenking van ‘de Groote Oorlog’ ingezet. Die begon op 1 augustus 1914
met een Duitse oorlogsverklaring aan Rusland, twee dagen later gevolgd door een aan Frankrijk.
Omdat de keizerlijke troepen bij hun omtrekkende beweging doorheen de Ardennen België niet
binnen mogen, starten hier de vijandelijkheden, niet officieel verklaard dan, op 4 augustus. Nu,
honderd jaar later, volgen ontroerende taferelen en alweer grote woorden. Waarbij vooral de
fameuze afsluiter van 1918 komt bovendrijven: ‘Nooit meer Oorlog’. 1914-2014? Klinkt dubieus in
Oekraïne en bitter in Gaza.
En nog eens luisteren naar een ‘dissidente’ stem. Van een enigszins eigenzinnig tijdschrift, MO*
genaamd, een kwartaalblad waarvan de volledige titel staat voor ‘Mondiaal Nieuws’. Journalist John
Vandaele laat er zich inspireren door een scene uit het tv-nieuwsprogramma Terzake, waar de
redactrice van dienst zich blijkbaar liet inpakken door de vraag ‘wat u zou doen als de Hollanders
Antwerpen bombarderen’. Steeds gevaarlijk, dat soort vergelijkingen. Maar ze manken altijd, wisten
de Romeinen al, verrassend in hun eenvoud én verleidelijk als ze zijn. Terugslaan, luidt natuurlijk het
voor de hand liggende antwoord. Maar niet voor wie iets dieper graaft dan de slechts één vakje
teruggaande stelling dat wie kaatst, de bal mag verwachten. De slimme vraag krijgt immers een heel
andere dimensie, wanneer men eraan toevoegt dat ‘slachtoffer’ België voordien al een groot deel
van Nederland heeft ingepalmd, omdat het daar met instemming van de Volkenbond een eigen staat
mocht stichten, en bovendien de Randstad als gijzelaar houdt, compleet afgesloten van de rest van
de wereld. Huh? Ja, dan wordt het natuurlijk iets minder eenduidig. Of net wel. Om maar te zeggen
wat gebeurt met simplistische stellingnamen die doelbewust de wereld op zijn kop zetten. Conclusie
van de schrijver: Israël (en Amerika — onze toevoeging) laten betijen is echt wel het slechtste wat
Europa kan doen. Er bestaat ook nog zoiets als historische verantwoordelijkheid. En schuldig
verzuim.
23
Daarmee staat echter de tijd niet stil. Daarom de tussenstand Gaza-Israël: 1700 doden tegen 67
(waaronder drie burgers).
Dinsdag 5 augustus
Gisteravond liet Israël weten dat de meeste van de paar tientallen Palestijnse tunnels (32 in totaal)
vernietigd zijn en dat een rustpauze dan blijkbaar welkom is. Het kondigt daarom een driedaags
bestand af. Waarop meteen de vragen rijzen of,  dit alweer eenzijdig wordt afgekondigd, en  of
en hoelang het ditmaal zal standhouden. Dat laatste toch alvast die ene dag, want in het
avondjournaal botsen de beelden van het bestand. Joodse stalletjes in de straten aan de Israëlische
kant van de grens, boordevol groenten en fruit, terwijl een wijf in de micro schreeuwt dat ze die in
Gaza veel harder hadden moeten aanpakken. Daarop volgt Gaza: een onoverzienbare en vaalgrijze
puinhoop, met alleen lege en scheefhangende flatgebouwen in het late zonlicht. Een omgevallen
minaret heeft zich in een flatgebouw geboord. Zelfs bij de taaiste en meest verdraagzame geest
moet de maag keren bij het zien van taferelen, die nog het meest doen denken aan Berlijn 1945,
terwijl in het volgende filmfragment Israëlische soldaten zingend huiswaarts keren.
Is er dan iets opgelost? Bijlange niet. Het wachten is alleen op de volgende slag. Over de basis van
het conflict, Israël vernietigt Palestina, en wat nu moet volgen: geen woord. Over de oplossing, de
bezetter ontruimt het bezette gebied, ook niet. Hardnekkig blijven zoeken naar evenwicht tussen
terreur en tegenterreur, op zich reeds onzinnig, contraproductief en bovendien deel van een dubbele
agenda die erin bestaat, tegelijk met de bezetting, de ware reden van het drama ongemoeid te laten.
Die wel aanpakken is nochtans de enige manier om het conflict uit de wereld te helpen. Maar dat
willen de Joden blijkbaar niet. Of althans, de meesten onder hen, in Israël en daarbuiten. Het is
nochtans een evidentie. Wij zouden het ook niet pikken, wanneer iemand zomaar langskomt met de
boodschap ‘dat het hier van ons is’. Dus, oprotten maar. The right to defend yourself wordt hier
moeiteloos op zijn kop gezet, terwijl een volgende generatie vol grenzeloze haat klaar staat om de
fakkel over te nemen. Israël heeft Gaza, weer eens tot een symbool gebombardeerd. En het is
algemeen geweten dat symbolen een taai leven leiden.
En zie, ook de kunstenaars komen weer tot leven. In een publieke tribune van het weekblad Knack
roept een aantal, samen met een groep academici, op tot een economische, culturele en
diplomatieke boycot van Israël. Op het evenement Theater aan Zee in Oostende verklaren zowel
schrijvers als acteurs publiekelijk niet langer te willen doen alsof hun neus... bloedt, bij het vele bloed
dat in de Gazastrook wordt vergoten. Voorstellingen worden onderbroken voor blijken van
medeleven met de Palestijnen. Actrice Marijke Pinoy, als gangmaker zelf in het begin van dit jaar nog
geschokt teruggekeerd uit Palestina, windt er geen doekjes om: “Dit is geen opstoot van geweld,
maar deel van een continue apartheidspolitiek” en “erger dan een Griekse tragedie”. Zo horen we
het ook eens van een ander. Zij haalt er de zogenaamde Gaza-monologen bij, over een 14-jarig
meisje dat op weg naar school wordt doodgeschoten. Het verhaal dateert dan wel uit 2008, de vorige
Gaza-oorlog, zeg maar. Kon echter net zo goed vandaag zijn gebeurd. Al die tijd duurt de ellende
voort. Ook Tom Lanoye laat zich horen, op het kruispunt tussen wanhoop en machteloosheid, maar
24
vindt een culturele boycot dan weer geen goed idee. In de marge van een herdenking van de Eerste
Wereldoorlog heeft schrijver en momenteel Dichter des Vaderlands, Charles Ducal, het over ‘Gods
uitverkoren volk’, niet gericht tegen de Joden, wel tegen de terreur van de Israëlische staat tegen het
volk van de Gazastrook. En voor alle duidelijkheid, ‘tegen het misbruik van het Joodse geloof en van
de Jodenvervolging om de militaire praktijken in de bezette gebieden te rechtvaardigen’. Tijd dat het
eens publiekelijk zo wordt geformuleerd. Al zal het bij hen die leven bij de gratie van de
antisemietenwaan niet veel veranderen. Het zij zo.
Tussenstand Gaza-Israël: 1843 doden tegen 67.
Woensdag 6 augustus
De tweede dag van het bestand. In Gaza komen de mensen geleidelijk aan uit hun VN-schuilplaatsen
gekropen, voor zover niet vernield. Ze zoeken opnieuw hun woningen op, of wat daarvan overblijft.
Duizenden weten niet meer waarheen. Krantenfoto’s van grijze en grijzende, leeggeschoten
betonstructuren zonder ramen, spuwen je in het gezicht. Voor de enige kleurschakering zorgen enige
verspreide stukken huisraad. Een jarenlange Israëlische blokkade maakte hier reeds een onleefbare
puinhoop van, nu blijft er zo goed als niets meer over. Door de bombardementen is het drinkwater,
zoal niet afgesloten, met rioolwater besmet. Elektriciteit is er al helemaal niet, terwijl duizenden
tonnen afval tussen het puin liggen te rotten. Hoe kan hier (elementaire) hulp worden geboden?
Geen idee.
De Palestijnse ‘minister van Buitenlandse Zaken’ Riad al-Maliki is intussen naar Den Haag gereisd
waar hij bewijzen van Israëlische oorlogsmisdaden wil voorleggen. Veel hoop wordt hem niet
gelaten. Voor verwijzing naar het Internationaal Strafhof is immers een beslissing nodig van de UNOVeiligheidsraad. En daar steken de Verenigde Staten gegarandeerd een stokje voor. En komen we
dus terug bij af.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry, die eerder inzake het Midden-Oosten
al zijn nek heeft uitgestoken (die dan net niet door Israël werd afgehakt), doet intussen wel opnieuw
een poging om de impasse te doorbreken. Stelt dat terugkeren naar de status quo ante geen
oplossing is, gekoppeld aan een oproep om ditmaal grondig naar een uitweg te zoeken. Hij vermeldt
daarbij nadrukkelijk de tweestaten-optie. Waar hebben we dat nog gehoord? Tien, twintig of meer
jaren geleden.
Donderdag 7 augustus
De derde dag. Er verschuift niets. Maar er wordt ook niet geschoten. Of toch bijna niet. Diplomatieke
manoeuvres zijn aan de gang om tot een verlenging te komen van het bestand dat in principe
25
vandaag afloopt. Egypte, met zijn nieuw, half-militaire regime, waar de buitenstaander nog altijd niet
goed wijs uit raakt en dat het niet heeft begrepen op Hamas (als bondgenoot van zijn eigen, buiten
de wet gestelde Moslimbroeders)) blijft zich evenwel inzetten als bemiddelaar. Met als
aartsmoeilijke, om niet te zeggen onmogelijke opdracht om water en vuur te verzoenen. Of
tenminste te voorkomen dat beide partijen elkaar ten gronde richten na deze derde Gaza-oorlog in
vijf jaar tijd.
Vrijdag 8 augustus
Een bestandsverlenging komt er uiteraard niet vanzelf, maar er wordt alsnog verder gepraat, stelt
iedereen voorzichtig vast. Tegelijk daalt de eerste fall-out neer op politiek en maatschappelijk vlak,
terwijl tot nader order de wapens zwijgen. Heel wat partijen, tot ver buiten het strijdgebied, zitten
met vragen en bedenkingen. Zo groeit in ruime kring het gevoel dat het nu stilaan wél is geweest met
het misbruik van de Jodenvervolging. De Joden hebben het krediet dat zij overhielden aan de
Holocaust opgebruikt, zo valt steeds vaker te horen. Het lijden dat hen is aangedaan, rechtvaardigt in
genen dele de misdaden tegen de mensheid die zij zelf aanrichten in Palestina. De Jood als dader in
plaats van de Jood als slachtoffer, het is wel even wennen. Maar het eeuwige dreigement met
antisemitisme verliest zijn scherpte en daarvoor zijn de Joden zelf verantwoordelijk. Laat het
duidelijk zijn: antisemitisme kan niet, evenmin als elke andere vorm van racisme. Maar dan het echte
antisemitisme, waartegen het verzet niet gebaat is met het oproepen van spoken alom. Never cry
wolf, weet u wel.
Foto 6 - Jongetjes spelen op tractor in Khuzaa. Het dorpje werd zwaar getroffen en grote delen zijn
volledig verwoest tijdens het militaire offensief van 2014.
26
In de bezette gebieden zelf, waar, onbekend voor velen, tal van Europese en internationale
hulporganisaties actief zijn, bovendien in de meest ondankbare omstandigheden, raakt het geduld
eveneens op. Altijd blijven opbouwen, waarna alles opnieuw wordt kapotgeschoten terwijl de
politiek en de rest van de wereld ongeïnteresseerd toekijken, dat kan niet eeuwig duren. Zes nietgouvernementele hulporganisaties (waaronder Oxfam, Broederlijk Delen en 11.11.11) nemen
hierover een duidelijk standpunt in. België en Europa pompen miljoenen in Palestijnse
ontwikkelingshulp. Omdat de totale Israëlische blokkade elke wederopbouw onmogelijk maakt, zeker
sinds Hamas in 2007 in de Gazastrook aan de macht kwam, blijft die noodgedwongen beperkt tot
elementaire voedselbedeling die je misschien in Afrikaanse hongergebieden zou verwachten, maar
niet in een ‘normaal ontwikkeld land’. Dat moet nu maar eens gedaan zijn. Europa laten blijven
investeren, erg gul, als tegengewicht voor de politieke lamlendigheid, en de Israëli’s bij de eerste de
beste gelegenheid alles weer laten kapotschieten? Gedaan ermee. De schade zal worden opgemeten
en Israël moet met herstelbetalingen over de brug komen. Dat is althans de wens c.q. de eis van de
humanitaire organisaties die geen geheim maken van het menselijk drama dat zich (intussen al
generaties lang) afspeelt in de Gazastrook alsook op de bezette Westelijke Jordaanoever. De
werkloosheid is er dramatisch, de economische activiteit gedaald tot op (en vaak onder)
overlevingsniveau. Een menswaardig bestaan wordt de mensen hier niet gegund, we zegden het al.
Of die vrome wensen ook realiteit worden? Daarvoor moet de politiek in beweging komen.
Ontwaken uit haar lethargie, de schrik achter zich laten, durven opkomen voor de rechten, neen,
voor het blote bestaan van een leefbaar Palestina. Holocaust of niet.
Zaterdag 9 augustus
Bestand of niet, Gaza blijft op de maag liggen. Ook in de kunstwereld, waar Michaël Borremans de
lont aan het kruitvat steekt met zijn voornemen om met een overzichtstentoonstelling van zijn
schilderwerk naar Tel Aviv te reizen. “Ik keur de Israëlische acties af, maar wil niet weglopen”, luidt
zijn verklaring, veeleer verdediging. Waarop collega Alain Platel hem prompt aanzet om, als hij daar
dan toch is, liefst nog in het gezelschap van honderd andere kunstenaars, ook door te reizen naar
Gaza om daar een bezoek te brengen aan de andere kant van ‘de tunnels’. “En”, zo verzoekt de
choreograaf tot slot, “vraag u ook af of u geen tunnel zou graven, indien slechts een hek u scheidt
van uw bestemming.” Het tekent het publieke debat in deze dagen.
Helemaal lam ligt het verzet intussen niet, maar het blijft wel beperkt tot enkele verspreide
incidenten, evenwel met nieuwe Palestijnse slachtoffers tot gevolg. Terwijl de verzetsbeweging
Hamas nu echt wel de inzet is geworden van het touwtrekken onder Egyptisch toezicht. Israël wil
Hamas weg, Hamas wil de blokkade weg. Wat men noemt: een patstelling. Of, iets minder radicaal:
Gaza wil een zeehaven, Israël wil de Gazastrook ontwapenen. Voorlopig idem.
De Gazastrook wordt intussen van de voorpagina’s verdrongen door een ander Arabisch drama: de
‘strijders’ van de ISIS/IS (die een zogenaamde Islamitische Staat willen oprichten in Syrië en Irak
tegelijk) banen zich met ongeziene beestachtigheid en snelheid een weg doorheen Irak, zuidwaarts
naar Bagdad, noordwaarts via Koerdisch gebied. De Amerikaanse president stuurt er vandaag zijn
27
bommenwerpers op af. Eerst kortstondig, zo heet het. Vrij snel daarna wordt een termijn van
maanden genoemd.
Maandag 11 augustus
Het gaat nu wel heel snel. De Iraakse minister-president Nouri al-Maliki, tot voor kort beschermeling
van de Amerikanen, wordt zo goed als opzijgeschoven. En Hillary Clinton laat van zich horen. Ooit
First Lady naast een rokkenjagende president, nu in de pronostieken steeds meer zelf kandidaat voor
het hoogste ambt in de VS. In een lang kranteninterview haalt zij de huidige president en
partijgenoot Obama vakkundig onderuit. Vindt namelijk zijn kritiek ten aanzien van Israël ongepast.
Jezus Christus, de Amerikaanse Republikeinen langs rechts voorbijgestoken. Dat een zionistische
columniste in een Vlaamse krant zo een onzin verkoopt, tot daar aan toe. Maar dit geeft te denken.
Vooral over de zogenaamde bemiddelende rol die de Verenigde Staten in het Midden-Oosten zou
(moeten) spelen. De Clintons hebben zich altijd al best gevoeld in Joodse kringen waar ook hun enige
schoonzoon vandaan komt. Geen probleem. Echtgenoot Bill was wel de man die in 1993 Yitzhak
Rabin en Jasser Arafat in Washington de zogenaamde Oslo-akkoorden liet bezegelen. Met een
tijdelijke regeling in het vooruitzicht, een driedubbele Nobelprijs voor de Vrede als beloning
(Israëlisch buitenlandminister Shimon Peres inbegrepen), maar voorts geen concrete gevolgen inzake
het geplande interim-zelfbestuur door een machteloos gebleken/gemaakte Palestijnse Autoriteit. Bij
de eerste bespreking in het Israëlisch parlement haalde zekere Benjamin Netanyahu er meteen Hitler
en de Nazi’s bij. Rabin werd twee jaar later neergeschoten door een Joods-orthodoxe
ultranationalist; van Arafat wordt nog steeds getwijfeld of hij ja dan neen is vergiftigd door de
Israëlische geheime dienst. Dichterbij kwam een oplossing sindsdien nooit, zelfs geen aanzet tot. De
eenzijdige Amerikaanse steun aan Israël is alleen toegenomen. Bevestigt Dame Clinton openlijk, zelfs
al zou iemand als Barack Obama dat anders willen. Wie nu ook nog een seconde gelooft in
evenwichtige bemiddeling vanuit Washington, moet stekeblind zijn of te kwader trouw. Waar blijft
Europa?
In een krant neemt de Nederlandse publicist en Azië-kenner van Joods-Engelse afkomst, Ian Buruma,
de Israëlische bommenrage onder de loep. Hij stelt vast dat de tactiek die erin bestaat een bevolking
murw te bombarderen om ze van haar leiders los te weken of de wil tot verzet te breken, honderd
jaar oud is maar nog nooit echt heeft gewerkt. Zo worden in de Gazastrook scholen en ziekenhuizen,
woningen en moskeeën, ja hele wijken met de grond gelijkgemaakt, terwijl het de Israëli’s er
zogezegd enkel om te doen is de smokkeltunnels uit te schakelen, op zich levensnoodzakelijk
geworden voor het overleven en uiteraard ook gebruikt om wapens binnen te brengen. Historische
voorbeelden van dit zogenaamd strategisch bombarderen als onderdeel van een totale oorlog zijn er
te over. Uiteraard tijdens de Tweede Wereldoorlog: Rotterdam, de Battle of Britain waarbij de
Duitsers Londen viseerden, Duitsland zelf dat daarna systematisch werd bestookt door Britten en
Amerikanen, de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Twintig jaar later zouden de VS NoordVietnam ‘terug naar het stenen tijdperk bombarderen’, zoals ze zelf aangaven. Heeft het allemaal
veel verschil gemaakt? Buruma meent van niet. Integendeel, het heeft alleen het plaatselijk verzet
gestaafd, tot dit natuurlijk voor de overmacht moest bezwijken. Op korte termijn, wel te verstaan,
want in the long run krijg je een heel ander verhaal, tenzij een bevolking totaal wordt uitgeroeid.
28
Maar de Vietnamezen hebben zich nooit overgegeven en, aldus nog Buruma, ook de Palestijnen
hebben eigenlijk niks meer te verliezen. Dat belooft.
Tussenstand Gaza-Israël: 1895 doden (ondanks het bestand) tegen 67.
Dinsdag 12 augustus
Haha, hommeles in Hollywood. Met een Spaans acteursduo ditmaal. En nog wel over de Gazastrook,
jawel. Het zal Penelope Cruz en Javier Bardem maar overkomen, samen met regisseur Pedro
Almodóvar en nog een honderdtal anderen. Eens goed hun gedacht zeggen over Gaza, of tenminste
hun handtekening zetten onder een brief die dat voor hen doet. Of deed, eind vorige maand al. En in
ongezouten bewoordingen dan nog; in termen van een Palestijnse genocide en Israëlisch
staatsterrorisme. Dat komt natuurlijk niet goed in een stad, niet alleen vol blingbling maar waar
vooral veel vedetten van Joods bloed opereren zoals Woody Allen, Steven Spielberg, Jeffrey
Katzenberg... En waar het Republikeins gedachtegoed welig tiert. Het een paar jaar geleden in het
geheim getrouwde paar dan, veiligheidshalve, toch maar even door het stof.
Woensdag 13 augustus
Op het zomerfestival Pukkelpop is gisteren een tent omgewaaid. Weeral, en uiteraard slechte
herinneringen oproepend aan een vorige keer. Tijdens de nacht weer rechtgezet, zonder verder erg.
Alleen wat vervelend, meer niet. En Michaël Borremans stuurt zijn eerste schilderijen naar Tel Aviv.
In Doel ontwikkelt zich een drama van heel andere aard. Daar ligt kernreactor nummer 3 al paar
dagen stil, zo blijkt nu. Uitleg volgt met mondjesmaat, vooral wanneer blijkt dat er sabotage in het
spel is. Hoelang zal de herstelling duren? Tot het einde van de maand, moet een PR-madam van haar
bazen vertellen. Tot het einde van het jaar, weet de VRT kort nadien te melden. Naar waarheid, zo
blijkt, terwijl lastige vragen zich opstapelen. Wie heeft dit gedaan, hoe is het zover kunnen komen,
maar vooral, wat zijn de directe gevolgen wanneer de winter volgt. In een clubje landelijke
gemeenten gaat dan niet alleen het licht uit, maar ook de stoof. De kranten hebben pagina’s te
weinig om uit de doeken te doen wat ons in een bestaan zonder of met te weinig elektriciteit
allemaal aan onheil te wachten staat.
Maar wat is dat in vergelijking met mensen die tussen het puin moeten leven, denk je dan. Alles
kwijt, familie, vrienden en kennissen inbegrepen. De vergelijking blijft door het hoofd spoken, ook al
is er het besef dat je alles kan doodrelativeren, dat het ene onheil het andere niet opheft en dat er
overal in de wereld ellende is. Puin is er intussen ook voldoende in Oekraïne, waar sluipenderwijs
een echte, en alsnog onverklaarde oorlog op gang komt in de aan Rusland grenzende gebieden. De
NATO mag dan niet vrijuit gaan in zijn opdringerigheid, Poetin speelt het vuil. Zoals met een kolonne
29
nagenoeg lege Russische vrachtwagens, die persé hulp moeten gaan bieden over de grens, waar ze in
Donetsk en Loegansk op zitten te wachten. De truc is zo doorzichtig, net als soldaten zonder gezicht
en pantserwagens zonder kentekens. Maar intussen groeien zowel de spanning als de onrust, wat
natuurlijk de bedoeling is. Ook in Syrië, Irak en Koerdistan gebeuren verschrikkelijke dingen. Om nog
te zwijgen van Afrika, met échte terreurbendes als Boko Haram, honger en droogte en nu ebola er
bovenop.
Maar hier, in Palestina, is het meer dan elders ook onze verantwoordelijkheid. Die van Europa,
rechtstreeks betrokken bij hoe het er daar is aan toegegaan. En dan hebben we het niet alleen over
de Duitsers. Maar ook over de Engelsen in hun mandaatgebied destijds. Met Joden die vanuit alle
hoeken van dit kleine continent, later ook vanuit Amerika en Afrika, daarheen zijn getrokken.
Sommigen uit angst, anderen uit idealisme, nog anderen uit ver- of heroveringsdrang. Zoals die uit de
VS, die zich nu met schiettuig in hun nieuwe kolonies verschansen, waarvoor de oorspronkelijke
bevolking dan maar de plaats moet ruimen.
En ja, het leeft ook hier bij ons. Je hoort het aan de reacties van het publiek en op plaatsen waar
anders politiek taboe is. En al helemaal ‘het Midden-Oosten’, zoals het dan zo preuts wordt
omschreven. “Ja, meneer, ’t is daar zo ingewikkeld, hé?” Het traditionele excuus, ook in de media,
om zich maar niet te moeten uitspreken. En er vooral geen debatten aan te wijden. Maar de mensen
zijn niet dom. Ook hier zitten de beelden over Palestijns puin met daartussen de overlevenden, die
letterlijk nergens heen kunnen, op het netvlies gebrand. Het excuus dat beelden ook getrukeerd
worden, is, zoal niet walgelijk, wel heel doorzichtig.
Maandag 18 augustus
In Nederland, per definitie Israël-vriendelijk, is ophef ontstaan. Reden: een gewezen advocaat die
samen met zijn familie in oorlogstijd een Joodse tiener hielp onderduiken en daarvoor vanwege het
Holocaustcentrum in Tel Aviv een medaille ontving, heeft dat eremetaal weer ingeleverd bij de
Israëlische ambassade in Den Haag. Zelf familiaal zwaar gehavend uit de Tweede Wereldoorlog
gekomen, verliest de man op 20 juli dan weer zes leden van aangetrouwde familie in Palestina,
waaronder een Nederlandse diplomate. Met zijn gebaar tekent hij verzet aan tegen wat hij noemt
‘moord gepleegd door de staat Israël’. Die zit, zeker komende vanuit Holland. En, o ja, ze mogen de
medaille terugsturen wanneer het land geëvolueerd is tot niet langer ‘exclusief voor Joden’. Dat zal
dus nog wel even duren.
Al even lezenswaardig is vandaag Walter Zinzen, die in zijn bestaan als ex-VRT’er zijn pen
ongebreideld weer mocht aanscherpen. En dat dan ook geregeld doet. Hij bezint zich over de
dualiteit tussen oud-terroristen, of althans als dusdanig afgeschilderde mensen, en de Nobelprijs
(voor de Vrede nog wel) die zij later ontvingen. Voorbeelden: Jasser Arafat en Nelson Mandela.
Uitgangspunt: het recht zich te verdedigen en met welke middelen. Een stelling die, zoals we hier al
zagen, ongegeneerd wordt omgekeerd in zowel Tel Aviv als Washington, daarbij slaafs gevolgd door
Brussel. Wanneer een volk geen kant meer uitkan, is gewapende strijd onvermijdelijk en worden al
snel alle middelen goed. Een daarvan is de vijand stelselmatig af te schilderen als terrorist. Bijna
30
vergeten is intussen dat ook de Israëlische oud-premier Menachem Begin in dat lijstje thuishoort. Hij
was als leider van de Irgoen-militie in 1948 verantwoordelijk voor het opblazen van het King David
Hotel met daarin de hele Britse militaire staf. In 1978 heeft hij onder druk van Jimmy Carter de Camp
David-akkoorden ondertekend en heeft zo de Sinaï teruggegeven aan het Egypte van Anwar Sadat
onder het motto ‘land voor vrede’. Drie jaar later heeft hij de Iraakse kernreactor Osirak laten
bombarderen en nog een jaar later heeft hij de Libanese Oorlog opgestart, waar Israël mede
verantwoordelijk wordt gehouden voor het uitmoorden van de Palestijnse vluchtelingenkampen
Sabrah en Shatila door de zogenaamde. Falangisten. Tja. En Zinzen: “Allemaal hadden ze bloed aan
hun handen.” “We vechten niet tegen de Joden omdat het Joden zijn, we vechten tegen de
bezetters”, zo wordt Hamas-leider Khaled Meshaal nog geciteerd. Wie zal hem tegenspreken?
Een Belga-bericht. Het Internationaal Strafhof in Den Haag wordt door Israël en de Verenigde Staten
onder druk gezet om geen onderzoek in te stellen naar mogelijke oorlogsmisdaden in de Gazastrook.
Dat schrijft de Britse krant The Guardian. Ook de mensenrechtenorganisaties Amnesty International
en Human Rights Watch krijgen geen toestemming om de Gazastrook binnen te trekken om er eigen
onderzoek te voeren.
Foto 7 - Kinderen spelen in wat is overgebleven van hun huis in Shujaiyah
31
Dinsdag 19 augustus
In de schaduw van de besprekingen over een verlengd wapenbestand heeft Israël op de Westelijke
Jordaanoever de huizen opgeblazen van twee van de ‘vermoedelijke’ moordenaars van de drie
Palestijnse jongens, wier ontvoering voor Tel Aviv de aanleiding vormde voor deze nieuwe Gazaoorlog. Het blijkt een illusie te denken dat het geweld daar gestopt is. Hamas vuurt raketten af,
omdat het slechts een kort bestand wou mét (eerste) resultaten. Israël bombardeert en jaagt tal van
teruggekeerde vluchtelingen weer weg uit het puin. Het zet ook nu zijn tactiek voort om leiders van
de verzetsbeweging gericht uit te schakelen ‘met gerichte executies’. Dit keer is Mohammed Deif het
doelwit, topman van de militaire vleugel van de beweging. “Als de we de kans krijgen, vermoorden
we hem”, laat de Israëlische minister van Binnenlandse Zaken weten. Ongewoon openhartig. Met vijf
raketten wordt een huis in Gaza platgegooid, waar Deif ‘zou’ hebben verbleven. Quod non. Zijn
vrouw en zoontje van zeven maanden overleven de aanslag niet.
Donderdag 21 augustus
Bij een Israëlische raketaanval in het zuiden van de Gazastrook worden drie militaire Hamas-leiders
gedood.
Vrijdag 22 augustus
Het is de tijd der vergelding alom, ook aan Palestijnse zijde. Voor verklikkers of vermoede
collaborateurs kent Hamas geen genade, ook en vooral omdat gerichte aanvallen op hun eigen
kaders in de regel slechts mogelijk zijn door informatie van binnenuit die naar de Israëli’s wordt
doorgespeeld. En daarop staat de doodstraf na veroordeling door een zogenaamd revolutionaire
militaire rechtbank. Waarna in dit geval 18 burgers standrechtelijk worden geëxecuteerd. Het
Palestijns Centrum voor Mensenrechten veroordeelt deze aanpak, wat de motieven ook mogen zijn
en roept op om, ondanks alles, de rechtsstaat in stand te houden.
Dinsdag 26 augustus
Na 50 dagen oorlog en onder Egyptische bemiddeling komt een bestand tot stand voor de
Gazastrook dat permanent heet te zijn. Hamas doorbreekt de blokkade die sinds 2007 was ingesteld.
Humanitaire hulp (bouwmaterialen inbegrepen) komt er, maar onder Israëlisch toezicht. De
grensovergang naar Egypte in Rafah gaat weer open, ditmaal onder controle van de Palestijnse
32
Autoriteit. De viszone in de Middellandse Zee wordt uitgebreid, maar van de lang verhoopte zee- en
luchthaven is voorlopig geen sprake. In ruil volgt de Palestijnse belofte om ‘voor langere tijd’ geen
raketten meer af te vuren op Israël. Binnen de 30 dagen moeten opnieuw (indirecte) gesprekken
volgen over de vele onopgeloste kwesties waaronder de vrijlating van gevangen Hamasleden, het
ontwapenen van de Palestijnse milities en de teruggave van twee gesneuvelde Israëli’s. In Tel Aviv
wordt het akkoord nagenoeg onmiddellijk afgeschoten door de extreemrechtse vleugel binnen de
regering, die slechts vrede, nou ja, wil nemen met de complete uitschakeling van Hamas, hoe
onrealistisch ook.
De voorlopige eindstand: Gaza telt 2143 doden en meer dan 11 000 gewonden, aan Israëlische zijde
vallen 67 militairen en 4 burgers.
Woensdag 27 augustus
Nog meer ophef in Holland, ditmaal over ernstige zaken. Het debat over Zwarte Piet laait weer op,
het land houdt de adem in. Kwetsend voor zwarte mensen, weet u wel. In Amsterdam wordt
gedemonstreerd tegen de burgemeester die geen Sinterklaasstoeten wil verbieden, elders stopt een
zwarte anti-Zwarte Piet-jurist (volgt u nog?) uit Suriname ermee na doodsbedreigingen. Ook de
speelgoedstoomboot komt onder vuur, nog net niet letterlijk. In België blijft Piet zoals hij is, gewoon
Zwart. Maar hadden we hier indertijd geen Belgische Congolees of Congolese Belg die ‘Kuifje in
Congo’ wou laten hertekenen? Of herschrijven? Wat een wereld.
Zaterdag 30 augustus
Netanyahu licht op de Israëlische televisie een tip van de sluier waarom een akkoord met Hamas tot
stand kwam. Zoals te verwachten spelen hier andere redenen. In essentie de onrust aan de grenzen
die in het hele Midden-Oosten nu wel heel ernstige dimensies begint aan te nemen. Hij vernoemt
dan wel in één adem de Islamitische Staat in Syrië en Irak, Al-Qaeda in de Golan tussen Libanon, Syrië
en Jordanië (waar de belangrijkste waterbronnen zich bevinden, die Israël zich in 1981 toe-eigende),
en Hezbollah in Libanon. Daarbij gemakshalve vergetend dat beide eerstgenoemde algemeen
erkende internationale risicofactoren vormen, terwijl Hezbollah Palestijns verzet vertegenwoordigt
dat opereert buiten maar wel vlakbij de bezette gebieden, of the Territories, zoals Israëli’s en
Amerikanen ze verhullend en vergoelijkend noemen.
33
Zondag 31 augustus
De Israëlische regering beslist het grootste stuk Palestina in 30 jaar tijd in beslag te nemen. 400
hectaren vlakbij een Joodse nederzetting die nu Bethlehem al overschaduwt, als nieuwe bouwgrond
voor kolonisten. Kers op de taart na een moeizaam bereikt compromis met Hamas de voorbije
dagen, en zoals het er nu naar uitziet, een meer dan forse zoethouder voor extreemrechts binnen de
Israëlische regering. Hoe onzinnig ook, er wordt een inspanning geleverd om ten aanzien van de
buitenwereld nog een reden te verzinnen ook. Je gelooft het of niet, maar het is dezelfde van de
voorbije oorlog: drie Joodse jongens die daar in de buurt zijn ontvoerd en gedood. En nog: het is
maar uit voorzorg, er zal niet direct gebouwd worden. Goed gevonden, maar wel zo doorzichtig als
de Russen die niet in Oekraïne vechten of daar verdwaald zijn en per vergissing verongelukken. Zijn
die in Tel Aviv nu waanzinnig of echt idioot? Dit is de wereld uitlachen in het gezicht. De Joodse
minachting voor de rest van de mensheid kent geen grenzen. De grofste grondroof in jaren hadden
ze net zo goed een voorafname op het Sinterklaasfeest kunnen noemen of zoiets.
Foto 8 - Khaled (10) en zijn vriendje lopen door Beit Hanoun, van school op weg naar huis. Maar Khaled's
huis werd volledig vernield tijdens het militaire offensief. Hij woont met zijn familie tijdelijk bij andere
familieleden.
34
Maandag 1 september
Veel politieke tegenwind moet de Israëlische monsterannexatie van het voorbije weekend weeral
niet vrezen. Minister Reynders noemt de aankondiging ‘heel jammer’. Hij is in goed gezelschap, want
voor zijn Engelse collega is ze ‘bijzonder onbedachtzaam’, de Amerikanen noemen ze
‘contraproductief’. Alle variaties aan de lichte kant van het diplomatiek jargon worden uitgetest, de
ene al angstwekkender dan de andere. We zien Netanyahu al beven. Terwijl dit nu echt de
grondoorzaak van het conflict betreft: het scheppen van voldongen feiten die de leefbaarheid van
wat ooit een Palestijnse staat moet worden onmogelijk maken. Ter info: geen enkele Joodse
nederzetting op de Westelijke Jordaanoever en in oostelijk (Palestijns) Jeruzalem wordt
internationaal erkend. Ze zijn allemaal illegaal, worden desalniettemin systematisch uitgebreid sinds
de start in de nadagen van de Zesdaagse Oorlog in 1967. Dat is dus een halve eeuw geleden.
Tot slot, een paar persoonlijke
bedenkingen.
1. De idee om dit verhaal aan het papier of de computer toe te vertrouwen kwam tot stand toen de
vijandelijkheden reeds volop aan de gang waren. Te laat dus voor een dagboek in de ware zin van
het woord, meer een weergave van en bezinning over de dagelijkse opeenvolging der
gebeurtenissen. Een echt dagboek werk je nadien ook niet bij, dat is hier wel gebeurd. In die zin
dat reacties, variërend van ongeloof over frustratie tot regelrechte woede, op wat een mens ziet,
leest en hoort, geregeld terugkeren, niet zomaar evolueren maar wel vaak dezelfde zijn. Die
herhalingen zijn eruit gehaald.
2. Tijdens het herlezen en ook bij het schrijven speelde doorlopend de bedenking: ben ik wel
voldoende objectief, ook tegenover Hamas, niet bepaald kerstekinderen en van wie ook niet alle
acties te verschonen vallen. Maar het verschil inzake verantwoordelijkheid én mogelijkheden
tussen wat ten gronde een verzetsgroep is aan de ene kant, een staat die (tegen alle rechtsregels
in) een ander land bezet en zijn bevolking terroriseert aan de andere kant, dát verschil is groot.
Waaruit aan Palestijnse zijde al tientallen jaren geleden uit nood een eigen consensus is gegroeid
(die ooit als dusdanig letterlijk in een krantenkop werd gegoten): ‘wij geen leven, zij geen leven’.
Dat en niets anders is de realiteit van iedere dag in Palestina.
3. En nog over objectief en partijdig. Bijna een leven in de journalistiek heeft mij geleerd dat
mensen, die uiteraard standpunten innemen, hier nooit uitkomen. Maar je kan wel proberen
eerlijk te zijn. Vanuit een overtuiging die in de loop der jaren is gegroeid. En die in dit geval alleen
maar gesterkt is met de tijd. Mijn allereerste buitenlandreportage ooit, als groentje en prille
verslaggever, ging over Israël. In 1968, het jaar na de Zesdaagse Oorlog. Ik trok erheen, niet echt
vol verwachtingen maar wel bijzonder nieuwsgierig. Ik kwam terug, ziek van de Joodse
35
arrogantie die ik ervoer. En ik publiceerde mijn verslag, dodelijk gefrustreerd omdat ik eigenlijk
niet mocht, kon of durfde schrijven wat ik kwijt wou, als reactie op wat ik had gezien en
meegemaakt. Zelfcensuur dus. Inzake Vietnam, toen even actueel, vormde zoiets nochtans geen
probleem. Die gevoelens zijn sindsdien alleen maar erger geworden. Ook al omdat, na mijn
actieve loopbaan, toen ik enkel nog lezersbrieven kon schrijven naar kranten waarvoor ik zelf had
gewerkt, geen enkele daarvan ooit de volgende ochtend haalde. Te antisemitisch allicht, te
emotioneel ook, weet ik veel. Maar iedere avond al vloekend het tv-nieuws moeten ondergaan,
lucht ook niet echt op. En het is storend voor je huisgenoten.
4. Dan is er nog een dringende suggestie, meer bepaald ten aanzien van die zogenaamde
kolonisten. Nog zo’n beeld dat naar de keel grijpt, als je ze ziet paraderen met hun knallers op de
rug, voor hen even vanzelfsprekend als een paraplu bij de regen. Maar weerzinwekkend voor wie
er dieper op ingaat. De tragedie die ze veroorzaken is bekend, het geniepige doel van hun
optreden al evenzeer. Maar voor de rest blijven ook zij vakkundig uit beeld, ze doen hun smerige
werk en verder niets. Het zou wel zeer boeiend zijn daar wat meer over te vernemen dan alleen
het feit dat ze hun vuil op de lagergelegen Palestijnse dorpen storten. Bij deze verborgen
voorhoede van de Israëlische veroveringstocht, die Palestina alsmaar kleiner en totaal onleefbaar
maakt, ligt de sleutel. En daar alleen.
5. Om te eindigen dan toch nog een positieve noot, kleine bijdrage tot het maatschappelijk debat.
Bijna dag op dag een jaar geleden deed hierboven vermelde André Gantman een oproep om het
Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding af te schaffen. Wat de goede man
mag hebben bezield, blijft een raadsel, maar in de publieke ruimte werd er stevig gesteigerd. Ik
zou zeggen, laat het centrum met de lelijkste afkorting ter wereld, CGKR, zijn werk doen, maar
dan helemaal. En dus ook het Joods racisme even onder de loep nemen. Of bestaat dat niet,
misschien? Het zal in elk geval over meer gaan dan een oorbel.
36
Auteur: Werner Van de Walle
Foto’s met dank aan: Lydia de Leeuw
Publicatie van Palestina Solidariteit vzw
www.palestinasolidariteit.be
Volg ons ook op Facebook en Twitter!
secretariaat:
Vierwindenstraat 60, 1080 Brussel
gsm: +32 (0)489 398 142
e-mail: [email protected]
Steun onze binnenlandse en internationale werking:
IBAN: BE64 5230 8014 8852
BIC: TRIOBEBB
Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
Meer info over BDS in België:
www.bds-campaign.be
37