Juryrapport E. du Perronprijs 2016

Juryrapport E. du Perronprijs 2016
Stefan Hertmans ‒ De bekeerlinge
Uitgeverij De Bezige Bij
Bekering is een van de meest ingrijpende keuzes die een mens kan maken. Zij rukt het
individu uit zijn vertrouwde verband dat bepaald wordt door afstamming en traditie. Iets te
geloven, ergens toe te behoren biedt vertrouwdheid en bescherming. Dit afwijzen en verlaten
is een onomkeerbare daad. De bekeerling moet koersen op onbekende instrumenten: een
nieuw geloof, een nieuwe naam, een onbekend bestaan.
Stefan Hertmans voert ons mee in het historische verhaal van Vigdis Adelaïs, die uit liefde
besluit de Joodse jongeman David Todros te volgen. Zij vlucht uit het Normandische Rouen
naar de relatief libertaire Joodse enclave van Narbonne in het zuiden van Frankrijk. Het is het
einde van de 11 e eeuw. Het sentiment van kruistochten hangt in de lucht en barst uit als
gevolg van de oproep van Paus Urbanus II. De relatieve balans in Europa tussen Joden,
Moslims en Christenen wordt verstoord. Dat leidt tot pogroms, brandstapels en Reconquista.
Vigdis, die nu de Joodse naam Hamoutal heeft aangenomen, verliest bij een aanslag haar
man en kinderen en slaat op de vlucht met haar zuigeling. De route van Vigdis/Hamoutal
loopt tot in Cairo.
Het verhaal volgt haar vlucht naar haar schuilplek Moniou, waar eeuwen later de schrijver
zelf woont. Schrijver en historische figuur zijn dorpsgenoten. Hertmans zoekt in historische
documenten en in de verbeelding toenadering tot zijn romanpersonage over een tijdspanne
van duizend jaar. Het resultaat is verrassend intiem. De beschrijvingen van de ontberingen,
het verlies en uiteindelijk de waanzin krijgen door de inspanningen van de auteur een
verrassende herkenbaarheid. Tijden en plaatsen lopen in elkaar over. Het verleden van de
11 e eeuw raakt aan het heden.
De bekeerlinge is een boek vol contrasten: heden en verleden, feit en fictie, liefde en terreur,
vertrek en aankomst. Tegelijkertijd is het een boek van overeenkomsten, want tussen elke
tegenstelling bouwt Hertmans een brug. Godsdienststrijd, xenofobie, terreur, verwerping,
vlucht; het boek spreekt steeds impliciet en expliciet over wat gelijk is. Dit maakt De
bekeerlinge tot een hedendaags en urgent boek. Hertmans ontfermt zich over Hamoutal en
maakt haar ook tot een hedendaagse vluchteling.