Pluimveegezondheidszorg - De Gezondheidsdienst voor Dieren

De Gezondheidsdienst voor Dieren
Hoofdpunten Monitoring
Pluimveegezondheidszorg
Derde kwartaal 2011
Vergeleken met het vorige kwartaal was de AI-situatie in het derde kwartaal
rustig. De ILT-uitbraken daarentegen, zorgen nog steeds voor problemen in de
sector. Daarnaast aandacht voor nieuwe problemen: een geval van Hepatitis-E
bij leghennen en spiermaagafwijkingen bij vleeskuikens door een Adenovirus.
kort nieuws
In het derde kwartaal zijn er geen
uitbraken gemeld van:
• Salmonella gallinarum
• Mycoplasma gallisepticum
ILT blijft problemen geven
In het derde kwartaal zijn 17 gevallen van ILT gemeld bij de GD, te weten negen keer bij
leghennen, twee keer bij opfokleghennen, vijf keer bij vleeskuikens en één keer bij opfokvleesvermeerdering. In 14 gevallen is het ILT-virus door middel van PCR aangetoond.
18
16
aantal meldingen
14
12
10
Bedrijfspluimvee
8
Hobbypluimvee
6
4
2
0
1e kw.
2009
2e kw.
2009
3e kw.
2009
4e kw.
2009
1e kw.
2010
2e kw.
2010
3e kw.
2010
4e kw.
2010
1e kw.
2011
Wel zien we meer problemen door
Histomonas-infecties
Spiermaagafwijkingen
door Adenovirus
Aantal bij de GD gemelde ILT-besmettingen in Nederland
(periode 4e kwartaal 2008 t/m 3e kwartaal 2011) (Bron: GD)
4e kw.
2008
(in de reproductiesector)
2e kw.
2011
3e kw.
2011
periode
In Nederland zijn twee ILT-vaccins geregistreerd, die allebei worden geproduceerd op kippenembryo’s. Deze vaccins worden over het algemeen bij leghennen gebruikt en hebben als
nadeel dat ze al na een paar passages over kippen weer virulent kunnen worden. Een tweede
nadeel is dat deze vaccinvirussen, net zoals veldvirus, in kippen latent (‘slapend’) aanwezig
kunnen blijven en intermitterend worden uitgescheiden. De GD heeft in de periode 20072008 op beperkte schaal onderzoek gedaan naar de achtergrond van ILT-uitbraken. Hierbij
bleek dat het veldvirus en het vaccinvirus genetisch gezien nauw aan elkaar verwant zijn,
wat overeenkomt met studies in andere landen. In overleg met de sector is de GD bezig met
het opstellen van een plan van aanpak met betrekking tot uitbraken van ILT.
In het derde kwartaal meldde een vleeskuikenbedrijf met meerdere stallen bij
de begeleidende dierenarts, dat een deel
van de kuikens in één stal achterbleef in
groei. Tijdens sectie werden herhaaldelijk
spiermaagafwijkingen aangetroffen in de
vorm van zweren (ulcera). Dit type spiermaagafwijkingen kan vele infectieuze en
niet infectieuze oorzaken hebben, zoals:
mycotoxinebelasting, hoge kopergift, gepelleteerd voer, onvoldoende voorziening
van vitamine E of B6, vismeelgift met histamine en gizzerosine, tekort aan zwavelhoudende aminozuren, Adenovirus-infecties
en Clostridium perfringens-infecties.
In deze casus werd een ernstige spiermaagontsteking met zweren door Adenovirus bij
de GD bevestigd, zowel door histologisch
onderzoek als door PCR-onderzoek. Het is
bekend dat Adenovirussen bij jonge kuikens
leverafwijkingen kunnen geven: de zogenaamde ‘Inclusion Body Hepatitis’ (IBH). In
dit geval waren leverafwijkingen maar bij
een relatief beperkt aantal dieren aanwezig.
Deze nieuwsbrief Monitoring Pluimvee geeft een samenvatting van enkele belangrijke, opvallende zaken uit het derde kwartaal 2011.
De GD voert haar monitoringsrol uit met financiering van het PPE en het ministerie van EL&I.
Nieuwsbrief Monitoring Pluimvee
Eerste geval van Hepatitis-E in Nederland
In het derde kwartaal is voor de eerste keer in Nederland ziekte door Hepatitis E-virus
(genotype 5) in leghennen aangetroffen. Het ging om een legbedrijf met twee leeftijden
in een pluimveedicht gebied, waarvan één stal uitloop had. Binnen enkele maanden raakten
beide stallen aangetast door dit virus. Hierbij werd een lusteloos koppel aangetroffen met
een voeropnamedaling van 15-20 gram, een productiedaling van 15-20% en een uitval van
2% in 2 weken. Bezoek van een specialistenteam alsmede uitsluitingsdiagnostiek van
sectiemateriaal gaf aan dat er op dit bedrijf geen sprake was van AI.
Het aviaire Hepatitis E-virus veroorzaakt een langzaam spreidend ziektebeeld in vleeskuikenouderdieren en leghennen, gekenmerkt door een te lage productie, slechte kwaliteit van eischalen
en verhoogde uitval. Kippen van alle leeftijden zijn gevoelig voor het virus, maar alleen volwassen dieren worden ziek. Het virus is verwant aan Hepatitis E-virusstammen die bij mensen
en varkens voorkomen, de varkensstammen vormen een zoönose, de aviaire stammen niet.
De witte plekjes in de lever (aangegeven met
pijlen) bestaan uit dood leverweefsel (Bron: GD)
Bij sectie zien we vergrote levers en milten, vaak met zeer kleine witte plekjes, kleiner dan een
millimeter in doorsnede. Ook kunnen er bloedingen in de lever gevonden worden. Internationaal heet de ziekte dan ook de ‘grote lever- en miltziekte’. Bij histologisch onderzoek van de lever (zie microscopisch beeld op foto) wordt duidelijk
dat de witte plekjes bestaan uit dood leverweefsel (zie foto). De diagnose wordt bevestigd door middel van een PCR op aangetast levermateriaal.
De bron van het virus is niet bekend. Dieren besmetten elkaar via de mest. Opvallend is dat de ziekte (nog) niet verspreid is naar andere bedrijven. Een specifiek bestrijdingsplan voor een besmet bedrijf is niet te geven. Er bestaan geen vaccins ter voorkoming van schade door deze ziekte.
Het verlagen van de infectiedruk door middel van hygiënemaatregelen en een strikte biosecurity zijn momenteel de enige aangewezen methoden.
Chronische Enteritis (CE) bij leghennen
De afname van de ernstige CE-gevallen lijkt in het derde kwartaal door te zetten. Opmerkelijk is echter wel dat de acute, necrotiserende
darmontsteking wel weer aan het toenemen is zonder dat de ontsteking al ontaard is in zijn chronische vorm. Dit beeld komt overeen met
het beeld dat we in 2010 aantroffen, maar toen was de incidentie van CE over het algemeen hoger.
Overzicht van het percentage sectie-inzendingen leghennen met digestieproblemen waarbij chronische of
necrotiserende darmontsteking werd vastgesteld (periode 1e kwartaal 2008 t/m 3e kwartaal 2011) (Bron: GD)
Chronische darmontsteking
Necrotiserende darmontsteking
45
percentage secties met
digestieproblemen
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1e kw.
2008
2e kw.
2008
3e kw.
2008
4e kw.
2008
1e kw.
2009
2e kw.
2009
3e kw.
2009
4e kw.
2009
1e kw.
2010
2e kw.
2010
periode
GD, Postbus 9, 7400 AA Deventer, T. 0900-1770, F. 0570-63 41 04
www.gddeventer.com, [email protected]
3e kw.
2010
4e kw.
2010
1e kw.
2011
2e kw.
2011
3e kw.
2011