Pruiken en Revoluties(powerpoint)

Tijd van
pruiken
en revoluties
Hoofdstukken indeling
1. De Republiek der Nederlanden
2. De Franse Revolutie (1789)
3. De Franse Tijd
4. De Patriotten
5. Napoleon Bonaparte
6. Willem I
7. Revoluties
pag.3
pag.4
pag.5
pag.6
pag.7
pag.8
pag.9
Extra!!!!!!!!!
Fokke en Sukke
pag.10
2
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
1. De Republiek der Nederlanden
C
laes Janszoon Visscher maakte een
kaart van de Nederlanden. Hij beeldde de
Nederlanden uit in de vorm van een leeuw,
de “ Leo Belgicus” . Nog één keer waren de
zeventien gewesten als één land te zien.
Rechtsonder tekende hij de Romeinse
oorlogsgod Mars. Die sliep, wat betekent
dat het vrede was in de Nederlanden.
E
igenlijk bestonden de Nederlanden
E
en republiek was in die tijd heel ongewoon in Europa. Je had alleen maar landen
niet meer. In 1588 hadden de zeven
noordelijke gebieden opgesplitst: de
Spaanse Nederlanden in het zuiden en
de Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden in het noorden. Het Bestand
was voor de Republiek een belangrijk succes. Toch duurde het nog tot 1648 voordat het
land werd erkend als een zelfstandig land. Dat gebeurde pas toen de Vrede van
Munster werd getekend. De Republiek bestond ruim toen 200 jaar. Hij hield op te
bestaan in 1795.
met koningen. De noordelijke gewesten hadden ook niet gevochten voor een republiek.
Ze wilden alleen weer een koning die zijn steden en gewesten én zijn mensen vrijheden
en rechten gaf. Iets wat de Spaanse koning Filips II niet deed. Toen ze eenmaal van
hem af waren, zochten ze zo’n goede koning. Ze vonden er geen en daarom gingen ze
in 1588 verder als een republiek.
I
n de regering van de Republiek had elk gewest een even belangrijke stem in de
Staten-Generaal. dat was in die tijd de regering. Elk gewest had belangrijke mensen in
de regering. Die afgevaardigden mochten overleggen met de mensen in hun gewest.
Dat betekende dat ze regelmatig teruggingen om te overleggen. Zo kon het lang duren
voor er een besluit werd genomen. Maar meestal viel dat wel m ee.
Omdat het rijke Holland het meeste geld inbracht, had dit gewest het meeste te
vertellen. De belangrijkste ambtenaar van Holland, werd een soort minister-president.
Tegelijkertijd was hij ook minister van Financiën en van Buitenlandse Zaken. Behalve
een hem was er ook een stadhouder. Dit was vaak een edelman uit het huis v an OranjeNassau (familie dus van Willem van Oranje ). de stadhouder was veel belangrijker dan
alle andere bestuurders, hij was de baas van het leger
D
e raadpensionaris(belangrijkste ambtenaar van holland) en zijn ambtenaren
vergaderden veel. De stadhouders vochten juist veel. Frederik Hendrik en Maurits
waren beroemde stadhouders. Zij behaalden geweldige overwinningen op de
Spanjaarden. Deze stadhouders leken wel een beetje op een koning, maar eigenlijk
waren zij gewoon in dienst van de Republiek.
D
e stadhouder en de raadpensionaris hadden vaak problemen met elkaar. Tijdens
het Twaalfjarige Bestand liep dat voor het eerst verkeerd af. Stadhouder Maurits en
raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt kregen hooglopende ruzie. Maurits
beschuldigde Van Oldenbarnevelt van landverraad en liet hem arresteren. Hij werd op
13 mei 1619 onthoofd.
3
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
2. De Franse Revolutie (14 juni 1789)
D
e oorzaak van de franse revolutie was dat
Alle mensen in Frankrijk werden verdeeld in drie zogenaamde standen. Je geboorte bepaalde in welke
stand je thuishoorde.



D
Als zoon van een boer 'hoorde' je in de Derde Stand thuis.
Als dochter van een graaf was je lid van de Tweede Stand.
In de Eerste Stand kon je terechtkomen als je lid van de geestelijkheid wilde worden.
eze drie standen, geestelijkheid, adel en boeren, bestonden sinds de Middeleeuwen. Rond het
jaar 1000 was het als systeem 'af'. De geestelijkheid zorgde voor de godsdienst, de adel voor de
verdediging van het land en de boeren zorgden voor het voedsel.
S
inds het jaar 1000 was er wel het een en ander veranderd. Er waren steden ontstaan. De burgers
in de steden behoorden ook bij de Derde Stand. Ook de kooplieden, bankiers, fabrikanten, juristen en
dokters hoorden daarbij. Hoe rijk ze ook werden...
I
n de zeventiende en achttiende eeuw gebeurde het in Frankrijk regelmatig dat een rijke koopman
voor zichzelf een adellijke titel kocht. Op dezelfde manier kon men ook bijvoorbeeld een rang in het
leger kopen. Dan werd men luitenant, niet omdat men iets goed kon, maar alleen omdat men rijk was.
O
ok in de andere standen was er ongelijkheid ontstaan. Er was een duidelijk verschil tussen de
hogere en lagere geestelijkheid. De bisschoppen in de steden kwamen veelal uit de adellijke families
en waren rijk. De pastoors in de boerendorpen daarentegen kwamen voort uit de Derde Stand en
waren arm. Zij vormden 89 procent van de bevolking, terwijl ze maar 30 procent van het land in
handen had. Zij moest ook alle belastingen betalen. Geestelijkheid en adel waren daarvan vrijgesteld.
De grond waarop de boeren werkten was vaak in handen van een edelman of van een rijke koopman
uit de stad.
I
n de steden waren de mensen ook ontevreden. In de allereerste plaats waren er fabrikanten die
van de (te) strenge Koninklijke voorschriften afwilden. Zij wilden geen regels voor werktijden en geen
verbod om bepaalde machines te gebruiken.
D
e meer ontwikkelde mensen wilden meer zeggenschap, meer democratie. Onder invloed van de
D
e franse revolutie begon met de bestorming van het Bastille, een grote gevangenis in het centrum
ideeën van de verlichting wilde men vrijheid van godsdienst en gelijkheid van rechtspraak voor
iedereen. Alle mensen waren gelijk. Dat betekende dat er dezelfde regels en wetten voor iedereen
moesten komen. Belasting betalen moest ook betekenen dat men mee kon beslissen in staatszaken.
van Parijs. Toen de revolutie begon, probeerden de koning en koningin te vluchten maar 50 km voor
de Nederlandse grens werden ze aangehouden en later werden zij samen met de andere belangrijke
mensen vermoord
4
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
De Franse tijd in Nederland;
3. De Franse tijd
D
e Franse tijd begon in 1795. De patriotten(“patriotten” zie
1.
2.
3.
4.
Bataafse Republiek (1795-1801)
Bataafs Gemenebest (1801-1806)
Koninkrijk Holland (1806-1810)
Het Eerste Franse Keizerrijk (18101813)
pag. 6) namen toen samen met het Franse leger ons land in. Dat
noemden we “de Bataafse Revolutie”.
N
Wist je dat?
a “de Bataafse Revolutie” kreeg ons land dan ook de naam: “de Bataafse Republiek”. later (in
1801) veranderde door een grondwet wijzeging de naam in:”Bataafs Gemenebest”. Toen in 1804
Napoleon aan de macht kwam, veranderde hij in 1806 de naam in: “Koninkrijk Holland”. Toen zette hij
zijn broer Lodewijk aan de macht.
D
e Franse tijd eindigde toen in 1813 Napoleon na een nederlaag de troon opgaf en de oudste zoon
van Willem V terugkeerde en koning werd; Koning Willem I van Oranje-Nassau.
D





Het einde van de Nederlandse republiek en het begin van het koninkrijk der Nederlanden.
De definitieve overwinning van Groot-Brittannië op Nederland;
Nederland verloor de Kaapkolonie en de koloniën in Guyana en
Ceylon aan de Britten.
De VOC werd in 1798 ontbonden.
Invoering van de eerste Grondwet, het Burgerlijk Wetboek, de
Burgerlijke Stand, de dienstplicht, het kadaster, achternamen,
huisnummers en maten en gewichten: de kilo, meter en liter.
Oprichting van de Koninklijke Bibliotheek en de Nationale KunstGalerij, de voorloper van het Rijksmuseum.
O





e belangrijkste effecten van de Franse tijd waren:
orlogen
In de winter van 1794/1795 marcheerden de Fransen over de bevroren rivieren Nederland binnen,
bezetten het land en riepen de Bataafse Republiek uit .
In de Zeeslag bij Kamperduin in 1797 werd de Nederlandse vloot compleet verslagen door de Britten.
In 1799 viel een Brits-Russische invasiemacht Noord-Holland binnen, veroverde de Nederlandse vloot
in Den Helder en bezette Alkmaar. De geallieerden werden echter verslagen in de Slag bij Castricum
en moesten zich weer uit Nederland terugtrekken (zie verder Brits-Russische expeditie naar NoordHolland).
Een Brits leger bezette in 1809 het Zeeuwse eiland
Walcheren.
Ongeveer 14.000 Nederlandse dienstplichtigen gingen
met de Grande Armée(soldaten die voor Napoleon
Vochten) naar Rusland. De meesten kwam om;
ontzettend weinig Nederlanders keerden terug.
5
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
4. De Patriotten
D
e patriotten was een groep mensen die tegen de
onderdrukking in Nederland waren. Deze beweging
kwam op gang na de Amerikaanse revolutie. Ze vonden
dat Willem V Nederland de afgrond in leidde. En
bovendien had hij veel meer macht dat een stadhouder
mag hebben. Ze wilde meer democratie. Bijvoorbeeld
mochten niet gereformeerden niet in een aantal steden
wonen. Ook de handel was achteruit gegaan en door de
Engelse zeeslagen raakte het geld van de VOC op .
De patriotten richtte schietverenigingen op en met die
wapens draaide het uit op actie, in 1787 kwam het geweld op een hoogtepunt en veroverden de
patriotten een paar steden. Op dat hoogtepunt werd de broer van de vrouw van stadhouder Willem V
ingeroepen. De koning van Pruisen en zijn leger. Het Pruisische leger sloeg de patriotten uiteen en de
patriotten vluchten naar Frankrijk. Daar maakten ze de Franse revolutie mee.
A
an de ene kant stonden de aanhangers van Willem V, aan de andere kant de
patriotten. Sommige bestuurders liepen over naar hun kant. Beide partijen
overspoelden het land met spotprenten, brieven en tijdschriften. Daarin werd precies
uitgelegd hoe de Republiek in elkaar zat en waarom er een crisis was. Natuurlijk
bedachten ze ook oplossingen. Een tijdschrift met veel invloed was 'De Kruyer' .
I
n 1795 deden de Fransen een inval in Nederland. ze werden geholpen door het Bataafse
Legioen(de weggejaagde patriotten, De patriotten hadden een verdrag gesloten met Frankrijk.
Volgens Frankrijk mocht Nederland zo zelfstandig blijven. later bleek het dat Nederland een soort
kuuroord werd voor de Franse soldaten en ze moesten 100 miljoen aan de Fransen.
6
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
5. Napoleon Bonaparte
N




apoleon Bonaparte geboren Ajaccio (Corsica) 15 augustus 1769 — overleden Longwood House
(Sint-Helena), 5 mei 1821) was de Eerste Consul(soort president) van Frankrijk (1799 - 1804) en
daarna keizer der Fransen (1804 - 1815) als Napoleon I van Frankrijk. In die tijd werd hij de machtigste
man van Europa en een van de bekendste en invloedrijkste figuren in de wereldgeschiedenis. Hij was:
Eerste Consul van Frankrijk van 11 november 1799 tot 18 mei 1804
Napoleon Bonaparte was vooral
Keizer van Frankrijk van 1804 tot 6 april 1814 en van 20 maart tot 22
juni 1815
bekend van zijn mislukte tocht naar
Koning van Italië van 31 maart 1805 tot 1814
Rusland en zijn nederlaag bij
Beschermheer van de Rijnbond van 12 juni 1806 tot 1813
I
Waterloo
n de
18e
en
19e
eeuw was in Frankrijk Napoleon Bonaparte de baas.
Wist je dat?
Hij was een hele kleine man van 1,67 en werd daarom ook wel de kleine
korporaal genoemd.
N
apoleon was een militair. In 1799 zette hij de Franse regering aan de kant en nam
D
e Nederlandse Republiek was al in 1795 door de Fransen veroverd. De Fransen
N
apoleon is heel belangrijk geweest voor de Europese geschiedenis. Dat komt
hij de macht over. In Frankrijk én in alle gebieden die Frankrijk had veroverd - dus ook
in Nederland. Daarna startte Napoleon oorlogen tegen de keizer van Oostenrijk, de
Russische tsaar en de Engelse koning.
Als keizer regeerde hij vanaf 1806 over bijna heel Europa. Hij was een 'verlicht
despoot'. Dat betekent dat hij alleen de baas was, maar hij wilde wel op een 'moderne'
manier regeren.
kregen daarbij hulp van Nederlandse patriotten. De Bataafse Republiek bleef
zogenaamd onafhankelijk van Frankrijk. In het echt was dat niet zo. Voor de meeste
beslissingen moesten de Fransen eerst goedkeuring geven.
In 1806 besloot Napoleon dat zijn broer Lodewijk koning van Holland werd. Nederland
was toen opeens een koninkrijk. Maar in 1810 was dat alweer voorbij. Napoleon zette
zijn broer af en maakte Nederland onderdeel van het Franse Keizerrijk. Drie jaar later,
in 1813, werd Napoleon verslagen en op het Franse eiland Elba gevangengezet.
Nederland werd weer onafhankelijk.
omdat hij veel veranderde in de landen die bij zijn keizerrijk hoorde n. Hij zorgde voor
een 'moderne' regering, met duidelijke wetten. Iedereen was voortaan gelijk voor de wet
en een rechtszaak was altijd openbaar. Napoleon voerde overal de meter en de
kilogram in. Heel handig, want tot die tijd waren maten en gewichten in veel landen
anders.
Aan Napoleon danken veel mensen hun familienaam, want hij zorgde ervoor dat
iedereen werd ingeschreven bij de burgerlijke stand. Daarvoor moest iedere familie die
nog geen achternaam had een familienaam kiezen.
De kilo en de meter zijn nooit meer afgeschaft
De Nederlanders reageerden verschillend op deze vernieuwingen. Sommigen vonden
de Code Napoléon, zo heette het Franse wetboek, een enorme verbetering. Het nieuwe
wetboek was volgens hen veel beter. Het nieuwe wetboek maakte bijvoorbeeld geen
verschil meer tussen gewone mensen en edelen. De mensen die tegen de Code
Napoléon waren, vonden dat Napoleon geen rekening hield met de plaatselijke
gewoonten en afspraken. Ook met de dienstplicht voor jonge mannen waren veel
mensen het niet eens. Zeker niet toen er steeds meer oorlogen kwamen waar soldaten
voor nodig waren.
Toen Napoleon was verslagen, dacht niemand erover om zijn veranderingen weer a f te
schaffen. Het nieuwe wetboek bleef bestaan, net als veel andere moderniseringen.
7
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
6. Willem I
N
adat Napoleon was verslagen werd Nederland weer
zelfstandig. En in plaats van dat ze een republiek waren , wilden
ze toch liever een koning. De zoon van de vroegere
stadhouder Willem V werd als koning gevraagd. Zijn
antwoord was… ja en in 1813 werd hij koning Willem I.
Nederland was niet langer een groep van provincies die
samenwerkten, maar een echte eenheid. Willem kreeg in
het nieuwe land de hoofdrol.
I
Willem Frederik van Oranje-Nassau
(Den Haag, 24 augustus 1772 –
Berlijn, 12 december 1843) was als
Willem I van 1813 tot 1815
soeverein vorst en van 1815 tot
1840 de eerste koning der
Nederlanden en groothertog van
Luxemburg. Onder zijn bewind
vormden het huidige Nederland en
België van 1813 tot 1830 één staat.
Wist je dat?
n 1815 werden de 'Oostenrijkse Nederlanden' (wat nu België is) samengevoegd met
het nieuwe Nederland. Daardoor kreeg Nederland in het zuiden een goede buffer tegen
Frankrijk. Zo ontstond het Verenigd Ko ninkrijk der Nederlanden. Voor Europa was het
een middelgroot land, maar wel een met veel koloniën.
De nieuwe koning ging meteen aan de slag. Hij wilde de oude rijkdom terugbrengen in
Nederland. Al snel kreeg hij de bijnaam 'koning -koopman'. Willem I probeerde in elk
deel van zijn land -in het noorden, het zuiden en Indië - de sterke kanten van de
economie te stimuleren.
H
et zuiden moest zich richten op de productie van allerlei goederen. In het zuiden
was de Industriële Revolutie al begonnen. De fabrieken daar moesten zich richten op
het maken van allerlei producten. De handelaren uit het noorden moesten die producten
over de hele wereld verkopen. De inwoners van de koloniën moesten zorgen voor
kostbare goederen zoals zijde, tabak en specerijen.
Koning Willem I liet tussen Noord - en Zuid-Nederland kanalen en wegen aanleggen. Dat
maakte het vervoeren van de producten gemakkelijk.
Willem I stopte zelf o ok veel geld in de handel. Hij richtte in 1824 de Nederlandsche
Handelmaatschappij op voor de handel met Nederlands -Indië. In Indië voerde hij het
cultuurstelsel in. De Indische bevolking moest verplich t een deel van het jaar voor
Nederland werken. De Nederlandsche Handelmaatschappij verkocht de producten die
dit opleverde.
W
illem I deed veel goed voor het land. Toch viel hij bij de Belgen niet in de smaak.
W
illem I stuurde er een leger op af, maar het was al te laat. België werd
Veel Belgen zagen in hem een koning die alle macht voor zichzelf wilde. Goed
ontwikkelde en rijke Belgen wilden meer inspraak en daar wilde de koning niet van
horen.
Ook de Belgische katholieken waren niet blij met de koning. Willem I was protestant,
maar bemoeide zich toch met de opleiding van de katholieke priesters.
In 1830 was het genoeg en brak er een opstand uit. Dit begon in Brussel toen daar in
de schouwburg een lied werd gezongen: 'Amour sacré de la patrie' (Heilige liefde voor
het vaderland).
onafhankelijk en ging alleen verder. Toch hield Willem I het leger nog negen jaar op de
been. Dit heeft heel veel geld gekost en hij werd in Nederland minder populair.
In 1839 gaf hij eindelijk toe dat België onafhankelijk was. Een jaar later deed Willem I
diep teleurgesteld afstand van de troon.
8
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
7. Lijst van revoluties
Politiek-sociale revoluties





18e
Portugal, Nederland, België,
Cuba,Frankrijk,Egypte,
Tsjecho-Slowakije,Engeland,Haïti,
Iran,Tunesië,Mexico,Europa,
Roemenië,Rusland,Nicaragua,
Afghanistan, China,Oekraïne,
Georgië, Kirgizië en Libië hebben
eeuw
Bataafse Revolutie (Nederland, 1795)
Belgische Revolutie (België, 1830)
Franse Revolutie (Frankrijk, 1789)
Haïtiaanse Revolutie (Haïti, 1791)
Revolutiejaar 1848 (Europa, 1848)
allemaal wel eens een revolutie
meegemaakt
Wist je dat?
De revoluties die zich bijvoorbeeld in Europa of Frankrijk afspeelde
over de manier van regeren zien we nu terug in Afrika. Egypte, Ivoorkust of Libië. Hier een lijst over
andere revoluties met politieke redenen:
Andere Politiek-sociale revoluties ;


















Anjerrevolutie (Portugal, 1974)
Cubaanse Revolutie (Cuba, 1959)
Commune van Parijs (Frankrijk, 1871)
Egyptische Revolutie van 1919 (Egypte, 1919)
Egyptische Revolutie van 1952 (Egypte, 1952)
Egyptische Revolutie van 2011 (Egypte, 2011)
Fluwelen Revolutie (Tsjecho-Slowakije, 1989)
Glorious Revolution (Engeland, 1688)
Iraanse Revolutie (Iran, 1979)
Jasmijnrevolutie (Tunesië, 2011)
Julirevolutie (Frankrijk, 1830)
Mexicaanse Revolutie (Mexico, 1910)
Revolutie van Ayutla, (Mexico, 1855)
Roemeense Revolutie, (Roemenië, 1989)
Russische Revolutie (Rusland, 1917)
Russische Revolutie (Rusland, 1905)
Sandinistische Revolutie (Nicaragua, 1979)
Saur-Revolutie (Afghanistan, 1978)
9
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
10
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap
Tijd van
pruiken
en revoluties
11
Copyright by Sewak en Wouter ©®™
project vrijheid, gelijkheid & broederschap