Jaarcijfers 2009

Jaarcijfers 2009
Chronisch zieken
April 2010
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van het aantal mensen dat op basis van langdurig gebruik
van specifieke geneesmiddelen wordt aangemerkt als chronisch ziek. Daarnaast worden de zorgkosten
weergegeven van deze groep mensen, uitgesplitst naar FKG (Farmaceutische Kostengroep) enerzijds en
naar verstrekking anderzijds.
1.1 Selectie van chronisch zieken op basis van geneesmiddelengebruik
Verzekerden die bepaalde (dure) geneesmiddelen gebruiken in een jaar, vallen in het risicovereveningsmodel in één van de twintig Farmaceutische Kostengroepen1. Verzekeraars krijgen voor deze
mensen een hogere bijdrage uit het Zorgverzekeringsfonds, omdat ze voorspelbaar hogere kosten in het
volgende jaar hebben.
Hier worden FKG’s gebruikt als indicatie van een chronische aandoening. Via FKG’s zijn veel mensen met
chronische aandoeningen te herleiden. Bij sommige aandoeningen worden echter vrijwel geen
geneesmiddelen gebruikt, bijvoorbeeld bij visuele handicaps.
Aan de andere kant worden cholesterolverlagers vaak preventief voorgeschreven. In deze beschouwing
wordt iemand met een FKG cholesterol daarom niet meegenomen in de definitie van chronisch zieke;
deze mensen worden wel in de overzichten weergegeven.
1.2 Aantallen verzekerden met een FKG
In tabel 1 staan de landelijke aantallen verzekerden met een FKG, zowel in absolute aantallen als in
aantallen per 1000 verzekerden. Mensen die in meerdere kostengroepen vallen worden alleen in de groep
met het hoogste nummer (duurste groep) geteld, om dubbeltellingen te voorkomen.
Het aantal mensen met een FKG per 1000 verzekerden nam toe van 171,8 in 2007 naar 177,2 in 2008;
een stijging van 3,1%. De sterkste stijging is zichtbaar bij hoog cholesterol, diabetes type IIa2 en Hiv/Aids.
Er is een forse afname bij FKG Kanker (nummer 17) zichtbaar, wat een gevolg is van een verhoging van
de standaard dagdosering bij een aantal geneesmiddelen tegen kanker.
1
Binnen het risicovereveningsmodel worden in 2008 twintig verschillende farmaceutische kosten groepen (FKG’s) onderscheiden.
Heeft iemand meer dan 180 dagen voorgeschreven gekregen van een middel dat relevant is voor een FKG dan wordt die persoon bij
de betreffende FKG ingedeeld. Een verzekerde kan meer dan één FKG toegekend krijgen. Merk op dat er in 2010 ondertussen 23
verschillende FKG’s zijn.
2
Diabetes IIa bevat mensen die in aanmerking komen voor zowel een FKG Diabetes II als een FKG Hoog cholesterol en ook
minimaal 180 dagdoseringen geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk gebruiken.
Vektis Jaarcijfers Chronisch zieken - pagina 1
Enkelvoudige FKG’s
2006
2007
2008
2007-2008
FKG FKG
FKG Aantal Per 1000 Aantal Per 1000 Aantal Per 1000 Aantal Per 1000
nr.
omschrijving
code x 1000 verzeker x 1000 verzeker x 1000 verzeker x 1000 verzeker
den
den
den
den
GLA
67,1
4,1
69,0
4,2
67,3
4,1 -2,4%
-2,9%
1
Glaucoom
SchildklierTHY 128,0
7,9
138,1
8,5
141,7
8,7
2,6%
2,0%
2
aandoeningen
Psychische
GGZ 403,5
24,9
437,5
26,9
442,5
27,1
1,1%
0,6%
3
aandoeningen
CHO 641,7
39,5
691,6
42,5
780,5
47,7 12,9%
12,3%
4
Hoog cholesterol
DIIb 145,9
9,0
139,5
8,6
134,1
8,2 -3,9%
-4,4%
5
Diabetes type IIb
CAR
414,3
25,5
446,3
27,4
435,2
26,6
-2,5%
-3,0%
6
CARA
DIIa
84,2
5,2
98,4
6,0
114,1
7,0 16,0%
15,3%
7
Diabetes type IIa
EPI
63,0
3,9
66,6
4,1
67,2
4,1
0,9%
0,4%
8
Epilepsie
Ziekte van Crohn /
CRO
23,1
1,4
24,3
1,5
26,4
1,6
8,6%
8,0%
9
Colitis Ulcerosa
HartHAR
350,4
21,6
352,8
21,7
348,4
21,3 -1,2%
-1,8%
10
aandoeningen
REU
43,7
2,7
49,5
3,0
54,4
3,3
9,9%
9,3%
11
Reuma
PAR
18,1
1,1
19,3
1,2
19,9
1,2
3,2%
2,7%
12
Parkinson
DIA 182,4
11,2
190,3
11,7
199,4
12,2
4,8%
4,2%
13
Diabetes type I
TRA
17,8
1,1
19,8
1,2
20,6
1,3
3,9%
3,4%
14
Transplantaties
Cystic fibrosis /
CF+
4,6
0,3
4,8
0,3
4,8
0,3 -1,0%
-1,5%
15
pancreas
Aandoening van
NMA
8,9
0,5
9,7
0,6
10,2
0,6
5,2%
4,6%
hersenen /
16
ruggenmerg
KAN
8,7
0,5
10,8
0,7
4,1
0,3 -61,8%
-62,0%
17
Kanker
HIV
7,7
0,5
8,5
0,5
9,4
0,6
10,6%
10,0%
18
HIV / Aids
NIE
13,8
0,8
15,4
0,9
15,0
0,9 -2,7%
-3,3%
19
Nieraandoeningen
GRO
2,3
0,1
2,6
0,2
2,7
0,2
2,8%
2,2%
20
Groeihormonen
Totaal:
2629,3
161,9 2794,7
171,8 2897,9
177,2
3,7%
3,1%
Tabel 1. Overzicht van het aantal verzekerden (absoluut en per 1000 verzekerden) per FKG (bron: Vektis).
1.3 Zorgkosten van verzekerden met een FKG
In figuur 1 zijn de zorgkosten van verzekerden met en zonder FKG weergegeven per kostengroep. Hierbij
is FKG 4 (Hoog cholesterol) buiten beschouwing gelaten, omdat een deel van deze mensen preventief
cholesterolverlagers gebruikt.
De totale zorgkosten binnen de basisverzekering lopen, met enkele uitzonderingen, op naarmate het FKG
nummer ook oploopt. De FKG’s Nieraandoeningen en Kanker gaan gepaard met de hoogste zorgkosten.
Verder valt op dat de kosten in 2008, vooral bij de hogere FKG’s, wat lijken af te nemen. De oorzaak
hiervoor is dat de ziekenhuisdeclaraties in 2006 en 2007 hoger uitvielen dan in 2008 door een
ziekenhuisafhankelijke opslag (verrekenpercentage). In 2008 is er geen opslag in de declaratie
opgenomen. In alle drie de jaren worden de ziektekosten achteraf gecorrigeerd per ziekenhuis voor
eventuele overdekking of onderdekking. De weergegeven cijfers zijn niet gecorrigeerd voor deze
opbrengstverrekening.
Vektis Jaarcijfers Chronisch zieken - pagina 2
€ 60.000
2006
€ 50.000
2007
2008
€ 40.000
€ 30.000
€ 20.000
20 Groeihormonen
19 Nieraandoeningen
18 HIV /Aids
17 Kanker
16 Aandoening van hersenen / ruggenmerg
15 Cystic fibrosis / pancreas
14 Transplantaties
13 Diabetes type I
12 Parkinson
11 Reuma
10 Hartaandoeningen
9 Ziekte van Crohn / Colitis Ulcerosa
8 Epilepsie
7 Diabetes type IIa
6 CARA
3 Psychische aandoeningen
2 Schildklieraandoeningen
1 Glaucoom
0 Geen
€0
5 Diabetes type IIb
€ 10.000
FKG
Figuur 1. Gedeclareerde zorgkosten per verzekerde per jaar in de jaren 2006-2008 uitgesplitst naar FKG-groep (exclusief FKG 4 hoog cholesterol) (bron: Vektis).
Figuur 2 geeft de gemiddelde kosten per verstrekking binnen de basisverzekering weer, zowel voor
mensen met als mensen zonder langdurig medicijngebruik (behalve de groep cholesterol). De grootste
posten bij beide groepen zijn ziekenhuiskosten en farmaciekosten, gevolgd door hulpmiddelenkosten en
huisartsenkosten. De relatieve verschillen in zorgkosten tussen mensen met en zonder FKG zijn groot bij
farmacie, hulpmiddelen, ziekenhuizen, paramedisch en ziekenvervoer.
Bij huisartsenkosten is het verschil minder groot. Dit komt doordat een fors deel van deze kosten wordt
veroorzaakt door het vaste inschrijftarief van ruim 50 euro per jaar. Bij mondzorg is het verschil vrij. Dit
komt doordat een aanzienlijk deel van de koten voor mondzorg bij volwassenen niet wordt vergoed via de
basisverzekering. Bij verloskunde en kraamzorg zijn de zorgkosten voor mensen met een FKG juist lager
dan mensen zonder FKG. Dit wordt verklaard doordat bevallingen vaak plaatsvinden in jongere en
gezondere populaties, waarin weinig mensen voorkomen die binnen een kostengroep vallen.
Vektis Jaarcijfers Chronisch zieken - pagina 3
3000
€ 2.707
2500
2000
€ 1.379
1000
€ 332
€ 50 € 40
€ 96 € 28
hulpmiddelen
huisartsen
farmacie
0
€ 6 € 19
'Zorgkosten per verzekerde met FKG exc CHO
€ 117
€ 2 € 10
€ 20
ziekenvervoer
€ 40
verloskunde
€ 110
paramedisch
€ 223
mondzorg
€ 133
kraamzorg
500
€ 736
ziekenhuizen
1500
'Zorgkosten per verzekerde zonder FKG
Figuur 2. Vergelijking van de gedeclareerde zorgkosten per verzekerde in 2008 tussen verzekerden met en verzekerden zonder een
FKG, uitgesplitst naar verstrekking (bron: Vektis).
Vektis Jaarcijfers Chronisch zieken - pagina 4