Nieuwsbrief WHISTLER Jan 10

WHISTLER nieuwsbrief
Wilhelmina Kinderziekenhuis, Julius Centrum, januari 2010
Beste ouders,
Namens het hele WHISTLER-team willen wij u een goed en gezond 2010 wensen!
Hierbij ontvangt u een nieuwe WHISTLER-nieuwsbrief. In deze brief beschrijven wij onder
andere de stand van zaken binnen WHISTLER, resultaten van het WHISTLER-virologiedeel
en we beantwoorden wat vragen die we af en toe van ouders krijgen over de maandlijst of de
virologieafnamen.
__________________________________________________________
Nienke Katier, eerste onderzoekster, nu
zelf deelneemster aan WHISTLER
In september is de eerste echte WHISTLER-baby
geboren. Nienke Katier, de onderzoekster die het
WHISTLER-project in 2002 startte en in 2006
gepromoveerd is op de eerste onderzoeksresultaten, is
kortgeleden zelf moeder geworden. Omdat zij in
Leidsche Rijn woont, kwam zij in aanmerking voor
deelname aan het WHISTLER-project. En gelukkig wilde
zij met haar dochter meedoen☺!
__________________________________________________________
Promotie Marieke van der Zalm
Op 4 december is Marieke van der Zalm gepromoveerd. Zij heeft onderzoek gedaan naar de
rol van virussen bij luchtwegklachten. Een groot deel van dit onderzoek deed ze binnen het
WHISTLER-project. Een deel van deze resultaten is al beschreven in de vorige nieuwsbrief,
maar hieronder vindt u haar belangrijkste resultaten samengevat.
In de winter van 2004 hebben we een groep ouders voor het eerst gevraagd virusmonsters
(swabs) af te nemen bij hun kindje tijdens luchtwegklachten. In deze zogenaamde “Pilot”studie ontdekten we dat ouders beter in staat waren een virusmonster af te nemen bij hun
kind dan de onderzoekers.
Om verder te kijken naar de rol van virussen tijdens luchtwegklachten hebben we toen een
periode ouders gevraagd virusmonsters af te nemen tijdens klachten. Uit de resultaten is
naar voren gekomen dat in 85% van de episodes van luchtwegklachten een virus werd
gevonden. Het maakt niet zoveel uit voor de klachten welk type virus er werd gevonden. Het
RS-virus wordt bijvoorbeeld in de media vaak beschreven als een ‘gevaarlijk’ virus, maar wij
vonden het ook bij kinderen met hele milde klachten. Het meest voorkomende virus is het
Rhinovirus. Ook bij dit virus konden de klachten erg verschillen: sommige kinderen hadden
langdurig last van piepen, terwijl anderen alleen maar neusverkouden waren.
Bij alle kinderen met het Rhinovirus werd gekeken naar de longfunctie die kort na de
geboorte is gemeten. Het bleek dat kinderen met nauwere luchtwegen meer piepklachten
kregen door het Rhinovirus, terwijl kinderen met wijdere luchtwegen mildere klachten
hadden.
WHISTLER nieuwskrant
1
De laatste winterperiode (2006-2007) hebben we ouders gevraagd elke maand standaard
een monster af te nemen, onafhankelijk van klachten. In dit onderzoeksdeel wilden we kijken
of kinderen ook virussen bij zich dragen zonder dat ze klachten hebben. De resultaten van
dit onderzoeksdeel laten zien, dat bij ongeveer 40% van de kinderen zonder klachten een
virus wordt gevonden. Jonge kinderen waarbij een virus werd gevonden hadden vaker
klachten dan oudere kinderen. Ook kinderen waarbij meerdere virussen tegelijk gevonden
werden, hadden vaker klachten.
Uit het virusonderzoek binnen het WHISTLER-project komt naar voren dat virussen een
belangrijke rol spelen tijdens luchtwegklachten. Het soort virus maakt niet zo veel uit.
Dit jaar vragen we opnieuw aan ouders om een swab af te nemen bij hun kind, wanneer
deze koorts en luchtwegklachten heeft, of wanneer andere gezinsleden deze klachten
hebben. In de eerdere perioden van afnamen hebben we gevonden dat het influenza virus
(‘echte griepvirus’) bij kinderen nauwelijks een veroorzaker was van luchtwegklachten. We
weten niet precies hoe dat zit met het H1N1 virus (nieuwe/Mexicaanse griepvirus). We
hopen daar deze winter duidelijkheid over te krijgen.
Veel ouders die op dit moment klachtenlijsten invullen hebben swabs opgestuurd. Hartelijk
dank daarvoor!
___________________________________________________________________
Stofmetingen
In de informatiefolder van het WHISTLER-project werd beschreven dat we aan het eind van
het eerste levensjaar graag wat stof wilden opvangen uit het huis van het deelnemende kind.
Gedurende een bepaalde periode is dit bij veel deelnemers gebeurd. Het doel hiervan is om
te kijken naar de relatie tussen stof en de samenstelling hiervan, en het ontstaan van
luchtwegklachten. Uit de eerste resultaten van dit onderzoeksdeel komt naar voren, dat
blootstelling aan bepaalde stoffen (endotoxinen) een ‘beschermende’ werking heeft op het
ontstaan van luchtwegklachten. Kinderen waarbij meer van deze endotoxinen worden
gevonden in het stof in huis leken een betere longfunctie op de babyleeftijd te hebben en
minder klachten van piepen en zagen in het eerste levensjaar. Dit zal nog verder uitgezocht
moeten worden.
Op dit moment is het logistiek niet haalbaar om bij alle deelnemende kinderen stofmonsters
af te nemen en te analyseren. Daarom worden hiervoor op dit moment geen deelnemers
benaderd. Mogelijk zal dit in de toekomst wel weer gebeuren.
___________________________________________________________________
Stand van zaken WHISTLER-project
WHISTLER-0-jarigen
Er worden gelukkig nog steeds heel veel kinderen geboren in Leidsche Rijn! Inmiddels
hebben we bij ongeveer 2250 baby’s de longfunctie gemeten. Zoals in de vorige nieuwsbrief
beschreven stond, willen we in elk geval doorgaan totdat 2500 baby’s gemeten zijn. We zijn
op de goede weg dus!
WHISTLER-5-jarigen
Zoals u in de vorige nieuwsbrief hebt kunnen lezen, kan pas echt vastgesteld worden of een
kind astma heeft wanneer het 5 jaar is. Daarom vragen we kinderen die 5 jaar zijn of ze nog
een keer willen komen voor een longfunctiemeting. Inmiddels zijn al ongeveer 325 kinderen
opnieuw gekomen. Op het moment dat u hiervoor benaderd wordt, bent u natuurlijk helemaal
vrij om te beslissen of u ook aan dit vervolgdeel van WHISTLER wilt meedoen.
___________________________________________________________________
WHISTLER nieuwskrant
2
Veelgestelde vragen over virologie en klachten-/maandlijsten
Af en toe krijgen wij van ouders vragen over de maandlijst of over de virologieafnamen.
Hieronder vindt u het antwoord op een aantal vragen:
- Wat is piepen?
o Piepende ademhaling (piepen): een piepend/fluitend geluid vanuit de lagere
luchtwegen (en niet vanuit de neus), veroorzaakt doordat uitademingslucht
door een nauwe opening wordt uitgeademd. Dit is bijvoorbeeld te vergelijken
met het geluid van een ballon die door een klein gaatje leegloopt.
- Wat is zagen?
o Zagende ademhaling (zagen): zagende, brommende, pruttelende en/of
reutelende geluiden vanuit de lagere luchtwegen (en niet vanuit de neus),
veroorzaakt door slijm in de lagere luchtwegen
- Bij hoeveel klachten moet een vakje aangevinkt worden op de maandlijst?
o In principe kan het vakje van een van de klachten aangevinkt worden,
wanneer deze klachten gedurende de dag voorkomen. Een kind kan
bijvoorbeeld slechts een paar keer op de dag hoesten, of bijna de hele dag
aan het hoesten zijn. In beide gevallen kan het vakje ‘hoesten’ aangevinkt
worden. Als een kind maar één keer hoest op een dag, rekenen we dat niet
mee en hoeft het vakje niet aangevinkt te worden. Dit is hetzelfde voor de
andere klachten.
- Wanneer kunnen wij een virologieswab afnemen en bij wie?
o Een virologieswab kan afgenomen worden als uw kind minimaal 24 uur koorts
heeft en daarbij luchtwegklachten of wanneer iemand anders uit het gezin
minimaal 24 uur koorts heeft en luchtwegklachten of andere
griepverschijnselen. In beide gevallen vragen we u de swab af te nemen bij
uw deelnemende kind, dus ook als hij/zij zelf geen klachten heeft op dat
moment.
- Heeft het nog wel zin om een virusswab af te nemen nu de Mexicaanse griep (H1N1)
eigenlijk over is in Nederland?
o Op dit moment is er geen sprake meer van een epidemie. Toch komt H1N1
nog wel voor en er is ook een kleine kans dat er nog een tweede golf gaat
ontstaan. Daarnaast kunnen we kijken naar de relatie tussen H1N1 en andere
virussen.
- Wat moet ik invullen op de achterkant van de maandlijst als we geen dagen vrij
hebben hoeven nemen, of niet naar de huisarts zijn geweest met ons kind?
o In principe kunt u dan een 0 invullen. De maandlijsten worden ‘ingelezen’ door
een scanner, deze kan een streep niet goed lezen.
___________________________________________________________________
Contact
Bij vragen over het WHISTLER-project kunt u altijd bellen naar het WHISTLERsecretariaat op tel.nr 088-7553201 (contactpersoon Myriam Olling-de Kok) of mailen
naar [email protected].
WHISTLER nieuwskrant
3