NWO-propositie voor de Topsector HTSM 2016-2017

Topsector High Tech Systemen
en Materialen (HTSM)
NWO-bijdrage 2016-2017
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Inhoudsopgave
Inleiding1
Kennis- en Innovatieagenda
1
Aanpak en totstandkoming NWO-bijdrage
1
Voorgestelde activiteiten 2016-2017
2
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Topsector Strategische meerjarige partnerschappen
ARC-NL2
Qtech2
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Topsector specifieke programma’s
Partnership STW Advanced Flow Sensing Systems (Bronkhorst en Krohne Messtechnik )
2
HTSM Partnerships STW nieuw 2
Fusie@ITER3
IPP FOM-Océ Inkjet Research Programme
3
Materialen3
IPP FOM-M2i Nano-structured self-assembled functional materials 3
MKB Instrumenten voor HTSM
3
RAAK-MKB Advanced Instrumentation 4
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Programma’s relevant voor meerdere topsectoren
Topsectorbrede HTSM-call – HTSM/Creatieve Industrie
4
Materialen – HTSM/Energie/Chemie4
Partnership Hightech Materialen – Chemie/Energie/HTSM 4
Partnership Healthy Life Style Innovations (Philips) – HTSM/LSH/SIA
5
Bouwstenen van Leven – Agri & Food/Chemie/HTSM/LSH/T&U
5
Smart Industry– Creatieve Industrie/HTSM/ICT 6
Perspectief programmacompetitie – HTSM/LSH6
Maatschappelijk Verantwoord Innoveren – alle TS
6
Lectorenposities – HTSM/Energie/Water/ICT7
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Bijdrage vanuit de NWO-instituten
AMOLF-bijdrage HTSM
7
Temperatuur-controle module voor optical tweezers
7
Integrated nanophotonic solutions for efficient lighting components
7
3D-printing for metamaterials
8
Electron Diffractive Imaging
ASTRON-bijdrage HTSM
InterGalac Diverse PPS samenwerkingen
CWI-bijdrage HTSM
8
8
8
8
8
QuSoft8
DIFFER-bijdrage HTSM
Samenwerking ECN/NRG/VDL rondom W injection molding van divertor componenten Microwave electronics voor fusieonderzoek
NIKHEF-bijdrage HTSM
9
9
9
9
Seismisch sensor netwerk 9
MEMS accelerometers
9
SMART*LIGHT9
SRON-bijdrage HTSM
10
PACE-SPEX 10
Divers10
Publiek-private samenwerking – PPS 1
Open Technologieprogramma – alle TS
10
Privaat-publieke programmering PPP – Topsector specifieke programma’s
Platform Praktijkgericht Onderzoek Samenwerking HBO en NWO-instituten
10
Privaat-publieke programmering PPP – Topsector Internationale programma’s
ERA-net Cofund QUANT-ERA
11
ERA-net Cofund Electromobility
11
ERA-net Cofund Nanomedicine
11
M-ERA.net Cofund 11
Privaat-publieke programmering PPP – Bijdrage vanuit de NWO-instituten
AMOLF 12
ASTRON12
SKA-AA12
CWI12
QuSoft 12
Beeldanalyse en VR
12
DIFFER12
Nikhef 13
NIOZ13
SRON13
Vrij onderzoek gericht op de topsectoren
13
Topsector HTSM: concrete acties voor 2016-2017
14
Contactpersoon / meer informatie
Inleiding
In vergelijking met de vorige HTSM-propositie kenmerkt de HTSM-propositie voor de periode 2016-2017 zich door
de volgende aspecten: een voortgaan op de ingeslagen weg waarbij een generieke – topsectorbrede – aanpak
wordt gecombineerd met specifieke impulsen die voorzien in behoeften vanuit wetenschap en bedrijfsconsortia;
een toenemend aantal cross-sectorale initiatieven; toenemende maatschappelijke oriëntatie in het onderzoek en
afstemming op vragen uit de nationale wetenschapsagenda; toenemende betrokkenheid van praktijkgericht
onderzoek aan HBO-instellingen; Smart Industry als nieuw thema en specifieke aandacht voor startende bedrijvigheid en samenwerking met MKB.
Kennis- en Innovatieagenda
Het Innovatiecontract vermeldt het continueren van de succesvolle financieringswijze door middel van topsectorbrede calls aangevuld met specifieke calls voor de roadmaps HighTech Materialen (ook als cross-sectoraal onderwerp), SemiconductorEquipment, Advanced Instrumentation en ICT. Het topteam geeft, wat NWO betreft, aan te
zoeken “naar verbreding van de participatie in meerjarige activiteiten, waaronder door het bedrijfsleven
gecofinancierde programma’s bij universiteiten.” De HTSM-bijdrage van NWO beantwoordt zoveel mogelijk aan
deze doelstellingen. HTSM heeft o.a. veel raakvlakken met ICT-onderzoek en in het kader van deze NWO-propositie
worden daarmee dwarsverbanden gelegd (bijv. Smart Industry). In de voorbereiding zijn HTSM en ICT door NWO
benaderd als waren zij twee topsectoren ook al is in de Kennis- en Innovatieagenda dat onderscheid niet langer
actueel.
Aanpak en totstandkoming NWO-bijdrage
Voor inhoudelijke programma-ontwikkeling ligt de lead in beginsel bij de 17 roadmapteams. Deze roadmapteams
hebben zich in de afgelopen periode op wisselende wijzen aan NWO gemanifesteerd, sommige zochten zeer actief
de wisselwerking met NWO en het wetenschappelijke veld, andere waren in mindere mate op NWO gericht en
waren meer indirect betrokken bij de NWO-gefinancierde projecten en programma’s in de afgelopen periode. Voor
de totstandkoming van deze propositie geldt hetzelfde.
In de afgelopen periode heeft NWO initiatieven genomen om de Technologische Topinstituten kans op continuïteit
te bieden binnen de NWO-mogelijkheden. Het doel van NWO is daarbij om op termijn een gelijk speelveld te
scheppen voor alle roadmaps, voor nieuwe en gevestigde onderzoekscoalities, op een zodanige manier dat
kwaliteit van onderzoek en efficiëntie in aanpak leidende motieven blijven. Daarmee wordt een transparante en
doelmatige structuur geboden voor vruchtbare publiek-private samenwerking die ook naar internationale maatstaven competitief is. De NWO-propositie 2016-2017 wil bijdragen aan het bereiken van die doelstelling. Bij de hier
beschreven initiatieven zal toetsing aan de HTSM-roadmaps plaatsvinden. Een variëteit aan instrumenten zal
worden ingezet om zo goed mogelijk vraag en aanbod bij elkaar te brengen en het gestelde doel te bereiken.
Brede omvangrijke programma’s, gefocuste partnerships en initiërende KIEM-projecten zijn voorbeelden daarvan.
1 | NWO-bijdrage 2016-2017
Voorgestelde activiteiten 2016-2017
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 –
Topsector Strategische meerjarige partnerschappen
ARC-NL
Het gehele werk binnen ARCNL, een publiek-privaat onderzoeksinstituut, richt zich op de uitdagingen rond de EUV
technologie zoals hoge intensiteiten, optische elementen en fotochemie en past volledig in de roadmap Semiconductor
Equipment. NWO investeert in 2016/2017 via twee lijnen in ARCNL: de basisfinanciering en in IPPs binnen het
ARCNL. Private financiering: M€ 7,0 (ASML)
Budget NWO: 4,5 M€
Qtech
NWO investeert in de periode 2016/2107 in drie roadmaps die zich richten op de fundamentele, fysische vragen
rond quantumtechnologie (en -computing), via een vrij deel (strategisch programma) en een IPP (nr. i39) met
Microsoft. Daarnaast leveren ASML en Microsoft een substantiële bijdrage. QuTech is sinds oktober 2014 opgenomen in de Roadmap Nanotechnologie van de Topsector HTSM. QuTech werd bovendien tot Nationaal Icoon
benoemd. De impact van QuTech op de maatschappij op de lange termijn is in potentie enorm. De ontwikkeling van
een quantumcomputer speelt in ieder geval in op de veiligheid van informatie en data.
Private financiering: M€ 8,44 (Microsoft).
Budget NWO: 7,25 M€
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Topsector specifieke programma’s
Partnership STW Advanced Flow Sensing Systems (Bronkhorst en Krohne Messtechnik )
Dit Partnership betreft een samenwerking op het gebied van modulaire componenten en toepassingsspecifieke
flow analyse systemen. Deze enabling technology moet geschikt zijn voor heel diverse toepassingsgebieden zoals
medische infuuspompsystemen, additieven-doseersystemen voor de voedingsmiddelenindustrie, het meten van de
calorische waarde van aardgas en het meten van de samenstelling van aardolie. De ambitie is om voor het eerst in
de geschiedenis van microfluidics-onderzoek produceerbare en verkoopbare producten op te leveren die een
bijdrage leveren aan de belangrijke maatschappelijke thema’s gezondheidszorg, energie, voeding en water. Het
voorgestelde onderzoek sluit aan bij de HTSM-roadmap Advanced Instrumentation.
Budget NWO: 1,5 M€
HTSM Partnerships STW nieuw
Op dit moment wordt overleg gevoerd met meerdere partijen over nieuwe HTSM-Partnerships(bijv. Eurofusion/
Fusie@Iter, Basin-to-pore, DITCM, TNO-samenwerking). Op een later moment wordt hierover een besluit genomen.
Budget NWO: 2,25 M€
Fusie@ITER
Dit vijfjarig, multidisciplinair programma op het raakvlak van plasmafysica, regeltechniek en materialen voor
extreme condities beoogt om een van de grote problemen in kernfusie op te lossen; de afvoer van warmte en
deeltjes in een kernfusiereactor. Private-publieke samenwerkingen zullen actief worden nagestreefd op de
gebieden van het ontwikkelen en testen van geavanceerde materialen en van de ontwikkeling van state-of-the art
instrumenten en sensoren. Het voorgestelde onderzoek sluit goed aan bij de HTSM-roadmaps Advanced
Instrumentation en High Tech Materials, specifiek bij de thema’s Engineering Materials en Materials for Sustainable
Energy. Hoewel het NWO budget gereserveerd is, is de inzet hiervan op dit programma voorwaardelijk aan de
realisatie van de vereiste cofinancieringsbijdrage.
Budget NWO: 2,3 M€
IPP FOM-Océ Inkjet Research Programme
Océ beoogt een IPP te mede-financieren samen met FOM en in samenwerking met de UT en TU/e. Onderzoek richt
zich op het vergroten van fundamenteel begrip van vloeistofdynamica in kleine volumes en vloeistof-oppervlak
interactie, relevant voor inkjet-toepassingen voor het printen van verschillende materialen. Dit maakt het
onderzoek relevant voor de printing roadmap, maar ook voor advanced manufacturing toepassingen, welke een
significante rol spelen in de Mechatronica/Manufacturing en High Tech Materialen roadmaps. Private financiering:
M€ 1,22
Budget NWO: 1,22 M€
Materialen
Binnen een breed Materialen initiatief zal door verschillende onderdelen van NWO worden samengewerkt om
materiaalvraagstukken op te lossen, waarbij nadrukkelijk ook de verbinding wordt gezocht met engineering. Het
volgende programma sluit hierbij aan:
IPP FOM-M2i Nano-structured self-assembled functional materials
M2i beoogt een IPP te mede-financieren samen met FOM. Onderzoek richt zich op het gebied van Nano-structured
self-assembled functional materials. Dit onderwerp sluit goed aan bij binnenkort te verschijnen NWO verkenningsrapport Materialenonderzoek en ook bij de thema’s van de vernieuwde HTSM-roadmap High Tech Materials.
Private financiering: 1,5 M€
Budget NWO: 1,5 M€
MKB Instrumenten voor HTSM
Voor de topsector HTSM worden financieringsinstrumenten volgens de formule van KIEM en LIFT ingericht. hiermee
wordt de verwachting naar FOM om ook fundamenteel onderzoekers binnen de topsector HTSM kansen voor
samenwerking met MKB te bieden meer expliciet. Voor beide instrumenten geldt dat de hoofdaanvrager een
onderzoeker is in dienst is van een Nederlandse universiteit of een door NWO erkend onderzoeksinstituut. De
hoofdaanvrager vertegenwoordigt een publiek-privaat consortium van één of meer MKB’s en één of meer
kennisinstellingen. Al bij het indienen van de aanvraag moet duidelijk zijn dat er commitment is van deze
bedrijven. MKB’s ontvangen geen rechtstreekse NWO-financiering, maar kunnen wel optreden als mede-aanvrager
of lid zijn van een consortium en op deze wijze bijdragen aan een project en toegang hebben tot de kennis. KIEMprojecten zijn kortlopende projecten (typische een half jaar) waarvoor een geringe in cash bijdrage vanuit het MKB
wordt gevraagd aan een project. De procedure zal dusdanig zijn dat snelle toekenning mogelijk is. Dit maakt
instappen voor veel MKB’s aantrekkelijk. NWO reserveert M€ 1,0 voor een pilot waarmee 20 KIEM en 4 LIFT
projecten kunnen worden gefinancierd.
Budget NWO: 1,0 M€
3 | NWO-bijdrage 2016-2017
RAAK-MKB Advanced Instrumentation
Dit initiatief beoogt de bevordering van de samenwerking tussen NWO-instituten en hogescholen, met als doel om
a) het onderzoek in de keten te versterken door verbinding met het toegepast onderzoek aan hogescholen en met
MKB en b) de beschikbaarheid van technisch talent te vergroten door samenwerking met hogescholen middels
afstudeerprojecten. Dit initiatief sluit aan op de financiering – zie ook hieronder – van lectorenposities bij de NWOinstituten (waaronder AMOLF, DIFFER, NIKHEF, ASTRON, SRON) en het financieren van een tijdelijk platform voor
Advanced Instrumentation, bedoeld voor netwerkvorming, agendasetting en kennisdeling en -verspreiding.
Budget NWO: 1,5 M€
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 –
Programma’s relevant voor meerdere topsectoren
Topsectorbrede HTSM-call – HTSM/Creatieve Industrie
De jaarlijkse HTSM-call wordt in 2016 en 2017 voortgezet. De in te dienen publiek-private onderzoeksplannen
moeten aansluiten bij de HTSM Roadmaps (waaronder ICT en nanotechnologie). De in 2015 door NWO opgestelde
wetenschappelijke onderzoeksagenda voor Smart Industry, die afgestemd is met het topteam HTSM, kan dus mede
via deze HTSM-calls worden gerealiseerd . Ook is er ruimte voor onderzoeksvoorstellen op het snijvlak van de
Kennis- en Innovatieagenda voor de Creatieve Industrie en de HTSM Roadmap. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht
worden aan ICT-gerelateerde HTSM onderwerpen, fieldlabs voor het ontwikkelen van radicaal nieuwe productieprocessen, digital humanities, data infrastructuren, gaming en de impact op productieprocessen van big data en
gepersonaliseerde diensten en producten. Ook in de roadmap Mechatronics & Manufacturing zijn veel Smart
Industry aspecten opgenomen. Daarnaast kan worden aangesloten bij aspecten zoals integriteit, identiteit en
privacy via de HTSM-roadmap Security. Hoewel de HTSM-calls breed worden opengesteld, wordt vooraf ingeschat
dat 1,5 M€ wordt besteed aan (aspecten van) Creatieve Industrie.
Budget NWO: 7,0 M€
Materialen – HTSM/Energie/Chemie
Materialenonderzoek is een kracht van Nederland. Materialenonderzoek is typisch een cross-disciplinair onderzoeksveld met groot belang voor de maatschappij en het bedrijfsleven. Nieuwe materialen zijn een drijvende
kracht achter vernieuwende ontwikkelingen en oplossingen voor belangrijke maatschappelijke en technologische
uitdagingen zoals op het gebied van voedsel, gezondheid, duurzame energie, transport en schaarste van
grondstoffen. Het veld omvat veel verschillende disciplines en organisaties. Materialenonderzoek in de breedte is
van belang voor verschillende van de NWO uitdagingen: Circulaire economie, Bouwstenen van Leven, Complexiteit,
Veerkrachtige Samenleving, Big Data en Kwaliteit van Leven. In het binnenkort te verschijnen NWO verkenningsrapport Materialenonderzoek wordt vanuit een brede strategische blik het belang van het materialenonderzoek
voor Nederland beschreven. Het multidisciplinaire materialeninitiatief dient ertoe dit veld nationaal verder tot
ontwikkeling te brengen.
Binnen het brede Materialen initiatief zal door verschillende onderdelen van NWO worden samengewerkt om
materiaalvraagstukken op te lossen, waarbij nadrukkelijk ook de verbinding wordt gezocht met engineering. Het
volgende programma sluit hierbij aan:
Partnership Hightech Materialen – Chemie/Energie/HTSM
De STW Hightech Materialen calls uit de vorige periode (voor HTSM) zullen in 2016 en 2017 op een iets gewijzigde
manier worden voortgezet. In aansluiting op het hierboven genoemde breed gedragen cross-sectorale NWO initiatief
op het gebied van materialenonderzoek zal de scope en planning van de HTM-partnership-calls nader worden bepaald.
Dat wil zeggen in afstemming op initiatieven die met andere topsectoren en andere NWO-gebieden nog verder
worden ontwikkeld (o.a. topsector Chemie en de topsector Energie). Voor de cross-over wordt aangesloten op de
HTSM-roadmap HighTech Materials, de roadmap Chemistry of Advanced Materials van de topsector Chemie en het
thema Materials for Sustainable Energy binnen de topsector Energie. Verwachte private cofinanciering: 50%.
Budget NWO: M€ 6,0
Partnership Healthy Life Style Innovations (Philips) – HTSM/LSH/SIA
Dit cross-sectorale Partnership met Philips Research zal worden gestart in vervolg een eerdere uitstekende samenwerking. Philips wil graag verkennen of andere partijen willen deelnemen. Gezocht zal worden naar partijen met
aanvullende waarde zoals zorgverzekeraars en high tech bedrijven (MKB) met aanvullende expertise en afwezige
concurrerende positie. Healthy Lifestyle Innovations sluit aan bij de NWO uitdaging ‘kwaliteit van leven’. De
beoogde ontwikkeling van kennis en innovaties op gebied van e-Coaching sluiten goed aan bij gezondheidsvraagstukken rondom eigen verantwoordelijkheid, monitoring en gedragsbeïnvloeding om bijvoorbeeld gezonde
gedragskeuzes te verwerven, versterken en vooral: vasthouden. Definitieve toekenning van de middelen voor dit
Partnership behoeft nog goedkeuring STW-bestuur (najaar 2015).
Budget NWO: 1,5 M€
Bouwstenen van Leven – Agri & Food/Chemie/HTSM/LSH/T&U
Kennis van de moleculaire basis van het leven is dankzij technologische doorbraken vanuit de fysica, chemie,
biologie, informatica en systeemanalyse van enorme data bestanden spectaculair toegenomen. De Nederlandse
wetenschap is nú in een goede positie om door bundeling van deze expertise uit verschillende wetenschapsgebieden een beslissende stap vooruit te zetten in het fundamentele begrip van cellulaire systemen vanuit de
(moleculaire) bouwstenen ervan. Deze kennis biedt ons het vermogen om aangepaste, verbeterde, of nieuwe
vormen van leven te creëren voor specifieke doeleinden. Uitdagende innovaties zijn te voorzien op vele belangrijke
wetenschappelijke en technologische terreinen: gezondheidszorg (bijv. personalized medicine), kwalitatief en
kwantitatief verbeterde voedselvoorziening, duurzame gewasproductie, hybride techno-biologische systemen,
nieuwe materialen, intelligente robots gebaseerd op neuronale netwerken, organismen die onder extreme
omstandigheden nieuwe taken uitvoeren, enz. Tegelijk roept deze ontwikkeling nieuwe vragen op m.b.t. de
gevolgen voor de toekomstige samenleving vanwege de grote wetenschappelijke, economische en maatschappelijke impact. Nederlandse onderzoekers lopen wereldwijd voorop in de verschillende disciplines die bijdragen aan
deze kennis. Voor bedrijven op vele terreinen zullen ongekende innovatieve mogelijkheden zich aandienen. Het is
daarom voor onze samenleving als geheel van groot belang dat Nederland door nauwe interdisciplinaire samenwerking tussen onderzoekers en het bedrijfsleven een voortrekkersrol speelt in deze ontwikkeling. Het doel van
het programma Bouwstenen van Leven is langdurig (10 jaar) interdisciplinaire samenwerkingen in PPS-verband te
vormen of te versterken om deze urgente wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen aan te gaan.
Bouwstenen van Leven is een cross-sectoraal PPS-programma geïnitieerd gedragen door de participerende
Topsectoren Agri & Food, Chemie, HTSM, LSH en T&U. De topsector Chemie zet ook M€1 transitiemiddelen in voor
‘Chemistry of Life’. Door een verbinding met het programma Maatschappelijk Verantwoord Innoveren (MVI) zal het
maatschappelijk en ethisch aspect van de uitdagende innovaties tegelijk worden onderzocht. Via andere NWOprogramma’s zoals ‘Perspectief’ en het ‘Open Technologieprogramma’ en ‘Partnership’ kunnen in 2016 en 2017
aanvullende bijdragen worden geleverd. Het ERA-NET Cofund on Biotechnologies (samenvoeging ERA-IB,
EraSynBio en EraSysAPP) zal als internationale component van Bouwstenen van Leven de samenwerking in de
systeembiologie en synthetische biologie als technology drivers stimuleren en zich toeleggen op downstream
toepassingen in de biotechnologie. Via het Eranet EraCoSysMed dat zich richt op de toepassing van systeem
biologie in de geneeskunde en een programma dat zich richt op stamcel- en gentherapie zullen ook bijdragen
worden geleverd aan dit onderwerp. De eerste call voor interdisciplinaire aanvragen met een bijdrage uit het
bedrijfsleven/fondsen van 10-20%. (PPS variant 2) is gepland voor het begin van 2016.
Budget NWO: 9,75 M€
5 | NWO-bijdrage 2016-2017
Smart Industry– Creatieve Industrie/HTSM/ICT
In overleg van STW met andere NWO-onderdelen zal een gecoördineerd cross-sectoraal onderzoeksprogramma
worden gestart onder het thema Smart Industry/COMMIT2DATA. Daarnaast zullen via een KIEM-regeling (1 M€)
relatief kleinschalige projecten worden ondersteund voor praktijkgericht onderzoek van hogescholen op dit
terrein.
Smart Industry is hightech en daarnaast sterk ICT-gedreven (big data, smart systems). Via de COMMIT2DATA/Big
Data en mogelijk ook het onderwerp Complexiteit zal NWO aanvullend bijdragen aan het ontstaan van een Smart
Industry initiatief. HTSM heeft het onderwerp Smart Industry expliciet op de kaart gezet door 10 Field Labs te
lanceren waarin al wordt getoond welke impact Smart Industry op onze toekomstige arbeidsmarkt en verdienpotentieel zal hebben. Alle sectoren zullen noodzakelijkerwijs Smart Industry gaan vertonen om de ontwikkelingen
wereldwijd het hoofd te kunnen bieden. Aspecten van deze agenda komen terug in de technologische ontwikkelingen van Water (watertech, SmartWater), precisielandbouw en geoinformatie (Topsector A&F), grootschalige
veredeling van groenten en planten (T&U), personalized medicine en computational life sciences (LSH), Energie
(distributed systems, smart grid) en logistiek (Whole Systems Performance). De Topsector Creatieve Industrie zit in
het hart van Smart Industry en zal een belangrijke rol hebben in het integreren van nieuwe business met
technologische (ICT-)uitdagingen).
Budget NWO: 4,9 M€
Perspectief programmacompetitie – HTSM/LSH
De Perspectief-calls van STW zullen in 2016 en 2017 worden voortgezet. In de afgelopen jaren is voor Perspectief
een onderverdeling naar compartimenten gemaakt, waaronder een compartiment specifiek voor HTSM. Het
voornemen voor 2016 en 2017 is om dit programma-instrument zoveel mogelijk te ‘ontschotten’ en cross-sectorale
samenwerking maximaal te bevorderen. Op basis van historische gegevens mag verwacht worden dat ca. de helft
van het aantal geselecteerde programma’s de HTSM roadmaps bedient. Als uitzondering op de ontschotting wordt
op verzoek van LSH een specifieke reservering gemaakt (alleen 2016) die is gericht op samenwerking met de LSHsector op het gebied van medical devices: Voor indieners uit de acht IMDI-centra verenigd in de koepel van samenwerkende IMDI-CoREs wordt – onder voorbehoud van financiering – in 2016 een aparte reservering van 3 M€
(via LSH-propositie) gemaakt.
Budget NWO: 14,0 M€
Maatschappelijk Verantwoord Innoveren – alle TS
In het programma ‘Maatschappelijk Verantwoord Innoveren’ (MVI) wordt al in de ontwikkelingsfase van een
innovatie onderzocht welke ethische en maatschappelijke aspecten een rol spelen, en welke maatschappelijke
context nodig is om de innovatie te doen slagen. Dit zorgt voor een groter maatschappelijk draagvlak en voorkomt
dat innovaties onnodig stranden. Bovendien worden door dit onderzoek complexe en kostenverhogende
aanpassingen achteraf voorkomen. Zo ontstaan kansen voor betere producten en diensten die beter aansluiten bij
behoeften in de maatschappij door sociaal geïnspireerde innovaties. De aanpak van Maatschappelijk verantwoord
innoveren, een werkelijk geïntegreerde alfa-, bèta-gamma-aanpak van innovaties, wordt inmiddels alom
gewaardeerd en is nu al op alle topsectoren van toepassing. Het is nu tijd om volgende stappen te zetten: de
ontwikkeling van een MVI-expertisecentrum en een internationale uitrol. Vanuit het expertisecentrum wordt onder
meer onderzoek geïnitieerd naar overkoepelende MVI-vraagstukken die niet binnen specifieke andere initiatieven
worden geadresseerd, maar wel een hoge mate van urgentie hebben. STW heeft – in aanvulling op haar voornemen om MVI te integreren in haar instrumenten – budget gereserveerd voor theoretische en praktische onderbouwing van haar MVI-beleid. Deze studie moet bijdragen aan de vormgeving en implementatie van ethische en
maatschappelijke aspecten in onderzoeksbeoordeling en –begeleiding in de rol van STW als PPS-wetenschapsfinancier.
Voor een internationale uitrol liggen met ‘Responsible Research and Innovation’ vele kansen. Een internationale
uitrol geeft ook de gelegenheid tot meer ‘alignment’ in nationale en internationale onderzoeksinspanningen, nu
de financiële middelen beperkt zijn. De MVI-benadering past naadloos in, loopt eigenlijk zelfs vooruit op, de
nieuwe strategische hoofdlijnen. Zoals MVI een bijdrage aan de topsectoren levert, zo kan MVI ook in alle zes
uitdagingen een rol spelen en daarbinnen het instrument zijn voor de aanpak van maatschappelijk-ethische vraagstukken. Volstrekt evident is dat in de uitdagingen Kwaliteit van leven, Big Data, Circulaire economie, Bouwstenen
van leven, maar ook in Veerkrachtige samenleving en Complexiteit zal sprake zijn van maatschappelijk-ethische
componenten. Een nationaal MVI-programma gecomplementeerd met een internationaal RRI-programma is de
ambitie voor de komende jaren. Een eerste concrete stap is hier inmiddels voor gezet door het indienen van een
EC-aanvraag voor een Knowledge Sharing Platform for Responsible Research and Innovation waarbij NWO samen
met het Rathenau Instituut een belangrijke rol zal vervullen.
Budget NWO: 6,15 M€
Lectorenposities – HTSM/Energie/Water/ICT
Uit een uitgebreide NWO-verkenning blijkt dat bij hogescholen en bij alle NWO-instituten de wens leeft om
samenwerking tussen hogescholen en deze NWO-instituten te versterken. Die samenwerking dient twee doelen:
a. Versterken van onderzoek in de keten.
b.
Beschikbaarheid van technisch talent. Dit is een speerpunt in de Human Capital Agenda van de drie betrokken
topsectoren Energie, HTSM/ICT en Water. De ambitie van de hogescholen is daarnaast om de kwaliteit van
opleidingen te verbeteren doordat uitdagende onderzoeksstages kunnen worden aangeboden en doordat
hogescholen een betere (toegang tot) de onderzoekinfrastructuur ontwikkelen.
De lectoren worden aangesteld voor 0,5 fte voor vier jaar. Zij krijgen de opdracht praktijkgericht onderzoek te doen
bij de instituten en daarbij verbinding te zoeken met (MKB-)bedrijven en aandacht te schenken aan talentontwikkeling. De andere helft van zijn/haar tijd (0,5 fte) is de lector werkzaam bij een hogeschool.
Budget NWO: 1,31 M€
Publiek-private samenwerking PPS 2 en 3 – Bijdrage vanuit de NWO-instituten
AMOLF-bijdrage HTSM
Temperatuur-controle module voor optical tweezers
Amolf zal in samenwerking met Lumicks een temperatuur-controle module ontwikkelen voor het optical-tweezers
instrument dat recent door het Nederlandse bedrijf Lumicks op de markt is gebracht. De module is gebaseerd op
een oplossing die op AMOLF is uitgevonden. Deze module zal door Lumicks als nieuw product aan worden
geboden. Ten behoeve van deze ontwikkeling zal een Lumicks instrument op AMOLF worden geplaatst en worden
gefinancierd door de projectgelden. In dit project zal AMOLF technische ontwikkeling inbrengen, en Lumicks
contribueren door middel van een prijsreductie en technische uitwisseling.
NWO inzet: 0,15 M€
Integrated nanophotonic solutions for efficient lighting components
Lumiled is geïnteresseerd in de fundamentele nanofotonica-expertise van AMOLF die nodig is voor de ontwikkeling
van hoge-efficiëntie vaste stof lichtbronnen. In de komende periode zal onderzoek worden gedaan naar de
combinatie van plasmonics en laserbronnen ten behoeve van mogelijke toepassingen in verlichting en projectie.
Contacten zijn gelegd met Lumileds dat zeer geïnteresseerd is in samenwerking. AMOLF stelt voor om gedurende
twee jaar verkennend postdoc-onderzoek te doen.
NWO inzet: 0,10 M€
7 | NWO-bijdrage 2016-2017
3D-printing for metamaterials
Metamaterialen hebben soms onverwachte eigenschappen: auxetische metasheets kunnen rond bolvormige
objecten worden aangebracht en elastische metamaterialen kunnen impact energie dempen op een geheel nieuwe
manier. Enkele van deze materialen worden al toegepast - van schokdemping tot schoenontwerp en ‘soft robotics’ de ontwikkelingen gaan snel. Voor de productie van deze materialen zou 3D-printing de ideale techniek kunnen
zijn, maar niettemin blijft de productie van de meeste metamaterialen tegenwoordig helaas in 2D steken. Het zou
interessant zijn om in de toekomst verschillende materiaal-voxels te kunnen printen, net als het printen van pixels,
met combinaties van metalen, rubber, biomaterialen en actieve componenten (electronisch, optisch en
mechanisch). Dit zou kunnen leiden tot geheel nieuwe ‘smart materials’ en zou de grens tussen materialen en
‘devices’ doen vervagen en zou tot een verdere integratie kunnen leiden van nieuwe en slimme functionaliteiten
van materialen. Deze mogelijkheden zullen samen met Océ verder worden onderzocht, resulterend in nieuwe
gezamenlijke onderzoeksprojecten.
NWO inzet: 0,10 M€
Electron Diffractive Imaging
Amolf zal in samenwerking met beide start ups nieuwe projecten starten op het gebied van de electron diffractive
imaging en imaging mass spectrometry. Genoemde start ups hebben technologieën ontwikkeld waarmee
biologische samples sneller, completer en diepgaander zijn te testen. Verschillende industriële partners, waaronder
FEI, willen met deze start ups samenwerkingsprojecten aangegaan om de technologieën te verfijnen en te
integreren in productlijnen. AMOLF zal in deze projecten fysische expertise en ontwerp know how leveren door de
inzet van een postdoc en technici. Hier zal een cash en/of in kind bijdrage van de start ups en hun industriële
partners tegenover staan.
NWO inzet: 0,12 M€
ASTRON-bijdrage HTSM
InterGalac
InterGalac is een samenwerking met CGI, NLR en S&T rond Galileo monitoring, waarbij ASTRON naast RF technologie en signaalverwerking ook data van de WSRT en LOFAR telescopen inbrengt. De genoemde bedragen
betreffen een schatting, het Galileo Reference Centre krijgt momenteel vorm en pas daarna kan een definitieve
schatting worden gegeven.
NWO inzet: 1,0 M€
Diverse PPS samenwerkingen
Er zijn diverse PPS-en waar ASTRON een kleinere rol in heeft, o.m. MEMPHIS-2 (photonics research), Region of Smart
Factories (Noordelijke implementatie van de Actieagenda Smart Industry).
NWO inzet: 0,40 M€
CWI-bijdrage HTSM
QuSoft
CWI zal 150k€ aan matching bijdragen op het ERC Consolidator project “Progress in quantum computing:
algorithms, communication and applications”.
NWO inzet: 0,15 M€
DIFFER-bijdrage HTSM
Samenwerking ECN/NRG/VDL rondom W injection molding van divertor componenten
Door middel van het proces van injection molding is het mogelijk wolfraamcomponenten te maken voor de ITER
divertor. Dit proces kan leiden tot andere microstructuren die beter bestand zijn tegen de extreme condities in de
ITER divertor. ECN/NRG zal W componenten leveren die onder verschillende condities geprocest zijn. In de PSI
faciliteiten van DIFFER zullen deze componenten worden getest en onderzocht. Onderzoek zal worden geïnitieerd
door middel van een OIO positie vanuit DIFFER voor vier jaar en toegang tot PSI faciliteiten, ECN en NRG leveren
in-kind de componenten en kennis m.b.t. processen W componenten. Externe partners: ECN en NRG Petten
NWO inzet: 0,41 M€
Microwave electronics voor fusieonderzoek
Advanced InstrumentationSamenwerking NXP onderzoek/ontwikkeling power electronics voor microwave
generation voor fusie onderzoek/plasma activatie. Inhoudelijke uitdaging en/of onderzoeksvragen: In samenwerking met NXP zal het gebruik van power electronics die gebruikt wordt in de mobiele telefonie in de GHz range
gebruikt kan worden voor de ontwikkeling van een power supply voor microgolf generatie die snel schakelbaar is
en makkelijk verstembaar in frequentie. Intentie is om met NXP een STW aanvraag in te dienen met de geleverd
voeding als cash bijdrage en in-kind bijdrage voor verdere ontwikkeling en ontwerp van een > 50 kW voeding.
Hiervoor worden 50 k€ aan materialen/middelen gereserveerd vanuit DIFFER en een postdoc voor 2 jaar. NXP zet
40 k€ (test voeding) in plus in-kind ondersteuning bij ontwikkeling en ontwerp.
NWO inzet: 0,25 M€
NIKHEF-bijdrage HTSM
Seismisch sensor netwerk
Onderzoek aan geologische trillingen en aardbevingen met uiterst gevoelige seismische geofoon ontwikkeld bij
Virgo. Samenwerking met KNMI (kennis seismisch en geologie), Shell (geofysische olie en gas exploratie), KPN
(4G netwerk) en onze spin off Innoseis. Innoseis levert het sensornetwerk. We gebruiken hierbij het door Nikhef/VU
gepatenteerde TDMA protocol, waarop Shell een optie wil nemen (onderhandelingen gaande).
MEMS accelerometers
Nieuwe technologie ontwikkeling met verbeterde trilling-gevoeligheid en 3D-informatie. Samenwerking met KNMI
(kennis seismisch en geologie), Shell (geofysische olie en gas exploratie), KPN (4G netwerk). Innoseis levert sensor en
elektronica expertise en zal dit project co-financieren.
Diagnostiek van inwendige hoogovens door gebruik te maken van kosmische straling.
Hiervoor moet de methode verder ontwikkeld worden om met muon detectieapparatuur de ‘transparantie’ van
een hoogoven te kunnen bepalen om daarmee vervolgens de inwendige verdeling van het materiaal in de hoogoven te berekenen. Samenwerking met TATA Steel.
SMART*LIGHT
Project om met een ‘table top lightsource’ samples te scannen (kunstwerken zoals schilderijen, keramiek, etc. of
samples voor material sciences) om daarmee de lokale compositie te kunnen bepalen. Dit project is onder andere
gepresenteerd bij de KNAW open call op 11 maart 2015. De bijdragen van Nikhef zijn mogelijk onderdelen van de
elektronversneller (in samenwerking met o.a. CERN, TU/e en VDL), en de laser (samenwerking met o.a. UT en MIT).
Daarnaast zal een Nikhef spin-off, ASI, de detectieapparatuur leveren. Voortgang van het project hangt voorzover
het de directe Nikhef participatie aangaat af van de bereidheid van het consortium samen te gaan werken met MIT.
MIT heeft als eerste de concept ideeën gepubliceerd. Verder zal de industrie bij doorgaan een majeure rol op zich
moeten nemen. Een eerste prototype zal in de orde van 5 tot 10 M€ kosten. Het tijdpad voor zo’n prototype is 20182019.
NWO inzet: 1,0 M€
9 | NWO-bijdrage 2016-2017
SRON-bijdrage HTSM
PACE-SPEX
Aerosolen spelen een belangrijke rol in klimaatmodellen. SRON, TNO en Airbus Defense and Space Nederland
werken samen aan een ultra-gevoelige spectropolarimeter voor klimaatonderzoek en toekomstige commerciële
diensten. Het Nederlandse polarimeterconcept heeft de interesse van NASA en is kandidaat voor de PACE missie
(lancering 2022); de gesprekken met NASA Goddard zijn vol gaande. De breadboarding en ontwikkeling van het
instrument starten onder HTSM/Advanced Instrumentation en komen daarna onder HTSM/Space.
Divers
SRON is actief om THz-diagnostische technieken buiten het ruimteonderzoek in te zetten. In het kader van HTSM/
Advanced Instrumentation wordt op dit moment met Cosine over een mogelijk TKI project dit onderwerp
gesproken. Daarnaast verwacht SRON dat haar programma in 2016-2017 aanleiding zal geven tot nieuwe PPS
initiatieven, gekoppeld aan Advanced Instrumentation en/of Space.
NWO inzet: 2,11 M€
Publiek-private samenwerking – PPS 1
Open Technologieprogramma – alle TS
Het Open Technologieprogramma (OTP) is bedoeld voor projecten over de hele breedte van het technisch-wetenschappelijke onderzoek. Er zijn geen thema’s in het OTP en er vindt geen oormerking vooraf plaats. Indienen van
onderzoeksvoorstellen kan het hele jaar door. Hoogstaande wetenschappelijke kwaliteit én utilisatie zijn de twee
criteria waarop aanvragen door internationale onafhankelijke referenten worden beoordeeld. Bij elk project wordt
een Gebruikerscommissie ingesteld. Het OTP leidt tot PPS-projecten variant 1 of 2. Op grond van stabiele historische
verdeling kan voor grote topsectoren goed vooraf worden ingeschat hoeveel middelen per topsector besteed
zullen gaan worden. In vervolg op de vorige propositie voor de topsector HTSM zullen aanvragen in het kader van
samenwerking met Holst en op het gebied van Embedded-Systems onderzoek (naar verwachting tenminste 2,5 M€)
via het Open Technologieprogramma worden geselecteerd en gefinancierd.
Budget NWO: 36 M€ (voor alle topsectoren)
Privaat-publieke programmering PPP – Topsector specifieke programma’s
Platform Praktijkgericht Onderzoek Samenwerking HBO en NWO-instituten
In aansluiting op de eerder genoemde lectorenposities en de eveneens hierboven genoemde RAAK-MKB call op het
terrein van Advanced Instrumentation zal een Platform Praktijkgericht Onderzoek worden ingesteld (PPP) ten
behoeve van samenwerking tussen HBO-instellingen, NWO-instituten en beroepspraktijk. Accent ligt op onderzoek
relevant voor de HTSM-roadmap Advanced Instrumentation.
Budget NWO: 0,15 M€
Privaat-publieke programmering PPP – Topsector Internationale programma’s
ERA-net Cofund QUANT-ERA
Dit ERA-net Cofund betreft een Joint Transnational Call ter financiering van voorstellen op het gebied van
Quantum Technologie. Naast het versterken van een Europese community wordt dit ERA-net door veel partners
gezien als een opmaat voor een FLAGship.
Het voorstel wordt momenteel verder uitgewerkt, maar er zijn al 22 landen die hebben aangegeven hieraan mee te
willen werken. Er is op 2 juni 2015 een kick-off meeting geweest, waarin de grote lijnen zijn besproken. Hoewel het
nog niet helemaal vastligt zal de call waarschijnlijk vrij breed worden opgezet en het gehele domein van Quantum
Technologie omvatten (Quantum Communication, Quantum Computation, Quantum Information Sciences,
Quantum Simulation, and Quantum Metrology, zoals geïdentificeerd door de Europese wetenschappelijke
gemeenschap in dit veld). De nadruk ligt op fundamenteel onderzoek (TRL 1-3).
Budget NWO: 1,0 M€
ERA-net Cofund Electromobility
Voor een gezonde ontwikkeling van electrisch vervoer en transport in Europese steden en de realisatie van enige
afstemming daarin, is het nodig dat stakeholders op nationaal, regionaal en zelfs ook locaal niveau die verantwoordelijk zijn voor wet- en regelgeving daarbij worden betrokken. Het ERA-net Cofund betekent een nieuwe
dimensie in publiek-privaat partnership dat aansluit op – maar niet overlapt met - het European Green Vehicles
Initiative. Dit partnership zorgt ervoor dat werkwijzen van nationale en regionale overheden op een goede manier
aansluiten bij innovaties vanuit het bedrijfsleven. De ambitie van dit voorgestelde ERA-net Cofund on Electric
Urban Mobility geeft blijk van de vooruitgang die in de afgelopen jaren op dit terrein is geboekt en legt speciale
aandacht op het stedelijke gebied, waar de volgende belangrijke fasen van de innovatiecyclus zich zullen gaan
voltrekken.
Budget NWO: 1 M€ (reservering)
ERA-net Cofund Nanomedicine
Dit voorgestelde ERA-net Cofund richt zich op het coördineren van onderzoeksinspanningen van deelnemende
lidstaten, associated states en regio’s op het terrein van nanomedicine. Daarbij wordt voortgebouwd op de
activiteiten die zijn gestart in het kader van het ERA-net EuroNanoMed. Doel is het concurrentievermogen van
Europese spelers in nanomedicine te versterken en een gezamenlijke transnationale call for proposals te lanceren
(met EU-cofunding en toekenningen aan ‘third parties’) die zich richt op innovatieve multinationale onderzoeksinitiatieven op dit terrein.
Budget NWO: 1,0 M€ (reservering);
M-ERA.net Cofund
Internationale component van topsectoroverstijgend initiatief Materialen, links met topsectoren Chemie (Chemical
Nanotechnology & Devices, Chemistry of Advanced Materials), Energie en HTSM.
Budget NWO: 1,5 M€
11 | NWO-bijdrage 2016-2017
Privaat-publieke programmering PPP – Bijdrage vanuit de NWO-instituten
AMOLF Een belangrijk deel van het onderzoeksprogramma van AMOLF is gericht op de ontwikkeling en bestudering van
nieuwe functionele materialen (roadmap High Tech Materials en Fotonica). AMOLF doet onderzoek naar nanogestructureerde optische meta-materialen met bijzondere optische eigenschappen, zoals bijvoorbeeld een
negatieve brekingsindex. Ook onderzoekt men nanofotonische structuren waarin licht ultrasnel in frequentie of
propagatierichting kan worden geschakeld met behulp van andere lichtpulsen. Deze materialen vinden toepassingen in optische technologien. Daarnaast is in 2014 een nieuwe onderzoeksrichting “Designer Matter”
gestart. In deze richting worden nieuwe materialen ontwikkeld en onderzocht waarvan de eigenschappen vooral
door de architectuur worden bepaald en minder door de intrinsieke eigenschappen. In elk van de hierboven
genoemde onderzoeksonderwerpen speelt de ontwikkeling van nieuwe apparatuur en nieuwe technieken een
belangrijke rol. Deze ontwikkeling vindt plaats met de inzet van een groot aantal technici en vaak in nauwe
samenwerking met het bedrijfsleven. Een voorbeeld van zo’n nieuwe techniek is kathodeluminescentie imaging.
Dit is een techniek waarmee nano-fotonische structuren met zeer hoge resolutie en gevoeligheid kunnen worden
bestudeerd. Hierin wordt nauw samengewerkt met Delmic.
Budget NWO: 3,5 M€
ASTRON
SKA-AA
SKA-AA is het hardware technologie programma gericht op SKA waar het SKA Industrial Consortium bij betrokken
is, het gaat daarbij om Radio Frequent (RF) technologie en Embedded signal processing (hierin is het relevante deel
van de toekenning uit de SKA Roadmap meegenomen).
Inzet NWO: 4,8 M€
CWI
QuSoft
CWI investeert al 20 jaar substantieel in onderzoek op het gebied van Quantum Computing en zal dit ook in de
komende periode doen. De inzet betreft vaste staf voor lange termijn onderzoek (Buhrman e.a.). Uit het missiebudget/basisfinanciering.
Beeldanalyse en VR
Uit het missiebudget/basisfinanciering zal CWI bijdragen aan onderzoek op het gebied van de HTSM-roadmap Health.
Dit betreft beeldanalyse en virtual reality (vaste staf Van Liere, Batenburg).
Inzet NWO: 0,59 M€
DIFFER
DIFFER draagt vanuit haar instituutsmiddelen bij aan het ontwerp, constructie en opbouw van complex technologische opstellingen en bijbehorende instrumentatie. Deze opstellingen zijn van groot belang voor de vraag
gestuurde Topsector gerelateerde activiteiten binnen DIFFER. Het werk aan de realisatie van deze complexe
opstellingen gebeurt in de werkplaatsen (o.a. ontwerpbureau, mechanische afdeling en elektronica) en technisch/
wetenschappelijke afdelingen van het instituut. Deze opstellingen spelen een essentiële rol in gezamenlijke
onderzoeks-en ontwikkelprojecten tussen DIFFER, universitaire groepen, instituten en de industriële partners. De
exploitatie van de technologische opstellingen en instrumentatie in deze publiek-private samenwerkingen
geschiedt eveneens met instituutsmiddelen.
Inzet NWO: 3,10 M€
Nikhef
Dit bedrag betreft de activiteiten van Nikhef van de technische afdelingen (elektronica, mechanica, computing),
Detector R&D en Physics Data Processing. Deze activiteiten staan in het teken van technologie- en instrumentatieontwikkeling ten behoeve van detectoren en dataverwerking in de (astro)deeltjesfysica en vinden veelal plaats in
samenwerking met de industrie. De kennis en expertise die hier wordt opgedaan wordt ook weer breder ingezet in
o.a. publiek-private samenwerking. Het werk sluit aan bij de Roadmap Advanced Instrumentation.
Inzet NWO: 13,0 M€
NIOZ
Bluewater Energy Services is in 2009 gestart met de ontwikkeling van BlueTEC drijvende getijdenenergiecentrales en is
de initiatiefnemer van het BlueTEC Texel Tidal project met de partners Damen/Niron Staal, Van Oord/Acta Marine,
Vryhof Anchors, Tocardo, Schottel Hydro, TKF Twentse Kabel Fabriek, Nylacast, NIOZ en Tidal Testing Centre.
Inzet NWO: 0,10 M€
SRON
Voor de periode 2016 zal SRON investeren in onderzoek ten behoeve van de roadmaps Advanced Instrumentation
(3,06 M€) en Space research (6,55 M€). Dit betreft diverse activiteiten.
Inzet NWO: 9,61 M€
Vrij onderzoek gericht op de topsectoren
Een deel van de bijdrage komt uit brede calls voor ongebonden, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. Belangrijke instrumenten zijn bijvoorbeeld de vrije FOM-programma’s en de FOM-projectruimte (m.n. HTSM, Energie, LSH
en Chemie), de TOP-subsidies (voor Chemie, ICT en LSH) en talentprogramma’s zoals de Vernieuwingsimpuls. Van
deze investeringen wordt na toekenning vastgesteld in hoeverre deze bijdragen aan de innovatiecontracten. NWO
zal de aandelen en inhoudelijke aansluiting op de strategische agenda’s actief monitoren en hierover op reguliere
basis contact onderhouden met de topsectoren en TKI’s en tevens de resultaten van de projecten actief onder de
aandacht van bedrijven brengen, met het oog op snelle doorstroom van kennis en kunde en potentiele nieuwe PPS.
Een deel van de basisfinanciering van de FOM-instituten AMOLF, DIFFER en Nikhef en de basisfinanciering van
ARCNL draagt bij aan het niet-PPS deel van de propositie voor de Topsector HTSM, zoals hieronder weergegeven.
Daarnaast is geïnventariseerd welk deel van het vrije onderzoek van FOM bijdraagt. Hieronder vallen de FOM-Vrije
Programma’s, de Projectruimte, Strategische Programma’s en andere activiteiten, zoals bijv. valorisatieprojecten.
13 | NWO-bijdrage 2016-2017
Topsector HTSM: concrete acties voor 2016-2017
Activiteit
PPS
Relatie met
Innovatiecontract
Raakvlak met
andere topsectoren
NWO inzet voor Totale NWO
HTSM (M€)
inzet (M€)
ARC-NL
3
Semiconductor Equipment
4,5
Qtech
3
Nanotechnologie
7,25
Partnership STW Advanced Flow Sensing
Systems
3
Advanced Instrumentation
1,5
HTSM Partnerships STW nieuw
3
TS breed
2,25
Fusie@ITER
3
Advanced Instrumentation;
High Tech Materials
2,3
IPP FOM-Océ Inkjet Research Programme
3
Printing; Mechatronica/
Manufacturing; HighTech
Materialen
1,22
Materialen:
−− IPP FOM-M2i Nano-structured selfassembled functional materials
3
High Tech Materials
1,5
MKB Instrumenten voor HTSM
2
TS breed
1,0
RAAK-MKB Advanced Instrumentation
2
Advanced Instrumentation
1,5
Topsectorbrede HTSM-call
2
TS breed
CI
Materialen:
−− Hightech Materialen
3
High Tech Materials
Chemie; Energie
2,0
6,0
3
Health
LSH; SIA
0,75
1,5
2-3
A&F; Chemie; LSH; T&U
2,15
9,75
2
CI;ICT
2,2
1,0
4,9
14,0
Strategische meerjarige partnerschappen
TS specifieke PPS calls
PPS calls relevant voor meerdere TS
Partnership Healthy Life Style Innovations
(Philips)
Bouwstenen van Leven:
−− Programma Bouwstenen van Leven
Smart Industry:
−− Smart Industry/COMMIT2DATA
−− KIEM
7,0
Perspectief programmacompetitie
2
LSH
Maatschappelijk Verantwoord Innoveren
2
Alle TS
pm
6,15
Lectorenposities
2
Energie; ICT; Wa
0,66
1,31
PPS bijdrage instituten
AMOLF
2
ASTRON
2
Advanced Instrumentation
0,47
1,4
CWI
1
0,15
DIFFER
2-3
Advanced Instrumentation
0,66
Nikhef
3
Advanced Instrumentation
1,00
SRON
2
Advanced Instrumentation;
Space
2,11
PPS 1
Open Technologieprogramma
1
Alle TS
36
PPP calls
Platform Praktijkgericht Onderzoek
Samenwerking HBO en NWO-instituten
PPP
Advanced Instrumentation
0,15
ERA-net Cofund QUANT-ERA
PPP
Quantum Technology
1,00
ERA-net Cofund Electromobility
PPP
Automotive
pm
ERA-net Cofund Nanomedicine
PPP
Nanotechnology
pm
PPP-PPS
Materials
PPP international
Materialen:
−− M-ERA.net Cofund
Ch; Energie
1,5
Activiteit
PPS
Relatie met
Innovatiecontract
Raakvlak met
andere topsectoren
NWO inzet voor Totale NWO
HTSM (M€)
inzet (M€)
AMOLF
PPP
High Tech Materials;
Fotonica
ASTRON
PPP
SKA
4,8
CWI
PPP
Quantum Computing;
Health
0,59
DIFFER
PPP
3,10
Nikhef
PPP
13,00
NIOZ
PPP
SRON
PPP
PPP bijdrage instituten
3,5
0,10
Advanced Instrumentation;
Space
Totaal
9,61
130,42
Contactpersoon / meer informatie
Dr. E.E.W. Bruins, directeur STW
T: +31(0)30 60 012 78
E: [email protected]
15 | NWO-bijdrage 2016-2017