Voeding en Diabetes Mellitus

 Voeding en Diabetes Mellitus Deze folder is voor iedereen bedoeld met Diabetes Mellitus type 2. Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus is een aandoening waarbij de hoeveelheid glucose in uw bloed (dit wordt vaak bloedsuiker genoemd) te hoog is. Door dit teveel aan glucose in uw bloed kunnen op den duur de bloedvaten en/of het zenuwweefsel beschadigd raken. U wordt behandeld (m.b.v. leefstijladvies, tabletten en/of insuline) om de hoeveelheid glucose in uw bloed binnen normale waarden te houden. Met een normale bloedglucose wordt de kans op complicaties kleiner. Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Een gezonde leefstijl is voor iedereen van belang. Hierbij hoort een gezonde voeding, een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, alcohol met mate en niet roken. In de tabel op bladzijde 4 kunt u vinden welke hoeveelheden voedingsmiddelen dagelijks worden aanbevolen. De voedingsmiddelen worden beschreven per productgroep en per leeftijdscategorie. De tabel is gebaseerd op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum en geldt als richtlijn voor een gezonde voeding. Naast gezonde voeding zijn er nog een aantal aandachtsgebieden met betrekking tot voeding bij diabetes, namelijk: de hoeveelheid koolhydraten en vetten, een regelmatig voedingspatroon, alcohol en een gezond gewicht. Deze worden hieronder besproken. Koolhydraten Koolhydraten bevinden zich in onze voeding en zijn onmisbaar. Het is de belangrijkste brandstof voor ons lichaam en de hersenen kunnen zelfs niet zonder. Koolhydraten zitten in zetmeel en suikers. Ze worden in onze darmen omgezet in glucose en komen vervolgens in ons bloed terecht. Bij mensen met diabetes blijft er teveel glucose in het bloed zitten en dan wordt de bloedglucosespiegel te hoog. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de hoeveelheid koolhydraten die u eet en deze koolhydraten goed te verdelen over de dag. HKN Huisartsen B.V. / Grotewallerweg 3-­‐04 / 1742 NM SCHAGEN / T: 0223-­‐670461 / E: [email protected] 1 Waar zitten koolhydraten in? 1.
Fruit. In alle soorten fruit en vruchtensappen zitten koolhydraten, bekend als vruchtensuikers. In het ene fruitsoort zit wat meer dan in het andere. Over het algemeen kunnen we zeggen: neem voor één stuk fruit de maat van een appel. Uitzondering hierop zijn druiven. Houd hier ca. 10 stuks aan. Tevens geldt één glas vruchtensap (150 ml) voor één stuk fruit. 2.
Brood, aardappelen, peulvruchten, pasta en rijst. Deze producten leveren koolhydraten in de vorm van zetmeel. In rijst zit bijna twee keer zoveel koolhydraten als in aardappelen. Pasta zit er tussenin. Houd daarom rekening met de hoeveelheid rijst en pasta die u eet en kies bij voorkeur voor volkoren producten. 3.
Zuivel. In melk, karnemelk, yoghurt, etc. zit lactose, bekend als melksuikers. Daarnaast is er vaak suiker en/of fruit toegevoegd om het product een zoetere smaak te geven en dat betekent extra koolhydraten. 4.
Suiker. Wat voor soort suiker u ook gebruikt (bijv. rietsuiker, basterdsuiker, druivensuiker) overal zitten ongeveer evenveel koolhydraten in. Producten waar suiker in verwerkt zijn, vallen ook onder deze groep. Denk hierbij aan koek, snoep, gebak, frisdrank, zoet broodbeleg, honing, etc. Deze laatste groep bevat geen tot weinig nuttige voedingsstoffen. Probeer deze producten daarom zoveel mogelijk te laten staan. Dit is ook gunstiger voor uw gewicht. Vroeger dacht men dat iemand met diabetes geen suiker mocht hebben. Tegenwoordig weten we dat het anders ligt. Het is belangrijk om de producten uit bovenstaande groepen zo veel mogelijk te verdelen over de dag. Uw diëtist kan u hierbij helpen. Vetten Het hebben van diabetes geeft een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart-­‐ en vaatziekten. Daarbij is vaak het cholesterol, de bloeddruk en/of het gewicht verhoogd. Daarnaast gaat het proces van (slag)aderverkalking sneller bij diabetes. Hoge bloedsuikers vergroten de kans op hart-­‐ en vaatziekten extra, doordat de bloedvaten eerder beschadigd raken. Vetten hebben we nodig. Vet is een bron van energie, vitamine A, D en E en essentiële vetzuren. We kunnen onderscheid maken tussen goede en slechte vetten: Onverzadigd vet = Oké en Verzadigd vet = Verkeerd. Om de kans op hart-­‐ en vaatziekten niet extra te vergroten, kunt u hier rekening mee houden door te kiezen voor onverzadigde vetten i.p.v. verzadigde vetten in uw voeding. Voorbeelden van producten met onverzadigde vetten zijn (dieet)halvarine en (dieet)margarine, vloeibare bak-­‐ en braadproducten, oliën (m.u.v. kokosolie en palmolie), vis, noten, pitten en zaden. HKN Huisartsen B.V. / Grotewallerweg 3-­‐04 / 1742 NM SCHAGEN / T: 0223-­‐670461 / E: [email protected] 2 Verzadigde vetten bevinden zich o.a. in roomboter, bak-­‐ en braadproducten in een wikkel, volle zuivel-­‐ en kaasproducten, vlees(waren), koek, gebak en hartige snacks. Heeft u behoefte aan meer informatie? Vraag ernaar bij uw diëtist! Regelmatig voedingspatroon Regelmatig eten helpt om de bloedglucosespiegel normaal te houden. Neem bij voorkeur drie hoofdmaaltijden en drie keer iets tussendoor. Als het lichaam regelmatig aanvoer krijgt van een kleine hoeveelheid koolhydraten, kan het lichaam deze beter verwerken en voorkomt de pieken in de bloedglucose. Alcohol met mate Een glaasje alcoholische drank kan geen kwaad, alleen wees ervan bewust dat alcohol invloed heeft op uw bloedglucose. Alcohol kan uw bloedglucose ontregelen. Vaak zien we eerst een stijging van de bloedglucose veroorzaakt door de koolhydraten. Doordat de lever daarna de alcohol moet afbreken, ‘controleert’ de lever de bloedglucosespiegel minder en kan deze dalen. In combinatie met bepaalde medicatie kan dit tot een te lage bloedglucose leiden. Het advies is daarom; neem als vrouw niet meer dan één glas en als man niet meer dan twee glazen alcohol per dag en het liefst niet iedere dag. Gezond gewicht Een gezond gewicht draagt bij aan een beter bloedglucosegehalte. U heeft een gezond gewicht indien u een BMI heeft tussen de 20 en de 25. BMI zegt iets over het gewicht ten opzichte van de lengte. Uw huisarts, praktijkondersteuner of diëtist kan u vertellen wat uw BMI is. Indien uw BMI hoger dan 25 is, is afvallen gewenst. Een gewichtsvermindering van 10% kan al een zeer gunstig effect hebben op uw bloedglucosegehalte. Naast een gezond voedingspatroon is bewegen een goede manier om een gezond gewicht te behouden of te verkrijgen. Bij volwassenen wordt aanbevolen om ten minste vijf dagen per week een half uur te bewegen met een matig intensieve lichamelijke activiteit. De diëtisten De diëtisten die aangesloten zijn bij HKN huisartsen begeleiden u graag bij het veranderen van uw voedingspatroon. Ook kunt u bij hen terecht met al uw vragen over voeding. Voor meer informatie kunt u bellen of e-­‐mailen naar: Telefoon: 0223-­‐670461 E-­‐mail: [email protected] HKN Huisartsen B.V. / Grotewallerweg 3-­‐04 / 1742 NM SCHAGEN / T: 0223-­‐670461 / E: [email protected] 3 Handige internet links www.diabetescirkel.nl / www.hknhuisartsen.nl www.diep.info www.voedingscentrum.nl www.diabetesfonds.nl HKN Huisartsen B.V. / Grotewallerweg 3-­‐04 / 1742 NM SCHAGEN / T: 0223-­‐670461 / E: [email protected] 4