`Krimp in beweging` op 2

Van bestrijden naar begeleiden:
demografische krimp in Nederland
Maarten Hajer
Twitter: #PBLkrimp
Opbouw






Drie soorten krimp: wat komt op ons af?
Gevolgen: woningmarkt en economie
Beleidsstrategieën
Uitvoeringsproblemen
Oplossingsrichtingen
Beleidsaanbevelingen
3x demografische krimp 2008-2040
Bron: PBL/CBS (PEARL 2009)
Demografische krimp
Bron: PBL/CBS (PEARL 2009)
Demografische krimp
Bron: PBL/CBS (PEARL 2009)
Gevolgen: de woningmarkt
 ‘Ontspannen woningmarkt’
 Meer keuzevrijheid woonconsument: vragersmarkt
 Lagere woningprijzen dan nationaal gemiddelde
 Verhuurbaarheidsproblemen
 Afzetproblemen en langere verkooptijden
 Concentratie van lagere inkomensgroepen
 Nadelen vooral voor aanbieders
 Problemen slaan eerst neer in minst aantrekkelijk
delen van de woningvoorraad
Gevolgen: de economie
 Relatie demografie - economie is complex
 Demografische krimp heeft gevolgen voor
bevolkingsgerelateerde bedrijvigheid
 Afzetproblemen en leegstand
 Afname potentiële beroepsbevolking heeft gevolgen voor
arbeidsmarkt
 Kleiner arbeidsaanbod, concurrentie om arbeidskrachten
 Ook ontwikkelingen in de vraag naar arbeid zijn belangrijk
 Demografische krimp bemoeilijkt de herstructurering van
bedrijventerreinen
Beleidsstrategieën: huidige krimpregio's
 In eerste instantie bestrijden i.p.v. begeleiden
 Vooral woningmarktstrategieën van gemeenten
 In economisch beleid geen of nauwelijks aandacht voor
krimp
 Pas sinds kort woningmarktstrategieën gericht op
begeleiden van krimp en regionale afstemming
Beleidsstrategieën: krimp bestrijden
Bron: BZW 200x
Bron: Gemeente Delfzijl
Bron:
Beleidsstrategieën: krimp begeleiden
Bron: Severijn 2006
Bron:
Bron:
Beleidsstrategieën: krimp begeleiden
Bron: Parkstad 2006
Beleidsstrategieën: van bestrijden naar
begeleiden en anticiperen
 Het belang van economische strategieën
 Begeleiden i.p.v. bestrijden, want bestrijden niet effectief
 Regionale samenwerking en afstemming wenselijk
Uitvoeringsproblemen
 Groei-denken
 Krimp als tijdelijk, omkeerbaar
 Huidige handelingspatronen
 Angst voor negatieve spiraal
 Gebrek aan middelen
 Minder inkomsten, meer kosten voor transformatie
 Regels
 Angst voor planschadeclaims
 Beleid hogere bestuurslagen gericht op groei
 ‘Anticipeerregio’s’ niet in beeld
Oplossingsrichtingen
 Nieuw denkkader:
 krimp komt, krimp is niet tijdelijk
 Nieuwe handelingspatronen:
 meer samenwerking
 Nieuwe middelen:
 nieuwe bronnen aanboren (sloopfonds?, verevening?)
 Bestaande regels beter gebruiken
 Nieuwe WRO helpt formering regionale samenwerking
 Meer aandacht voor krimp op hogere schaalniveaus
 Regionale diversiteit gaat toenemen; denk aan ‘anticipeerregio’s’
Beleidsaanbevelingen - 1
H.M. Enzensberger: ‘bestuurders van de terugtocht’
Gemeenten:
 Transformatie-opgave beperken door tijdig te anticiperen
 Krimp vraagt niet alleen om woningbouwbeleid maar ook
om economisch beleid
 Beleidsinspanningen richten op anticiperen en begeleiden
van krimp i.p.v. reageren en bestrijden
 Regionale aanpak en afstemming + financiële afspraken
 Betrekken private partijen en maatschappelijke organisaties
Beleidsaanbevelingen - 2
Rijk en provincies:
 Krimp wordt een veel breder vraagstuk; bewustwording
onder lokale bestuurders en bedrijfsleven vergroten
 Gemeenten en regio's faciliteren bij het oplossen van
uitvoeringsproblemen
 Rijk en provincie zullen ook zelf hun huidige denkkader,
handelingspatronen, financieringssysteem, regelgeving en
beleid moeten herformuleren.
Tot slot
Zie voor meer informatie
Web: www.pbl.nl; Twitter: #PBLkrimp
www.regionalebevolkingsprognose.nl