GROENE THEE Nachtmerries, depressies, overtollige kilo`s

Hype in een theepot
G
GROENE THEE
CAROLINE DE RUYCK
roene thee is hipper dan hip.
Niet alleen als drank, ook als
ingrediënt in douchecrèmes,
poetsproducten, zeep en
shampoo. In Azië en het
Midden-Oosten heeft thee al duizenden
jaren een culturele en zelfs medische betekenis: al in 2700 voor Christus omschreef
de Chinese keizer Sheng-Nung, de “goddelijke genezer” en tevens de ontdekker van
thee, de drank in een medisch handboek
als dorstlessend, opwekkend en hartstimulerend. Het natuurlijke imago en de zogezegd gezonde eigenschappen, gecombineerd met de fascinatie van velen voor alles
wat oosters is en een stijgend wantrouwen
tegenover de traditionele geneeskunde,
maakten thee haast tot een wondermiddel
dat tal van kwaaltjes geneest. Vooral groene thee is aan een enorme opmars bezig,
geholpen door studies die de drank een
heilzame werking toedichten en door slimme reclamejongens die daar dankbaar
gebruik van maken. Ook op de gezondheidspagina’s van kranten wordt groene
thee om de haverklap bewierookt: het zou
je vrolijker maken, het risico op nachtmerries verminderen, glaucoom en andere
oogziekten voorkomen, goed zijn voor
de cholesterol en zelfs kanker en hart- en
vaatziekten op een afstand houden.
Vooral rijk aan... reclame
THS
ETEN
Nachtmerries, depressies, overtollige kilo’s... groene
thee spoelt ze weg. Dat willen sommige media ons toch
doen geloven. Maar er zit een haar in de hype, zo toont
het jongste rapport van de European Food Safety
Authority (EFSA).
20 BODYTALK JUNI 2010
Met z’n allen aan de groene thee dus? Of
nemen we dat wonderlijke effect toch beter
met een korrel zout? Voedingsdeskundige
Patrick Mullie van de K.U.Leuven:
“Achter de huidige hype rond groene thee
zit veel marketing van grote voedingsconcerns. Informatie die via persdossiers op
krantenredacties belandt, is dikwijls gekleurd en wordt snel in een voor iedereen
verstaanbaar artikel gegoten, zonder het
checken van de bronnen. Er zijn inderdaad
aspecten die groene thee interessant maken, maar die worden vanuit de voedingsindustrie uitvergroot om de verkoop aan te
zwengelen. Dat gebeurde in het verleden
ook al met bijvoorbeeld olijfolie en soja.
Theedik kijken
Groene thee bevat inderdaad een hoog gehalte
aan antioxidanten, die ons beschermen tegen
vrije radicalen die de cellen beschadigen.
ons lichaam dagelijks aan wordt blootgesteld. Vrije radicalen beschadigen cellen en
weefsels, wat het ontstaan van onder meer
kanker en hart- en vaatziekten in de hand
werkt. Dus in theorie zou je kunnen stellen: hoe meer flavonoïden je met je voeding binnenkrijgt, hoe beter je beschermd
bent tegen allerlei ziekten. Maar zo werkt
het niet. Wetenschappers zijn het nog niet
eens over de mate van effectiviteit van antioxidanten. Vast staat dat we een bepaalde
dosis nodig hebben om gezond te zijn en te
blijven. Maar met overdosering moet je
voorzichtig zijn. Dan kunnen antioxidanten omkeren in pro-oxidanten, die je net
ziek maken in plaats van gezonder.”
Slanke drank?
Aan het dagelijks drinken van sloten
groene thee hangen nog andere mogelijke
nadelen vast, en die voel je haast meteen:
een ijzertekort en slapeloosheid. Patrick
Mullie: “Net als koffie remt thee de ijzeropname. Dat komt door de tannines (looistoffen) die erin zitten. Drink je er te veel
Dat vond ook de European Food Safety
Authority (EFSA) in haar jongste rapport,
waarin werd geoordeeld dat tal van claims
over de gezondheidsbevorderende effecten
van groene en zwarte thee, vitamine D en
probiotica geen steek houden (*).
Deel van een gezond geheel
Conclusie? Dat groene thee rijk is aan antioxidanten en dat antioxidanten je gezondheid in principe een oppepper geven, staat
buiten kijf. Alleen houden of maken antioxidanten op zich je niet gezond. Dat kan
alleen een algemeen gezond leef- en eetpatroon, met veel groenten en fruit, weinig
verzadigde vetten en lichaamsbeweging.
Patrick Mullie: “Drink gerust op tijd en
stond een kopje groene thee als je dat lekker vindt. Het is eens wat anders dan water
en zorgt voor een moment van gezelligheid
en rust in een drukke dag. Maar voor je
gezondheid zijn er andere prioriteiten.”
ETEN
Dat betekent nog niet dat we niets mogen
geloven van wat er over groene thee verteld
wordt. Integendeel. Het hoge gehalte aan
antioxidanten in groene thee maakt de
drank bijzonder, zegt Mullie. “Geen enkele
andere thee is zo rijk aan antioxidanten,
meer bepaald aan catechines. Deze chemische verbindingen behoren tot de groep
van flavonoïden en beschermen ons in bepaalde mate tegen de vrije radicalen waar
van, dan kan je lichaam het moeilijk krijgen om voldoende ijzer uit de voeding te
halen, en kan er een ijzertekort ontstaan.
Groene thee bevat bovendien cafeïne en
kan bij gevoelige personen leiden tot
slapeloosheid.”
Vooral het zogezegd slankmakende effect
van groene thee wordt in de reclame flink
uitgespeeld. Dat de drank je een droomfiguur bezorgt, is nochtans een fabeltje, weet
Patrick Mullie. “Thee wordt gemaakt met
theeblaadjes en water, en bevat nagenoeg
geen calorieën. Door systematisch je glas
zoete frisdrank te vervangen door een kop
thee zonder suiker zal je dus afvallen. Veel
drinken zal altijd helpen bij het vermageren, omdat je automatisch minder gaat
eten. Als groene thee je al slanker zou
maken, dan zal dat wellicht niet meer zijn
dan een paar grammen. Het wordt hoog
tijd dat er op Europees niveau eindelijk
een duidelijk wettelijk kader komt voor
voedings- en gezondheidsclaims, want de
consument wordt nog altijd veel te vaak
om de tuin geleid.”
VPM
Onder invloed van de reclame heeft de
consument de neiging die individuele
producten toe te voegen aan zijn dieet,
hopend op een positieve invloed op de
gezondheid. Daarbij wordt vaak vergeten
dat 1 voedingsmiddel of -element op zich
onmogelijk mirakels kan verrichten. Soja
eten, thee drinken, olijfolie gebruiken: het
maakt deel uit van bepaalde eet- en leefculturen en past bij een grotere consumptie
van groenten en fruit. Die hele manier van
leven werkt positief op de gezondheid, niet
1 element daaruit.”
Kleur bekennen
Of je nu zwarte, witte of groene thee
drinkt, de blaadjes van deze varianten
komen allemaal van dezelfde plantensoort: de camellia sinensis. De reden
waarom die niet bij ons groeit, ligt voor
de hand: de plant heeft behoefte aan
een gemiddelde jaartemperatuur van
minstens 18° C en ten minste 4 uur zon
per dag. Wereldwijd produceren een
30-tal landen thee, met als belangrijkste
China, Sri Lanka, Indonesië en Kenia.
Voor 1 kilo drinkbare thee zijn ongeveer
4 kilo theeblaadjes nodig, die na het verwelken worden fijngeplet. Afhankelijk
van de verdere behandeling verkrijg je
zwarte of groene thee.
Bij de productie van groene thee
worden de blaadjes onmiddellijk na de
pluk gedroogd en gestoomd. Hierdoor
komen de flavonoïden erin niet in
contact met lucht en blijven ze beter
bewaard. Bij zwarte thee vindt wel
oxidatie plaats: de wanden van de
bladcellen worden opengebroken en de
bestanddelen reageren met de zuurstof
in de lucht. Ook in zwarte thee zitten nog
altijd flavonoïden, alleen een pak minder
dan in groene”, zegt voedingsdeskundige Patrick Mullie (K.U.Leuven).
Witte thee wordt gemaakt van nog
ongeopende, onbewerkte theeblaadjes
en zou nog meer gezondheidsvoordelen
hebben dan groene. Een nieuwe hype
in de maak?
(*) http://www.efsa.europa.eu/en/ndaclaims/
ndaclaims13.htm
JUNI 2010 BODYTALK 21