Organische stof balans en kalkbalans

Organische stof balans en kalkbalans
Opdracht organische stof balans
Op een uitslagformulier grondonderzoek van het bedrijfslaboratorium voor grond en gewas BLGG
vind je ook gegevens over de organische stof balans op het perceel.
In de digitale leereenheid is aangegeven wat het belang is van een goede organische stof voorziening
om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden.
Hierboven is een gedeelte van een verslagformulier weergegeven. Beantwoord de vragen
1. Hoeveel kg organische stof zit er nog in de grond aan het eind van het jaar als er geen
organische stof meer wordt aangevoerd?
2. Wat is de gemiddelde afbraak van organisch materiaal?
3. Wat wordt er volgens het formulier in dit bouwplan jaarlijks aangevoerd?
4. Wat is het tekort aan organische stof op dit perceel?
5. Reken voor je BPV bedrijf uit, hoeveel organische stof het laatste jaar op het maïsperceel is
aangevoerd en hoeveel er volgens het analyseverslag moet worden aangevoerd om de
balans te handhaven. De totale aanvoer bestaat uit ondergewerkte stoppelresten, de
aangevoerde organische mest en de groenbemester, die na de maïs is verbouwd.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 1
De jaarlijkse aanvoer van organische stof moet minimaal 1500 tot 2000 kg effectief organisch
materiaal per jaar bedragen. Zo mogelijk moet je de afbraak compenseren om te voorkomen, dat het
organische stof gehalte van een perceel langzaam daalt.
Aanvoer effectieve organische stof
Vleesvarkens drijfmest per m3
Rundveedrijfmest per m3
Vaste mest rundvee per m3
GFT compost per m3
Champost per m 3
Wintertarwe stoppel en stro onderwerken
Wintertarwe stro afvoeren
Suikerbieten blad onderwerken
Snijmais
Aardappelen
Geslaagde groenbemester
Per gewas per ha of per m3
20
33
70
183
158
2630
1640
1275
675
875
850
In de tabel zie je hoeveel effectieve organische stof een gewas in de grond achter laat aan
stoppelresten, bladresten, stro etc. Ook vind je inde tabel hoeveel effectieve organische stof je
aanvoert met drijfmest en met verschillende compostsoorten.
Een rekenvoorbeeld:
Op een perceel is het organische stof gehalte 5 %. Jaarlijks wordt 2 % daarvan afgebroken. Het m3
gewicht van de grond is 1600 kg per m3. De ploegdiepte is 25 cm. Jaarlijks rijdt de teler 30 m3
rundveedrijfmest uit. De maisstoppel wordt ondergeploegd.
Gevraagd:
A
het totale gewicht van de bouwvoor.
B
het totale gewicht van de organische stof in de bodem.
C
de totale afbraak van organische stof in de bouwvoor
D
de totale aanvoer van effectieve organisch stof per jaar.
E
het tekort of het overschot aan o.s. per jaar.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 2
De oplossing:
A
0.25 m x 10000 m2x 1600 kg per m3= 4000 ton totaal bouwvoor gewicht.
B
totaal org stof: 4000 x 0.05 = 200 ton.
C
totale afbraak: 200 ton X 0.02= 4 ton.
D
aanvoer : 30 m3 x 33 kg per m3= 1000 kg uit de mest = stoppel: 675 = 1675.
E
afbraak – aanvoer = 4000 – 1675 = 2325 tekort.
Opdracht 2:
Een akkerbouwer heeft het volgende bouwplan:
2010
aardappelen
2011
wintertarwe, stro afvoeren + 30 m3 vleesvarkensdrijfmest.
2012
suikerbieten blad onderwerken + 30 m3 vleesvarkensdrijfmest.
2013
snijmais = groenbemester (500 kg effectieve o.s.) + 40 m3 rundveedrijfmest
Het organische stof gehalte van het perceel is 3.4 %, jaarlijks wordt 2 % afgebroken, het m3gewicht is
1600 kg, de ploegdiepte is 28 cm.
Gevraagd:
A
het totale gewicht van de bouwvoor.
B
het totale gewicht van de organische stof in de bodem.
C
de totale afbraak van organische stof in de bouwvoor
D
de totale aanvoer van effectieve organisch stof per jaar.
E
het tekort of het overschot aan o.s. per jaar.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 3
De kalkbalans.
Bekijk het verslag grondonderzoek van bedrijf Driessen
1
Noteer:
1.
2.
3.
4.
De gevonden pH
Streeftraject
Advies kalkbemesting in NW
Advies bemesting in kg als de bemesting wordt uitgevoerd met Dolokal 54%
2
Geef je oordeel over de structuur van het perceel aan de hand van de grafiek op het
verslagformulier:
Vragen en opdrachten bij kalkbalans en kalkbemesting.
Open de pdf file ‘bodem, bemesting en teeltplan’, hoofdstuk 13 bemestingplan opstellen.
13.1
1. Welke twee gunstige invloeden heeft kalk op de bodem en op de gewassen?
13.2
1. Welke manier van bemesten heeft de voorkeur: het niveau in de bodem op streefniveau
brengen of bemesten op niveau van onttrekking.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 4
13.3
1. Tussen welke waarden ligt de pH op landbouwgrond normaal gesproken?
Met een kalkbemesting compenseer je de hoeveelheid kalk, die jaarlijks
verdwijnt door opname van kalk door het gewas, uitspoeling en
verzurende processen in de bodem.
13.4
1. Wanneer noemen we gronden zuur en wanneer basisch?
2. In welke vorm komt kalk in de grond voor?
3. Geef aan op welke wijze de H+ deeltjes in grond door kalk gebonden worden, scheikundig en
in woorden.
4. Wat wordt met het begrip NW bedoeld?
5. Verklaar waarom kleigronden door een kalkbemesting minder stug zijn en daardoor een
betere structuur krijgen.
13.5
1. Wat is de invloed van de pH op de wortelgroei?
2. Bij een hoge pH krijg je meer afbraak van organische stof en dus meer mineralen die
vrijkomen. Hoe komt dat?
13.6
1. Van welke factoren is het pH advies op kleigrond afhankelijk?
2. Zandgronden bevatten geen of heel weinig lutum. Waarom kunnen deze gronden met een
lagere pH toe dan kleigronden?
13.7
1. Als je geen kalkbemesting uitvoert daalt de pH. Welke drie factoren worden genoemd
waardoor de daling plaats vindt?
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 5
2. Kijk in de tabel 13.6. reken voor elke grondsoort uit hoeveel kalk je moet geven om de pH
op peil te houden. Je voert een keer per vier jaar een kalkbemesting uit met een meststof
met 54 NW.
13.8
1. Welke vier factoren spelen een rol in de kalkbalans?
13.9
1. Waarom geef je de voorkeur aan fijne kalkmeststoffen?
2. Welke element of voedingstof kun je gemakkelijk met een kalkbemesting meegeven?
13.10
1. In welke tijd van het jaar kun je een kalkbemesting het beste uitvoeren?
Kijk naar bijlage 5
1. Geef van de volgende voedingselementen aan in welk ion het door de plant wordt
opgenomen:
- ammoniumstikstof
- nitraatstikstof
- calcium
- fosfor
- Kali
- magnesium
bijlage 6
1. Zoek van kalkammonsalpeter (KAS) en magnesammon(MAS)
- De scheikundige samenstelling
- Percentage stikstof
- De NW waarde bij een bemesting van 200 kg van deze meststof.
Bijlage 8
1. Zoek van Dolokal, Magkal en Winterswijkse ultradolomiet op:
a. NW per ton
b. Mg gift per ton.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 6
Kalkstrooien
Opdracht kalkbalans 1:
Op een bedrijf met een organische stof percentage van 6 % wordt per ha 25 m3 rundveedrijfmest
uitgereden en 200 kg Kalkammonsalpeter gestrooid. Hoeveel Dolokal 54 % NW moet hij per 4 jaar
bemesten om de pH op peil te houden?
Opdracht kalkbalans 2
Een boer op zandgrond heeft op zijn maisperceel per ha de volgende bemesting aangevoerd:
2010
50 m3 rundveedrijfmest, 150 kg N-P meststof 25-0, 100 kg KAS.
2011
35 m3 dunne mest van vleesvarkens, 200 kg KAS en 150 kg N-P 25-0 meststof
2012
40 m3 rundveedrijfmest, 300 kg KAS
2013
10 ton droge kippenmest, 150 kg N-P 25-0 meststof
Na de mais in 2013 is 1200 kg magnesiakalkmergel per ha uitgereden.
Bereken de kalkbalans van dit bedrijf.
Houd rekening met een jaarlijks verlies van uitspoeling en opname van 175 kg NW.
Reken uit met hoeveel kg dolokal 54 NM je het tekort kunt compenseren. Gebruik voor de uitwerking
de invultabel.
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 7
Vragen en opdrachten kalkbalans en organische stof balans versie 2014-2015
Pagina 8