Apneu - Orion huisartsen

Apneu
Wat is apneu?
Het heet eigenlijk Obstructief Slaap Apneu Syndroom, OSAS. ’Obstructief’ wil zeggen dat er
iets in de weg zit, ‘Slaap’ omdat het ontstaat tijdens het slapen, ‘Apneu’ betekent ‘geen
adem’ en het is een ‘Syndroom’, dat wil zeggen: er zijn meerdere symptomen. Mensen die er
aan lijden slapen slecht en worden niet uitgerust wakker. Ze zijn vaak overdag erg moe en
slaperig en vallen soms zomaar in slaap. De bloeddruk kan omhoog gaan, je kunt er
hoofdpijn van krijgen, je gaat slechter functioneren, je baas ontslaat je omdat je niet hard
doorwerkt, enzovoort.
De oorzaak is dat de luchtweg dichtklapt. Dat merk je zelf op dat moment niet, dus het is
heel moeilijk om die verschijnselen van overdag in verband te brengen met dat slechte
slapen ’s nachts. Het kan daarom heel lang duren voordat duidelijk is dat die apneu de
oorzaak is.
Zijn er bepaalde oorzaken voor het ontstaan ervan?
Eén op de 200 mannen boven de 35 jaar heeft er last van, maar het komt ook voor bij
kinderen. Het zijn inderdaad meestal mannen, voor 80 procent, en vaak op wat oudere
leeftijd. Het heeft te maken met het slapper worden van de weefsels waardoor de luchtweg
makkelijker samenvalt. Dat geldt dan vooral voor de ruimte achter de tong en boven het
zachte verhemelte. Het gewicht speelt een belangrijke rol: als je te zwaar bent zijn de
weefsels rond de luchtpijp ook dikker. Als je alcohol neemt versterkt dat ook de kans op
samenvallen van de luchtpijp en dat geldt ook voor slaapmiddelen.
Wat zijn de symptomen?
Bij mensen met apneu stokt de ademhaling tijdens de slaap. Dat gebeurt bij iedereen wel
eens, maar we spreken van apnoe als dat vaker dan tien keer per uur gebeurt en dan langer
dan tien seconden. Soms kan het wel een halve minuut of zelfs langer duren. Soms schrikt
iemand daarvan wakker en slaapt dan weer verder, maar soms ook niet. Dan merkt de
bedgenoot het als eerste op. Als aanwijzingen voor apneu zijn, kun je al die dingen meten
tijdens de slaap. Daar moet je dan wel een nachtje voor worden opgenomen. Dan wordt de
slaap geregistreerd, met name het aantal keren dat de ademhaling stokt en hoe lang dat
duurt. Er wordt verder gekeken of er hartritmestoornissen ontstaan. En in hoeverre de
zuurstof in het bloed daalt. Met klein videocameraatje op een slangetje kun je ook bekijken
waar precies de luchtweg samenvalt. Dat bekijkt de KNO-arts dan tijdens een korte narcose.
Soms is er een probleem met het neustussenschot of met poliepen. Of bij kinderen een
grote keelamandel.
Wat kun je er tegen doen?
Je kunt proberen het snurken te vermijden door niet op je rug te slapen. Soms helpt het om
een tennisbal in de pyjama te naaien, net tussen de schouderbladen. Door die tennisbal ga je
dan niet op je rug liggen. Verder: afvallen, niet eten voor het slapen, geen alcohol, geen
slaaptabletten. Soms helpt het om met een soort bitje de onderkaak wat naar voren te
dwingen tijdens het slapen. Soms kun je operatief de luchtweg wat wijder maken of wat
stugger, zodat de weefsels minder gemakkelijk samenvallen. Bij kinderen helpt het soms de
amandelen eruit te halen. Of je kunt kijken of je de luchtdruk van de inademing wat kan
verhogen, dan blaas je met een elektrisch pompje de luchtweg dus een beetje op en dan kan
die niet samenvallen. Dat heet Continue Positieve Luchtweg Druk of in het Engels CPAP.
Heeft iedereen die snurkt apneu?
Gelukkig niet! Eén op de vijf mannen snurkt, maar die ademen gewoon door. Pas als je
ademhaling stokt, heet het apneu en moet je langs de huisarts.