Stomamateriaal, in alle soorten en maten

Toegelicht
Stomamateriaal,
in alle soorten en maten
Er zijn verschillende soorten opvangmaterialen voor stoma’s op de Nederlandse markt,
maar wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Hoe bepaalt u welk materiaal het
beste bij u en uw stoma past? Een beknopt overzicht.
Infographic Schwandt Infographics
jes. Het meest gebruikt zijn de beige zakjes: ze zijn discreet en de inhoud is
niet zichtbaar. Een tussenvorm bestaat ook: beige gekleurd met een smal
kijkvenstertje. Hiermee kunt u uw stoma in de gaten houden. Indien gewenst is het kijkvenster af te dekken met beige bekleding. Tot slot: stomazakjes zijn in verschillende maten te krijgen. Zo beslist u zelf welk volume u
het prettigst vindt om uw uitvloed in op te vangen.
•
Materiaalkeuze
Bij vragen over of problemen met uw stoma is het
Om te bepalen welk opvangmateriaal het meest geschikt is voor uw stoma,
wenselijk en soms noodzakelijk om telefonisch
doorloopt uw stomaverpleegkundige enkele vragen met u. Daarbij komen
contact op te nemen met een stomaverpleegkundige
de volgende aandachtspunten aan de orde, ze zijn afkomstig uit de richtlijn
in het ziekenhuis. Die vertelt u wat u in uw situatie
Stomazorg van de beroepsgroep V&VN Stomaverpleegkundigen.
het beste kunt doen. Aarzel niet, blijf niet te lang
• Colo-, ileo- of urinestoma en de grootte en hoogte van de nippel
rondlopen met uw vraag of probleem. In principe
• Uitvloed van de stoma: dik/dun, veel/weinig
neemt u contact op met de stomaverpleegkundige
• Locatie van de stoma: boven/onder de navel, wel/geen plooi
van het ziekenhuis waar u geopereerd bent. Is dit
• Huidkenmerken rondom de stoma, huidtype, transpiratie
niet mogelijk, dan kunt u ook contact opnemen met
•Conditie van de huid: bijvoorbeeld intact, kwetsbaar, geïrriteerd (rood of
de leverancier van uw hulpmiddelen of advies vragen
Alle opvangmaterialen zijn bedoeld om “uitvloed” van de
huidniveau ligt of de stoma in een kuil ligt. Er bestaan ook
stoma in een zakje op te vangen. Dat zijn niet alleen urine
soft convexe huidplaten, die hebben een zachte bolling
•Lichaamsbouw
en ontlasting, maar bijvoorbeeld ook wondvocht en slijm.
aan de buikzijde. Ze zijn geschikt om kleine kuiltjes of
•Fysieke situatie van de stomadrager zoals slecht zien, een beperkte
Alle materialen hebben een huidplaat met een kleeflaag,
plooitjes rond de stoma op te vullen en om een wat korte
waarmee de huidplaat om de stoma op de huid wordt
nippel iets omhoog te drukken.
geplakt.
bij de Nederlandse Stomavereniging.
ontveld)
handfunctie hebben of rolstoelgebonden zijn
Een overzicht van de adressen van stomapoliklinieken in Nederland, samengesteld door de Vereniging
• Onderliggende ziekten en behandeling ervan
Verpleegkundigen Stomazorg Nederland, is te vinden
•Medicijngebruik
op www.stomavereniging.nl > Een stoma krijgen >
Tot zover de overeenkomsten, nu de verschillen. Die han-
Opvangzakjes
• Welke activiteit(en) beoefent u: zoals werken, sporten, vrijen
Stomazorg > Stomapoli.
gen af van de soort stoma (urinestoma of een stoma op de
De uitvloed uit een stoma wordt opgevangen en verza-
• Persoonlijke voorkeur
U kunt ook kijken op www.stomazorgwijzer.nl voor
dikke of dunne darm) en de te gebruiken opvangmateria-
meld in een stoma-opvangzakje. Als dit zakje voor twee
len. De ontlasting uit bijvoorbeeld een dikke darm (bij een
derde is gevuld, kan die bij een open zakje worden geleegd
Het is goed mogelijk dat u na verloop van tijd andere eisen aan het stoma-
colostoma) is doorgaans compacter dan de ontlasting uit
en bij een gesloten zakje worden vervangen. Open stoma-
opvangmateriaal moet stellen, omdat uw persoonlijke situatie is veran-
de dunne darm (bij een ileostoma). Urine is zelfs waterdun.
zakjes hebben aan de onderzijde een sluiting, die te ope-
derd. Raadpleeg voor advies uw stomaverpleegkundige of neem contact
In Toegelicht komen algemene onderwerpen aan bod
Dit soort verschillen vereist specifieke aanpassingen van
nen is. Daarna kan de inhoud van het zakje in het toilet
op met uw medisch speciaalzaak.
die voor veel stomadragers interessant kunnen zijn
ieder opvangmateriaal.
worden geleegd. Mensen met een urine- of ileostoma ge-
betrouwbare informatie over de stomazorg in bijna
honderd Nederlandse ziekenhuizen.
en ook op stomapoliklinieken worden besproken.
bruiken dit materiaal, omdat zij te maken hebben met
De informatie in Toegelicht is afkomstig van de
CONTINENT ILEOSTOMA
Eén- en tweedelig
dunne uitvloed.
Om te beginnen bestaat er één- en tweedelig stoma-
Verder hebben opvangzakjes bij een urinestoma een twee-
opvangmateriaal. Eéndelig materiaal bestaat uit een
de binnenlaag. Dit is om te voorkomen dat er urine terug-
dunnere huidplaat waaraan het zakje al vastzit. Tweedelig
vloeit via de stoma naar de nierleiders en nieren, met mo-
voor Toegelicht kunt u dit natuurlijk altijd melden
materiaal bestaat uit een huidplaat waarop een los zakje
gelijk urineweginfecties tot gevolg. Zo’n tweede
bij de Nederlandse Stomavereniging. Zie voor adres
wordt bevestigd. De zakjes worden op de huidplaat ge-
beschermlaag wordt soms ook een antireflux-systeem
en telefoonnummer pagina 51. Of stuur een e-mail
drukt, geklikt of geplakt.
of terugslagklep genoemd. Een derde pluspunt is dat het
naar [email protected].
Huidplaten hebben twee functies. De eerste is het be-
afvoerpunt van het urinestomazakje zo is gemaakt, dat
schermen van de huid rondom de stoma tegen de uitvloed
er een grote (nacht)zak aan kan worden gekoppeld. Dit
van de stoma. De tweede is het zorgen voor een lekvrije
verhoogt de opvangcapaciteit van urine, wat prettig is om
verbinding tussen huid en huidplaat én tussen huidplaat
’s nachts door te slapen.
en opvangzakje. Een huidplaat moet gemakkelijk, dus
Behalve open stomazakjes bestaan er ook gesloten zakjes.
zonder beschadiging van de huid, te verwijderen zijn.
Die zijn vooral geschikt voor mensen met een colostoma,
Maar tegelijkertijd ook voldoende kleefkracht hebben
omdat hun uitvloed dikker en steviger is. De volle zakjes
om een gevuld opvangzakje te dragen.
worden twee tot drie keer per dag vervangen. Zakjes voor
Huidplaten zijn er in verschillende soorten. Platte huid-
een colo- en ileostoma hebben een filter om de lucht af te
platen zijn geschikt voor stoma’s met een nippel (zie info-
voeren en de geur te neutraliseren.
stomaverpleegkundigen Ada Veldink en Annette van
Dunne darm
Duijvendijk. Soms wordt een andere deskundige
geïnterviewd. Als u een mogelijk onderwerp heeft
graphic) boven huidniveau en voor buiken met weinig
48
Vooruitgang
plooien. Bolle huidplaten, ook wel convexe huidplaten
Kleur, vorm en inhoud
Zijaanzicht van een continent ileostoma. De nippel is het stukje darm dat
genoemd, hebben een redelijk harde kom naar de buik-
De meeste ziekenhuizen gebruiken direct na de operatie
meestal één tot drie centimeter boven de buikhuid uitsteekt. Ook andere
zijde gericht. Ze worden gebruikt als de stomanippel onder
een doorzichtig stomazakje. Maar er zijn ook andere zak-
soorten stoma’s hebben een nippel.
• december 2013
Vooruitgang
• december 2013
49