Bommen op Arnhem, Antwerpen en Aleppo Vandaag is het precies

Bommen op Arnhem, Antwerpen en Aleppo
Vandaag is het precies 72 jaar geleden dat er een bom viel op de Burgemeesterswijk. De V1 trof de
hoek van de Van Lawick van Pabststraat en de Burgemeester Weertsstraat, op de plek waar nu de
BENU-apotheek, de Gall & Gall en de Primera gehuisvest zijn in naoorlogse panden. De V1
(Vergeltungswaffe 1) was een ‘vliegende bom’ waarmee de Duitsers op het einde van de Tweede
Wereldoorlog dood en verderf, en vooral angst en terreur, zaaiden. Deze V1 – een bom waarop een
vliegtuigmotor gemonteerd was – was in een Overijssels dorp (waarschijnlijk Lettele of Rijssen)
gelanceerd door de Duitsers en bedoeld voor de haven van Antwerpen waar de geallieerden
oorlogsmaterieel aanvoerden. Arnhem ligt precies op de rechte lijn tussen de Duitse
lanceerinrichtingen in Overijssel en Antwerpen. De V1 die geen stuurinrichting had en alleen
rechtdoor kon vliegen, stortte voortijdig neer op de Burgemeesterswijk. Hij was verkeerd afgesteld of
zijn brandstof was op. Slachtoffers vielen er niet, want de hele Arnhemse bevolking van zo’n 90.000
personen was na de Slag om Arnhem in september 1944 op last van de Duitse bezetter geëvacueerd.
De materiële schade was groot. Dit deel van de Burgemeesterswijk lag helemaal in puin.
Burgemeesterswijk na inslag van de V1 op 16 december 1944: veel schade maar geen doden
Op dezelfde dag, 16 december 1944, werd er vanuit Overijssel nog een bom afgeschoten op
Antwerpen. Die vloog waarschijnlijk ook over Arnhem en bereikte de stad aan de Schelde helaas wel.
Hij trof de bioscoop Cinema Rex waar de zaal helemaal gevuld met bioscoopgangers. De inslaande
bom richtte een verschrikkelijk bloedbad aan. Er vielen maar liefst 567 doden (!!!) onder wie 296
geallieerde militairen die een middagje uit waren. 291 mensen werden levend onder het puin
vandaan gehaald.
Antwerpen na inslag van een V2 in Cinema Rex op 16 december 1944: 567 doden en 291 gewonden
De Belgische historicus Pieter Serrier besteedt in zijn net verschenen boek ‘Elke dag angst’ uitgebreid
aandacht aan wat hij noemt ‘bloedigste aanslag uit onze geschiedenis’. Zijn boek gaat over de terreur
van de V1 en zijn opvolger de V2 in België. Die vliegende bommen eisten in Antwerpen en omgeving
4.229 slachtoffers en in heel België meer dan 8.000. Serrier had gehoord dat er ook op de
Burgemeesterswijk een V1 gevallen was. Omdat ik daarover in Wijkcontact artikelen geschreven had,
en De Gelderlander dat had opgepikt, nam hij voor zijn boek contact met me op. Hoewel België en
met name de ramp in Antwerpen in zijn boek centraal staan, wilde hij ook aandacht besteden aan
Nederland. In België beijvert hij zich intussen voor een herdenking van de nagenoeg vergeten ramp
in Cinema Rex.
Aleppo 2016
De Tweede Wereldoorlog ligt inmiddels ver achter ons. Maar is er veel verschil tussen wat er toen in
Arnhem en Antwerpen gebeurde en nu in Aleppo? De inwoners van Arnhem konden/moesten
destijds vluchten, die van Oost-Aleppo zaten de afgelopen maanden en jaren als ratten in de val, in
kelders beschutting zoekend tegen de bommen van Assad. Duizenden vonden de dood. Sommigen
slaagden er wel in te vluchten; een enkeling kwam zelfs in Arnhem terecht. De V1 en V2 waren
‘vergeldingswapens’ die niet bedoeld waren voor het slagveld, maar steden als Londen en
Antwerpen terroriseerden en vooral slachtoffers maakten onder de burgerbevolking. Net als de
bomaanslagen in Irak, Syrië, Libanon en Egypte, en in Parijs, Londen, Brussel, Nice en Istanbul.
Ik woon tegenover de plek waar de V1 in de Burgemeesterswijk insloeg en vraag me af hoeveel
doden hier gevallen zouden zijn als de Arnhemse bevolking niet had kunnen vluchten.
Henk Donkers